goede man, misschien een beetje naïef"
Gerrit en de dubbele aanpak van boze boeren
Milieudefensie wil melk uit fles
CfiidócSoirtcmt
Politiek
Partij
Parlement
-5RGEJ CHROESJTSJOV OVER ZIJN VADER:
'AIMENLAND
ZATERDAG 10 MAART 1990 PAGINA 5
11
HAAG Ruim ze-
jaar is Ruud Lubbers
j ninister-president. In
e tijd had men hem
maar op één echte
kunnen betrappen,
tras in de herfst van
toen de premier per-
ijk meende te
>n ingrijpen in het
conflict tussen actie-
nde ambtenaren en
amiddels overleden
41
l-minister Rietkerk
binnenlandse zaken.
r de leuze „Boos op
gingen de ambtenaren
lizenden de straat op. Het
enhof werd keer op keer
Jig gemaakt, bijvoorbeeld
brandweerlieden met
inspuiten, het vuil werd
meer opgehaald en de
tverd niet meer bezorgd,
lies uit protest tegen het
van het kabinet de
inarensalarissen met 3,5
fnt bruto te verlagen,
[sommige gemeenten een
je-Wereldachtige aanblik
i gekregen door het vuil
[aat, werd het Lubbers te
Zonder overleg met wie
ook verscheen hij in in
NOS-Journaal. Als de
enaren ophielden met
acties, zou het kabinet de
3ed
salariskorting beperken tot 3
procent, beloofde hij.
Minister Rietkerk die met de
ambtenarenbonden moest on
derhandelen, werd witheet
van woede. Door toedoen van
Lubbers was hij in één klap
zijn enige 'wisselgeld' tegen
over de bonden kwijt. Na de
uitspraak van Lubbers zat er
voor Rietkerk niets anders op
dan te hopen dat de acties ooit
vanzelf zouden ophouden. Dat
gebeurde uiteindelijk ook,
dankzij de publieke veront
waardiging over de smeerboel
in de straten en het niet ont
vangen van post. De volks
woede werd zo groot dat de
rechter de vuilinisophalers en
postbestellers gelastte weer
aan het werk te gaan.
Vuilniszakken
Dezer dagen zwierf in een
aantal gemeenten weer de in
houd van vuilniszakken over
straat. Nu waren actievoeren
de boeren de oorzaak. Uit
woede over verlaging van de
graanprijzen hadden zij onder
meer het terrein van de Vuil
Afvoer Maatschappij in Wij
ster hermetisch afgegrendeld.
Vele dagen kon er geen vuil
niswagon in of uit. Een kort
geding hielp niet, omdat de
rechter in Assen niet wist wie
hij precies verantwoordelijk
moest stellen. Tractoren heb
ben geen kentekenplaten en
dus valt niet na te gaan wie de
eigenaars zijn.
De toestand was nog grimmi
ger geworden, doordat een lid
van de Tweede Kamer had
moeten onderduiken. Jan van
Noord, landbouwspecialist van
het CDA, had het gewaagd te
zeggen dat de protestacties
niets zouden helpen. Immers,
de landbouwprijzen worden
vastgesteld in Brussel en daar
kan de Nederlandse regering
niets aan veranderen. Van
Noord waarschuwde de boeren
dat zij het risico liepen de Mo
biele Eenheid op hun dak te
krijgen. Die opmerkingen lok
ten zulke ernstige bedreigin
gen uit aan het adres van het
Drentse kamerlid, dat de bur
gemeester van zijn woonplaats
Dwingeloo zijn veiligheid niet
meer kon garanderen.
Onder die omstandigheden be
sloot Lubbers opnieuw tot een
solo. Afgelopen maandag, toen
landbouwminister Gerrit
Braks in Brussel vertoefde
waar hij op een Euro-vergade
ring pleitte voor de Neder
landse graanboeren, kwam de
minister-president op een
CDA-manifestatie in Hooge-
veen met een eigen aanbod op
de proppen. Als de akkerbou
wers instemden met een flinke
productiebeperking van graan,
dan zouden wellicht de prijzen
weer op het oude niveau ge
bracht kunnen worden. De
prijsdaling in de EG was im
mers alleen bedoeld om het
reusachtige graanoverschot in
de Gemeenschap te doen slin-
De protesterende boeren, die
in de hoop op een toezegging
van Lubbers de blokkade van
de VAM al voor de helft had
den opgeheven, geloofden aan
vankelijk hun oren niet. Het
aanbod van de premier leek
veel verder te gaan dan hun
eigen eisen (een hogere hecta
retoeslag en een betere rege
ling in geval van bedrijfs
beëindiging). Toen de boeren
van alle kanten werd verze
kerd dat Lubbers het wel de
gelijk meende, raakten zij in
een hoerastemming. Ook de
resterende tractoren werden
uit Wijster teruggetrokken en
het kamerlid Jan van Noord
mocht weer 'opduiken'. Nog 24
uur zou de euforie duren,
want daags daarna herhaalde
Lubbers zijn aanbod nog eens
in de Tweede Kamer.
Vol verwachting gingen de
voorzitters van de centrale
landbouworganisaties derhalve
woensdagavond naar het de
partement van landbouw om
met minister Braks de sugges
ties van premier Lubbers uit
te werken. Een paar uur later
stonden zij gedesillusioneerd
weer buiten. Braks had hun
niets anders kunnen bieden
dan de week daarvoor.
Hoe zat het dan met de toezeg
ging van Lubbers? Volgens
Braks hadden de boeren de
opmerkingen van de minister
president „verkeerd geïnter
preteerd". Er kon geen sprake
van zijn dat Nederland op ei
gen houtje de graanprijzen zou
verhogen. „Daarmee zouden
we ons buiten de Europese Ge
meenschap plaatsen", legde
Braks uit.
In deze uitleg zat opgesloten
dat Lubbers een tweede ernsti
ge fout had gemaakt. Zijn niet
volmaakte kennis van zaken
had hem ertoe gebracht din
gen te beloven of tenminste te
suggereren die geheel buiten
zijn competentie lagen. Lub
bers 'oplossing' van het graan-
probleem was alleen mogelijk
geweest met steun van de EG.
En Braks had tevoren gewe
ten, zo vertelde hij na zijn te
rugkeer in Den Haag, dat hij
in Brussel geen handen op el
kaar zou krijgen. Groot-Brit-
tannië en Frankrijk bijvoor
beeld, die nog lang niet aan
hun productieplafond zitten,
voelen er niets voor de over-
producerende boeren in Ne
derland te helpen ten koste
van hun eigen, zich 'keurig'
gedragende akkerbouwers.
Het enige wat Braks bereikte
was dat de Europese Commisie
zal bestuderen of de huidige
braakleggingsregeling kan
worden verbeterd. Volgens
Braks is de premie op braak
legging nu te laag om het be
oogde effect (produktiebeper-
king met 1,5 procent) te kun
nen sorteren.
Niet ontduiken
Maar Nederland zou toch zelf
een aanvullende premie kun
nen geven? Nee, ook daar wil
Braks absoluut niet van horen.
Ons land moet de EG-regels
niet willen ontduiken, vindt
hij. Op andere fronten zijn de
Nederlandse boeren immers
wél gebaat bij een goed func
tionerend EG-landbouwbeleid.
De zuivelsector bijvoorbeeld
profiteert nog steeds op grote
schaal van 'Brussel'.
Moet een aantal graanboeren
dan maar failliet gaan of hun
bedrijf sluiten? Ja, zei Braks,
zelf zoon van een boer in het
Brabantse Odiliapeel. „Dat
klinkt hard, maar de akker
bouw ondervindt nu wat ande
re bedrijfstakken al eerder
hebben ondervonden. Als ie
mand om wat voor reden dan
ook niet meer kan concurre
ren, zal hij zich moeten aan
passen, dat wil zeggen econo
mischer gaan werken, of
moeten verdwijnen. „Net zoals
dat bijvoorbeeld destijds met
de leerlooierijen, de textielin
dustrie en de scheepsbouw is
gebeurd", aldus Braks. Hii
wees erop dat een overheid
niet ten eeuwigen dage de we-
reldprijzen kan blijven aan
vullen met subsidies. Het hui
dige graanoverschot van 27,5
miljoen ton kost de EG zo'n
tien miljard gulden aan subsi
dies per jaar.
Op zich heeft Braks alle gelijk
van de wereld en gaat het in
derdaad niet aan dat zijn colle
ga Lubbers, notabene een oud
ondernemer, achter zijn rug
om de wet van vraag en aan
bod probeerde te frustreren.
Maar Braks is er wel medever
antwoordelijk voor dat in de
jaren '80-'83 de graanprijzen
zijn verhoogd met maar liefst
zeventien procent, waardoor
de produktie omhoog vloog.
Tot 1988 is vervolgens niets
gedaan om dat effect tegen te
gaan. Daarom mócht Braks
niet verwachten dat de graan
boeren zonder slag of stoot ak
koord zouden gaan met maat
regelen uit Brussel, waar zij nu
pas het wurgende effect van
ondervinden. In dat opzicht
had Lubbers het gelijk wel aan
zijn kant.
RIK IN 'T HOUT
5TERDAM Nikita
Tlun [ejevitsj Chroesjtsjov,
1953 tot 1964 leider
de Sovjetunie, wordt
Ie eerste plaats geasso-
uimjrd met zijn schoeisel.
orisch zijn de televi
siebeelden waar te zien is
de machtigste man
de Sovjetunie tijdens
vergadering van de
enigde Naties met z'n
ien op tafel slaat.
'schoen-incident' heeft
n het westen niet be-
populair gemaakt. Nu
Chroesjtsjov het toch al
►•«lijk om voor zijn persoon
enthousiasme te wekken,
ie Koude Oorlogs-retoriek
óf jaren vijftig en zestig
i/hij veelal als een onge-
m'erde, ietwat platvloerse
lafgeschilderd. Zo'n 'boer'
I natuurlijk in het niet
de charismatische presi-
van de Verenigde Staten,
F. Kennedy. Het Oost
conflict werd in de Wes-
media ten tijde van
oesjtsjov vaak versimpeld
Een kwestie van fatsoen.
r het Oosten, in zijn ei-
ivjetunie, heeft Chroesjt-
nooit grote populariteit
ld. Zijn destalinisatie-po-
I, die toch voor de burgers
t Sovjetunie een bevrij-
van een periode van re-
biisie en terreur betekende,
zeer omzichtig de rede
rmee hij dit proces in gang
was ook een geheime -
;idde niet tot massale aan-
celijkheidsbetuigingen aan
'bevrijder'. En zijn econo-
b.V. ;he hervormingen werden
r hf rschaduwd door een slecht
>hj|( lbouwbeleid dat misoog-
en uiteindelijk zelfs een
Icrisis tot gevolg had.
js er op Chroesjtsjov als
4.90 ste sec etaris van het een-
in 6 comité van de communis-
n ,j he partij van de Sovjetunie
ïrdaad het nodige aan te
jj ken. Onder zijn bewind
op bloedige wijze de
'aarse opstand onderdrukt
i), werd de Berlijnse Muur
Ktuwd (1961), Nobelprijs-
inaar Boris Pasternak be-
ipt en zijn roman Dr^ Zji-
verboden (1958), werd de
izinnige wetenschappelij-
theorie van Lysenko
kort samengevat in het mi-
i bepaalt alles tot lei-
ad gekozen en balanceerde
g<
unn «i,
door de aanwezigheid van
Sovjet-raketten op Cuba het
voortbestaan van de wereld
even aan een zijden draadje
(1962).
Maar de politiek van Chroesjt
sjov kent ook een andere zijde.
Zijn leiderschap betekende het
einde van de terreur en luidde
de vreedzame coëxistentie in
tussen de twee supermachten.
Chroesjtsjov gaf met decentra
lisatie en hervormingen een
nieuwe impuls a^n de Sovjet
economie.
Persoonlijk
Inmiddels is, in deze periode
van -glasnost en perestrojka,
het pikzwarte beeld dat door
Brezjnev en andere neo-stali-
nisten, van Chroesjtsjov is ge
maakt een stuk minder don
ker. Maar om nu te zeggen dat
Michaïl Gorbatsjov zijn voor
ganger op een voetstuk plaatst
gaat te ver. In ieder geval laat
de huidige partijleider het toe
dat positieve boeken over
Chroesjtsjov kunnen verschij
nen. In deze reeks valt zonder
meer de publicatie van Sergej
Chroesjtsjov, die in het Neder
lands de titel meekreeg „Her
inneringen aan mijn vader".
De zoon van de voormalig par
tijleider is schrijver noch his
toricus. Hij is een technicus
adjunkt-directeur van het
instituut voor elektronisch be
stuurde machines Het is
ook niet zijn bedoeling ge
weest om met dit boek, dat de
subtitel draagt, „Kroniek van
zijn laatste zeven jaren", een
historisch verantwoord docu
ment te openbaren. „Het boek
draagt een persoonlijk karak
ter en daarin moet ae waarde
ervan dan ook gezocht wor
den", schrijft bewerkster Irma
Glas in haar voorwoord dan
ook. Sergej Chroesjtsjov (54) is
deze week in Nederland om de
vertaalde editie van zijn boek
te presenteren. Nederland
heeft daarin een wereldpri
meur. In de Sovjetunie ver
schijnt „Herinneringen aan
mijn vader" waarschijnlijk dit
najaar.
Waarom hebt U dit boek ge
schreven
„Ik had twee redenen Om dit
boek te schrijven. Op de eerste
plaats wilde ik de herinnering
aan mijn vader hoog houden.
Daarnaast vind ik dat we zo
veel mogelijk te weten moeten
komen over de geschiedenis
van ons land. Zodat we van de
fouten van het verleden kun
nen leren. Tot nu toe is er nog
geen objectieve historische
analyse over de regeerperiode
van mijn vader geschreven. Ik
denk daarom dat mijn boek
een bijdrage levert om tot een
goede beschouwing te komen".
Maar we hebben toch al de
memoires van Chroesjtsjov.
„Het publiceren van de me
moires was in de periode van
Brezjnjev onmogelijk. Inmid
dels is het door mijn vader aan
het papier gedicteerde gedach-
tengoed, in het academische
tijdschrift Voprosy Istorii in de
Sovjetunie verschenen. Maar
nog altijd zijn er veel mensen
in het centraal comité en van
de rechtervleugel van de partij
die deze publicatie liever niet
hebben. Ze willen dat
Chroesjtsjovs gedachten tot in
de eeuwigheid voor het grote
publiek geheim blijven. In ons
land groeide een generatie op
die niets over het verleden
weet. Niets weten van
Chroesjtsjovs hervormingen in
de industrie en de landbouw,
zijn aanzetten tot inkrimping
van het leger of dat dankzij
hem het venster naar het Wes
ten is geopend".
Wat was uw vader voor een
Hij was een eerlijk en vriende
lijk mens; hield van het leven,
van lachen, van mensen, van
kinderen. Hij was erg in ons
geïnteresseerd. Niet zozeer
met vragen als hoe het op
school gaat. Dat moesten we
zelf maar uitzoeken. Maar
meer in de persoonlijke ge
sprekken. Hij hield ervan om
ons het buitenleven te laten
zien. Met mij praatte hij over
algemeen technisch-politieke
zaken, over raketten en de
buitenlandse politiek. Maar
niet over wat er in het cen
traal comité gebeurde. Mijn
vader was een man van daden.
Hij was geen theoretisch be
schouwer, ging niet eerst na
wat Marx of Lenin over een
bepaalde zaak geschreven
hadden, maar koos voor prag
matische oplossingen. Hij was
misschien ook een beetje naïef.
Bij hem stond één ding boven
alle twijfel en kritiek verhe
ven: de overtuiging dat de
hoogste leiders en het hele
partij-apparaat al hun krach
ten inzetten voor de gemeen
schappelijke zaak. Hij zei dat
er in het centraal comité op-
Sergej Chroesjtsjov
rechte mensen werken, die
toegewijd zijn aan de partij".
Dit beeld rijmt niet bepaald
met de opschudding en erger
nis die Chroesjtsjov wekte met
zijn maatregelen om de privi
lege's van partijmensen aan te
pakken. „Het enige waarin
mijn vader was geslaagd, was
het persoonlijk auto-park iets
te verkleinen. Dat hebben ze
hem nooit vergeven. Het par
tij-apparaat raakte mateloos
verbitterd door de maatrege
len inzake het afschaffen van
de privileges; en niet alleen de
ambtenaren, maar belangrij
ker nog, ook hun echtgenotes
raakten verbitterd. Dit alles
heeft geen geringe rol ge
speeld in Chroesjtsjovs val",
staat in „Herinneringen aan
mijn vader" te lezen.
Kan uw vader gezien worden
als een voorloper van Gorbats-
jov
Sergej Chroesjtsjov: „Mijn va
der geloofde dat veranderin
gen alleen mogelijk waren via
het bestaande apparaat. Hij ge
loofde in de partij. Pas aan het
einde van zijn leven besefte hij
dat de hervormingen op een
andere wijze tot stand ge
bracht moesten worden. Maar
dat was in zijn tijd onmogelijk.
Daarin verschilt hij met Gor
batsjov. Die staat al in een an
dere positie ten opzichte van
het apparaat. Er bestaan we
zenlijke verschillen tussen
vroeger en nu. Mijn vader re
geerde in een geheel andere
tijdvak. Zijn economische her
vormingen waren in de eerste
plaats gericht op materiele be
langen. Er moest worden vast
gesteld wat de behoefte van ie
der lid van de samenleving
was en op basis daarvan moes
ten er gerichte opdrachten aan
iedere fabriek en kolchoze
worden gegeven. Als het sy
steem juist functioneerde, dan
zou iedereen ontvangen wat
hij nodig had. Van daaruit is
het geen grote stap naar een
economie van zelfstandige on
dernemingen en de introductie
van een marktmechanisme
van vraag en aanbod. Maar
deze laatste beslissende stap
zette hij echter niet. Al zijn
hervormingen voerde mijn va
der door binnen het bestaande
economische systeem. Hij reor
ganiseerde maar drong niet tot
in de kern door. Er konden
geen nieuwe ideeën tot stand
gebracht worden omdat mijn
vader daar zelf nog niet aan
toe was en omdat het almach
tige bureaucratische apparaat
hem niet toestond te ver te
gaan. De kwart eeuw daarop
volgende stagnatie ten tijde
van Brezjnev bevestigden dit
feit nog eens".
Brezjnev wordt in het boek ge-
presenteert als een ijdele ma
terialist die volstrekt onge
schikt is om het leiderschap
van de communistische partij
en het land te dragen.
Sergej Chroesjtsjov: „Brezjnev
kon aan de macht komen en
blijven omdat de partijmensen
moe waren moet van de her
vormingen. Bovendien ging
het met de economie niet zo
slecht. Daarom kon Brezjnev
aan de macht blijven als een
figuur die iedere verandering
tegenhoudt. Totdat het onmo
gelijk werd om hervormingen
langer uit te stellen. Toen
kwam Gorbatsjov.
Mildheid
Chroesjtsjov zag zijn eigen af
zetting merkwaardig genoeg
als een persoonlijke overwin
ning, als een overwinning van
de koers die hij in 1956 op het
twintigste partijcongres had
uitgezet.
Hij zei: „Mijn afzetting is het
begin van democratisering.
Dat het falen van een partijlei
der ter discussie gesteld kon
worden. Dat mijn collega's
mijn aftreden, dus dat van de
eerste secretaris van het cen
trale comité en de voorzitter
van de ministerraad konden
eisen, is mijn belangrijkste
verdienste. Dit betekent dat ik
erin ben geslaagd Lenins par
tijprincipes te herstellen. Wie
had iets dergelijks voor kun
nen stellen in Stalins tijd? Ze
zouden spoorloos zijn verdwe
nen. Nu kunnen we vrijuit
met elkaar praten en zeggen
wat we denken".
Een opvallende mildheid die
ook zijn zoon siert. Uit het
boek blijkt dat Brezjnjev, die
het voortouw nam in de val
van Chroesjtsjov, met allerlei
pesterijen de familie heeft ach
tervolgd, hen het schrijven
Van de memoires een tijd lang
onmogelijk heeft gemaakt en
zelfs het plan had opgevat om
Chroesjtsjov te vergiftigen.
Toch zegt Sergej Chroesjtsjov
nu over Brezjnev: Ik heb geen
hekel aan hem. Hij heeft
slechte dingen gedaan voor
het land. Brezjnev heeft de
Sovjetunie in een ellendige si
tuatie achtergelaten. En ik kan
hem zijn handelswijze tegen
over mijn vader niet verge
ven. Maar aan de andere kant
was hij een man die ook met
volle teugen van het leven ge
noot. Hij hield van vrouwen.
Dat waardeer ik in hem. Hij
was geen slecht mens, hooguit
een slecht leider".
FRANS BOTHOF
ISKE EN WISKE
DE BEZETEN BEZITTER
UltgeverlJ/Wavery Productions
AMSTERDAM Het is
mogelijk om in tien jaar
tijd de afvalstroom die
ontstaat door wegwerp
verpakkingen van met
name consumenten-arti
kelen met 90 procent te
rug te dringen. Dat meent
de Vereniging Milieude
fensie (VMD). De organi
satie is gisteren een cam
pagne gestart om produ
centen, winkeliers en
klanten te wijzen op de
milieu-onvriendelijkheid
van veel verpakkingen.
Een „speerpunt" in de cam
pagne van VMD, die tot de zo
mer duurt, is de melk in pak
ken. Een enquête van de mi
lieuorganisatie onder zo'n
5.000 klanten van supermark
ten door het hele land heeft
uitgewezen dat driekwart zon
der meer bereid is over te
schakelen van kunstofverpak-
kingen op melk in inleverbare
flessen. Ruim 15 procent wil
aan de fles, wanneer deze niet
te duur, handig in het gebruik
en overal te koop is.
De industrie heeft vooralsnog
weinig enthousiast op de aan
gekondigde campagne gerea
geerd. De Nederlandse Fede
ratie van Kunststoffen meent
dat meer onderzoek nodig is
en wijst daarnaast op het over
leg dat overheid, producenten
en consumenten reeds over
verpakkingen voeren. Ook de
supermarkten staan niet te
trappelen om alle pakken
melk door flessen te vervan
gen.
Een veelgehoord argument te
gen de fles is dat zij meer
ruimte inneemt en extra per
soneel vraagt voor inzameling
en dergelijke. Ook zouden bij
het spoelen van flessen scha
delijke stoffen in het water te
recht komen. De energiekos
ten van het transport liggen
Het bureau voor Praktisch Mi
lieu Advies (PMA) heeft deze
bezwaren voor VMD onder
zocht. Volgens R. Jansen van
PMA valt de vergelijking tus
sen pak en fles moeilijk te ma
ken waar het gaat om schade
lijke stoffen in het water. Ge
rekend over de gehele „le
vensfase" van de fles gebruikt
deze echter veel minder ener
gie dan het pak, aldus Jansen.
Wegwerp-verpakkingen ma
ken met 1 miljard kilo afval
per jaar bijna een kwart van
het totale huisvuil uit. Bij win
kels, dienstverlenende instel
lingen, kantoren en industrie
komt jaarlijks nog eenzelfde
hoeveelheid afval vrij. Milieu
defensie presenteerde gisteren
een „scenario" om de huisvuil-
berg aan wegwerp-verpakkin
gen met 90 procent te verklei-
Het voorkómen van verpak
kingen is volgens de organisa
tie in de helft van alle geval
len mogelijk. Indien verpak
kingen onmisbaar zijn, zou ge
kozen moeten worden voor
milieuvriendelijk materiaal,
dus geen PVC's, aluminium en
dergelijke. Herbruikbare of
hervulbare verpakkingen
brengen volgens VMD de hoe
veelheid afval met nog eens 15
procent terug.
Hergebruik na recycling kan
een grote hoeveelheid van het
afval opnieuw in de „kring
loop" brengen. In totaal levert
dit een besparing van 25 pro
cent op. De verkleining van de
afvalberg is volgens VMD niet
alleen milieuvriendelijker
maar ook kostenbesparend.
Indien industrie, handel en
winkels geen gehoor geven
aan de „eis" van de milieuor
ganisatie voor met name meer
melkflessen, wil VMD haar
acties een meer „confronte
rend" karakter geven. Daarbij
valt te denken aan blokkades
en „verassingsacties" bij super
markten.
Hoe zal Nederland er rond de
komende eeuwwisseling
uitzien? Als de deze week door
het kabinet gepresenteerde
plannen voor 'sociale
vernieuwing' benevens alle
milieumaatregelen die nog in
de pen zitten onverkort
worden uitgevoerd, is er maar
één antwoord mogelijk: ons
land zal tegen het jaar 2000
een heilstaat zijn, het paradijs
op aarde, het beloofde land dat
werkelijkheid is geworden.
Stelt u zich eens voor in welke
gezegende samenleving wij
over tien jaar terecht komen.
Om te beginnen heeft iedereen
die kan werken een hele of
halve baan. Degenen die echt
niet kunnen of niet hoeven
werken (invaliden, bejaarden,
moeders met kleine kinderen)
genieten een riante uitkering.
Werkloos is een ouderwets
woord geworden. Elke
werkdag verlaten zeven
miljoen mensen fluitend hun
huis om bij voorkeur per fiets
of openbaar vervoer naar de
werkplek te reizen. Auto's
worden enkel nog gebruikt als
rail- of busverbindingen geen
soelaas bieden (wat nauwelijks
voorkomt) en als er
beroepshalve van hot naar her
gereden moet worden. Men
denke hierbij onder meer aan
vertegenwoordigers en
vrachtrijders. Over het
algemeen laat men het echter
wel uit het hoofd te
lichtvaardig in de auto te
stappen. Ten eerste is de prijs
van een autoritje als gevolg
van de her en der ingestelde
elektronische tolheffingen niet
mals en ten tweede is het besef
dat wij voorzichtig met het
natuurlijk milieu moeten
omgaan inmiddels diep in alle
mensenharten geworteld.
Het leuke van de nieuwe
maatschappij is ook dat
Nederland geen enkele
ontevreden ingezetene meer
telt. De boeren zaaien, maaien
en melken zonder morren, de
ambtenaren krijgen een heel
behoorlijke beloning,
verplegend personeel wordt
eindelijk naar waarde betaald,
uitkeringstrekkers kunnen
met gemak rondkomen,
bouwvakkers staan zingend op
de steigers, studenten weten
van gekkigheid niet hoe ze
hun beurs moeten opmaken,
alle gevaarlijke honden zijn
afgemaakt, de melk is dioxine-
vrij, zure regen behoort tot het
verleden, de natuur groeit,
bloeit en kabbelt weer fris en
schoon en er wordt niemand
meer gediscrimineerd.
Ook de criminaliteit is volledig
uit de samenleving gebannen.
Hoofdschuddend wordt nog
wel eens nagepraat over
drugsverslaafden die ooit
bejaarde vrouwen van hun tas
beroofden, auto's openbraken
en in donkere straten onder
bedreiging van een mes geld
van hun medeburgers
afpersten. Men kent het
verschijnsel niet meer.
Onbevreesd begeven zelfs de
meest fragiele dametjes zich
tot in het holst van de nacht
op straat en wie alleen thuis is
doet weer gewoon de deur
open als er wordt gebeld.
Moorden, overvallen op
banken en benzinestations,
winkeldiefstallen, fraude en
zelfs milieucriminaliteit
behoren eveneens tot het
verleden. Voor de ware
voetballiefhebbers is het
bezoeken van een wedstrijd
weer een feest. Na afloop
feliciteren de supporters van
de verliezende ploeg uitbundig
de aanhangers van de
tegenpartij, die op hun beurt
antwoorden met
bemoedigende teksten als „Het
spijt me voor jullie" of
Volgende keer beter". Op de
scholen liggen de leerlingen in
een deuk als een leerkracht
tijdens een les over de jaren
zeventig en tachtig het woord
'randgroepjongerenop het
bord schrijft en uitlegt wat
daar in het verleden mee werd
bedoeld. Is het waar dat ze ook
de muren van huizen en
kantoren met verf bekladden
en telefooncellen en treinen
vernielden? Deden ze dat
echt? Ja jongens, dat was heel
gewoon in die dagen.
Nederland anno 2000. Het zaad
van de sociale en ecologische
vernieuwing heeft vrucht
gedragen. Een geest van
saamhorigheid en
veran twoordelijkheidsgevoel
waait over het land. In de
steden is een oude gewoonte
van het platteland in ere
hersteld: men groet elkaar
weer op straat, of men elkaar
nu kent of niet. Dat laatste
komt trouwens maar weinig
voor, want wat vroeger alleen
voor popmusici en sinds maart
1990 ook voor ministers was
weggelegd, is nu heel gewoon:
iedereen heeft z'n eigen
fanclub.
TRUBBELS
