,Wij zijn de beste Polen
Fundamentalisten achter coup
IET DUITSE BLOED IN POOLSE ADEREN
Warschau
nog niet
tevreden
over Kohl
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
UITENLAND
Ceidóc Souoant
WOENSDAG 7 MAART 1990 PAGINA 5
8 )DR erkent
akingsrecht
JST-BERLIJN Het Oostduitse
lement heeft met een grote
irderheid een nieuwe arbeids-
aangenomen die stakingen toe-
i it, maar uitsluitingen door
jjj rkgevers verbiedt. Staken was
j durende de heerschappij van de
jimunistische partij verboden in
DDR. Een vakbond mag volgens
nieuwe wet een staking uitroe-
i als arbitragepogingen gefaald
w )ben. De overheid mag een sta-
11 ig alleen verbieden als het natio-
J belang dat vereist. De West-
ei tse werkgeversvereniging
"mde de nieuwe wet een rem op
Duitse economische integratie.
Volksfront in
Oekraïne wordt
politieke partij
KIEV De nationalistische
volksfrontbeweging Roech wil, na
succesvol verlopen regionale ver
kiezingen in de Oekraïne, een of
ficiële politieke partij worden. Als
partij zal Roech streven naar een
onafhankelijke soevereine staat
buiten de Sovjetunie, zo heeft een
van de leiders bekendgemaakt.
Nü is de volksfrontbeweging
Roech nog een losse coalitie van
radicale communisten, dissiden
ten, vroegere gevangenen en mili
eubeschermers. Zondag kregen
aanhangers van Roech een kwart
van de stemmen.
Oost-Europa steunt
anti-Cubaanse motie
GENEVE In de mensen
rechtencommissie van de
VN heeft een aantal Oosteu-
ropese landen een door de
VS ingediende motie ge
steund, die zich kritisch uit
laat over de mensenrechten-
praktijken van de Cubaanse
regering. Het was voor het
eerst dat Oosteuropese leden
van de commissie anders
stemden dan de Sovjetunie,
die zich tegen de resolutie
uitsprak. De resolutie werd
met negentien tegen twaalf
stemmen aangenomen. In de
resolutie wordt „bezorgd
heid" uitgesproken over de
mensenrechtensituatie.
Scargill 'slachtoffer' Britse roddelpers
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De controversiële Brit
se vakbondsleider Arthur Scargill
(52) is des duivels omdat hij door de
'Daily Mirror', wordt beschuldigd
van manipulaties met geld dat zijn
bond van Libië zou hebben gekre
gen.
De 'Mirror', het pulpblad (dagelijkse
oplage: 3,8 miljoen) van kranten-
magnaat Robert Maxwell, beweert
dat Scargill en zijn compaan Peter
Heathfield 163.000 pond Libisch geld
hebben gebruikt voor de aflossing
van leningen op hun woningen. Pre
sident Ghadaffi van Libië zou tijdens
de mislukte Britse mijnstaking van
1984-85 niet minder dan 5,5 miljoen
pond cadeau hebben gedaan aan
Scargills NUM.
Scargill heeft een spoedvergadering
belegd met het bestuurscomité van
zijn bond. Hij gaat onderzoeken of
een proces wegens eerroof kan wor
den aangespannen. Maxwell vreest
zo'n rechtzaak niet. Volgens hem
zijn de onthullingen niet in strijd
met de waarheid en gebaseerd op ge
degen journalitsiek onderzoek.
Maxwell is een grote bewonderaar
van Margaret Thatcher. Met haar
gelooft hij dat 'de marxist' Scargill
zich door middel van de nationale
mijnstaking in de jaren '80 inspande
om de conservatieve regering omver
te werpen.
VN-commissie ziet af
van actie tegen China
GENÈVE De VN-mensenrechten-
commissie heeft er van afgezien de
schendingen van de mensenrechten
in China aan de orde te stellen. Op
voordracht van Pakistan en Somalië
nam de commissie een motie van
„non-interventie" aan. „Geen enkel
land is gevrijwaard van onlusten", zo
rechtvaardigde de Pakistaanse afge
vaardigde de motie van non-interven
tie. „Daarom moet de commissie be
grip tonen voor China". Alle westerse
landen stemden tegen het voorstel.
Zoals bekend kostte de onderdruk
king van het studentenprotest in Pe
king vorig jaar aan honderden, zo niet
duizenden mensen het leven.
Archeologen vinden
4000 jaar oude parel
MANAMA Het golfstaatje Bahrayn is
in grote vervoering gebracht door de
vondst van een vierduizend jaar oude
parel. Volgens Robert Killick, de leider
van de gezamenlijke Brits-Bahraynse
archeologische expeditie die de vondst
deed, heeft de parel een roze kleur en
een diameter van vier millimeter, onge
veer de grootte van een traan. Het ge
beurt zelden dat men parels uit de an
tieke oudheid vindt omdat parels an
ders dan gouden en zilveren siera
den meestal vergaan. Volgens Kil
lick is de gevonden parel afkomstig uit
het Dilnum-tijdperk. 40 tot 45 eeuwen
geleden, toen Bahrayn als handelscen
trum fungeerde tussen Mesopotamië en
de Indus-vallei in West-Azie.
Tot 1945 was Silezië
Duits. Na de oorlog is
lei het grondig
in| 'gepoloniseerd' en heet
hiihet 'Slask'. Ongeveer
250.000 inwoners van
het district, iets
,m minder dan de helft,
irj iroelen zich Duits. De
teiharde
verkiezingsstrijd om
een zetel in de senaat
heeft de afgelopen
weken de druk op de
je ketel vergroot. „Wij
o( sijn de ketting die
he Polen en Duitsland
verbindt".
dePOLE Heuvelachtig,
lerig, vervuild en som-
r is het land rond Opo-
het vroegere Duitse
oèipeln. Uitgestrekte iri-
istriële complexen met
neltorens, schoorstenen
hoogovens: Opole dijkt
Jtstekend geschikt om er
n permanente depressie
te lopen of een chroni-
yhe astma.
5 n Opole (110.000 inwoners)
moeilijk voor te stellen dat
betere tijden heeft gekend.
Poolse lente is er nog niet
t doorgedrongen. Plaatselij-
11 jongeren zijn al vroeg op de
h ind stomdronken van de
;ksdka. Na 21.00 uur mogen de
.ë'rsgeen alcohol meer verko-
dus er is haast geboden.
:èediening in eethuizen is
ouderwets 'communis-
B-onvriendelijk'.
district Opole is bij de
jste, tussentijdse yerkiezin-
voor een zetel in de senaat
rschapen in een strijdtoneel
sen Solidariteitskandidate
vrouw Simonides
narts Król, die in Duitse tij-.
Heinz Krol zou hebben
heten. Simonides, onder
er hoogleraar pedagogie, is
e weken geleden de verkie-
gen ingegaan met de slogan
ask, een thuis voor ons al-
in genstander Król pleit voor
:bl er rechten voor de Silezi-
in ie minderheid van Duitse
v gine. De eerste ronde
m ie verkiezingsstrijd eindigde
a beslist. In de tweede ronde
haalde Solidariteitskandida-
Simonides een klinkende
iai ïrwinning: zij kreeg 67 pro-
ït van de stemmen. Na het
kendmaken van de uitslag i
regelmatig onrustig in en
-aid Opole. Met name de
da itse minderheid kan de
pi laag maar moeilijk ver
en appen.
Huidige grens van Polen
Voormalige Poolse gebieden ingelijfd bij Rusland
Voormalige Duifse gebieden ingelijfd bij Polen
i~n firnr iiin Pnlrn aug-1939
derheid in het gebied. Een uit
barsting van de jarenlang on
derdrukte frustraties is geens
zins uitgesloten. Op bushaltes
staan hakenkruizen gekalkt
met daaronder de naam van
vakbondsman Walesa.
De 'Duitse' Sileziërs kunnen
grofweg worden ingedeeld in
twee categoriën: aan de ene
kant degenen die hun ger-
maanse afstamming via een
'Deutsche Freundschafts
Kreis' in de regio willen be
nutten om een uitreisvisum
irificatie
het eind van de Tweede
:reldoorlog heeft het de op-
tkende Russische leger vele
.jy izenden Duitse Sileziërs
|n moord. Daarna kwamen de
olse benden, die de overge
ven Duitsers van hun bezit-
gen beroofden. Direct na de
log zijn de meeste resteren-
Duitsers, vrijwillig of ge-
I ongen, weggetrokken uit de
ik olse gebieden ten oosten
n de Neisse en ten westen
de Oder. De overige ,be-
iners tekenden bij de 'verifi-
lie' een verklaring dat zij
h als volbloed Pools staats
burger zouden gedragen. De o-
pengevallen plaatsen zijn ver
volgens opgevuld met vluchte
lingen uit Wit Rusland en
Oekraine (oostelijk van het
huidige Polen).
De voormalige Duitse gebie
den werden in sneltreinvaart
'gepoloniseerd'. Duits aan
doende namen kregen een
Poolse klank en de Germaanse
taal werd op geen enkele
school meer onderwezen.
De Poolse bevolking van Dviit-
se afkomst vormt nu een min-
Referendum
bepleit over
'Duitse'
gebieden
MÜNCHEN De toekomstige
status van de vroeger Duitse
gebieden in Polen moet door
een referendum beslist wor
den. Dat heeft de secretaris
generaal van de Bond van
Verdreven Duitsers, Hartmut
Koschyk, gisteren in München
gezegd. Hij wil dat niet alleen
de in die gebieden wonende
Duitsers en Polen, maar ook
de mensen die er na de oorlog
weg moesten, mogen zeggen of
de streken bij Polen blijven of
weer onderdeel worden van
Duitsland. Ook zouden ze, bij
wijze van voorschot op een
Europese vredesorde, „geëuro-
peïseerd" kunnen worden.
Koschyk moet niets hebben
van een „dictaat tot het erken
nen van de grens door Polen"
en is tegen het zonder meer
opgeven van de Duitse gebie
den ten oosten van de Oder-
Neissegrens. Als gevolg van de
„annexatiepolitiek door Po
len" moeten de ex-bewoners
hun aanspraken proberen te
verrekenen met de „deporta
tiemisdaden door Polen". Ei-
gendoms- en vermogensrech
ten zouden bij elke volken
rechtelijke regeling een rol
moeten spelen. Volgens Ko
schyk is Polen weliswaar de
baas in de Duitse gebieden in
het oosten, maar mist het de
„territoriale soevereiniteit".
voor de Bondsrepubliek te
krijgen. (Op grond van hun af
komst krijgen ze een zogehe
ten 'PO-nummer' waarmee ze
een visum kunnen krijgen.)
Aan de andere kant zijn er de
Sileziërs die zich weliswaar
Duits voelen, maar onder geen
voorwaarde hun geboorte
grond willen verlaten en ac
cepteren dat deze in 1945 Pools
grondgebied is geworden.
Vaderland
De Duitse gezindheid van die
renarts Henryk/Heinz Krol-
/Krol (41) in het plaatsje
Krapkowice blijkt al uit het
feit dat hij een Generalkonsul
van de DDR over de vloer
heeft.
Krol wordt er door zijn tegen
standers onder meer van be
kent Krol dat. Hij spreekt
slechts een paar woorden
Duits. Vader Johann (71)
spreekt de taal vloeiend. Hij
was in november 1988 bij een
bezoek van de BRD-minister
Genscher aan Polen de aan
stichter van de Duitse bewegi-
ging in en rond Opole. Wat wil
zoon Heinz nu in feite?
Król uitspraak: Kroel): „Ik
wil onder geen voorwaarde
dat dit gebied Duits wordt. Ik
wil hier blijven wonen, in
vriendschap met de Duitsers,
maar ook met de Polen. Dit is
ons vaderland. Ik wil dat de
Duitse minderheid rechten
krijgt. Ik vraag aandacht voor
onze problemen. Er is een tijd
geweest dat geheim agenten
aan de ramen luisterden of
binnen Duits werd gesproken.
Zelfs in de keuken moesten de
Duitse opschriften van de pot
jes. Op kerkhoven gingen
kruisen met Duitse teksten te
gen de vlakte. De strijd van de
Polen tegen de Duitsers gaat
nog steeds door. Kijk maar
naar de bedreigingen aan mijn
Hart
Vader Johann: „Ik ben gebo
ren in Hirschberg (het huidige
Jelenia Gora) als 'Krol'. Ik
weiger mijn naam te verpool-
sen. Ik laat me nog eerder
doodslaan".
Król jr' pleit voor de Silezische
identiteit, wat dat dan ook
moge wezen. Hij wil invloed
van de 'Reichsdeutscher' op
regionaal en nationaal politiek
en cultureel niveau.
„We willen Duits mogen spre
ken, de taal van ons hart. Pas
dan kunnen we ons hier thuis-
voelen. Als dat niet kan, lopen
we weg".
Tot nu toe is het niet tot ern
stige uitbarstingen gekomen
omdat de Sileziërs nog steeds
prijs stellen op vriendschappe
lijke relaties met de Poolse in-
worters. Het kan volgens Krol
ook anders. Vader Johann:
„Onze politieke tegenstanders
overbelichten onze slechte ei
genschappen. We voelen ons
wel degelijk Polen. Met onze
harde arbeid hebben we veer
tig jaar lang bewezen dat we
goede en vreedzame burgers
zijn. Wij ziin de ketting en het
bindmiddel tussen Polen en
Duitsland. Hereniging? Uitge
sloten. We bevinden ons op
een eiland, op 300 km afstand
van de DDR. We realiseren
ons de onmogelijkheid van een
hereniging".
Wraak
Het afgelopen jaar zijn ruim
250.000 Polen van Duitse af
komst verhuisd naar de
Herinnering aan het Duitse verleden in Silezië.
Na al die jaren komt de weggepleisterde Duitse tekst weer aan het licht in een dorpje onder de rook van Opole.
FOTO'S: HANS BOS
Bondsrepubliek. De meesten
komen uit verstedelijkte
woongebieden in Polen. Pro
bleem in Silezië is dat het
Duitse bloed zich voornamelijk
bevindt onder de rijkere boe
ren.' van ouds gehecht aan hun
grond. Johann: „Wij vormen
het beste deel van Polen. Zelfs
na het vertrek van de commu
nisten worden wij nog steeds
vervolgd. Niet door de staat of
door Solidariteit, maar door
het gewone Poolse volk".
Via het hooggerechtshof heeft
Krol inmiddels de oprichting
afgedwongen van het Sozial
Kulturelle Gesellschaft Min-
derheitsdeutscher in Oppelner
Schlesiën. Deze instelling gaat
zich organiseren in dorps- en
districtsgroepen, die in mei
mee gaan doen aan de ge
meenteraadsverkiezingen.
Op vijftig kilometer afstand
van de rivier de Neisse, het
onaanzienlijke stroompje dat
Polen en de DDR scheidt, ligt
het dorp Tomaszow Bolesta-
viec. De weg voert langs een
kerkhof. Alleen maar Poolse
namen. Op een braakliggend
stuk grond achter het kerkhof
liggen stapels oude stenen. Dit
blijken de overblijfselen te zijn
van een voormalig Duits kerk
hof. Hier en daar de resten
van in elkaar gestortte graf
tombes. De onderliggende kel
ders zijn opengebroken, de
stoffelijke overschotten ver
wijderd. De zinken rustplaat
sen liggen schots en scheef
door elkaar. Er is puin over
heen gestort. „Der' Glaube
tröstet, wo die Liebe weint".
Zelfs in de dood hebben de Po
len nog wraak willen nemen
op de vroegere Duitse bezet
ters. HANS BOS'
(Vervolg van de voorpagina)
WARSCHAU Polen
heeft behoedzaam gerea
geerd op het Westduitse
voornemen de grens met
Polen vast te leggen in
een verdrag dat moet
worden getekend door de
regering van een toekom
stig verenigd Duitsland en
de regering van Polen.
Een dergelijk verdrag zou
geen verwijzingen bevat
ten over het afzien van
herstelbetalingen door
Polen.
„Het is ontegenzeggelijk een
stap die overeenkomt met
onze verwachtingen", ver
klaarde een woordvoerder
van de Poolse regering.
„Maar het is nog niet wat
premier Mazowiecki heeft
voorgesteld".
Mazowiecki wil dat al voor
de eenwording van de twee
Duitse staten een aanzet
wordt gegeven tot het ver
drag. Vrijdag veroorzaakte
bondskanslier Kohl opschud
ding met zijn verlangen dat
Polen, in ruil voor erkenning
van de Oder-Neisse-grens, af
zou zien van herstelbetalin
gen en dat het de rechten
van de Duitse minderheid in
Polen zou garanderen. Dit
leidde tot een golf van kri
tiek in binnen- en buiten
land. Kohls regeringspart
ner, de liberale FDP, was
sterk gekant tegen de voor
waarden. Gisteren legde de
regeringscoalitie in Bonn tij
dens een crisisberaad haar
meningsverschillen over de
erkenning van de Poolse
grens bij. Er kwam als com
promis uit de bus dat de par
lementen van de de beide
Duitslanden, na de verkie
zingen in de DDR op 18
maart, een gelijkluidende
verklaring zouden aannemen
over de onschendbaarheid
van de westgrens van Polen.
Die verklaring moet dan vol
gens Bonn uitmonden in een
verdrag dat moet worden ge
tekend door de regering van
een toekomstig verenigd
Duitsland en de regering van
Polen.
Sovjet-president Gorbatsjov
heeft met instemming gerea
geerd op de „correctie" van
bondskanselier Helmut Kohl
over de kwestie van de on
aantastbaarheid van de na
oorlogse westgrens van Po
len.
Eerder had hij gewaar
schuwd dat alle plannen dat
Duitsland in de oorlog verlo
ren gebieden na de eenwor
ding zou kunnen inlijven,
ernstige gevolgen kunnen
hebben. „Als iemand de een
wording van de twee Duits-
landen wil gebruiken om re
vanchistische plannen te
doen herleven, dan is dat on
verantwoord beleid dat ern
stige gevolgen kan krijgen",
aldus Gorbatsjov.
HET RAADSEL VAN STRAAT MAGELHAES
O 11779 De reis verloopt aanvankelijk zonder incidenten. De
Nd waait uit een gunstige hoek. De Duinkerker kapers houden
id li gelukkig schuil en trouwens, zij hebben meer belangstelling
:h or thuisvarende koopvaarders. Pas wanneer de „Fortuyn" de
;u rikaanse kust nadert, wordt bevel gegeven de kanonnen te be
ng annen: een paar galjassen, met Saraceense zeerovers bemand,
*nen een beetje al te dicht in de buurt. Van Noort vreest die
scheepjes niet, want hij kan ze gemakkelijk van het lijf houden.
De galjassen voeren de bloedvlag met een hand, die het krom
zwaard vasthoudt, versierd. Na een paar waarschuwingsschoten
deinzen de rovers af. Enkele dagen later steekt de „Fortuyn"
over naar de Braziliaanse kust en na een reis van 150 dagen pikt
het schip een gunstige Westenwind op. Het einddoel nadert.
MUITENDE AFGHAANSE MILITAIREN BOMBARDEREN KABUL
ISLAMABAD In de Af
ghaanse hoofdstad Kabul
en erbuiten duurde van
daag de strijd voort, hoe
wel de door de Sovjetunie
gesteunde regering van
president Najibullah ver
klaarde dat zij een poging
tot een staatsgreep heeft
neergeslagen.
Vliegtuigen bemand door mui
tende luchtmachtpiloten die
zich bij de coup-poging van
ex-minister van defensie Sha-
nawaz Tanai hebben aangeslo
ten, vlogen over Kabul en
voerden bombardementen uit.
Ze werden verdreven door vu
ren van luchtdoelgeschut.
Ook rond de luchtmachtbasis
Bagram op vijftig kilometer
ten noorden van Kabul, die in
handen zou zijn van de opstan
dige militairen, werd vandaag
nog gevochten. Daarvan zijn
vermoedelijk de muitende pi
loten opgestegen. De basis is
volgens het Afghaanse verzet
gebombardeerd door Sovjet
vliegtuigen, die het bewind-
Najibullah helpen zijn stellin
gen te verdedigen.
De initiatiefnemer van de
staatsgreep, minister van de
fensie generaal Shanawaz Ta
nai, zou in contact hebben ge
staan met Gulbuddin Hekma-
tyar, een van de leiders van
het islamitische verzet tegen
de regering-Najibullah. Hek-
matyar is leider van de ver
zetsgroep Hezb-i-Islami en
staat bekend als fundamenta
list. In december was deze fac
tie binnen het islamitische
verzet betrokken bij een 'plan
om de regering ten val te
brengen. Daarop waren 124
mensen gearresteerd, wier be
rechting net maandag was be
gonnen. In Kabul heeft de re
gering een avondklok inge
steld. Niemand mag tussen ze
ven uur 's avonds en zes uur
's ochtends de straat op. „Wij
steunen de actie van de leger
officieren tegen het regime in
Kabul", aldus Hekmatyar tij
dens een persconferentie in Is
lamabad, waar in totaal zeven
Afghaanse verzetsgroepen hun
hoofdkwartier hebben.
Tass berichtte dat het kantoor
van Hekmatyar in Kabul
zwaar beschadigd was, maar
dat er geen slachtoffers zijn
gevallen. Vertegenwoordigers
van de Hezb-i-Islami in Ne
derland zeiden dat er hevig is
gevochten tussen regerings
troepen rond het vliegveld
van Kabul en dat er ruim
tweehonderd doden zijn geval
len. Dit bericht kon echter
niet worden bevestigd. Vol
gens de ambassadeur van Af
ghanistan bij de Verenigde
Naties zijn slechts enkele do
den en gewonden gevallen.
