VU alsnog bereid tot gesprek met
'Kampen' over één ambtsopleiding
CcidócSomci^
CeidócSommit
frev v
brieven van lezer:
Verenigd
Duitsland
biedt kerk
prachtige
kansen
kerk
wereld
Sovjet-joden
vrezen opnieuw
anti-semitisme
rap n
beroepingen
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidócSommvt
WOENSDAG 7 MAART 1990 PAGIN II
Bisschop waarschuwt heavy metal-groepen
NEW YORK Rockgroepen die 'heavy
metal' produceren, moeten goed beseffen
dat zij een bondgenoot van de duivel
kunnen zijn. In het aartsbisdom New
York was hun muziek in de afgelopen
maanden twee keer aanleiding voor een
duivel-uitbanning door rooms-katholie-
ke priesters.
Kardinaal John O'Connor, aartsbisschop
van New York, heeft deze waarschu
wing in een preek laten horen en daar
mee voor enige beroering onder rock-
musïci gezorgd. Zij vinden de waarschu
wing van de kardinaal overtrokken.
O'Connor geeft de duivel te veel krediet.
„Hypocriet" noemt leadzanger John Oli-
va van The Crash O'Connors preek. „Als
ik over de duivel zing, is het bijna altijd
op een negatieve manier. Voordat men
sen gaan klagen, zouden ze eerst.de tekst
goed moeten bestuderen", aldus Oliva.
O'Connor haalde als enige voorbeeld in
zijn preek Ozzy Osbornes 'Suicide Solu
tion' aan, een nummer dat een 19-jarige
jongen draaide op het moment dat hij
zelfmoord pleegde. Hij is ervan over
tuigd dat dit soort zwartgallige muziek
jongeren in handen van de duivel drijft.
De kardinaal gaf geen tekst en uitleg
over de duivel-uitbanningen in zijn
aartsbisdom. Exorcisme is, behalve in
horror-films, een uiterst zeldzaam reli
gieus ritueel dat rooms-katholieke pries
ters toepassen op mensen die door de
duivel bezeten zijn.
BILLY GRAHAM:
BERLIJN Een ver
enigd Duitsland biedt
volgens de Amerikaanse
evangelist Billy Graham
ongekende mogelijkhe
den voor de verkondiging
van de christelijke bood
schap. Als de kerken deze
kansen grijpen, kunnen
zij Duitsland „een van
zijn mooiste uren" bezor
gen.
De 71-jarige Graham spreekt
zaterdag op een grootscheepse
evangelisatie-bijeenkomst
voor de Rijksdag in Berlijn.
Hij is uitgenodigd door de
Evangelische Allianties in de
DDR en de Bondrepubliek en
zal onder anderen hartelijk
welkom worden geheten door
de evangelische bisschoppen
van Berlijn: Martin Kruse
(west) en Gottfried Forck
Precies dertig jaar geleden
hield Graham op dezelfde
plaats in Berlijn een toespraak
die door ruim 30.000 mensen
werd beluisterd. Onder het
motto: „Na de uiterlijke om
wenteling moet de innerlijke
omkeer volgen", is de bevol
king van Berlijn uitgenodigd
opnieuw massaal te komen
luisteren naar de bekende
evangelist.
Graham houdt het voor mo
gelijk dat Oost-Europa in de
nabije*toekomst de „grootste
missionaire golf zal ondergaan
die de wereld ooit gezien
heeft". Maar dan moeten wel
de Westeuropese kerken ho
gere prioriteit geven aan
evangelisatie. Zij kunnen wat
dat betreft veel leren van de
kerken in Afrika, Azië en La-
tijns-Amerika.
De rooms-katholieke bis
schoppen uit de Bondrepu
bliek en de DDR ontmoeten
elkaar vandaag en morgen
voor het eerst sinds de bouw
van de Muur in 1961, maar
koesteren hiervan niet al te
hoge verwachtingen. Specta
culaire beslissingen zullen er
in Augsburg niet worden ge-
Rooms-Katholieke
Kerk in Litouwen
staat volledig
achter Sajudis
ROME De Rooms-Katho-
lieke Kerk in Litouwen staat
volledig achter Sajudis, de na
tionalistische beweging die
streeft naar afscheiding van
de Baltische republiek van de
Sovjetunie. Kardinaal Vin-
centas Sladkevicius heeft dit
dinsdag in de Italiaanse krant
Avvenire gezegd.
De aartsbisschop van Kaunas
vindt' wel dat de strijd voor
onafhankelijkheid van Litou
wen „absgluut zonder bloed
vergieten" moet verlopen. Hij
hoopt dat de westerse landen
het streven naar onafhanke
lijkheid met alle middelen
zullen ondersteunen.
Sladkevicius gaat ervan uit
dat paus Johannes Paulus II
in 1991 bij ziin vierde bezoek
aan Polen ook Litouwen aan
doet. De paus werd maandag
door het Sovjetpersbureau
Novosti nog geroemd om zijn
„positieve invloed" op de in
ternationale politiek.
Mijn smaak is
allereenvoudigst. Ik ben
altijd tevreden met het
beste
LUNTEREN De Vrije
Universiteit is alsnog be
reid met de Theologische
Universiteit in Kampen
te praten over het samen
groeien naar één ambts
opleiding.
Dit zei de dekaan van de
theologische faculteit van de
VU, prof. dr. H. Leene, dins
dag tijdens een eerste bespre
king op de Gereformeerde sy
node over de predikanteno
pleiding.
In november had Leene nog
gezegd dat „met veel wijsheid,
overleg en geduld" misschien
in het jaar 2001 de eenwor
ding van de predikantenoplei
ding van de VU en Kampen
mogelijk is.
In het gesprek met Kampen,
het liefst onder leiding van
het moderamen (dagelijks be
stuur) van de Gereformeerde
synode, zou ook het Samen op
Weg-proces een rol moeten
spelen. Verder moeten be
paalde elementen uit de plan
nen van de gezamenlijke Her-
vormde-Gereformeerde
werkgroep (IWOOT) erbij be
trokken worden, zo zei Leene,
zonder dit nader toe te lich
ten.
Tot dusver heeft de VU zich
verzet tegen die plannen,
waarbij de Gereformeerde en
de Hervormde predikanteno
pleiding elk in één nieuw op
te richten bijzondere universi
teit worden ondergebracht.
Bovendien zouden de kerken
dan eikaars opleiding erken
nen. Door de weigering dreig
de de VU buiten deze inter
kerkelijke opleiding te vallen.
Alle kerkgenootschappen
moeten voor 1 april minister
Ritzen van onderwijs en we
tenschappen laten weten op
welke wijze zij reageren op de
aanbevelingen van de ver
kenningscommissie godge
leerdheid. Deze 'commissie
Oberman' pleitte voor kwali
teitsverbetering en concentra
tie van het aantal opleidingen.
Bovendien heeft de gemeen
schappelijke synodevergade
ring van de Hervormde en
Gereformeerde Kerken bij
herhaling aangedrongen op
een geïntegreerde predikante
nopleiding.
De VU heeft er vooral be
zwaar tegen dat in de nieuwe
plannen de gehele theologi
sche opleiding onder kerkelij
ke verantwoordelijkheid zou
komen. Ook de openbare uni
versiteiten hebben protest
aangetekend tegen deze 'ver-
kerkelijking' van de theolo
gie.
De VU wilde daarom de hui
dige overeenkomst met de
Gereformeerde Kerken hand
haven, die een deel van de
predikantenopleiding aan de
VU hebben. Prof. Leene zei
dat de VU er ook niet tegen is
dat dit contract ter discussie
komt te staan. Als de invloed
van de Gereformeerde Ker
ken niet ver genoeg gaat, dan
moet de synode maar aange
ven in welk opzicht het moet
worden veranderd.
Financiën
De Gereformeerde Kerken
krijgen voor het eerst een fi
nancieel meijarenplan. „Een
zeer stringent bezuinigingsbe
leid blijft noodzakelijk," aldus
de deputaten (deskundigen)
voor personele zaken, finan
ciën en organisatie.
Zij verwachten enerzijds een
voortgaande daling van het
ledental en anderzijds een
'niet onaanzienlijke stijging'
van de loonkosten, omdat de
kerkelijke medewerkers
trendvolgers zijn.
Strenge doorvoering van het
bezuinigingsbeleid zou inhou
den dat er in het geheel geen
nieuw werk kan worden aan
gevat. Daarom besloot de sy
node een startfonds nieuw be
leid in te stellen, waaruit
kleinschalige nieuwe projec
ten kunnen worden gefinan
cierd. In eerste instantie
wordt daarvoor een bedrag
van een kwart miljoen gulden
gereserveerd.
Homo-besluit
De vertrouwenscommissie ho
mofiele theologen in de Gere
formeerde Kerken kan haar
werkzaamheden voortzetten
nu de Gereformeerde synode
onduidelijkheid over een sy
nodale uitspraak inzake ho
moseksualiteit heeft weggeno
men. Met slechts vijf stem
men tegen onderstreepte de
synode dinsdag het besluit uit
1979 als „een oproep aan alle
plaatselijke kerken tot volle
dige aanvaarding van homo:
fiele gemeenteleden ook in de
ambten".
Steeds vaker, zo bleek de ver
trouwenscommissie, legden de
kerken die uitspraak als een
vrijblijvend advies naast zich
neer. Zij beriepen zich daarbij
op de minimalistische uitleg
die de gereformeerde delega
tie hiervan in 1988 had gege
ven tijdens de vergadering in
Harare van de Gereformeerde
Oecumenische Synode, waar
scherpe kritiek werd geuit op
het liberale homo-standpunt
van de Gereformeerden, in
1988 te Harare en het daar
mee samenhangende besluit
van de Gereformeerde synode
uit datzelfde jaar.
Voor de vertrouwenscommis
sie was deze onduidelijkheid
een reden om haar werk
zaamheden op te schorten. Zij
was in 1986 in het leven ge
roepen nadat was gebleken
dal er voor homoseksuele pre
dikanten nauwelijks plaats
was in de herberg van de Ge
reformeerde Kerken. Toen
deze commissie in 1988 hon
derd vacante gemeenten be
naderde of zij een homoseksu
ele predikant zouden willen
beroepen, reagerden slechts
vier positief.
Samen op Weg
Om stoom af te blazen, besloot
de gereformeerde synode gis
teravond achter gesloten deu
ren over de impasse in het Sa-
men-op-Weg-proces te praten.
Voordat een ad-hoc-commis-
sie uit beide synoden een ge
meenschappelijk voorstel for
muleert, was het volgens de
gereformeerden dringend ge
wenst intern de gang van za
ken tijdens de laatste combi
synode te bespreken. Zoals
bekend, kwamen gerefor
meerden en hervormden toen
min of meer tegenover elkaar
te staan wat hun visie op de
toekomstige kerkorde betreft.
Volgens enkele synodeleden
is er gisteravond inderdaad
stoom afgeblazen. De synode
nam met instemming kennis
van de uitspraak van de her
vormde synödevoorzitter ds.
B. Wallet, die verklaarde, dat
er „aan de Hervormde Kerk
echt wel iets te verbeteren
valt". Een gemeenschappelij
ke kerkorde ontwikkelen zou
ook voor de Hervormde Kerk
'een welkome uitdaging' zijn.
Deze uitspraak biedt perspec
tief voor een verder gesprek,
vond de gereformeerde syno
de.
intHiiuui
j-mr
3-r
MOSKOU Achter de
voordeur van Venjamin
Gaufbergs woning hangt
een kleine zwarte bijl. De
deur zelf heeft meerdere
stalen sloten. De magere
69-jarige joodse man, die
in de Tweede Wereldoor
log nog tegen de nazi's-
heeft gevochten, maakt
zich nu opnieuw op voor
de strijd. Hij moet zich
zelf gaan verdedigen te
gen eventuele aanvallen
van anti-semieten.
„Als ze de deur intrappen,
dan hak ik hun vingers eraf.
Wat zou ik anders moeten
doen?" zei Gaufberg met een
bezorgd gezicht.
Lang niet iedereen heeft een
bijl bij de voordeur hangen,
maar is Gaufberg zeker niet
de enige onder de Sovjet-jo
den die bang is voor de anti
semitische gevoelens onder de
Sovjet-bevolking. Net als een
groot aantal andere joden in
de Sovjetunie bereidt Gauf
berg zich voor op zijn emigra
tie, iets dat hij vroeger nooit
had willen doen.
De invoering van de hervor
mingspolitiek van president
Michail Gorbatsjov heeft ook
geleid tot een versoepeling
van de emigratiebepalingen
voor Sovjet-joden. Bovendien
mogen joden hun geloof weer
belijden erv cultuur uitdragen.
Het heeft er echter ook toe
geleid dat Sovjet-nationalisten
nu hun mening in het open
baar verkondigen, vaak in de
vorm van anti-semitische uit
spraken.
Zondebok
Door de slechte economische
situatie en de politieke onrust
zijn veel Sovjet-burgers naar
een zondebok gaan zoeken en
zijn joden hiervan het slacht
offer geworden. Joodse schrij
vers zijn in elkaar geslagen,
er is anti-joodse graffiti op de
muren verschenen en er zijn
vlugschriften opgedoken
waarin de „joodse dreiging"
wordt veroordeeld en wordt
opgeroepen tot aanvallen op
joodse burgers.
De officiële pers heeft de laat
ste tijd regelmatig anti-semiti
sche artikelen gepubliceerd.
Aleksander Boesjkov schreef
in juni vorig jaar in het dag
blad Krasnojarsk Komsomo-
lets dat joden in het Sovjet
leiderschap „hebben deelge
nomen aan alle vormen van
volkerenmoord in de Russi
sche geschiedenis".
Een van de ergste incidenten
waarin anti-semitisme een rol
speelde, deed zich voor op 18
januari dit jaar. Zeker 50
mensen bestormden toen een
vergadering van liberale
schrijvers, onder wie enkele
joden. Volgens het tijdschrift
Ogonjok zouden de aanvallers
enkele schrijvers „Zjids" heb
ben genoemd, een scheld
woord voor jood. Ook zouden
ze hebben geschreeuwd: „Dit
keer zijn we met megafoons
gekomen, de volgende keer
komen we met machinegewe
ren."
Tot nu toe is er nog geen
sprake van echte pogroms te-
fen de 1,4 miljoen joden in de
ovjetunie, maar er duiken de
laatste tijd wel -allerlei ge
ruchten op dat deze voor de
deur staan.
Uittocht
De vrees voor deze pogroms
hebben tot een ware uittocht
van Sovjet-joden geleid. Vorig
jaar verlieten ongeveer 71.000
Sovjet-joden hun vaderland.
maakt zich dit jaar op voor de
ontvangst van ongeveer
230.000 Sovjet-joden.
„Iedereen die ik ken probeert
het land te verlaten," zei
Gaufberg. Ook Roza Gutman,
een 23-jarige joodse uit de
Krim, maakt zich op om te
vertrekken. Volgens haar is
de haat tegen de joden de
laatste jaren sterk toegeno
men. „Het is nu gewoonweg
gevaarlijk geworden," zei ze.
De 23-jarige studente zei mis
schien zelf een geweer te zul
len kopen om zichzelf te ver
dedigen. Ze zei dat haar stu
dentenkamer al een keer
overhoop was gehaald en dat
medestudenten haar hadden
bedreigd en toegeroepen:
■RjHMÉ
3W« Jsuiy
..-V.
De Russiche mensenrechten-activist Natan Sharansky was gsiteren bij een demonstratie in Jeru
zalem met als doel de Israëlische regering op te roepen alle middelen te gebruiken om joden de
Sovjet-Unie uit te krijgen.
FOTO: AP
tegendeel moet bewijzen. Na
dat er in Odessa vlugschriften
waren opgedoken waarin Hit-
Ier werd geciteerd en tot po
groms werd opgeroepen, ver
scheen de regionale leider
van de communistische partij
op televisie. Hij veroordeelde
de actie en zei dat er „ingrij
pende maatregelen" zouden
worden genomen.
Het Sovjet-ministerie van bin
nenlandse zaken zei dat de
geruchten over op handen
zijnde pogroms ongefundeerd
zijn en dat de artikelen in de
pers „het volk misleiden en
ertoe dienen de etnische on
lusten aan te wakkeren en
het land te destabiliseren".
Wel zijn inimddels gerechte
lijke stappen ondernomen te
gen de Pamjat, de Sovjet-na
tionale groepering die anti-se
mitische gevoelens propa
geert. Dergelijke maatregelen
van de regering hebben men
sen als Gaufberg echter nog
niet overtuigd. „Ik heb nu
nog maar een doel: te overle
ven totdat ik hier weg kan."
ANDREW KATELL (AP)
„Scheer je weg uit ons land".
„Het is zo erg geworden dat
mijn vrienden elke zondag
zeggen dat er een pogrom zal
worden gehouden en hun hui
zen dus niet durven te verla
ten," aldus Gutman.
In december vorig jaar werd
in de Sovjetunie het eerste
joodse nationale congres ge
houden. Daarin werd de „on
afgebroken reeks van anti-se-
mitische incidenten" veroor
deeld en de regering om be
scherming gevraagd.
Het anti-semitisme in de Sov
jetunie is niet iets van de laat
ste jaren. Tsaar Nicolaas I zei
in 1816 al dat joden „lastige
bloedzuigers" waren. Tsaristi
sche strijdkrachten keken ge
woon toe of deden zelfs mee
als joden rond 1880 en 1900 bij
pogroms in elkaar werden ge
slagen of vermoord en joodse
winkels werden leeggeplun
derd.
Stalin
Nadat de tsaar was verdre
ven, konden de joden hun
„schuilplaats" in de Pale, in
de Oekraine, verlaten en zich
in de hele Sovjetunie* vesti
gen. In 1918 had Lenin zelfs
een decreet uitgevaardigd
waarin anti-semitisme offi
cieel werd verboden. Diens
opvolger Josef Stalin trok
zich echter niets van het de
creet aan en lanceerde een
campagne tegen „kosmopoli
tisme", waarin joden werden
gearresteerd en geexecuteerd.
Vlak voor zijn dood in 1953
liet hij zelfs een aantal joden
op een afschuwelijke manier
vervolgen omdat zij van plan
zouden zijn geweest hem te
vermoorden.
Volgens de Sovjet-encyclope
die zou anti-semitisme na de
dood van Stalin zijn verdwe
nen, maar daar was in werke
lijkheid geen sprake van. Tot
voor kort mocht er zelfs geen
onderwijs in het Hebreeuws
worden gegeven.
De huidige Sovjet-regering is
verweten te laks te zijn bij het
optreden tegen anti-semitis
me. Derhalve is de overheid
met een eigen propaganda
campagne begonnen die het
Baptisten blazen oecumene nog geen nieuw leven in
VELZEN Hei; bestuur van
de Unie van Baptistenge
meenten gaat niet in op een
verzoek om de oecumene in
de plaatselijke gemeenten
nieuw leven in te blazen. De
Rijswijkse predikant ds. J.
Broertjes heeft dit verzoek
onlangs gedaan in het offi
cieel orgaan van de Unie.
Unie-voorzitter W.J. Blanken
zegt dat een dergelijk voorstel
alleen bespreekbaar als het
via de officiële weg op de ta
fel van de algemene vergade
ring komt. Hij heeft echter de
indruk dat het voorstel ook
daar weinig kans van slagen
heeft, „omdat een groot ge
deelte van de Baptistenge
meenten er geen behoefte aan
heeft".
Broertjes had het bestuur in
'De Christen' gevraagd ge
meenten die zijn aangesloten
bij een plaatselijke raad van
kerken bijeen te roepen. Hij
hoopte dat hierdoor de „oecu
menische opdracht" van de
gemeenten nieuw leven kon
worden ingeblazen. De emeri
tus-predikant vertegenwoor
digde de Unie in de Raad van
Kerken tot 1963, het jaar
waarin de Baptisten om prin
cipiële redenen en uit angst
voor polarisatie besloten hun
deelname te beëindigen.
Als het bestuur niet bereid is
een dergelijk contact tot stand
te brengen, zal Broertjes een
van de 'oecumenische' Baptis
tengemeenten vragen dit te
doen, zo schreef hij in De
Christen. De predikant was
dinsdagmorgen niet voor
commentaar bereikbaar.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Grijpskerk en Visvliet J.
Schuitemaker, kand. te Groningen.
Aangenomen naar Hattem J. van
Belzen te Langerak; naar Lemmer
G.A. de Roos te Heemse. Bedankt
voor Ter Aar A.N. Rietveld te Ame-
rongen. Toegelaten tot de evangelie
bediening A.A. Bosman, W. Buyte-
wechtstraat 195b, 3025 XJ Rotter
dam; mw.J. Herweijer, Bunthof 128,
4623 AP Bergen op Zoom; mw.L.
Muilwijk-Huis, Trekweg 54. 8763 ME
Parrega; J.A. Roetman, van Eysen-
galaan 344, 3527 VL Utrecht; C.M.W.
Visser 't Hooft, Vivlenstraat 8, 2582
RT 's-Gravenhage. Toegelaten tot de
evangeliebediening en beroepbaar
D. Engelage, Heillgeweg 2, 9636 CN
Zuidbroek; J. Schuitemaker, Mun-
sterheerd 82, 9731 GK Groningen.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te Rotterdam-West R. van
Beek te Veenendaal (Pnlelkerk).
Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
Beroepen te Enschede-Oost C. van
der Leest te Harllngen.
Haalt Sovjetunie 1991?
De naoorlogse generatie heeft in George Orwells beroet311
boek '1984' de nachtmerrie kunnen lezen van de totalis
staat, waarin de 'Grote Broer' alles wist, zag en bepaalde ge
1970 schreef de Russische dissident Amalrik zijn toen i scl
verbazing ontvangen antwoord: 'Haalt de Sovjetunie 198 e1
waarin hij aantoonde dat dat niet het geval zou zijn. Op t{
ogenblik, zowat zes jaar verder, is de vraag of de Sovjetu
de glasnost en de perestrojka zal overleven, actueel gew^j.
den.
HET communistische jeugdblad Komskomolskaja Prafge
schreef in januari; „Het is waarschijnlijk dat het concept
een Unie van Socialistische Sovjet Republieken in 1990 i
de politieke wereldkaart zal verdwijnen". Is Gorbatsjov i del
zijn versterking van het presidentschap en met de verkie
gen in deelrepublieken bezig met de laatste wanhopige
gingen om het politiek uiteenvallen van de Sovjetunif
voorkomen?
De Sovjetunie als groot wereldrijk is in de zeventig jaar
haar bestaan bij elkaar gehouden door twee dingen: de c
munistische leer, die boven nationalistische en culturele
schillen stond, en het roepingsbe^ef van de Russen om
ding te geven. Een besef dat Dostojevski ontleende aan
en wat al te maken had met die monnik Timotheüs, die ts
Ivan III na de val van Constantinopel ervan had weter
overtuigen om van Moskou het derde Rome van de ooste
orthodoxie te maken. Stalin zei het vlak na de overwinn
op de Duitsers in 1945 zo: „Het Russische volk, als leide
natie binnen de Sovjetunie, heeft in de oorlog het recht
kregen om de gids te zijn van het hele Sovjetrijk".
Maar nu het communistische systeem niet meer alsL
ment werkt komt nationalisme tevoorschijn in de Baltisf
landen, de Kaukasüs, in Azië en de Oekraïne. Cultureej
religieus zijn de verschillen tussen de volken in het bijn
metelijke Sovjetrijk enorm, en economisch hebben somni
gebieden de grote Sovjetunie ook niet nodig, zoals Azerbal
zjan op basis van de olie, de Oekraïne met zijn vruchtJ
grond en vele bodemschatten en Oezbekistan als grootste
toenproducent van de wereld.
Op het moment dat een centralistisch gedirigeerde comijl
nistische partij de Unie van Socialistische Sovjet Republiel pei
niet meer met een superieur geachte ideologie in het gaimt
houdt, worden de Russen, die zich over het hele rijk
spreid hebben en hun taal tot de officiële handels-, bestui jgC
en wetenschapstaal van de Sovjetunie hebben gemaakt, t
voortrekkers tot ongewenste kolonisatoren. Het Kremlin ioti
het Russische Moskou wordt dan het op te blazen centrhr:
van een neo-kolonialistisch rijk, waarin de Russen te i |*a
touwtjes in handen hebben. vj
De kritische Boris Jeltsin heeft gezegd dat Gorbatsjov l|
ten zijn land populair is, maar in de Sovjetunie niet, onim(
hij niet doorzet terwijl de chaos dreigt. En de Tsjechis in
president Havel heeft er als niet-communist voor het Am 'g*
kaanse Congres voor gepleit Gorbatsjov te steunen bij
hervormingen. Want vvat gaat er gebeuren wanneer
communistische tsarenrijk inderdaad uiteenvalt? En wat ,jn
de consequenties daarvan, niet alleen voor de Sovjetunie z uci
maar ook voor Europa, het andere grote buurland China mi
de wereld? set
dze
De Sovjetunie is zo groot, dat een ineenstorting van d
structuren daar internationale consequenties zal hebben. "1
vendien is de Sovjetunie een belangrijk producent van aaLJj
gas en grondstoffen, en beschikt het land over gigantisch
wapenvoorraden. In welke handen zullen die vallen in ibs<
geval van anarchie? De vrije wereld is blij met wat erie e
Oost-Europa aan de gang is, maar wat gaat er gebeurer#?3
de Sovjetunie, die 1984 wèl heeft gehaald, 1991 niet h*
Dat is niet alleen voor de inwoners van het Sovjetrijk
maar voor alle mensen op deze wereld een angstige vraa
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezondei
stukken te bekorten.
A an trekkingskrach t
Naar verluidt hebben de bis
schoppen een vastenbrief ge
schreven,' waarin zij de men
sen aanraden de kerkelijke
zondagsviering vol te houden
of te hervatten. Nog vóór die
brief ons kon bereiken, be
zorgde Marinus van den Berg
de lezer een soort antibrief, in
zijn zaterdagse column. Daarin
lijkt hij de mensen die wegblij-
ziet) te willen rechtvaardigen
door hun als argumenten zijn
eigen frustraties toe te dichten.
In zijn nogal huilerig verhaal
staat acht keer het woord 'pijn'
en het 'lijden aan de kerk' rijst
weer eens theatraal de pan uit.
De kerkverlaters lijken deer
lijk gewond ontsnapt uit een
middeleeuwse folterkamer.
Persoonlijk denk ik dat veel
mensen die niet meer in de
kerk komen integer genoeg
zijn om de oorzaak meer bij
zichzelf te zoeken: je bent jong
en je wilt wat, je denkt nog de
kerk niet zo nodig te hebben.
Anderen zullen toegeven dat
hun levenswijze niet meer zo
overeenkwam met wat de
kerk mocht verwachten en dat
ze liever ,de kerk dan die
venswijze lieten varen. Of
zullen ruiterlijk erkennen as)
de kerk niet hen, maar dat ise
de kerk en het gebed lie ver
schieten. Gerede aanleiding St<
excuses en verklarende o err
standigheden voor kerkvei
ting zullen zich ook all ndi
voordoen. Maar die zou ik n >en
zoeken waar Van den Berg ten
meent te vinden. De ki Ni
heeft niet de vrijheid lier
krom is recht te praten,
kan geen bevrijding brenj isk
door het besef van schuld >n
te wissen. De kerk kan ev ll
min meegaan in 'de oecumf acl
van de grootste gemene del 'Sil
Er zijn kerken en pressiegr OU'
pen waar men bijna niets De
looft en aan alles twijfelt. ver
men in een daarmee een '00
worden kerk nog aan gel n ii
en morele opvattingen germ ers
heeft en met elkaar kan defAt
'zou zo pover zijn, dat
woord 'kerk' met meer
één korrel zout genomen
moeten worden. Van zoi
smakeloos lijkt mij geen ni
we aantrekkingskracht te v
wachten.
A. van Dongen,
DEN HAAG.
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor- Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070-3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
IA
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling Bij betaling per accept-girokaaitj
per maand f. 24,85 per maand 25,f
per kwartaal 74,10 per kwartaal 75/
per jaar 284,50 per jaar 285,!
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070-3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
!idl
