„Dostojewski's duivel in het Pools even duidelijk als in Nederlands" Laurens van Rooi jen met auto te water Studio Amsterdam" mag niet van KRO [JNST/RTV CcidócSomcmt WOENSDAG 7 MAART 1990 PAGINA 15 )X Habbema kandidaat lor functie Forum ;CHEDE Cox Habbema, directeur de Amsterdamse Stadsschouwburg, is van de kandidaten voor de functie van itiek adviseur bij het opera- en muziek- •2* 1 ilschap Forum in Enschede. Forum ver- orstfht dat de gesprekken met de gagadigden het artistiek adviseurschap binnen een ind kunnen worden afgerond. Het be- een. deeltijd-baan. Omdat de nieuwe itionaris zich gaat bezighouden met ope- diei oekt Forum iemand die grote ervaring j t met theater. „Vandaar dat wij onder i, eren met mevrouw Habbema praten", zo de woordvoerder van Forum toe. Hij akit eraan toe dat de 45-jarige Cox Habbe- in elk geval tot 1991 directeur van de f,iuwburg in Amsterdam blijft. Wie de an- kandidaten voor de functie bij Forum is niet bekend gemaakt. Moderne kunst bij Staal Bankiers DEN HAAG Een selectie moderne en hedendaagse schil derijen uit Sotheby's voorjaars veiling is van 19 tot en met 22 maart bij Staal Bankiers in Den Haag te bezichtigen. Te zien zijn werken van Nederlandse kunstenaars als Bram van Vel de, Jan Sluijters, Piet Mondri aan, Leo Gestel, Jaap Nanninga, Jan Toorop, Bram Bogert, Karei Appel en Corneille. Verder van de Belgen Theo Rijsselberghe en Floris Jespers en van de De nen Richard "Morten, Else An- felt en Asger Jorn. De kijkda gen bij het veilinghuis in Am sterdam zijn van 6 t/m 9 april. De veiling zelf is op 10 april. Van Gogh- expositie voor zes miljard verzekerd AMSTERDAM In de Assu rantiebeurs in Amsterdam wordt morgenmiddag de verzekerings polis voor de Vincent van Gogh- overzichtstentoonstelling onder tekend. Daarmee wordt de grootste transactie op het gebied van kunst ooit in de verzeke ringsbranche succesvol afgeslo ten. De totaal te verzekeren waarde van de kunst werken, be draagt 6 miljard gulden. De kunstwerken zullen worden ten toongesteld van 30 maart tot 29 juli 1990 in de Rijksmuea Vin cent van Gogh in Amsterdam en Kröller Muller in Otterlo. Jasper de Moor weer thuis DEN HAAG De acteur Jasper de Moor is na een verblijf van twee weken in een gevangenis bij de Indiase stad Goa teruggekeerd in Nederland. De Moor was aan gehouden op verdenking van il legaal verblijf. Hij maakte een rondreis door India. Tijdens de reis werden al zijn papieren ge stolen. De acteur riep de hulp in van Buitenlandse Zaken, maai dat kon niet verhinderen dat hi; werd opgepakt. Volgens het mi nisterie heeft het Nederlandse consulaat in Bombay in overleg met de familie van De Moor ge zorgd voor een nieuw paspoort een uitreisvisum, een ticket en de noodzakelijke financiën. Zusters Redgrave in „Drie Zusters" LONDEN De gezusters Vanessa en Lynn Redgra ve zullen dit jaar voor het eerst samen op het toneel staan. Zij spelen beiden een hoofdrol in het stuk „Drie Zusters" van de Russische schrijver Anton Tsjechov. De dochter van Vanessa Redgrave, Joely Richard son, speelt eveneens een rol in het stuk, dat in no vember in Londen in pre miere gaat. „Drie zusters" wordt gere gisseerd door de in de Sov jetunie geboren regisseur Robert Sturua. Akoestische Fatal Flowers AMSTERDAM Ter ondersteuning van hun nieuwe elpee „Pleasure Ground" en de daar aan gekoppelde tournee, die tot eind april duurt, speelt Fatal Flowers de middag voor elk optreden in de bekendste platenzaak van de stad waar het Amsterdamse kwartet speelt. Het gaat om een akoestische set (o.m. met staande bas) van veelal drie nummers. Het eerste mini-optreden is op 14 maart in Am sterdam bij Get Records. Nummers die dan op het repertoire staan, zijn- „Pleasure Ground", „Burning" en „How Many Years". Een dag la ter is de groep in Leiden te vinden voor hun optreden in het LVC. De platenzaak waar de fans dan terecht kunnen, is Plato, waar Ri chard Janssen (zang, gitaar), Robin Berlijn (gi taar). Geert de Groot (basgitaar) en Henk Jon kers (drums) ook platen zullen signeren. „Als het ons echt goed bevalt, maken we in de toe komst misschien wel een akoestische elpee", aldus Henk Jonkers. 'g oede edoelingen olen ?rzanden luivel' naar fragment uit 'De ge- (ders Karamazow' van Dosto- Deki door acteur van het Nowy uit Warschau. Gisteravond in rakke Grond, Amsterdam. Her- vanavond en morgen- morgenmiddag. Lijn- me-_ j d^L ge cia-en niet donderdag in het iterdamse theater De ike Grond in de Poolse ^voorstellingen geven van Duivel', gebaseerd op een uit 'De gebroeders van Dostojewski, atieden in eigen land de he1 in geprezen voor hun prestaties. Vermoedelijk :omen, terecht, want wat zij >0g"!ravorid lieten zien, was Dili- werk, waarvoor een groot Dat al Polen gedurende een 'muisstil was. De twee ac- toonden emoties in alle elijke gradaties, Wilhelmi irankelijk als een zieke, wie eigenlijk een dokter atie op aan iepen had moeten worden. rol speelde hij volmaakt, later bleek Wilhelmi een ur die tegelijkertijd kan en en lachen en daarin •gangen kan maken, ook andere vormen van emo- waarvan niemand kan ^en waar de grens bij bena- ltijdng lag. Bonczak gaat dat der gemakkelijk af, die er echt voor werken, erar ook hij nam de toeschou- bij vlagen diep in de sfeer Dostojewski mee. daar bleef het wel zo'n je bij voor de Nederlandse voor wie het maar goed dat een duidelijk pro- on<|nmaboekje aangaf waar ongeveer over zou gaan. dear zonder dat boekje had niet een voorstelling kunnen ~~1 van Roodkapje voor twee zal heel goed mogelijk zijn in een vreemde taal te en; niet altijd is de gespro- tekst, zoals met name de weten, onmisbaar. Deities lokken emoties uit en hui-dat met een beetje logica lingdt gespeeld, volgt de toe- ;ensiuwer de handelingen wel. gisteravond niet goed -lelijk. Na een minuut of itig breekt de spanning en de Nederlandse bezoeker afvragen waarom de een ere veer boos wordt en de an- bijna gaat huilen, waarom wee elkaar de mantel uit- in en waar het nu allemaal lat. De stemverheffingen irriteren en als dat ge- rt, is het met de belangstel gauw gedaan. Daarom 'De Duivel' geen goede •stelling, althans niet voor Nederlandse bezoeker die Pools verstaat. De Pools- en kenden echter, hadden Tei noedelijk de avond van FRITS BROMBERG blij- gen ACTEURS NOWY TEATR IN BRAKKE GROND AMSTERDAM Wie van de twee Poolse acteurs in het Amsterdamse theater De Brakke Grond voor duivel zou spelen en wie, dus, voor Iwan Karama zow, was tevoren niet zo moeilijk te voorspellen. Roman Wilhelmi doet niet gauw een vlieg kwaad, maar hij heeft wel van die ogen en wenkbrauwen, die hem voor de rol van duivel geschikt ma ken. En zijn collega Jerzy Bonczak, ach, die moet dan wel Iwan zijn, met z'n lastige opmerkingen. De twee acteurs van het Poolse Nowy Teatr spelen, in de regie van Szulc- zynski, „De Duivel", een to neelbewerking van het ge sprek dat Iwan Karamazow in „De gebroeders Karamazow" van Dostojewski voort met de duivel. De eerste voorstelling in De Brakke Grond werd gisteren gegeven. 'De duivel' is nog te zien tot met donderdag, steeds om half negen, met een mid dagvoorstelling op donderdag die om 13.00 uur begint. En steeds in het Pools. Dat zou dus problemen kun nen geven. Maar de mee over gekomen directeur van het Nowy Teatr, Hanuszkiewicz, wuift dat in het Frans, Duits, Engels en in het Pools weg. „We komen niet om verhaal tjes te spelen, we zijn gekomen om kunst te maken. Een ver haal spelen is uit de tijd, het gaat nu om de theaterkunst". Kennis Voorop staat, dat de Poolse voorstellingen passen in een uitwisselingsprogramma. Huub Stapel en Sjoerd Pleijsier speelden „De emigranten" van Mrozek in Polen, in het Ne derlands en werden daar heel goed begrepen. En nu dan Poolse acteurs met Dostojews ki in De Brakke grond. Wil helmi; „Natuurlijk verwachten we nogal wat Poolse bezoe kers. En we gaan er ook van uit, dat de Nederlandse bezoe kers Dostojewski hebben gele zen, ten minste zo ongeveer weten waar het over gaat". Assistent-manager Erica Hoff- mans van Fullhouse Theater- management, die dit allemaal organiseert, voegt er nog bij, dat de programmaboekjes in het Nederlands de nodige hulp bieden. „En als men zo'n half uurtje van te voren komt, heeft men voldoende tijd zich met de gang van zaken op de hoogte te stellen". En dan. Opnieuw Wilhelmi: Roman Wilhelmi en Jerzy Bonczak, vier keer Dostojewski in De Brakke Grond.foto: cees verkerk „We spelen dit stuk in Neder land anders dan we in Polen doen. Karakters worden met meer theater duidelijk ge maakt, er zal gewoon meer ge acteerd moeten worden, om duidelijk te zijn". Maar Wilhelmi is het weer wel met zijn directeur eens, dat het niet in de eerste plaats gaat om de vertelling van een verhaal met een boodschap. „We ver onderstellen dat de mensen die naar ons komen kijken, met Dostojewski op de hoogte zijn en willen zien hoe wij dit spelen. Zoals er toneelliefheb bers zijn, die de Hamlet willen zien, gespeeld door twee, drie verschillende groepen. Het verhaal is bekend, het interes sante en het boeiende ligt in de uitwerking, die per toneel groep weer anders is". De idee van theateruitwisse ling is natuurlijk prima, maar het stuk van Mrozek, dat door Nederlandse acteurs in Polen werd gespeeld, zal daar ge makkelijker zijn begrepen dan het fragment uit Dostojewski's 'Karamazow in Amsterdam. Een hele klus dus voor de twee Poolse acteurs, die slechts een stoel en een tafel als decor hebben, 'om de dialoog tussen de duivel en Iwan gestalte te geven. Bovendien rijst de vraag of iedereen wel weet waar het om gaat, zelfs bij Dostojewski-liefhebbers. Want de dialoog die als basis diende voor dit toneelstuk, ligt op on geveer zeven/achtste van het hele werk, onder het kopje 'De duivel. De hallucinatie van Iwan Fjodorowitsj'. Dostojews ki verteltdaarin over Iwan die aan het begin staat van een hevige koortsaanval en de dui vel houdt voor een hallucina tie, 'een Russische gentleman van het bekende soort'. Er ontstaat een spitse, nijdige con versatie, met de duivel in een blijmoedige rol, die bovendien nog vraagt waarom Iwan denkt dat hij maar een halluci natie is en hem toch een glas naar het hoofd smijt. Toneel Het is een schitterende dia loog, waarin de hele Dosto jewski samenkomt: humeurig, nijdig, oprecht, vrolijk en boos, opstandig en meegaand. Met een sussende duivel als on overwinnelijke tegenstander, voor elke regisseur geschreven om er toneel van te maken, voor iedere acteur om er alle beschikbare ziel en zaligheid in te leggen. Directeur Hanuszkiewicz meende te moeten opmerken, dat een dergelijke theatervoor stelling kan worden onder gaan als muziek; woorden zijn niet nodig, begrip voor de tekst is ondergeschikt aan de voorstelling, de theaterkunst. „Wie Dostojewski niet heeft gelezen, zal het toch kunnen volgen", meende hij. Mis schien. In elk geval zullen de twee acteurs om wie het gaat, Boczak en Wilhelmi, voldoen de in hun rollen leggen, om duidelijk te maken dat het gaat over goed en kwaad en' hoe een en ander tot stand komt. Erica Haffmans: „Het zijn inderdaad twee top-ac- teurs, die zich over de hele wereld verstaanbaar hebben gemaakt. Natuurlijk zijn zij Poolse acteurs die in hun ei gen taal spelen. Maar ze heb ben zo veel acteertalent, dat ze onmiddellijk worden begre pen, in welk land ze ook spe len. Al is een beetje kennis van het werk van Dostojewski nooit weg. Het hele stuk duurt niet langer dan vijftig minu ten; maar dan heb je wel de geest van Dostojewski gehad". FRITS BROMBERG Trots tonen schrijfster Anne Vegter (links) en illustratrice Geerten ten Bosch de onderscheiding bij de Woutertje Pieterse Prijs voor hun boek „De Dame en de Neushoorn". foto: anp Woutertje Pieterseprijs voor Vegter en ten Bosch AMSTERDAM De Libris Woutertje Pieterse Prijs 1990 is dit jaar toegekend aan Anne Vegter en Geerten ten Bosch voor het door hen gezamenlijk geschreven en geïllustreerde boek „De Dame en de Neushoorn". De prijs, met 10.000 gulden de hoogste in de Nederlandse jeugd literatuur, is aan het tweetcil toegekend omdat het naar het oor deel van de jury een voorbeeld is van „zeer uitzonderlijke een heid van tekst en vormgeving". „Terwijl de tekst en illustraties ogenschijnlijk heel eenvoudig blijven, wordt de fantasie van de lezer op allerlei niveaus subtiel geprikkeld, visueel én literair", zo valt te lezen in het juryrapport. Vegter en Ten Bosch maakten met dit boek hun debuut. Eerder werkten zij samen met anderen mee aan het kindertijdschrift „St Kitts van de Bovenwindse". Een tijdschrift dat met moeite één jaargang haalde en verhaalde over een eilandje in het Cari- bisch gebied. De jury, die het recht heeft de prijs niet toe te ken nen als er geen boek van voldoend? kwaliteit is ingezonden, koos „De Dame en de Neushoorn" uit ongeveer 70 inzendingen. Voor dit jaar zaten in de jury, Jan Blokker, Breg Boonstra, Jacq Firmin Vogelaar en Joost van de Woestijne. De inzendingen, die in 1989 moestén zijn verschenen, werden op zowel taal en in houd als op illustraties en vormgeving beoordeeld. De Libris Woutertje Pieterse Prijs werd in 1987 in het leven ge roepen en in 1988 voor de eerste keer uitgereikt aan Imme Dros. Vorig jaar kreeg Margriet Heymans de prijs voor het boek „Lie veling, Boeterbloem". Monumentenwacht krijgt 100.000,- DEN HAAG De Monumentenwacht Nederland krijgt de Prins Bernhard Fonds Monumenten Prijs, ter waarde van 100.000,-. De Monumentenwacht krijgt deze jaarlijkse prijs omdat deze „particuliere, landelijk werkende organisatie activiteiten ontplooit die monumentenbezitters bewuster maakt van hun verantwoor delijkheid voor het behoud van hun eigendom. Door het stimule ren van het onderhoud van de monumenten draagt men in be langrijke mate bij aan het behoud van het Nederlandse culturele erfgoed. De monumentenwacht voorkomt door haar werk verval van monumenten en weet daarmee ingrijpende restauraties te voorkomen. Voor de eigenaren en de subsidiërende instellingen betekent dat vaak grote besparingen", aldus het Fonds. idisons voor Tambourine ti Urban Dance Squad jlij' fe- het STERDAM De jaarlijks ord e reiken Edisons zijn weer Mathilde Santing's be-east and Brow", Chris de „Flying Coulours", De yenzangers' „Te land, ter en in 't café", Tambouri- „Flowers in September" Urban Dance Squad's dental Floss for the globe" deoren tot de prijswinnaars, der komen namen voor als is Costello, Aerosmith, The lie Brothers, Willem Nij- Rob Wasserman en extra neldingen voor The Rol- Stones en Les Negresses es. Edisons Populair 1990 zul- dit jaar op een wat andere e dan voorgaande keren, worden gepresenteerd. Er is dit keer gekozen voor vier af zonderlijke uitreikingen ver deeld over de vier televisie programma's „Fantastico" van Robert Long. De VARA brengt de shows op donderdag 29maart, 5, 12 en 19 april (Ned. 1 om 20.20 uur) op het scherm. In dit vijf kwartier durende zang-, dans- show- en praatprogramma zal Robert Long. die vorig jaar als enige artiest in de 30-jarige geschie denis van de Edison twee on derscheidingen kreeg, in een speciaal decor de door beeld houwer Pieter d'Hont ontwor pen onderscheiding aan de winnaars overhandigen. Aangezien het niet mogelijk is gebleken alle Edison-winnaars naar Nederland over te laten komen, zal een aantal produk- ties worden gevisualiseerd door middel van videomonta-' ,1 nieke film over ,r)i nstein kwijt vf ,eiz LUMBIA Een spoel ge 1200 meter film met na&e opnamen uit het le- ud' van Albert Einstein is dai ige week bij transport uit vrachtwagen gevallen en meer teruggevonden. kt film, die naar een bedrijf tin, Jew Jersey gestuurd werd ;ev overgezet te worden op vi- maakte deel uit van de ietonews" collectie van niversiteit. De film toont tein bij een aantal gele- fieden in de jaren '30. GORINCHEM In een poging zijn auto te behoeden voor een duik in de haven van Gorinchem, is de pianist Laurens van Rooyen gistermiddag aan de dood ontsnapt. De auto rolde naar het water van de Lingehaven toen Van Rooyen de parkeerme-' ter vulde: In een paniekreactie sprong de pianist voor de auto en probeer de hem tegen te houden. De auto was echter sterker dan Van Rooyen, die achterover op een twee meter lager liggende steiger viel en in het water rolde. Terwijl hij in het water lag, zag hij de auto op hem afkomen. Volgens de politie heeft Van Rooyen het gevaarte nog maar net kunnen ontwijken. De pianist kwam er met een nat pak van af. Zijn auto werd total loss door twee dui kers en de brandweer op de kade getakeld. De auto stond niet op de handrem en in een vrije schakelstand. Grapje je Reve levert 3400 gulden op AMSTERDAM Een met de hand in spiegelschrift geschre ven zelfinterview van Gerard Reve is gisteren in Amsterdam op een kalme, bijna matte vei ling voor ƒ.3400,- in andere handen overgegaan. Het spiegelhandschrift was in gebracht door de Deventer an tiquaar Henk Kraayenbrink. In de catalogus van Van Gendt Book Auctions Amster dam stond het stuk voor een verwachte opbrengst van 3500 tot 4000 gulden vermeld. Na de inzet boden de aspirant ko pers 3000 gulden, het enige bod op dit kavel. Het bracht veilingmeester Kok tot de vraag of het misschien 3400 gulden mocht worden. De op dat moment al stralende ko pers knikten en daarmee wa ren ze eigenaar van een inter view, waarin Reve zichzelf on dervraagt over de betekenis van zijn werk, over Mulisch, Vinkenoog, de Meedogenloze Jongen, God, Revistiese seks en nog veel meer. Een ander verzamelobject, deels handgeschreven en deels getypte brieven van Simon Carmiggelt aan Gerard Reve, bracht 6500,- op. Een exem plaar van Louis Paul Boons Fenomenale Feminatheek vond na een inzet van ƒ3000,- geen koper. Dit handgeschre ven manuscript behelst een overzicht en historie van het vrouwelijk bloot zoals het in de wereld van vandaag wordt aangeboden. 3 13 maart verschijnt 1ant met een speciale Ipagina AMSTERDAM MAG VAN GOGH-DORP BOUWEN OP HET MUSEUMPLEIN AMSTERDAM Het particu liere museum Overholland heeft het kort geding tegen de gemeente Amsterdam verlo ren. De president van de Am sterdamse rechtbank, mr. B.J. Asscher, zag gisteren geen gronden voor een verbod op de bouw van een zogenoemd „Van Gogh-dorp" op het Mu seumplein. Overholland had het verbod geëist omdat het museum bang is dat het Van Gogh-dorp „een commercieel circus" wordt dat de rust verstoord rond de naast het Van Gogh-museum gesitueerde instelling. Volgens een woordvoerder van de ge meente wordt het „een ingeto gen tentencomplex in de stijl van Vincent van Gogh". Het complex zal onder meer horecagelegenheden, winkels, sanitaire voorzieningen en informatiestands bevatten. Het dorp gaat eind maart voor een periode van vijf maanden open, tegelijk met een over zichtstentoonstelling van het werk van Vincent van Gogh in het Van Gogh-museum. Rechtbank-president Asscher verwacht met de gemeente dat het dorp „een regulerende en kanaliserende functie" zal hebben bij de verwerking van de naar schatting 800.000 men sen die de overzichtstentoon stelling van Van Gogh zullen bezoeken. Volgens hem is de door het Overholland museum verwachte overlast dan ook onvoldoende aannemelijk ge maakt. De rechter wees er in zijn mondelinge vonnis op dat het Overholland museum bezwaar kan aantekenen tegen de ver gunning die nog moét worden verleend voor de bouw van het Van Gogh-dorp. AMSTERDAM De KRO wil niet dat het gratis maandblad Studio Amsterdam nog langer de naam „Studio" voert. De KRO vindt dat die naam is voorbehouden aan haar eigen programmablad. De Hilversumse omroep eiste gisteren in kort geding in Am sterdam dat de uitgave van Studio Amsterdam wordt ge staakt op straffe van een dwangsom van 250.000 gulden voor iedere overtreding. Ook moet „Studio Amsterdam" als handelsmerk worden ge schrapt en afzien van adver tenties, die door de KRO als beledigend en door het blad zelf als satirisch worden aan gemerkt, eveneens met een dwangsom van 250.000 gulden. KRO's raadsman Hulsenbek eiste ook dat Studio Amster dam zich verder onthoudt van alle commentaar op de gerech telijke actie van de KRO en afziet van „afbrekende en on rechtmatige publiciteit in wel ke vorm ook jegens de KRO". Alweer op straffe van een dwangsom van 250.000 gulden. Studio Amsterdam presenteert zich als een mediakrant en wordt gratis verspreid. Het moet bestaan van advertentie inkomsten. De KRO bleek bij zonder verbolgen over een ad vertentie van Studio Amster dam in haar eigen blad, waar in met vette letters werd ge meld dat KRO-leden massaal overstapten naar Studio Am sterdam. Volgens Hulsenbek steekt de KRO jaarlijks hon derdduizenden guldens in re clame voor haar programma blad en maakt Studio Amster dam misbruik van de goodwill die de omroep daarmee heeft gekweekt. De satirisch bedoel de advertentie vond hij onge past. Mr. J. Schaap, de raadsvrouw van Studio Amsterdam, wees de verwarring die bij het pu bliek zou kunnen ontstaan naar het rijk der fabelen. „Stu dio Amsterdam" heeft een heel ander publiek, bevat geen programmagegevens en heeft geen leden, zoals de KRO Mensen kunnen wel desge wenst tegen een tientje per jaar het blad thuisgestuurd krijgen. Maar onder de men sen die dat hebben gedaan be vindt zich volgens Schaap geen enkel ex-KRO-lid. De eis tot het onthouden van negatie ve publiciteit over de KRO ziet zij als een directe aantas ting van de vrijheid van me ningsuiting. De KRO is pas tegen het blad gaan ageren toen dit uitge breid aandacht schonk aan de beruchte hoofdenaffaire rond Willibrord Fréquin. Vlak daarvoor had het nog een in terview geplaatst met KRO- medewerker André van den Heuvel. De advocaat plaatste dan ook vraagtekens bij het spoedeisende karakter van deze zaak De uitspraak in het geding is bepaald op 22 maart.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 15