NS 'pakt' de auto, Bovag 'pakt' de trein
)uitdeweekbladei
HP
HN
Brabants bos ruimt het veld
DE TIJD
ELSEVIER.
d0ENE
BINNENLAND
Eéidae Commit
DONDERDAG 1 MAART 1990 PAGINITI
Afgedankte batterijen
voortaan naar Twente
WIERDEN Op een bedrijvenpark
in Wierden (Twente) zal een grote
hal worden gebouwd voor de centra
le opslag van afgedankte batterijen,
die vanuit het gehele land zullen
worden aangevoerd. Het bedrijf dat
de hal bouwt loopt hiermee vooruit
op de bouw van een complete ver
werkingsfabriek voor batterijen. Aan
de opslag van de batterijen zal het
ministerie van VROM 300.000 gulden
per jaar bijdragen. De in Nederland
ingezamelde batterijen werden tot
eind vorig jaar naar de Oostduitse
Schönberg afgevoerd. De verwer
kingsfabriek zal wellicht in de loop
van 1992 in bedrijf kunnen worden
genomen.
Steeds meer randgroepjongeren
richting baan of bijscholing
DEN HAAG De resultaten van de onderwijsprojecten voor
randgroepjongeren zijn de afgelopen jaren verbeterd. Steeds
meer jongeren stromen door naar de arbeidsmarkt of naar ver
volgonderwijs en steeds minder jongeren verlaten de projecten
met onbekende bestemming. Dat blijkt uit een onderzoek waar
van de resultate.n zijn gepubliceerd in het maartnummer van het
blad „Didactief". De 29 onderwijsprojecten bestaan sinds 1985.
Ze zijn bedoeld voor jongeren die al in een zeer vroeg stadium in
het voortgezet onderwijs vastlopen en niet of nauwelijks nog on
derwijs volgen. De projecten zijn vooral verbonden aan vor
mingsinstituten en scholen voor middelbaar beroepsonderwijs.
Van de jongeren die aan de projecten deelnemen voldeed iets
meer dan de helft aan de definitie van randgroepjongere van
het ministerie van onderwijs. Zo'n jongere komt uit een van de
eerste drie klassen in het voortgezet onderwijs, is vijftien of zes
tien jaar en is door zijn gedrag in geen enkele bestaande vorm
van onderwijs te handhaven, De projectuitvoerders hanteren die
definitie dus niet altijd even strikt.
Merovingisch grafveld
opgegraven in Gennep
GENNEP De Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonderzoek heeft
in het Noordlimburgse Gennep, nabij
het dorp Venzelderheide, een zeldzaam
vroeg-Middeleeuws ofwel Merovin
gisch grafveld opgegraven. Het veld
telt 76 graven die bij toeval werden
ontdekt bij de bouw van een schuur
van een graszaadkweekbedrijf. Alle
graven zijn voorzien van sieraden, ge
bruiksvoorwerpen, munten, een mes,
pijl- en lanspunten. Aan de hand daar
van heeft de provinciale archeoloog,
drs. H. Stoepker, de ouderdom van het
grafveld kunnen dateren op 550 tot 750
na Christus. Tevens is het graf van een
paard gevonden.
Rijdend vogelmortuarium
bij Noordzee-conferentie
ZEIST Vogelbescherming en het Natio
naal Comité Zeevogels Olievrij gaan de
Noordzee-conferentie in Den Haag volgen
de week met een rijdend „vogelmortuari
um" vol dode olieslachtoffers duidelijk ma
ken, dat drastische maatregelen nodig zijn.
Volgens de organisaties sterven elk jaar
zestigduizend vogels voor de Nederlandse
kust, waarvan veertigduizend tengevolge
van olieverontreiniging. De vogelbescher
mers willen dat alle nu nog legale olielo
zingen op zee worden stopgezet, dat de af
gifte van afvalolie aan verwerkingsinstal
laties op de wal gratis wordt en dat er meer
juridische mogelijkheden komen om op te
treden tegen illegale lozers. Bovendien zou
den de boetes flink omhoog moeten.
DEN HAAG De Bovag,
de bond van garagehou
ders, voelt zich behoorlijk
in de wielen gereden. De
Nederlandse Spoorwegen
is tot grote ergernis van
de automobiel-lobby be
gonnen met een campag
ne vóór de trein en tégen
de auto. Dan weet de Bo
vag er ook nog wel een
paar.
Gisteren plaatste de organisa
tie in enkele dagbladen pagi
nagrote adverténties met een
foto van tijdens de januari-or-
kaan gestrande reizigers, sla
pend op strechers in een NS-
station. „Waar u zou zijn met
de trein", zo luidt het sarcas
tisch. Het begin van een recla
me-oorlog.
„Al enkele maanden plaatst de
NS steeds meer nare adverten
ties die tegen de auto zijn ge
richt", constateert Bovag-
woordvoerder Rob Boon. „Het
begon met een televisiespotje
rond de Kerstdagen waarin
een kerstboom volgehangen
werd met autobanden en ver
volgens zijn naalden verloor.
Er is meteen een brief naar de
NS gegaan met de boodschap:
moet dat nou zo? Maar het
zwartmaken van de auto ging
door. Op een keer is de maat
Gevarendriehoek
De laatste steen des aanstoots
vormde voor de Bovag een ad
vertentie van de NS waarin
een gevarendriehoek met slip
pende auto is afgebeeld.
„Waarom zou u onnodig risi
co's nemen staat erbij. „Bij
na iedere automobilist heeft
het wel eens meegemaakt. De
schrik als de wielen de greep
op het wegdek dreigen te ver
liezen. En de opluchting omdat
het achteraf nèt goed ging. We
zouden best wat beter mogen
weten welke gevaren we lo
pen als we met slecht weer de
weg opgaan". Gememoreerd
wordt dat het aantal verkeers
doden stijgt en er volgt een
pleidooi dat het daarom beter
is bij storm, regen of mist de
trein te nemen.
Boon: „In deze advertentie
wordt het beeld nogal scheef
getrokken. Het lijkt wel of alle
problemen opgelost zijn als ie
dereen maar de trein neemt.
Maar de NS is nu al nauwe
lijks in staat de 600.000 studen
ten met OV-jaarkaarten te
vervoeren. Bovendien: als het
weer echt slecht wordt, is de
NS de eerste om niet meer te
rijden. Ons motto luidt al ja
ren: ga een beetje vriendelijk
met elkaar om. We moeten
immers de verkeersproblemen
samen met de NS oplossen.
Dan gaat het niet aan om el
kaar zwart te maken. Door nu
fel terug te slaan hopen we dat
de NS op zijn schreden terug
keert".
Boon voegt daar dreigend aan
toe: „Zo niet, dan kunnen we
desnoods elke dag NS-on-
vriendelijke advertenties ma-
De advertentie waarmee de Bovag gisteren uithaalde naar de
ken. Versta me niet verkeerd:
we hebben liever dat wij en de
NS onze advertentieguldens
aan zinvoller zaken besteden,
bijvoorbeeld door de kwaliteit
van het openbaar vervoer te
verbeteren".
De NS blijkt er echter weinig
voor te voelen zijn adverten-
tie-beleid te veranderen. „De
advertentie met de slippende
auto is er één uit een serie van
vier. Er moeten er nog twee
geplaatst worden", meldt NS-
woordvoerder Van der Lin
den. In het vierluik wordt een
aantal voordelen van het
openbaar vervoer versus het
autoverkeer belicht. Zoals het
feit dat de trein bij mist 140
kan blijven rijden terwijl de
auto's stapvoets moeten gaan.
Er is ook een advertentie
waarin gewezen wordt op de
smog die het autoverkeer ver
oorzaakt en één die er de aan
dacht op vestigt dat de trein
geen last heeft van files.
Van der Linden: „Wij probe
ren te bereiken dat de twijfe
laars wat langer stilstaan bij de
vraag: neem ik nu de auto of
zal ik de trein pakken Uit
onderzoeken is gebleken dat
mannen vooral de veiligheid
zwaar laten wegen, vrouwen
wat meer belang hechten aan
het milieu. Daar spelen we op
in, overigens op grond van
keiharde feiten. Want het is
gewoon waar dat het aantal
verkeersdoden stijgt".
De NS-woordvoerder weer
spreekt dat de auto in de ad
vertenties onnodig zwart
wordt gemaakt. „De adverten
ties zijn vooraf getest en daar
uit is gebleken dat de doel
groep heel goed in staat is door
al het geschrijf heen te kijken.
De boodschap dat de trein
soms een alternatief kan zijn
voor de auto blijkt goed over
te komen. Natuurlijk is het
niet zo dat de trein alle auto
mobilisten kan vervoeren.
Maar buiten de spitsuren en
zeker buiten de Randstad is er
nog volop capaciteit".
Droevig
De Bovag is droevig gestemd
over de aanval op het imago
van de auto. Boon roept in
herinnering dat vorig jaar nog
samen met de NS een plan is
gepresenteerd voor een ver-
voers-combikaart die automo
bilisten korting geeft op trei
nabonnementen. „Sedert 1987
hadden we een goede ver
standhouding met NS en
streekvervoer in een overleg
groep en een platform dat zich
bezighoudt met Nederland als
distributieland. Daarin is nu
de klad gekomen. Ik hoop dat
we die draad weer snel kun
nen oppikken"..
Van der Linden tilt niet zo
zwaar aan de media-oorlog. De
teksten van de NS-adverten-
ties zijn „niet agressief", meent
hij. De tegen-advertentie van
de Bovag bestempelt hij als
een „overreactie". Van der
Linden voeltniet de minste
behoefte op zijn beurt weer te
reageren op het NS-onvrien-
delijke beeld dat de Bovag
heeft opgeroepen: „Het is niet
de bedoeling rollebollend over
straat te gaan. Aan deze pole
miek werken wij verder niet
mee".
PAUL KOOPMAN
Arbeidsinspectie moet wao gaan terugdringen
DEN HAAG De Arbeidsin
spectie kan een belangrijke rol
spelen bij het terugdringen
van de groei van het aantal ar
beidsongeschikten. Daarmee
draagt het indirect bij aan de
sociale vernieuwing, het bin
nen het arbeidsproces houden
van mensen. Dat heeft minis
ter van sociale zaken De Vries
gezegd bij de viering van het
eeuwfeest van de Arbeidsin
spectie in Den Haag. De vie
ring, gisteren, werd bijge
woond door Koningin Beatrix.
Jaarlijks groeit het aantal ar
beidsongeschikten met 60.000,
van wie er 18.000 in de wao te
rechtkomen als direct gevolg
van hun arbeidsverleden. In
het huidige tempo komt het
schrikbeeld van een miljoen
arbeidsongeschikten rond de
eeuwwisseling nabij.
Terugdringen van arbeidson
geschiktheid vergt grote aan
dacht voor preventief beleid,
het voorkomen van arbeidson
geschiktheid, aldus De Vries.
Ook sociale partners hebben
dat benadrukt in hun voorstel
len voor de aanpak van de
wao-groei. Dat vergt volgens
de bewindsman voortdurende
aandacht voor de arbeidsom
standigheden als onderdeel
van het ondernemingsbeleid.
En juist de controle op die om
standigheden is een taak van
de arbeidsinspectie. Bedrijven
die niet bereid zijn hier aan
dacht aan te besteden krijgen
de inspectie op hun dak. In
dergelijke bedrijven zal strin
gent worden toegezien op de
naleving van de wettelijke be
palingen, aldus De Vries.
SUSKEENWISKE
DE BEZETEN BEZITTER
(c) Standaard Ultgeverl|/Wavery Productions
ONGELOOF OVER ILLEGALE HOUTKAP BIJ AID
DEN HAAG De Alge
mene Inspectie Dienst
(AID) gelooft niet dat er
de afgelopen tien jaar in
Noord-Brabant honderden
hectares bos illegaal zijn
gekapt. De veldpolitie in
Boxtel maakte hier giste
ren melding van. In ande
re bosrijke gebieden zoals
de Veluwe, Overijssel en
Drente, zegt de veldpolitie
niet te kampen met groot
schalige illegale houtkap.
„Laat ze eerst maar eens met
harde feiten komen want dit
kan ik me niet voorstellen. De
veldpolitie heeft te weinig in
formatie om te concluderen
dat er honderden hectaren bos
illegaal zijn gekapt. Er zullen
best individuele zaken zijn,
maar ik weiger te aanvaarden
dat in Brabant de hand wordt
gelicht met de Boswet", aldus
H. Vromen. Hij is een beetje
boos. Hij is controledeskundige
bij de AID, die in Nederland
de controle uitoefent op de
Boswet.
Commandant H. de Man van
de veldpolitie in midden- en
oost Brabant vindt 'het niet
vreemd dat de AID niet weet
dat er stiekem bomen worden
gekapt. „De AID houdt toe
zicht op legale boskap en wat
hier gebeurt is illegaal", aldus
De Man.
Rapverbod
Boseigenaren die de bijl willen
zetten in bomen moeten dat
melden bij Staatsbosbeheer.
Deze kan een kapverbod op
leggen, maar dat gebeurt zel
den. Binnen drie jaar moeten
de boseigenaren de grond heb
ben herbeplant. De AID con
troleert de kapmeldingen' en
gaat na drie jaar kijken of de
eigenaren de verplichting zijn
nagekomen. „In meer dan ne
gentig procent van de gevallen
is herbeplant", weet Vromen.
Maar als mensen nu niet mel
den dat ze bomen gaan kappen
omdat ze helemaal niet van
plan zijn om er andere voor in
de plaats te zetten? Vromen:
„Dat zien onze controleurs en
anders het publiek wel".
De Man lacht minzaam. „Ille
gale kap gebeurt sluipend in
moeilijk toegankelijke gebie
den. Geen complete bosgebie
den aan de rand van de weg,
maar stukjes bos, vaak moei
lijk bereikbaar". De comman
dant basseert zijn schatting
van honderden hectares ver
dwenen bossen op drie zaken
in zijn werkgebied. Twee
mensen uit zijn team werken
al geruime tijd aan een onder
zoek naar een boomkwekerij
in Sint-Oedenrode, die veertig
tot vijftig hectare bos in het
beschermde Dommeldal zou
hebben gekapt om er cultuur
grond van te maken. Cultuur
grond is tien tot vijftien keer
zo duur als bosgrond.
mS
Houtkap wel of niet illegaal
In Bladel zouden twee boseige
naren samen acht hectare bos
hebben gekapt. Volgens De
Man geven deze zaken een ge
middelde weer van het bos dat
in de Brabantse schemer hét
veld ruimt. Vromen daarente
gen spreekt van incidenten,
evenals consulent Geerling
van Bos- en Landschapsbouw
in Noord-Brabant. „Er is veel
van de kleinschaligheid van
het Brabantse landschap ver
dwenen, maar honderden hec
taren bos? Dat lijkt me een
slag in de lucht. Daar zijn ab
soluut geen gegevens over".
Omvangrijker
De Man onderbouwt zijn
waarnemingen met die van
het publiek. Nu de illegale
houtkap naar buiten is geko
men, komen er allerlei mel
dingen binnen van mensen die
ergens een perceeltje bos mis
sen. De AID hecht geen enke
le waarde aan die publieke ob
servaties. Vromen: „Op veel
plaatsen zijn bomen verdwe
nen door ruilverkaveling,
maar dan zijn ze elders herbe
plant. En dat weet het publiek
niet".
Andere bosrijke districten van
de veldpolitie maken geen
melding van grootschalige
clandestiene boomkap. „Maar
hier heb je ook minder parti
culiere bosbezitters", merkt
commandant J. van den Berg
van de veldpolitie in Overijs
sel op. Hij acht het niet uitge
sloten dat in Brabant honder-
i de Brabantse bossen? foto: sp
den hectaren bos illegaal zijn
verdwenen. Op de Veluwe
wordt misbruik gemaakt van
de stormschade en zijn er
landbouwers die een stukje bos
'afsnoepen', maar over het al
gemeen gaat het volgens com
mandant Hardeman om krui
melwerk.
De Man is ervan overtuigd dat
de illegale boskap in andere
districten omvangrijker is dan
de veldpolitie vermoedt. „Het
gebeurt elders ook, maar de
tijd en menskracht ontbreekt
om het zichtbaar te maken.
Het werk is erg arbeidsinten
sief. Wij hebben twee mensen
die hierin zijn gespecialiseerd
en nog komen we handen te
kort", aldus De Man, die de of
ficier van justitie zal vragen
om steun van plaatselijke poli
tiekorpsen.
De veldpolitie in Nederland
valt onder de rijkspolitie en
telt zeven groepen. Uit bezui
nigingsoverwegingen wil de
rijkspolitie ze allemaal ophef
fen. Met de 'onthulling' over
de houtkap wil De Man aange
ven dat een milieu-specialisme
binnen een politiekorps onont
beerlijk is.
Of de veldpolitie de ernst van
houtkap opblaast om het vege
lijf te redden, durft de AID
niet te beweren. De groeps
commandant van Overijssel
zegt dat zijn collega's in Boxtel
al jaren over het probleem van
de illegale houtkap spreken.
MONIQUE VAN DE VEN
Sterven voor een hamburger/f*
Niet bepaald types van don't
worry, be happy. George
Steiner en Hans Magnus En-
zensberger, dit keer de gid
sen door de weekbladen.
Kosovo als het nieuwe Sera-
jewo, brandhaard van de
Derde Wereldoorlog? Het
gelijk van Stalin ('De Duitse
natie zal blijven bestaan')?
Brengt de dood van Deng
Xiaopeng straks een oplos
sing voor China? Wint Har
ry Mulish de Nobelprijs? En
de vraag der vragen: 'Is het
waardiger te sterven voor
een regel uit de Koran of
voor een hamburger van
MacDonalds?'
Ongeveer het enige licht
puntje dat hij ziet, is dat er
in Nederland tenminste ver
se sinaasappelen voor de jus
d'orange worden geperst -
„Dat zie je zelfs in Califor-
nië niet". George Steiner.
Ha, de pianist! Nee de filo
soof, schrijver, leraar, pessi
mist. ,.Men vecht om een
paar straten vanwege een
taal, waarover niet te onder
handelen valt. De oude, bit
tere vlaggen worden gehe
ven, de oude, bittere hym
nen weérklinken. Het natio
nalisme woedt door Europa".
Steiner vreest vooral het fa
natisme van de islam: „Tot
geen compromis bereid".
Zijn denkbeeldige gespreks
partner in de Haagse Post
is Hans Magnus Enzensber-
ger, ook filosoof en schrijver
van 'Ach, Europa', waarin
hij de afbraak van De Muur
voorspelde. Enzensberger,
wantrouwend volger van
politici, is gematigder. „Ik
zie de mohammedanen nog
niet aan de poorten van We
nen staan. Een Brit als Stei
ner zal zich daar drukker
om maken dan ik, omdat de
moslim-minderheid in Enge
land zoveel groter is. Maar
de islam is niet overal het
zelfde". En: „Er zullen geen
mensen meer met leuzen on
der de Brandenburger Tor
doorlopen - niet meer no
dig. Het is toch opvallend
dat in dat hele Duitse here
nigingsdebat de rabiate uit
spraken, waar je de rillingen
van krijgt, uit de mond van
politici en mediamensen ko
men en niet uit het publiek?
In de Bondsrepubliek is
geen enkele betoging ge
weest, geen- spandoeken,
geen toortsen, geen ge
schreeuw".
Alle ruimte voor een lekker
potje mopperen. George
Steiner op z'n best. Bij zijn
lezing in De Balie waren alle
Nederlandse schrijvers.
De Tijd: Toch een beetje
vereerd? Steiner: „Nou, het
zijn niet zulke goede schrij
vers. Harry Mulisch was er
ook. Die denkt dat hij de
Nobelprijs krijgt. Moeten we
dat echt geloven?". Als-ie
Mulisch allang weer is ver
geten (maar Mulisch hem
vermoedelijk nog lang niet):
„Dat is ook het eeuwige me-
nigsverschil tussen mij en
mijn tijdgenoten: ze zijn dol
op hun academische voor
rechten, ze zijn dol op hun
literaire leventje, en tegelijk
lopen ze weg met Fidel Ca
stro en het voetbal. Dat is
complete hypocrisie". Op
nieuw het nationalisme: „Zal
ik nu echt eens iets schok
kends zeggen? Het zou wel
eens zo kunnen zijn dat
apartheid een hoogst nood
zakelijk stadium is in de ont
wikkeling van de mensheid.
Wij krijgen het vreselijk be
nauwd als we worden ge
dwongen samen te leven
met vreemden. Ik denk af
en toe dat de grote droom
van de menselijke solidari
teit voorlopig niet te verwe
zenlijken is".
Voormalig voorzitster van
de studentenvakbond Nicky
de Hiep bezocht in Parijs
uitgeweken Chinese studen
tenleiders, die wachten op
de dood van Deng Xiaoping.
('Wanneer is het verzet be
gonnen?', 'Wat ging er
mis?'). „Het afgeven op de
studentenbeweging en intel
lectuelen als zouden zij deca
dent en verziekt zijn, heeft
niet mogen baten. In 1979
stond ons nog een interne
partijhervorming voor ogen,
nu eisen we de ontmanteling
van het éénpartijstelsel".
Een telefoontje naar Boston,
met Lu Li, één van dé meest
gezochte 'criminelen':
„Angst is een slechte drijf
veer. Ik heb er geen tijd
voor, er is nog veel te doen".
Evenals Enzensberger blijft
ook Igor Cornelissen in Vrij
Nederland vertrouwen op
zijn wantrouwen (tegenover
politiek en politici). „Het
blijft zinloos te proberen mij
mijn wantrouwen af te ne
men. Het lukt mij meestal
vrij goed om naar de Bonds
republiek te kijken als een
gewone staat, in wezen niet
anders, niet slechter en niet
beter dan Frankrijk; Zwe
den, België of Nederland.
Maar als ik dan Kohl zo slir^a*
en bits tegelijk hoor reager
ren op vragen over de Oderr11 0
Neissegrens, dan komt daP
oude gevoel van bitterheid®
weer boven". Terzijde: 'Mafra 1
u dit wel lezen van Steiner?
Altijd al een beetje de uit!006
straling gehad van eeiKne!
would-be-filosoof, Paul var
Vliet. „Ik graaf dieper, daarFee*
door haal ik meer overhoojf'
in de mensen. Gebruik iW Pr'
mijn energie niet. dan wor<Per
ik depressief
m
Het apocalyptische besef daGV
Steiner nogal eens aanhaaltfe
duikt ook op in de milieudis-A
cussie het besef dat er ei-i
genlijk geen toekomst mee|L:
is als de enorme problemerj
van onze samenleving niet
grondig worden aangepakt!
armoede, honger, Derde We-j
reld, Oost-Europa, het ver-| M
vuilde milieu. Zal de milieu-rap
beweging zijn succes kunnerp^
doorzetten bij een terugtre-i
dende overheid en een do-jL
minanter bedrijfsleven? Drl||
N. Nelissen, hoofddocent be-|
stuurs- en beleidsweten-|
schappen in Nijmegen,
in Elsevier: „We moeten]
ernstig rekening houden]
met een toenemende invloed]
van de economie
op het leven van alledagl]
Een samenleving die steedsT
meer het leven van alledag
programmeert en waarbij dei
programmering in belangrij-p
ke mate het voorrecht is vanff
de 'ordre établi'. De geves-;&&<.
tigde orde, die zich dan wèll
zal moeten verantwoorden^
voor alles wat ze doet. Eenfë
schoon produkt alleen is niet|
genoeg; alles aan het bedrijf'!w
zal sociaal acceptabel moeten
zijn".
Die route lijken de coffees
hops al te hebben afgelegd, car
Dealen in en gebruiken van fee:
stuff in deze etablissementenjeliji
heeft al een tijdje een 'lage de
prioriteit' bij de politie. Eige-|nw<
naar-crimineel van zo'n tent
in Beverwijk: „Ik rook sinds'
mijn veertiende. Dat is dus'
de helft van mijn leven. Ge-j^
middeld zo'n vier jointjes
per dag. Maar ben ik debiel,
Cynisch en provocerend
psycholoog Piet Vroon in
HN-Magazine: „Ik had hem
gewaarschuwd: 'Pa, je baas
deugt niet, jij krijgt geen
pensioen'. 'Jongen, ik heb 55
jaar zo hard gewerkt, ik
krijg wel pensioen'. Bij zijn
pensionering kreeg hij te ho
ren dat het pensioen inder
daad beperkt bleef tot zes
gulden en 88 cent per week
- moeder krijgt het nu nog.
En hij stierf. Dat heeft me
enorm aangegrepen. De die
pe, absolute machteloosheid
van mensen om hun leven
vorm te geven. Ze hebben
het geen van beiden ooit ge-
kund. Vader tot aan zijn
dood niet, een slaaf van zijn
omgeving. En moeder nog 1
altijd al zeventig jaar
lang een slavin, opgeslo- r
ten in de gruwelbeelden van j
haar jeugd".
Over de vraag hoe rood de
DDR straks bij de verkiezin-
gen zal zijn: „Al in de jaren
vijftig was het traditioneel j
rode karakter van de DDR
voor kanselier Adenauer 1
een reden hereniging af te j
wijzen, onder het motto lie
ver kanselier van West- I
Duitsland dan oppositielei- 1
der in een herenigd Duits
land. De kans dat Kohls
droom ooit kanselier van
een herenigd Duitsland te
worden in vervulling zal
gaan is minimaal, maar dat
maakt zijn herenigingsijver
misschien alleen maar moe
diger".
Een heel blad wantrouwen,
daar lijkt De Groene nog
het meest op. Onder de on
heilspellende noemer 'De
bruine buik van Oost-Euro
pa' komt wel zo ongeveer al
het engs aan de orde dat
daar nu ook (weer) een kans
krijgt. Behalve, op het eerste
gezicht, Tsjechoslowakije, is
het nationalisme, nationalis
me en nationalisme. Neem
nu Polen, waar uit de klui
ten gewassen padvinders
met grote adelaarsvlaggen
langs de kerkbanken mar
cheren. „De huidige situatie
brengt het gevaar met zich
mee dat er allerlei oude
geesten uit de fles komen,
inclusief de banieren van
het antisemitisme". Of neem
de skinheads in Leipzig, of
de Pamjat in de Sovjetunie
met zijn heftige anti-joodse
ideeën. Of Kosovo. „Het
land (Joegoslavië) dat eens
doorging voor het redelijke,
liberale, democratische voor
beeld in Oost-Europa strom
pelt voort in de staart van
het peloton, ten prooi aan
ideologieën die tot moord en
doodslag leiden, bankroet,
corrupt en gedemorali
seerd". Het gelijk van Geor
ge Steiner?
DICK HOFLAND
