Conferentie in Seoul
wacht confrontatie
£eidóc6otiACUi
brieuen van lezer
m$T £cidóe£oma/rit
kerk
wereld
beroepingen
De grondprincipes over de naaste en jezelf
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
QeidócQountwt
DINSDAG 27 FEBRUARI 1990 PAGINA
Bisschop: RK Kerk laks bij politieke omwenteling
BERLIJN Bisschop Georg Sterzinsky van Berlijn betreurt
de lakse houding van de RK Kerk in de DDR tegenover de
politieke omwenteling in dat land. De kerk heeft niet begrepen
dat demonstraties tegen het communistische regime succes zou
den kunnen hebben en heeft zich „helaas zeer terughoudend"
opgesteld, aldus Sterzinsky tot de synodeleden van de Bond
van Evangelische Kerken in de DDR. Daardoor heeft de RK
Kerk „veel te weinig deelgenomen aan de voorbereiding van
de nieuwe situatie". Sterzinsky, voorzitter van de Oostduitse
bisschoppenconferentie, vergeleek de houding van zijn kerk
met de ijver en moed van evangelische christenen tijdens de
gebeurtenissen van het afgelopen najaar. Hij kondigde aan dat
er binnenkort overleg zal zijn met de protestantse collega's.
Baghwan-beweging wil zendtijd
HILVERSUM De macht van het getal is niet alles. Naast het
directe verband dat er bestaat tussen aantallen en invloed leeft
er in Nederland meer, dat niet direct met aantallen aanhangers
zichtbaar te maken is. Dat was de kern van het betoog dat
voorzitter E. Bosma van de Zender Osho Nederland (ZON) gis
terochtend het commissariaat voor de media voorhield. De
Osho-beweging, lange tijd bekend geweest als de Baghwan-be
weging, wil zendtijd op radio en televisie en gaf op een hoorzit
ting van het commissariaat een toelichting op het waarom.
Volgens Bosma rechtvaardigt de interesse die de beweging on
dervindt 13 uur televisiezendtijd per jaar plus een aantal uren
radiozendtijd. Voor 1 mei zal het commissariaat beslissen.
Nederigheid is een
lafhartige manier om
wat te schijnen.
Tökes spreekt
Centraal Comité
Wereldraad toe
GENEVE De Roe-
meense hervormde predi
kant Laszlo Tökes zal
eind maart de leden van
het Centraal Comité van
de Wereldraad van Ker
ken toespreken. Dat
meldt de Wereldraad. De
Wereldraad heeft ook de
Tsjechoslowaakse presi
dent Vaclav Havel uitge
nodigd, maar die heeft
nog niet gereageerd.
De overplaatsing van Tökes,
verdediger van de rechten
van de Hongaarse minderheid
in Roemeniè, uit Timisoara
naar een dorp in het noorden
van Roemenie was twee
maanden geleden het begin
van de opstand tegen het
bewind van dictator Nikolae
Ceausescu.
De Wereldraad van Kerken
heeft onder druk van de Roe
meens-Orthodoxe Kerk en de
Hervormde Kerk van Roeme
nië nooit de schending van de
mensenrechten onder Ceau
sescu veroordeeld. Vorig jaar
nog weigerde het Centraal
Comité de vervolging van de
Hongaarse minderheid in
Roemenie af te wijzen. Dat
gebeurde mede onder druk
van de Roeems-orthodoxe
metropoliet Antonie, lid van
het Centraal Comité. Het is
nog niet bekend, of de metro
poliet de vergadering van
eind maart zal bijwonen.
Na de val van Ceausescu er
kende secretaris-generaal dr.
Emilio Castro van de Wereld
raad, dat zijn organisatie de
afgelopen jaren tekort is ge
schoten. Dat was volgens Ca
stro de prijs die de Wereld
raad meende te moeten beta
len om de situatie van de
mensenrechten in Roemenië
te kunnen bevorderen.
Pleidöoi voor
gereformeerde
'diensten
der genezing'
LEUSDEN De gerefor
meerde synode moet de plaat
selijke kerken aanbevelen af
en toe 'diensten der genezing'
te houden. In deze oecumeni
sche kerkdiensten wordt
voorbede gedaan voor zieken
en is er ruimte voor hando
plegging en eventueel zieken
zalving.
De dienst der genezing is in
de loop der eeuwen door de
kerk verwaarloosd, terwijl
het hier toch gaat om een vol
uit kerkelijke opdracht,
schrijft het deputaatschap
(commissie) dat het contact
onderhoudt met dé Charisma
tische Werkgemeenschap Ne
derland (CWN). Zijn rapport
wordt op 5 maart in de gere
formeerde synode besproken.
Gezien de dubieuze vormen
die de zogenoemde 'gebedsge
nezing' heeft aangenomen, is
het wel begrijpelijk dat de
dienst der genezing in de ver
getelheid is geraakt. De aarze
ling van de kerken zou echter
ook een diepere achtergrond
kunnen hebben „in de ver
schraling van ons geestelijk
leven, dat niet erg thuis is in
de ruimte van de Geest en
van het gebed", aldus de de-
putaten.
Zij pleiten ervoor de dienst
der genezing opnieuw onder
de aandacht van de kerken te
brengen. Diensten der gene
zing vormen een mogelijkheid
om de kerkelijke zorg voor
zieken tot een taak van de
hele gemeente te maken. Zo
kan de kerk weer echt een
helende gemeenschap wor
den, aldus het rapport, dat
verwijst naar het conciliair
proces voor gerechtigheid,
vrede en behoud van de
schepping waarin de heelheid
eveneens centraal wordt ge
steld.
De deputaten wijzen er ver
der op dat de dienst der gene
zing iets heel anders is dan
gebedsgenezing. Deze term is
niet alleen beladen met de
beelden van grootscheepse ge
bedsgenezingscampagnes,
maar verwijst bovendien
slechts naar één onderdeel
van de dienst der genezing.
Deze „dubieuze gebedsgene
zing" is volgens de deputaten
theologisch en pastoraal niet
verantwoord.
Nederlandse Hervormde kerk
Aangenomen naar Hei- en Boeicop
(toez.) W. van Vreeswijk, predikant
voor buitengewone werkzaamheden
(legerpredikant). wonende te Aal
burg, die bedankte voor Babylonien-
broek.
Gereformeerde Kerken
Aangenomen naar Voorthulzen drs.J.
van Opstal te Beetsterzwaag.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Kampen C.J. Mewe te
Terneuzen.
NOORD EN ZUID SCHERP VERDEELD OVER CONCILIAIR PROCES
DEN HAAG De We
reldraad van Kerken ver
wacht dat de internatio
nale conferentie over het
conciliair proces in Seoul
die komende maandag
begint „een belangrijke
stap voorwaarts is op de
weg naar verplichtende
uitspraken en acties inza
ke de dringende vragen
van het overleven van de
mensheid". Maar de kans
is groot dat het in Seoul
eerder komt tot een felle
confrontatie tussen de
westerse kerken en de
kerken uit de ontwikke
lingslanden.
De secretaris van de Her
vormde Raad voor Overheid
en Samenleving, drs. L.J. Ho-
gebrink, is daarom niet al te
optimistisch over de bijeen
komst in Seoul. „In veel op
zichten zal het conciliair pro
ces in Seoul op zijn best een
nieuwe start maken en op zijn
slechtst tot ernstige confronta
tie leiden", aldus Hogebrink
in het blad 'Kosmos en Oecu
mene'.
Hogebrink, een van de vijf af
gevaardigden van de Neder
landse kerken in Seoul, wijst
op de grote achterdocht die in
de Derde Wereld tegenover
het conciliair proces bestaat.
Deze dateert al van 1983, toen
de kerken uit de DDR tijdens
de assemblee van de Wereld
raad van Kerken in Vancou
ver met het voorstel kwamen
van een brede bezinning op
gerechtigheid, vrede en be
houd van de schepping.
Afgevaardigden van het zui
delijk halfrond, zoals dr. Al
lan Boesak, gaven openlijk ui
ting aan hun bezorgdheid dat
de aandacht voor de vrede bij
de westerse kerken een alibi
zou worden om niets tegen za
ken als racisme, honger en ar
moede te doen. Dan zou de
vrede een onderdrukkende
ideologie worden ter recht
vaardiging van het onrecht in
de wereld, zo waarschuwde
de Zuidafrikaanse predikant.
De achterdocht werd zeker
niet minder toen de Duitse
natuurkundige en theoloog
Carl-Friedrich von Weiszöc-
ker in 1985 het voorstel van
de DDR-kerken oppakte en
voor een 'vredesconcilie'
pleitte. Het zal Volgens Hoge
brink een hele toer worden
om de discussie in Seoul bo
ven het niveau van een
scheldpartij tussen Noord en
Zuid uit te tillen.
Aan de conferentie in Seoul,
die van 5 tot 13 maart duurt,
nemen ruim 800 mensen deel.
Uit de lidkerken van de We
reldraad komen 500 afgevaar
digden. Verder stuurt het Va-
ticaan, dat geweigerd heeft
samen met de Wereldraad als
organisator van de conferen
tie te fungeren, twintig waar
nemers. Tenslotte zijn er nog
vertegenwoordigers van ker
kelijke organisaties, adviseurs,
genodigden en vertegenwoor
digers van andere godsdien
sten.
Uit Nederland komen vijf af
gevaardigden, onder wie de
secretaris van de Raad van
Kerken, ds. W.R. van der Zee,
en mevr.drs. G.J. Ridderbos,
oud-lid van het moderamen
(bestuur) van de Gerefor
meerde Kerken. Ridderbos
woont ook de voorconferentie
bij, waar vrouwen bespreken
hoe ze kwesties die betrek
king hebben op de positie en
rol van de vrouw, tijdens de
conferentie meer gewicht
kunnen geven.
De belangrijkste toespraak,
wordt gehouden door Von
Weiszöcker, die met zijn op
roep tot een 'vredesconcilie'
de Wereldraad ertoe bracht
het conciliair proces op gang
te brengen. Ook de vroegere
president van Tanzania, Juli
us Nyerere, en de secretaris
generaal van de Zuidafri
kaanse Raad van Kerken, dr.
Frank Chikane, zullen de af
gevaardigden toespreken.
Onstemd
In kringen van het Vaticaan
wordt gezegd dat de Wereld
raad van plan was ook de eer
ste vrouwelijke anglicaanse
bisschop, Barbara Harris, een
toespraak te laten houden.
Toen het Vaticaan, dat niets
van de vrouw in het ambt
moet hebben, daar bijzonder
ontstemd op reageerde, zou de
Wereldraad bakzeil hebben
gehaald.
Anderzijds heeft het besluit
van het Vaticaan om niet als
mede-uitnodiger op te treden,
binnen de Wereldraad ont
stemming gewekt. Volgens
het Vaticaan is de Wereldraad
een geheel andersoortig ker
kelijk instituut dan de RK
Kerk. Als het Vaticaan de uit
nodiging wel had aanvaard,
zou de RK Kerk de enige
kerk zijn die de wereldconfe
rentie mede organiseerde, zo
was het argument. Want de
lidkerken van de Wereldraad
zijn in geen enkel opzicht ver
antwoordelijk voor wat de
Wereldraad doet.
Onder de 20 waarnemers die
het Vaticaan naar Seoul af
vaardigt, is geen kardinaal of
hoge Curiefunctionaris. De
Wim van der
delegatie wordt geleid door de
bisschop van Christchurch in
Nieuw-Zeeland, Basil Meek-
ing, die tot enkele jaren gele
den bij het Vaticaanse secre
tariaat voor de eenheid onder
de christenen werkte.
Naast de 20 officiële afgevaar
digden zullen vertegenwoor
digers van rooms-katholieke
organisaties aan de bijeen
komst deelnemen. Zo heeft de
internationale katholieke vre
desbeweging Pax Christi de
secretaris van de Nederlandse
afdeling, drs. J.J. ter Laak, af
gevaardigd. Verder heeft de
Wereldraad op voorstel van
een groot aantal katholieke
organisaties nog tien afge
vaardigden uitgenodigd. Het
gaat daarbij vooral om reli
gieuzen, onder wie de Neder
landse franciscaan Gerard
Heesterbeek. Ook een verte
genwoordiger van de Hon
gaarse basisgemeenschappen
rond pater Gyorgi Bulanyi zal
naar Seoul reizen.
Beperking
Het Centraal Comité van de
Wereldraad heeft vorig jaar
in Moskou besloten dat de be
sprekingen in Seoul zich op
drie onderwerpen zullen con
centreren: de demilitarisering
van de wereld, de economi
sche wereldorde en de schul
denlast van de ontwikkelings
landen en het broeikaseffect.
Deze onderwerpen worden
besproken aan de hand van
een document met als titel
'Tussen zondvloed en regen
boog'.
Het document bestaat uit drie
delen. Het eerste deel bevat
een uiteenzetting over de gro
te bedreigingen voor de we
reld en de theologische ach
tergronden van het verbond
van God met de mensen.
Daarna worden in het tweede
deel onder de titel 'De belijde
nis van de verbondsgemeen-
schap' acht geloofsuitspraken
geformuleerd. De afgevaar
digden wordt gevraagd onder
meer in te stemmen met de
stelling, dat man en vrouw
naar Gods beeld zijn gescha
pen en dat God een bijzonde
re Jiefde voor de armen heeft.
Het laatste deel biedt de afge
vaardigden de mogelijkheid
met elkaar een verbond slui
ten voor gerechtigheid, vrede
en behoud van de schepping.
In het document komen de
recente veranderingen in
Oost-Europa niet aan de orde.
Veel Europese afgevaardig
den zullen met grote belang
stelling uitzien naar wie er uit
Oost-Europa naar Seoul zijn
gereisd.
Pax Christi-secretaris Ter
Laak is niet de enige die erop
wijst dat de Wereldraad in
een crisis verkeert. De raad
likt de wonden van zijn wei
nig kritische houding tegen
over de regimes in Oost-Euro
pa en dan vooral Roemenië.
Het uitgangspunt dat de We
reldraad geen uitspraken over
de schending van de mensen
rechten in een bepaald land
doet, als de lidkerken uit het
desbetreffende land ertegen
zijn, heeft ertoe geleid dat de
Wereldraad zich nooit over
het regime van dictator Niko
lae Ceausescu heeft uitgela
ten.
Spraakverwarring
Van der Zee verwacht van
Seoul een „spraakverwar
ring". Hij vreest dat de afge
vaardigden zullen zwichten
voor de verleiding „om com
pleet te zijn, om alles onder de
drie onderwerpen te bren
gen". Uit eigen ervaring is
hem bekend dat tijdens dit
soort conferenties „ieder zijn
of haar eigen hobby's wil in
brengen".
De Koreaanse kerken zullen
zich tijdens de conferentie
presenteren. In tegenstelling
tot de meeste andere Aziati
sche landen zijn de christenen
in Zuid-Korea sterk vertegen
woordigd. Veertien procent
van de bevolking is protestant
en 3,5 procent rooms-katho-
liek. De kerken, die nog altijd
snel groeien, hebben in de ja
ren zeventig en tachtig actief
deelgenomen in de strijd te
gen de dictatuur.
De kerken hebben onder de
naam 'Minjung' een Aziati
sche variant op de bevrij
dingstheologie ontwikkeld,
waarmee zij de gevolgen van
de snelle industrialisatie van
het land te lijf gaan. Verder
hebben de kerken veel be
langstelling voor de verhou
ding tussen Noord- en Zuid-
Korea. Nog onlangs is de pre
dikant Moon Kyu Hyon tot
acht jaar gevangenisstraf ver
oordeeld, omdat hij een be
zoek aan Noord-Korea had
gebracht.
de regenboog - het teken van
het verbond van God met de
mens - lopen de afgevaardig
den het gevaar ten onder te
gaan in de zondvloed die de
drie onderwerpen van het
conciliair proces dreigen op te
roepen.
Een godsdienstige over
tuiging, dus t>ok de chris
telijke als een relatie tot
Christus, verschaft niet
alleen antwoorden op de
vragen naar de zingeving
van het bestaan, maar
motiveert ook mensen tot
handelen. Uit wat een
mens doet en laat blijkt
van welke levensovertui
ging hij uitgaat. De joden
zijn een juridisch volk,
dat groot belang hecht
aan de wet en het nauw
keurig naleven van Gods
geboden.
Het is logisch een nieuwe rab
bi, een nieuwe leermeester, te
vragen wat naar zijn overtui
ging het grote gebod in de wet
is. Jezus' antwoord is kort en
duidelijk: Je moet de Heer je
God liefhebben en de naaste
als jezelf.
niets nieuws. Hij brengt al
leen maar de hele rimram
van geboden en verboden en
haarkloverijen over de uitleg
van de joodse wet terug tot
twee zeer duidelijk grond
principes: God liefhebben en
de naaste als jezelf.
Het Oude Testament vertelt,
'openbaart', hoe God eerst
met eenlingen als Abraham,
Izaak en Jacob en dan met
het uit hen voortgekomen
Vijf op de tien Nederlan
ders voelen zich niet langer
betrokken bij de christelij
ke kerken. Bijhet ant
woord dat zij geven op het
leven, voelen zij zich niet
betrokken, want velen van
hen hebben geen idee van
de vraag die daar aan voor
af moet gaan. Onder het
motto „Jezus is het ant
woord, maar wat is de
vraag", schrijft dominee
Ype Schaaf geregeld over
de relatie tussen kerk en sa
menleving.
door Ype Schaaf
volk op weg gaat naar een
toekomst.
De naam van God, Jahweh,
betekent: Hij is erbij, terwijl
verderop in het Oude Testa
ment bij de profeten wordt
gesproken wordt van 'Imma-
nuël', God met ons. God
houdt Zijn belofte aan Abra
ham en Hij redt Zijn volk uit
de verdrukking van Egypte
en trekt ermee naar een be
loofd land, 'overvloeiende van
melk en honing'.
Het model van Gods relatie
met de mensen is dat van
vriendschap en liefde, zonder
dat de mens echt over die
God kan beschikken. Als Hij
aan Mozes verschijnt kan en
mag Mozes Hem horen, maar
niet zien. God is met de mens
en daarmee voor de mens be
reikbaar, maar Hij blijft tege
lijkertijd de heel andere.
De relatie tussen God en
mens wordt in het Oudé Tes
tament vastgelegd in een af
spraak, een contract, een ver
bond, waarbij de rechten en
plichten van beide partijen
worden vastgelegd. En wan
neer God zijn volk heeft ge
red uit de slavernij van Egyp
te krijgt dat volk op weg naar
zijn beloofde land een nieuw
gezicht, een eigen identiteit,
in de vorm van Tien Gebo
den.
Voor de joden wordt die wet
de kern van hun relatie met
God. Ze bouwen ze uit tot een
heel systeem van alle mogelij
ke wetten, geboden en voor
schriften en hun schriftge
leerden worden de napluizers
en uitleggers van de wet.
In hun leerhuizen worden de
joden getraind om logisch en
scherp te redeneren over wat
wel en wat niet mag. Toch
kan men niet zeggen, dat ze
de slaven worden van hun
wettisch systeem. Zo vieren ze
eenmaal per jaar het feest dat
de Vreugde der Wet heet,
want het is een vreugde in de
geest van Psalm 119 om de
voorschriften van God, die je
vriend is, te overdenken en
na te leven.
Realistisch
De samenvatting, die Jezus
van de wet geeft, heeft een
realistisch uitgangspunt. De
mens moet God en de naaste
liefhebben als zichzelf. Welnu
mensen hebben zichzelf altijd
al lief gehad en mogen dat te
genwoordig ook. Mensen die
zichzelf niet liefhebben lijden
aan minderwaardigheidscom
plexen. Zij hebben hulp van
een therapeut nodig.
Ook de tijd dat alleen mannen
zichzelf lief mochten hebben
en vrouwen slechts toegestaan
was om de heren der schep
ping te volgen, is voorbij.
Mannen en vrouwen zijn
mondig geworden. Ze hebben
in onze samenleving als indi
vidu rechten; ze mogen aan
zichzelf werken en de tv-re-
clame roept hen toe dat ze
aan zichzelf mogen toekomen,
wat meer is dan een kopie
van de ideale koffie met de
ideale koffiemelk. Trouwens
ook in het zakenleven is 'wel
begrepen eigenbelang' een
aanvaard principe, wat in het
moderne management zelfs
ethisch wordt onderbouwd.
Het uitgangspunt van Jezus'
samenvatting van de wet, na
melijk de liefde voor jezelf is
daarmee zeer realistisch en ei
gentijds. Zijn opdracht is niet
om jezelf lief te hebben, want
dat doen "we al, maar om God
en de naaste net zoveel lief te
hebben als we op onszelf ge
steld zijn. En dat strijkt tegen
de haren in. Mensen zijn na
melijk maar al te veel en te
vaak geneigd om de prioriteit
te geven aan de liefde voor
zichzelf. Dan gaan ze andere
mensen en zelfs God misbrui
ken terwille van hun eigen
waarde en eigenliefde; voor
de eigen glorie en de eigen
voldoening. Dat kan gebeuren
met de naaste op het werk, op
school, in de familie en zelfs
in de liefdesrelatie.
Over wie je naaste is, heeft
het jodendom en hebben vele
christenen heel wat afgedis-
cussieerd, met steeds weer de
neiging om de naaste te be
perken tot de eigen kring van
joden of gelovigen. In Jezus'
voorgeslacht komt al een
Moabitische vreemdelinge
voor, Ruth, en in het evange
lie gaat de Heer over de grens
van de eigen (joodse) kring,
door aan een Samaritaanse
vrouw water te vragen en
door een andere Samaritaan
barmhartig te laten zijn.
In onze dagen is met recht de
naaste niet alleen gewoon
meer degene, die op ons pad
komt, maar zijn er ook 'verre
naasten' elders in ons wereld
dorp, die via de media tegen
het lijf lopen.
De naaste liefhebben is een
order. De naaste liefhebben
als jezelf is een niet geringe
order.
Nicaragua in de pas
TEGEN de algemene verwachting in is een einde gema
aan de Sandinistische Revolutie in Nicaragua. De hoop
links in Latijns-Amerika lijkt met dit stembusresultaat d
nitief te zijn vervlogen. In de jaren zeventig verdween C
al als alternatief. Het dogmatisch marxisme van Fidel Ca
bood geen humanitair perspectief; de scholen en medis
voorzieningen op het eiland wogen niet op tegen de onv
heid. Vervolgens werd de Sandinistische Revolutie omai
als het nieuwe perspectief voor onderdrukte Latino's.
DaT perspectief werd echter gefrustreerd door de buil
landse politiek van Washington. Met een contrarevolutie
leger en een handelsboycot draaiden de Verenigde Statei
Nicaraguaanse Revolutie stelselmatig de nek om. De Sai
nisten bleken niet bekwaam genoeg om zich hiertegen te
ren. De hollende inflatie en de voortdurende oorlogssitu
temperden bovendien het enthousiasme voor de Sandini
sche Revolutie onder de Nicaraguanen.
SOMMIGE Latijns-Amerika-deskundigen wezen nog op
nationalisme als bindend element onder de Nicaraguanen.
beweerden dat de Sandinisten de macht zouden behoui
ondanks de 1700 procent inflatie en de 30.000 doden in
burgeroorlog tegen de Contra's. Want hun haat tegen de
enigde Staten, het anti-Yankee isme, zou sterker zijn dan
afkeer voor de economische crisis en de oorlog.
DaT was een misrekening. De openlijke steun financ
en politiek van Washington aan de UNO, de coalitie
veertien oppositiepartijen waarvan sommigen weer com
ties hebben met de Contra's, heeft de meerderheid van
Nicaraguanen er niet van weerhouden op de kandidaat
de UNO, Violeta Chamorro, te stemmen.
Met dit stembusresultaat sluit Nicaragua in feite goed
bij het politieke klimaat dat momenteel in Latijns-Amei
heerst. Radicalisme en polarisatie zijn al lang verdwenen,
verkiezingen in bijvoorbeeld Brazilië, Chili, Uruguay
Honduras, brachten het afgelopen jaar gematigde politici
het bewind. Wat dat betreft was de Sandinistische Revol
niet een teken van de toekomst maar meer het restant
een mislukte Latijnsamerikaanse politiek.
De UNO had maar één politiek doel: de Sandinisten
verkiezingen te verslaan. Dat is gelukt. Maar of Chamt
nu echt een alternatief gaat bieden, is nog onduidelijk,
opvattingen van de diverse partijen binnen de UNO lo
sterk uiteen. En door ruim tien jaar alleenheerschappij
houdt de FSLN macht in veel geledingen van de maatscl
pij. Met ruim veertig procent van de stemmen vormen
Sandinisten ook in het parlement een krachtig bolwerk.
UNO-partijen moeten dus wel samenwerken met de Sai
nisten.
Op die manier zou het democratisch proces in Nicarq
verder vorm kunnen krijgen. Wat dat betreft verdienen
Sandinisten toch ook een pluim. Zij zijn het geweest, en i
de Verenigde Staten, die voor het eerst iets van democri
in het kleine en broodarme Latijnsamerikaanse land heb!
gebracht.
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezondf
stukken te bekorten.
Vrije Westen
Het hoofdartikel onder de kop
'Progressieve horzelfunctie'
kwam er op neer dat het socia
lisme (communisme) alom
heilloos is gebleken, terwijl het
kapitalisme overal tot wel
vaart heeft geleid en waar dat
laatste niet het geval was bo
den en bieden vrijheid en de
mocratie de handvatten om
daarin verandering te bren
gen. Is dat nu allemaal wel zo?
Dat het communisme de we
reld weinig heil heeft gebracht
is juist. Maar ik denk ook dat
het communisme een soort
'noodmaatregel' van de mens
heid was. Het heeft hele volks
stammen aan de middeleeu
wen ontrukt. Het communis
me had daarna moeten evolue
ren naar een meer liberale so
ciaal-democratie, maar dat ge
beurde nergens omdat de ont-
ketenaars van de revolutie al
snel een nieuwe en onaantast
bare elite zijn gaan vormen.
Om zich verzekerd te weten
van een bestendige toppositie
heeft die een revolutionaire si
tuatie, die het prilste en meest
onvolgroeide begin is van wat
een beweging moet worden,
verheven tot een statisch dog
ma. Daarmee is het gestold in
een onvolkomen vorm. De ge
volgen zijn niet uitgebleven:
de mensen zijn hun systeem
ontgroeid, waarna het werd
verworpen.
Het kapitalisme, als men di
een 'isme' mag noemen (zi
naar geld en macht zijn
grote, niet erg verheven d
veren) groeit wel gedurig
de mensen mee omdat
dat moet wel de mer
vrijheid verleent en hen
stem geeft. De vrijheid
kapitalisme werkt echter t|
kanten uit. Men is vrij
goed te doen, maar ook
kwaad te stichten. En dat 1
ste geschiedt zo is
mens op grote schaal
wil nog zien hoe de parlen
taire democratie de daklt
in. de Verenigde Staten
huis geeft, om maar één v
beeld te noemen uit een eii
loze hoeveelheid situaties
onrecht in het vrije Weste
P.J. v.d. Lucht,
VOORSCHOTEN.
ELKE DONDERDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS, M
THEATER, RECREATIE, E
EN EEN COMPLETE AGENDA
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling. Bij betaling per accept-girokaai
per maand f. 24,85 per maand f. 25,1
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal 75,1
per jaar 284,50 per jaar
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
