Franz Welser Most genoemd
als opvolger van Hans Vonk
Verrassingen
en kippevel
bij Clapton
Concert Hans Theessink
steunt op tubaspelSass
Job Schuring is een talentvol cabaretier
Odenbach in Kijkhuis
Turkse zender op kabel
Kinderproduktie
weinig volwassen
Johnnie
Ray(63)
overleden
KUNST/RTV
£eid<M(3otuant
MAANDAG 26 FEBRUARI 1990 PAGINA
DEN HAAG In het Kijk
huis in Den Haag is van 9 tot
en met 31 maart de video-in
stallatie „Dans la vision périp-
hérique du témoin" te zien die
de Duitse kunstenaar Marcel
Odenbach (36) in opdracht van
het Centre Pompidou maakte.
De video-installatie was in
1987 ook op Documenta in
Kassei.
De gelijknamige videoband
werd toen op het World Wide
Video Festival vertoond. Tape
en installatie onderzoeken de
spanning tussen verhullen en
onthullen, kijken en bekeken
worden, gluren en ijdelheid.
Voor elke opstelling kiest
Odenbach een ander s-vormig
zitmeubel. Voor Den Haag is
de keuze gevallen op een meu
belstuk met geschiedenis: de
„Mies-en-Scène"-bank.
Het Kijkhuis presenteert ver
der van 6 tot en met 31 maart
de fototentoonstelling „Hom
mage aan Gabriel Garcia Mór-
quez" van de Duitser Hannes
Wallrafen. Deze studeerde in
Nederland, werd persfotograaf
en sleutelt tegenwoordig aan
taferelen om zijn persoonlijke
visie op de werkelijkheid te
geven. De expositie is een
voorbeeld van de omschake
ling naar een meer geënsce
neerde stijl.
w Jr
Dame Edna
Dame Edna pre
senteerde gisteren
in Amsterdam
y haar biografie
„Het uitzinnige le
ven van Dame
Edna Everage". In
de biografie geeft
de grande dame
van de Engelse te-
levlsie een onthul-
j lend kijkje achter
de schermen van
j haar shows en ver
telt ze onder meer
over haar huwelijk
en haar vriend
schap met Madge,
nog immer haar
bruidsmeisje.
FOTO: ANP
Kinderjury weer
aan taak begonnen
DEN HAAG De Nederlandse Kin
derjury is weer aan het werk geto
gen. De Stichting Nederlandse Kin
derjury stelt zich ten doel jaarlijks in
drie leeftijdsgroepen een boektitel te
bekronen, die naar de mening van de
kinderen het beste boek van dat jaar
is. Deelnameformulieren zijn ver
krijgbaar bij bij bibliotheken,boek
handels en scholen. Op die formulie
ren kunnen zij hun persoonlijke Top
vijf invullen. Overigens kan daar ook
een gewone briefkaart voor worden
gebruikt. De termijn van inzending
sluit op 1 juni. Vorig jaar deden
12.000 kinderen mee, die het opna
men voor Thea Beekman en Roald
Dahl.
UTRECHT Er bestaat in
Nederland grote belangstelling
voor de ontvangst van een
Turkse televisiezender.
Daarover zijn onderhandelin
gen tussen de Vecai, de over
koepelende organisatie van
Nederlandse kabelexploitan
ten, en de Turkse Radio en
Televisie Omroepstichting
(TRT) in volle gang. Er ligt
een modelovereenkomst maar
een aantal details zoals betalen
van auteursrecht moet nog
worden uitgewerkt. Dat heeft
een Vecai-woordvoerder be
vestigd.
De Turkse omroep zendt nu
uit in Istanbul en Ankara. Het
is de bedoeling dat de zender
in Nederland elke dag I
19.00 tot 01.00 en in het we
einde vanaf 17.00 uur in
lucht is. Het programma-a
bod behelst nieuws en actu
teiten ep aandacht voor
tuur, onderwijs en amusemi
Ook komen er programn
over de banden tussen Tur
in Turkije en in Nederland
schrijft de TRT in een b
aan alle Nederlandse 1
ploitanten.
Volgens de Vecai-woordvi
der hebben vooral de gt
steden, maar ook middelgi
gemeenten als Enschede
langstelling. De gemeenten
slissen zelf of zij de progrj
ma's via de kabel gaan dooi
DEN HAAG Binnen de
gemeenschap van het Re
sidentie Orkest is in zeke
re zin de rust terugge
keerd. De strijdbijl met
chef-dirigent Hans Vonk
is begraven, nu vaststaat
dat hij over twee seizoe
nen Den Haag definitief
gaat verlaten, en het or
kest begint komende don
derdag met vertrouwen
aan de zestiendaagse Duit
se tournee die door Vonk
wordt geleid.
Het is niet ondenkbaar dat
ruim voor het vertrek van
Vonk zijn opvolger wordt be
noemd. Binnen de orkestge
meenschap circuleren al enige
tijd namen van enkele moge
lijke opvolgers, maar met
groeiende regelmaat wordt de
naam van Franz Welser Möst
(29) genoemd.
Hij dirigeerde het Residentie
Orkest in 1988 tijdens de
Bruckner Festspiele in het
Oostenrijkse Linz en op Prins
jesdag van dat jaar werd in de
Philipszaal de derde symfonie
van Bruckner herhaald.
Franz Welser Möst (de toevoe
ging Welser werd ingevoerd
door een impresario) was tot
1985 chefdirigent van het Oos
tenrijks Jeugdorkest en vanaf
1985 van de orkesten in Nor-
köping en Winthertur. Met in
gang van het seizoen 1991
wordt hij chefdirigent van de
Staatsphilharmonie Rhein-
land-Pfalz, het ensemble dat
vorige week onder leiding van
Arpad Joö in de Philipszaal
concerteerde. Welser Möst
leidde concerten tijdens de
Salzburger Festspiele en stond
voor een groot aantal belang
rijke Europese orkesten. Op
het gebied van de symfonische
werken van Mahler en Bruck
ner wordt hij toonaangevend
genoemd. Zijn Bruckner-ver
tolking in september 1988 om
schreef ik in deze kolommen
als volgt: „Voor zo'n jonge
knaap bracht hij Bruckner op
vallend beheerst en evenwich
tig, schitterend opgebouwd,
zeer exact en punctueel, ex
pressief en muzikaal veelzeg
gend. Een verrassend debuut,
hij zal ongetwijfeld terugko
men". De verwachtingen over
een mogelijke benoeming bij
het Residentie Orkest zijn
hooggespannen.
ADRIAAN HAGER
Franz Welser Möst.
Concert Eric Clapton. Statenhal,
Den Haag. Special» gaat: Zucchero
Sugar Fornaciari. Zaterdag.
Eric Clapton had er zaterdag
in een bomvol en tot sauna-
temperatuur opgewarmde Sta
tenhal duidelijk zin in. Afge
meten aan zijn soli kon de 44-
jarige gitarist nauwelijks zijn
lol op, maar ook zijn gezicht
vertoonde meer dan eens een
brede grijns.
Met het openingsnummer
„Pretending" leverde de in
een zwart pak gestoken, legen
darische Engelsman zijn eerste
trefzekere solo af en liet in de
meer dan twee uur die daarop
volgde (inclusief toegift) een
show zien die bol stond van
het kippevel en de verrassin
gen.
Eric Clapton, die net achttien
uitverkochte shows in de Lon-
dense Royal Albert Hal achter
de rug heeft, is een podium
beest, wiens geïnspireerde spel
vooral in de volle schijnwer
pers en tijdens allerlei vrien-
dendienstjes bij collega's rijke
vruchten afwerpt. Het moet de
reden zijn waarom hij veel op
tournee is en zijn platen bijna
altijd een lichte teleurstelling
veroorzaken.
Zaterdagavond werd tijdens
het „Journeyman"-concert dat
bewijs weer eens geleverd.
Omringd door het neusje van
de zalm uit de muziek-indus-
trie speelde hij een evenwich
tig concert, waarvan je high
kon worden, zonder er een
stickie voor te hoeven roken.
Om zijn publiek telkens weer
op het verkeerde been te zet
ten, had hij behoorlijk aan de
intro's gesleuteld en bouwde
hij het grootste deel van zijn
composities uit door zichzelf,
maar ook zijn groep, alle ruim
te te bieden. Zijn achtergrond
zangeressen (Tessa Niles en
Katie Kasoon) bleken goud
waard met hun warme en
doordringende stemmen. Het
tweetal klonk als engeltjes in
bijvoorbeeld het uiterst gevoe
lige „Can't Find My Way
Home", waarin ook bassist
Nathan East liet horen waar
om hij een van de meest ge
vraagde sessie-muzikanten is.
Maar in het rijke geluidsdecor
waren ook sleutelrollen weg
gelegd voor drummer Steve
Ferrone en de van Dire Straits
geleende toetsenist Alan
Clark.
Na vijftig minuten zweten en
opwinding waarbij het in een
superdik reggae-ritme gezette
„I Shot The Sheriff" door het
publiek werd meegezongen en
Clapton de soli in „White
Room" moest bijsturen omdat
hij een snaar brak, stond de
mensenzee een nieuwe verras
sing te wachten. „We wijken
nu van het normale program
ma af", zei Clapton, om ver
volgens Billy Preston te intro
duceren. De organist, die graag
een partijtje meespeelt (zoals
bij The Beatles en The Rolling
Stones) fonkte in onder andere
het bluesje „Hard Times". Na
de spetterende tweestrijd tus
sen orgel en gitaar nam Clap
ton afscheid van Preston en
tegelijkertijd wat gas terug. Hij
speelde hemelse soli met zijn
ogen dicht en vond het na een
uur tijd worden voor een siga
ret, die hij, traditiegetrouw,
tussen de snaren aan' het einde
van de hals stak.
Na het knappe „Tearing Us
Apart", waarbij iedereen op
het podium stond te dansen,
volgde „Wonderfull Tonight".
Tot grote verbazing, maar te
gelijkertijd tot groot genoegen
van Clapton groeide het uit tot
een massale samenzang, waar
de goed zingende Eric niet
meer aan te pas kwam. Voor
hij voor de kleedkamer koos,
beproefde hij de Statenhal-
vloer met een explosieve ver
sie van „Layla". Hoewel afge
mat van het zingen en de
warmte kon het publiek er
geen genoeg van krijgen. Eric
keerde terug terwijl uit de ge
luidsboxen het opnieuw mas
saal meegezongen „Tulpen Uit
Amsterdam" klonk. Eric Clap
ton zou er een paar minuten
later naar terugverwijzen toen
hij in „Shunshine Of Your
Love" de schijnwerpers koos
en tot grote verbazing van zijn
muzikanten het refrein van
„Tulpen" er doorheen weefde.
HANS PIËT
Vrij Theater met: „Er knijpt een
monster in m'n teen" in de regie
van Rubi Hendriks. Vrij Theater te
Den Haag, zaterdag 24 februari. Her-
halingen: 3 en 4 maart om 14.15 uur
„Bang zijn in het donker" was
het thema dat als leidraad
moest fungeren voor Rubi
Hendriks, de regisseusse van
het kinderstuk van Vrij Thea
ter. Inspiratie werd opgedaan
in prentenboeken en met deze
plaatjes in het hoofd is er een
fragmentarisch spel ontstaan
van drie kwartier.
Hoofdpersoon Josje is een heel
stoer meisje. Als zij 's-nachts in
haar bedje ligt komen er twee
monsters haar knijpen en pla
gen. Gelukkig is Oma daar die
het probleem oplost en Josje
geniet weer van een onge
stoord slaapje.
Het verhaal zit leuk in elkaar.
Een gedeelte op school, een ge
deelte met vader en moeder
en dan de enge slaapkamer
waar het allemaal gebeurd.
Mirjam Plevier toont een Josje
die qua emoties nogal aan de
oppervlakte blijft. Zij is niet in
staat om de bedoelde spanning
op te roepen en dat is heel
jammer. De twee monsters zijn
wel aardig om te aanschou
wen. Zij zijn net niet te eng en
werken daardoor komisch in
plaats van afschrikwekkend.
Hans Vulto is met zijn slechte
articulatie een moeilijk te ver
teren meester Pennewip. Hij
reageert nietszeggend of over-
emotioneel en dat maakt hem
een storend element in de
voostelling. Het voortdurende
versjouwen van de speelku-
bussen komt mij wat overbo
dig voor. Met kleine detailwi-
selingen zou het spel zeker
hetzelfde effect gehad hebben.
In die drie kwartier zijn er
ook wat komische fragmenten
te beleven zoals de stiekem
snoepende ouders en Oma met
haar tas vol balonnen en een
wonderlijk fototoestel, maar
het blijft allemaal zo aan de
oppervlakte. Er moet duidelijk
worden gewerkt aan de articu
latie, zodat alles een beetje
meer algemeen beschaafd Ne
derlands wordt en de speltrant
moet wat evenwichtiger wor
den, zodat niet de kleintjes de
stuipen op het lijf krijgen bij
plotselinge, onnodige stemver
heffingen. De voorstelling
blijft nu nog tussen de schuif
deuren hangen en al hebben
de spelers duidelijk plezier in
hun produkt, het is geen ver
maak geworden dat een groot
publiek kan dienen. De fleuri
ge balonnen aan het einde van
de voorstelling zullen waar
schijnlijk meer indruk ge
maakt hebben op de peuters
dan de voorafgaande drie
kwartier verplicht „mondje
dicht".
ROB VAN DER MIJL
Literaire salon
in theater Branoul
met gebarenpoëzie
De actrice Annema-
rie Heyligers.
DEN HAAG Literair theater Branoul in Den Haag heeft de
eerste zondagmiddag van de maand bestemd voor een literaire
salon. Ook is een uniek project met gebarenpoëzie opgezet. Gast
heer in de salon is de Haagse schrijver Jan de Rooy. De reeks
evenementen start op 4 maart. De eerste gasten die in de literai
re salon verschijnen zijn de dichteres Louise van Santen en de
actrice Annemarie Heyligers. Op de woensdagen 14 maart, 11
april en 16 mei wisselen horende en dove dichters werken in
spreek- en gebarentaal uit. De horende dichters Ernst van Alte-
na, Neeltje Maria Min en Simon Vinkenoog hebben hiervoor ge
barenpoëzie vertaald in schrijftaal. Dove dichters vertaalden ge
dichten in gebarentaal. Het project is opgezet in samenwerking
met onder meer de Stichting Vi-Taal en het Handtheater, een
collectief van dove acteurs.
Concert Hane Theessink (zang en
gitaar) en Jon Saas (tuba). Gigant,
Apeldoorn. Zaterdagavond. Herha
ling: Paard, Den Haag. Op 1 maart.
Vredenburg, Utrecht. Op 3 maart
Hans Theessink is een blues
jongen met internationale allu
re. De faam van dit Twents
wonderkind is vooral in Ame
rika wijd en zijd verbreid. Zo
speelde hij op belangrijke
bluesfestivals en met illustere
figuren als Bo Diddley, Luther
Allison, Jorma Kaukonen en
Ron Wood.
De kleine platenmaatschappij
Munich Records, die eerder
Rory Block en Ted Hawkins
aan succes in Nederland hielp,
plukte Theessink uit de Missis
sippi-delta, hield z'n negende
album („Baby Wants To
Boogie") ten doop en organi
seerde een tournee.
Is Hans Theessink nu zo'n bij
zonder talent Moeilijk te zeg
gen. Z'n spel op de slide-gitaar
mag er zijn; het heeft hem al
vergelijkingen met Ry Cooder
opgeleverd. Z'n stem daarente
gen is middelmatig en ook het
repertoire bevat veel overbe
kende deuntjes en stereotype
zinsneden als 'Woke up early
this morning' en 'Going to
Chicago'.
Wat Theessink's concerten bij
zonder maakt is de aanwezig
heid van tubaspeler Jon Sass.
Het ongebruikelijke samen
gaan van tuba en gitaar levert
een hoogst origineel geluid op.
Altijd gedacht dat je uit een
tuba alleen maar een paar lage
tonen kunt persen, Sass heeft
mij van dat waanidée afgehol
pen. Op virtuoze wijze bespeelt
de boomlange Sass z'n instru
ment, riigt tonen met een on
gelooflijke snelheid aaneen,
wisselt subtiele passages met
diep gegrom af en vervangt in
z'n eentje een complete ritme
sectie. Het is dan ook geen
wonder dat Sass wordt be
schouwd als één van de beste
tuba-bespelers ter wereld.
Mede daardoor bleef het lange
concert boeien, maar ook om
dat Theessink niet van humor
is ontbloot en tussen de bedrij
ven door enige anekdotes op-
disde; zoals het verhaal over
straatmuzikant Charlie Stone
uit New Orleans, die vier a
vijf instrumenten tegelijk be
speelt en ook nog eens mond
harmonicaklanken via z'n oor
kan laten horen.
Theessink is een liefhebber
van de countryblues, een pri
mitieve bluesvorm die zich op
het platteland in het zuiden
van de Vernigde Staten ont
wikkelde. In het prachtige en
lange nummer „Mississippi",
met een schitterende solopartij
van Sass, bracht hij een ode
aan al die bluesgrootheden, zo
als Robert Johnson, John Lee
Hooker en Muddy Waters, die
hem hebben beïnvloed en ge
ïnspireerd.
De in Oostenrijk woonachtige
Theessink is bezeten van blues
en die gedrevenheid komt
over. Met zijn optreden weer
legde hij de bewering dat
blanken niet de echte blues
kunnen spelen. Toch zou z'n
concert een stuk minder inter
essant geweest zijn als hij het
zonder Sass had moeten stel
len. Die maakte het optreden
tot een memorabele gebeurte
nis.
HENK WANINGE
LOS ANGELES De
Amerikaanse zanger
Johnnie Ray, die in de ja
ren vijftig beroemd werd
met liedjes als „Somebody
Stole My Gal" en „Just
Walkin' in the Rain", is
zaterdag in het ziekenhuis
aan een leverkwaal over
leden. Hij was 63 jaar.
Ray bracht begin jaren vijftig
een revolutie teweeg in de po
pulaire muziek met zijn unie
ke mengeling van rhythm and
blues, countrymuziek en gos
pelmuziek. Door sommigen
wordt hij daarom wel gezien
als de voorloper van de rock
en roll.
Ray's eerste hit was „Cry", dat
gevolgd werd door „The Little
White Cloud That Cried",
„Please Mr. Sun", „Brokenhe
arted", „What's the Use", „So
mebody Stole My Gal",
„Who's Sorry Now" en „Yes
Tonight Josephine". Van
„Cry", dat wellicht zijn groot
ste hit was, werden 25 miljoen
platen verkocht.
Johnny Ray op het hoogtepunt van zijn carrière, gefotografeerd
in de Olympia in Parijs.
Ray werd in 1954 gecontrac- gon, kwam Ray's filmcarrière
teerd door de filmmagnaat ten einde. Ook zijn succes als
Darryl Zanuck voor onder zanger nam in de VS af met
meer „There's No Business de opkomst van de ock en roll,
Like Show Business". Toen hoewel hij in Engeland en Au-
Zanuck wegging bij 20th Cen- stralie altijd vrij populair
try Fox en voor zichzelf be- bleef.
Job Schuring speelt „Ezels en
kwasten". Tekstbijdragen en regie:
George Groot. Gezien op 24 tebruari
in Pepijn. Herhalingen op 1, 2 en 3
Job Schuring is een fris ogen
de jongeman, keurig gekleed,
met zelfs een stropdas, maar
toch niet stijf. Hij heeft een
vlotte babbel en een prettige
presentatie - hij blijft zelfs
glunderen terwijl hij praat
over de ellendigste zaken. Als
hij een verhaal vertelt, luister
je naar hem. Hij speelt ook nog
verdienstelijk piano en hij kan
een beetje zingen. Typisch ie
mand waarvan je zegt: die zou
eigenlijk cabaretier moeten
zijn. En dat is hij gelukkig ook.
„Ezels en kwasten", eind deze
week nog in Pepijn, is zijn
tweede programma. Hij won
de Wim Sonneveldprijs op het
Amsterdamse kleinkunstfesti-
val, zijn eerste programma
kreeg goede recensies en zijn
tweede programma bevestigt
zijn reputatie als aanwinst
voor het Nederlands cabaret.
Ezels en kwasten is een knap
gestructureerd vlechtwerkje
van goed vertelde verhalen en
sterk opgebouwde, originele
liedjes.
Natuurlijk draagt zijn pro
gramma, met de uitgesponnen
verhalen die voor lange span
ningsbogen zorgen, de sporen
van het werk van Freek de
Jonge. Zelf ondervangt Schu
ring de kritiek door die in
vloed in het programma te
noemen. Met name na de pau
ze wijkt hij steeds van de ver
haallijn af, maar hij pakt hem
steeds knap weer op. Een boe
renzoon krijgt het enige schil
derij van de argwanend beke
ken kunstenaar in het dorpje
mee, met de boodschap dat hij
altijd achter zijn idealen moet
blijven staan. De dorpsjongen
gaat naar de kunstacademie en
verdient al snel handenvol
geld, maar durft het magische
schilderij niet uit te pakken.
Wie het wil zien en de verras
sende afloop van het verhaal
wil horen, moet maar gaan kij
ken.
De overeenkomstige begin- en
eindliederen, op de kleffe the
ma's „in het theater vergeet je
je zorgen", respectievelijk „fijn
dat u er was", maken de cirkel
van het programma rond. Ze
worden stralend blijmoedig
gezongen, maar zijn even sub
tiele als dodelijke satires op de
vele cabaretiers die inderdaad
zo werkten en zelfs nog wer
ken.
Schuring weet wat hij kan en
hoe hij overkomt; dat zal ook
voor een flink deel te danken
zijn aan de ervaring van regis
seur George Groot. Ook zijn
taalvaardigheid is groot; hij
viel nauwelijks te betrappen
op stoplappen of gefoezel met
lettergrepen. Job Schuring
steekt met kop en schouders
uit boven het gros van de jon
ge cabaretiers die in het flore
rende circuit aan de bak pro
beren te komen.
DICK VAN TEYLINGEN
Jörg Demu
blijft rustig
in rumoerig
Diligentia
Jörg Demua (piano) speelt w«
van Franck en Demus, Diligi
Den Haag, gisteren.
Nog maar net was de bero
de Oostenrijkse pianist
Demus gistermiddag in i
gentia van start gegaan
Francks Prélude, Fuge et
riation in b, of daar klonk
merkwaardige fluittoon. 1
het geluid uiteindelijk oph
barstte de eerste van een r<
hoestbuien los. Maar Den
ervaren als hij is, laat zich
door die bronnen van ai
ding van de kaart brengen,
trok slechts een wenkbn
op, een klein beetje ven
waardigd maar in alle rust
Rust kenmerkt zijn pianos
Ook in passages waar er s|
ke is van grote dichtheid
virtuositeit waar vele pia
ten zich op een haast neui
sche manier laten meevot
door de muziek, slaat Dei
niet op hol en blijft hij i
spannen. Misschien zelfs
beetje te ontspannen, want
interpretatie van het openi
stuk kon opwindender. Boi
dien leek het alsof hij
tempovertragingen inlaste
overwinning van de 1
moeilijkheidsgraad in pl
van deze te gebruiken als
doelde en wel overwogen!
bati. Daardoor stonden mi
momenten teveel op zich
en raakten vloeiende lij
grotendeels zoek. Maar de
lude, Choral et Fugue
Franck kwam, ook wat de
bati betreft, zeer overtuig
over. In de fuga van deze]
numentale compositie kon
gelijktijdig, de hoofdthe
van de prélude, de choral
de fuga komen nog eens te
Demus' aanslagtechniek b|
bij uitstek geschikt om
complexe structuur uit te 1
komen. Het geheel blijft
der, ondanks het veelvul
pedaalgebruik.
Demus' eigen compositie
zeven „Franckiana" stuk
heeft in de verste vèrten
iets met Franck te ma
maar zegt veel meer ove
pianist zelf. Het werk is
als het ware op het lijf
schreven: kalm en met eei
matigde opwinding. Aardi]
te horen, maar niet meer
dat.
Met een kleurrijk stukje
bussy als toegift bewees
mus nog steeds van alle m
ten thuis te zijn. Onbegrijp
overigens dat het publiel
pas definitief stil was.
ARTHUR VAN DER Dl
Expositie over
Etrusken verleng
AMSTERDAM De 0
zichtstentoonstelling
Etrusken" in het Allard
son Museum in Amsterdai
wegens grote belangstel
twee maanden verlengd.!
sluitingsdatum is verschil
van 25 februari naar 23 a
Meer dan 62.000 mensen
zochten tot nu toe dezel
toonstelling over het vol»
van 900 tot 90 voor Christi
Midden-Italië tussen Arm
Tiber leefde. De Etrui
werden door Grieken en
meinen met een waas vat
heimzinnigheid omhuld, vi
mee op de expositie word
gerekend.
(ADVERTENTIE)
