Jongeren waarschuwen synode
Paus wil omstreden
basiliek zelf inwijden
CcicLeSomoii
brieven van lezer
kerk
wereld
beroepingen
Scherpe kritiek
Van der Veen op
beleid Castro
van Wereldraad
Wederopbouw Dresdener Frauenkirche stuit op verzet
:,J
Helpende hand
mjT Ceiclóc 0omant
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidóeGomxmt
MAANDAG 26 FEBRUARI 1990 PAGINA^'
Westduitse Pax Christi wil uitstel van „Seoul"
TRIER De voorzitter van Pax Christi in de Bondsrepubliek,
bisschop Hermann Spital van Trier, heeft ervoor gepleit de
slotverklaring van de oecumenische wereldconferentie over
het conciliair proces met vijf jaar uit te stellen. Deze conferen
tie vindt van 5 tot 14 maart in Seoul plaats. De deelnemers zou
den elkaar eenmaal per jaar moeten treffen en intussen in hun
eigen kerken de discussie over de thema's van het conciliair
proces zo nodig op gang moeten brengen. Pas dan is te ver
wachten dat er een duidelijke overeenstemming ontstaat „waar
de christenheid werkelijk achter staat". Men kan toch niet zeg
gen dat alle kerken in Europa zich inmiddels voldoende op ge
rechtigheid, vrede en het milieu hebben geconcentreerd, zo
meent Spital.
Kruistochten richt zich op moslims
>r op i
ten onder leiding van Anne van der Bijl kreeg grote bekend
heid door de smokkel van bijbels naar Oost-Europa. De laatste
tijd is het werk onder moslims zo toegenomen dat Kruistochten
er aparte fondsen voor wil werven, zo bericht het evangelische
maandblad Uitdaging. Kruistochten wil de christenen in Ne
derland bewust maken van de mogelijke islamisering van ons
land en verder christenen toerusten om moslims met het evan
gelie te bereiken. Daartoe belegt de organisatie op 2 mei in Er-
melo samen met de Evangelische Alliantie en de Evangelische
Zendingsalliantie een studiedag voor predikanten en ambtsdra
gers over de Islam.
De overgrote
meerderheid van de
mensen leeft een leven
van rustige wanhoop.
Henry David Thoreau
Universiteiten
tegen plannen
hervormden
GRONINGEN De vier
openbare universiteiten
met een theologische fa
culteit keren zich tegen
de plannen van de Ne
derlandse Hervormde
Kerk om een eigen theo
logische universiteit te
stichten. In een gezamen
lijke brief aan de Her
vormde Kerk wijzen ze
op het risico van versnip
pering en kwaliteitsver
lies.
De universiteiten zijn „geens
zins overtuigd" van de nood
zaak een (of meer) nieuwe in
stellingen in het leven te roe
pen om tegemoet te komen
aan de wensen van de Her
vormde Kerk met betrekking
tot een verbetering van de
predikantenopleiding, aldus
de brief van de vier de colle
ges van bestuur. Zij vragen
het Hervormd moderamen
om op korte termijn hierover
met de universiteiten te over
leggen.
De Hervormde Kerk wil een
eigen bijzondere universiteit
stichten die de colleges in de
kerkelijke vakken verzorgt.
Voor de zogenaamde niet-ker-
kelijke vakken wil de Her
vormde Kerk contracten af
sluiten met een van de vier
universiteiten.
Bij de presentatie zei de secre
taris van de Hervormde com
missie voor het theologisch
wetenschappelijk onderwijs
dat de theologische faculteiten
van de openbare universitei
ten van de plannen niets te
vrezen hebben. Zij zullen
evenveel geld ontvangen,
weliswaar niet rechtstreeks
van het ministerie maar via
de omweg van de Hervormde
Kerk. Ook het aantal forma
tieplaatsen aan de openbare
faculteiten wordt er volgens
hem niet door bedreigd.
Stille Omgang In de
nacht van zaterdag 17 op zon
dag 18 maart wordt in Am
sterdam weer de Stille Om
gang gehouden. De algemene
intentie luidt dit jaar: „H.
Willibrordus inspireer ons,
ons geloof in vrede en vrij
heid te verbreiden". In de
Haagse regio vertrekken bus
sen naar Amsterdam na vie
ring van het Lof in de kerk
O.LVr. Tenhemelopneming
op zaterdag om 22.30 aan de
Laan van N.O. Einde 3 te
Nederlandse Hervormde Kerk
Aangenomen naar Harderwijk A.A.
Floor te Uddel.
Bedankt voor Amstelveen-Buitenvel-
dert T. Wegman te Wijngaarden.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te 's-Gravenhage-Oost als
geestelijk verzorger bij de Stichting
Bronovo/Nebo mw.drs.T. Koopman,
geestelijk verzorger van het Beatrix-
verpleeghuis te Culemborg (part
time).
Aangenomen naar Uithuizen K. Meij
er te Surhuisterveen.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Tweetal te Rotterdam-West: R. van
Beek te Veenendaal (Pnielkerk) en R.
Kok te Damwoude.
Bedankt voor Driebergen P. Beek
huis te Rotterdam-Kralingen.
LEUSDEN Het voort
bestaan van de Gerefor
meerde synode is afhan
kelijk van het jongeren
synodeberaad, meent
Han Wilhelm, coördina
tor van het Gereformeerd
jongeren synodeberaad
JSB. „Als jongeren van
daag geen voeling meer
met de synode hebben,
zullen de Gereformeerde
Kerken het morgen zon
der generale synode
moeten doen."
Wilhelm schrijft dit in een
JSB-rapport met toespraken
en impressies van de de gene
rale synode van Almere
(1987-1988). Als er geen jonge
ren meer zijn die iets voor het
JSB voelen, betekent dit vol
gens hem dat jongeren zich
niets meer door een synode
willen laten gezeggen.
De twee oprichters van het
Hervormd jongeren synode
beraad HSJB laten in een
brief aan de HSJB-belangstel-
lenden weten dat de opkomst
van slechts één persoon op
een recente HSJB-bijeen-
komst voor hen aanleiding is
ermee op te houden. „Wij zijn
niet meer genoeg gemotiveerd
om nog langer door te gaan
met het weer opnieuw opzet
ten van het HSJB. Het is zon
de van de vijf jaar werk, zon
de van het akkoord (met de
Hervormde synode), zonde,
maar niets aan te doen."
Misschien, zo schrijven ze, als
de synode drie jaar eerder
had voorgesteld dat de HSJB
het woord op synodevergade
ringen het woofd mag voeren,
misschien was er dan op dit
moment een bloeiend HSJB
geweest. Maar als er geen
mensen zijn die door willen
gaan, dan is dit de laatste
brief die je van het HJSB
krijgt, zo schrijven Luuk
Heijlman en Hanneke van der
Vos.
RIJSWIJK Ds. M.J.
van der Veen-Schenke-
veld uit Rijswijk, sinds
1975 lid van het centraal
comité van de Wereld
raad van Kerken, heeft
scherpe kritiek geleverd
op secretaris-generaal dr.
Emilio Castro van deze
oecumenische beweging.
In een vraaggesprek in het
progressief katholieke week
blad De Bazuin zegt de gere
formeerde predikante dat de
leiderskwaliteiten van Castro
niet sterk zijn. „Toen Castro
begon, kreeg hij het voordeel
van de twijfel. Nu is alleen de
twijfel overgebleven."
In het centraal comité (alge
meen bestuur) van de We
reldraad is men niet erg on
der de indruk van de leiding
van Emilio Castro. Zijn sterke
kanten zijn de presentatie en
externe contacten. Ook doet
hij er veel aan om de zeer
snel groeiende Pinksterker
ken bij de Wereldraad te be
trekken. Bovendien is hij zeer
betrokken bij de Derde We
reld. Maar hij geeft volgens
haar makkelijk toe aan druk
vanuit de orthodoxie. Hij
vindt het zo geweldig dat de
orthodoxe kerken bij de We
reldraad horen, dat hij zich
nogal door hen laat beïnvloe
den. Vanuit de orthodoxe ker
ken en de Derde Wereld
krijgt hij dus veel waardering,
maar anderen wachten op het
moment dat hij ermee op
houdt.
Onder zijn leiding zit er wei
nig 'spirit' in de Wereldraad.
Misschien wel veel 'heilige
Ds. M. van der Veen
geest', maar er komt zo wei
nig nieuws uit. Zijn voorgan
ger Philip Potter was een veel
strijdbaarder man. „Die oogst
te ook veel kritiek, maar die
had dan ook uitgesproken
ideeën en dat kun je van Ca
stro niet zeggen," aldus Van
der Veen-Schenkeveld.
Zij zegt „woendend" te zijn
over het geblunder van de
Wereldraad ten opzichte van
Roemenië.
FOTO: PERS UNIE
Vorig jaar in Moskou heeft
het centraal comité van de
Wereldraad geen uitspraak
over Roemenië gedaan. „Zelf
vind ik het een schandaal.
Het is een eer om aangespro
ken te worden op uitspraken
van de Wereldraad over bij
voorbeeld Zuid-Afrika, maar
het is een schande om aange
sproken te worden op het ont
breken van uitspraken over
Roemenië."
Christoph Demke
voorzitter Bond
van Kerken DDR
BERLIJN Bisschop Chris
toph Demke van Maagden
burg is gisteren gekozen tot
•voorzitter van de Bond van
Evangelische Kerken in de
DDR. Hij volgt bisschop Wer
ner Leich van Turingen op.
Demke vervult sinds het mid
den van de jaren '70 belang
rijke functies binnen de
protestantse kerk in de DDR.
Jarenlang leidde hij het secre
tariaat van de overkoepelende
Bond van Kerken. Hij was
reeds platsvervangend voor
zitter van de Bond en is sinds
enkele jaren bisschop in
Maagdenburg.
Vorig jaar september, nog
voor het aftreden van Honec-
ker als staats- en partijleider,
riep Demke op tot een „open,
moedig en strijdbaar gesprek
over de werkelijkheid van
ons land". Daarbij moet wor
den bekeken wat van het so
cialisme in de DDR bewaard
moet blijven en wat zo snel
mogelijk moet verdwijnen.
Demke wil verder dat de her
eniging van de Duitse Evan
gelische kerken met die van
West-Duitsland niet te snel
VATICAANSTAD - Paus
Johannes Paulus II is van
plan de omstreden basi
liek Onze Lieve Vrouw
van de Vrede in Ivoor
kust, een kopie van de
Sint Pieter in Rome, per
soonlijk in te wijden. Het
is volgens zijn woord
voerder Joaquin Navarro-
Valls „bijna zeker" dat de
paus tijdens zijn Afrika-
reis in september de basi
liek in Yamoussoukrou
aandoet.
De paus heeft het monumen
tale gebouw in Ivoorkust vo
rig jaar als geschenk van pre
sident Felix Houphouet-Boig-
ny aanvaard. De bouw van de
basiliek heeft het arme land
naar schatting 300 miljoen ge
kost. In Ivoorkust wonen on
geveer 850.000 rooms-katho-
lieken; ruim zestig procent
van de 10 miljoen inwoners
hangt.traditionele Afrikaanse
godsdiensten aan.
Voor de 84-jarige president,
die zegt dat hij en zijn familie
de bouw van de basiliek zelf
hebben bekostigd, is de zegen
van de paus van groot belang.
Hij had gehoopt dat de paus al
tijdens zijn Afrika-reis begin
dit jaar op bezoek zou komen.
Nederlandse missionaire orga
nisaties noemden de bouw
van de basiliek eind vorig jaar
„hypocriet en onchristelijk".
Het Vaticaan zou zich uit soli
dariteit met de arme bevol
king van het Westafrikaanse
land openlijk moeten uitspre
ken tegen dit geldverslinden
de project.
het
Grieven
Studenten hebben in
weekeinde de kathedraal in
de hoofdstad Abidjan bezet uit
protest tegen de conservatieve
regering van president Felix
Houphouet-Boigny.
Toen ze zaterdagochtend na
bemiddeling van kerkelijke
functionarissen weer naar
buiten kwamen, werden ze
door de politie geslagen en ge
arresteerd. De studenten heb
ben de hele week al betoogd
voor de instelling van een
meerpartijenstelsel. Volgens
hen baden de regeringsfunc
tionarissen in weelde terwijl
de rest van de bevolking in
armoede leeft.
Door de daling van de prijzen
voor cacao en koffie is de eco
nomie van Ivoorkust aanzien
lijk verslechterd.
Met hun actie in de kathe
draal van Abidjan, waar pre
sident Houphouet-Boigny
vaak grote schenkingen aan
geeft, wilden de studenten
meer aandacht trekken voor
hun campagne. Bovendien
wilden ze hun grieven bena
drukken over de bouw van de
peperdure kathedraal in Ya
moussoukro, de geboorte
plaats van Houphouet-Boigny.
DRESDEN De lutherse
bisschop Hempel van
Dresden voelt er weinig
voor de bijna volledig
verwoeste Frauenkirche
in de Elbestad natuurge
trouw te restaureren.
Deze beroemde kerk die het
gezicht bepaalde van Dresden
werd begin 1945 door de En
gelsen samen met een groot
deel van de oude binnenstad
plat gebombardeerd. Onlangs
zijn er plannen gelanceerd om
de kerk waarvan de ruïne als
officieel monument geldt, te
herbouwen.
Bisschop Hempel vindt dat af
gezien van de kosten, die door
kerkelijke kringen op onge
veer 450 miljoen gulden wor
den geschat, een prachtig ge
restaureerde kerk niet meer
in overeenstemming met het
huidige kerkelijk leven in
Dresden. Na de oorlog heeft
de kerk veel meer dan de
helft van haar leden verloren,
aldus Hempel.
Ter gelegenheid van de vij
fenveertigste verjaardag van
de verwoesting van de kerk
hebben architecten, theolo
gen, cultuurhistorici en men
sen uit de monumentenzorg
het plan opgevat de kerk naar
de oorspronkelijke tekenin
gen te laten restaureren. Zij
denken dat de klus voor 180
miljoen gulden kan worden
geklaard.
Ook bouwheer Ulrich Böhme
van de regionale Saksische
Kerk reageerde met grote te
rughoudendheid op de plan
nen. De restauratie van de
kerk is onverantwoord, zo liet
hij weten. Al dat geld en al
die mankracht kunnen beter
voor andere bouwplannen
worden gebruikt. Een
Frauenkirche die in de oude
glorie is hersteld, zou van
haar symbolische kracht zijn
beroofd, zo meent Böhme.
De ruïne herinnert niet alleen
aan de verwoesting van de
stad door het Engels-Ameri
kaanse bombardement op 13
februari 1945, maar ook aan
het vredesengagement van
kerkelijke jongeren in de ja
ren '80. Nadat de Wereldraad
van Kerken in 1981 in Dres
den had vergaderd, waardoor
het vredeswerk van de ker
ken in de DDR een geweldige
impuls kreeg, hebben jonge
ren met brandende kaarsen
jaarlijks bij de ruïne vredes
bijeenkomsten gehouden. Dat
heeft mede ertoe bijgedragen
dat vorig jaar de bevolking in
de DDR de communistische
machthebbers van de troon
stootte.
De uiteindelijke beslissing
over de kerk moet door de
Saksische synode worden ge
nomen. Deze heeft zich twee
jaar geleden uitgesproken
voor de wijze waarop de ka
thedraal van Coventry, de
Engelse zusterstad van Dres
den, is gerestaureerd. Dat zou
voor de kerk in Dresden in
houden dat de buitenmuren
worden versterkt, het puin in
de kerk wordt geruimd en de
kelder voor tentoonstellingen
en kerkelijke activiteiten kan
worden gebruikt. Het schip
van de kerk zou dan voor
open lucht-bijeenkomsten be
schikbaar zijn. De kosten
hiervan worden op veertien
tot achttien miljoen mark ge
schat.
De barokke Frauenkirche, die
tot de mooiste koepelkerken
ter wereld behoorde, werd in
de achttiende eeuw door
bouwmeester Georg Bahr van
Dresden gebouwd op de fun
damenten van een kerk uit de
tiende eeuw. Met haar koepel
beheerste ze ruim twee eeu
wen het gezicht van de stad
aan de Elbe.
De ruïne van de Frauenkirche in Dresden
DiT weekeinde is na langdurig internationaal overli
eerste tastbare resultaat geboekt in een breed opgezet
ging een politieke oplossing tot stand te brengen in Afg]
tan. Het islamitisch Afghaans verzet, dat steeds vanaf Pj
taans grondgebied heeft geopereerd, is gisteren door het
land buitenspel gezet. Pakistan heeft zich tegenover
hington bereid verklaard niet langer mee te werken a;
ties tegen de door Moskou gesteunde president Najibi
Nadat de Amerikaanse regering het verzet in Afghani
een jaar lang de tijd had gegeven militaire successen tel
ken tegen Najibullah, heeft Washington in goed overleg|
Moskou nu besloten serieus mee te zoeken naar een polil
oplossing. Een nieuw bewijs van de sterk gewijzigde
standhouding tussen de twee grootmachten.
DEZE maand is het een jaar geleden dat de laatste I
soldaten uit Afghanistan vertrokken. Sindsdien is dat li
v/aar in tien jaar tijd 13.000 Sovjet-soldaten sneuvelden, j
wel uit het nieuws verdwenen. De verwachting was
regime van de Moskou-stroman Najibullah het amper ei
maanden tegen het moedjahedin-verzet zou kunnen vol
den. Men verwachtte eveneens dat de vijf miljoen vlu<
lingen uit de kampen in Pakistan en Iran naar hun vj
land zouden terugkeren.
De ene noch de andere voorspelling is uitgekomen. Najl
lah heeft stand weten te houden. Het islamitisch verzf
meer in de weer met onderlinge gevechten dan met
tegen het regime. De Sovjetunie en de VS verleende!
voor kort nog steeds steun aan hun respectieve bondgenf
Moskou aan het regime in Kabul, de VS via Pakistan aaj
islamitische verzet. Aan die Amerikaanse steun is dit
einde een eind gekomen. De vluchtelingenstroom is het
lopen jaar eerder gegroeid dan afgenomen. Het laatsteL
hebben zich 70.000 Afghaanse vluchtelingen gevoegd 1
honderdduizenden die al jarenlang in de Pakistaanse
pen op vrede wachten. We
EeN andere voorspelling is vrij snel wèl uitgekomen: djr
vasie zou de Sovjetunie, ook na terugtrekking van haar jn
pen, nog veel kopzorgen berokkenen. Die kopzorgen wefcgj
de laatste tijd zo groot dat ze Gorbatsjov, die in eigen lait
meer dan genoeg aan zijn hoofd heeft, te veel werdene
Sovjet-minister van buitenlandse zaken, Sjevardnadze, jj
vervolgens een tien-puntenplan voorgesteld om de vrecr
Afghanistan te herstellen. Washington ondersteunt dat jr'
EeN wapenbestand, een totale stop op buitenlandse
leveranties aan alle strijdende partijen en de terugtre]
van alle buitenlandse troepen uit Afghanistan, is het
doel, waarmee nu in Pakistan een begin is gemaakt. Vf
politiek overleg moet uitmonden in een internationale cd}e
rentie, waaraan naast het Najibulla-regime en het isl;
sche verzet ook de Sovjetunie, de VS, Pakistan, Iran
VN zouden moeten deelnemen. Het doel van deze conft
tie is van Afghanistan een neutraal en gedemilitariseerd
te maken.
Zo'N gedemilitariseerd Afghanistan is precies het tej
vergestelde van wat de Sovjets vorig jaar nog voor
stond. Vóór hun aftocht hebben ze het land volgestouw»
wapens en munitie, zodat hun stroman Najibullah nietj
lege handen tegenover het verzet zou komen te
moet al dat oorlogstuig dus weer weg.
HET plan is Moskou duidelijk ingegeven door de groeij]
onrust in de Centraalaziatische islamitische Sovjet-rept
ken. In Tadzjikistan, de republiek die direct aan Afghai
grenst, is kort geleden de vlam in de pan geslagen. Hej
weid daar keert zich tegen de 'Russen', dat wil zeggen
de Europeanen. De onrustzaaiers zijn, volgens de comrai|(
tische leiders van de republiek, „islamitische sekten én je
gale organisaties". si
AFGHAANSE verzetsbewegingen, die een fundament
tisch islamitisch bewind naar het voorbeeld van Iran inL
ghanistan willen vestigen, zijn op grote schaal geïnfiltrfc
in de islamitische Sovjet-republieken, in de eerste plaatïi
der de Tadzjieken, die nauw verwant zijn met de Afgh;
volkeren. President Gorbatsjov heeft verklaard dat alle
delen moeten worden aangewend om rust en orde teri
brengen. Een neutraal en gedemilitariseerd Afghanist;
Moskou met steun van Washington hoopt te bereiken!)]
hoort daartoe. K
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezon
stukken te bekorten.
Rein leven
Aids voorkomen is beter en ef
fectiever dan het te moeten
bestrijden en trachten te gene
zen. In zijn advertentie 'De
race tegen aids heeft sponsors
nodig' is het Aidsfonds giro
8957 goed en juist bezig
voor wat betreft hulp voor de
huidige aidspatiënten en het
zoeken naar efficiënte medicij
nen. Maar om aids te voorko
men is het nodig dat alle men
sen rein leven. De aidsfonds-
advertenties ('Voorlopig is
geld het enige medicijn tegen
aids' en 'Hoelang moeten we
nog als de dood voor de liefde
zijn?') zijn onjuist en tenden
tieus. Want niet geld maar een
ongestoordeenblijvendeT
desrelatie tussen één mal
één vrouw voorkomt aidi
bloedtransfusies en het.
bruik van injectienal
moet uiteraard besmij
worden voorkomen. 'Ral
ven' is niet altijd gemak»
maar wel mogelijk en na
kelijk. Wie de bijbel si
neemt, zonder toevoeg»
weglatingen of verdraai»
leert een Helper kennenj
van Kracht en steeds ben
helpen. Het is voor alle
vingen, criminaliteit, van
me enzovoort het enige
cijn.
Stichting Helpt
Nederland Redden,
APELDOORN.
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giroka
per maand 24,85 per maand 25
per kwartaal f 74,10 per kwartaal 75
per jaar f 284,50 per jaar f. 285
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswij
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
