finale
Nr. 8 - Cryptogram
m m m m m
ij i i ii
mj&mm i
li s
ZATERDAG 24 FEBRUARI 1990 PAGINA 30
Oplossing vorige puzzel
ÏUP
De winnaars van de puzzel nr. 7 zijn:
C.J.T. Vesser, Mesdaglaan 95, 6182 SE
Hillegom.
J.M. Mansveld-van der Fluit, Burggra-
venlaan 126, 2313 HZ Leiden.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 8 moeten uiterlijk woens
dagmiddag in bezit zijn van:
HORIZONTAAL:
1. Voor de bereiding hiervan zorgt moeder
steeds (7).
4. De leider is een eigenzinning persoon (7).
8. Het nauwe straatje liep omhoog (7).
9. Met dit salaris moet je binnenlopen! (7).
10. De rechercheurs werkten intensief om het
samenweefsel van bedrog spoedig tot
klaarheid te brengen (7).
11Dat moeder per trein komt kan ik me
nauwelijks voorstellen (5).
13. Kamermuziekstuk (5).
14. Kasteelruzie? (9).
16. Land zonder kleur? (9).
18. In die provincie van de Unie van Zuid-
Afrika komt een plant voor, die zeer bitter
van smaak is (5).
20. Dat er tal van gasten hadden afgezegd,
hoorde hij eerst naderhand (5).
21. Op de markt kan 'k niet altijd een plaats
krijgen die zo opvallend is (7).
23. Zulk een korte tijd liefde ondervinden is
evenzeer niet gewenst (7).
26. Spaar je om een spelletje te doen? (5).
27. Zijn passeren doet menig gesprek
verstommen (7).
28. Men kan niet eeuwig tevergeefs in de
overtrek zoeken! (7).
VERTICAAL:
1. Adellijk persoon die u voor felle zonneschijn
behoedt (7).
2. Minder waard dan een elfje? (7).
3. Ook zij heeft na het vervullen *van haar taak
recht op nachtrust (9).
4. Wie in kaas zit moet soms snel handelen (5).
5. Grijp het kostuum! (3).
6. Maakte ma 't niet wild? (3).
7. Stamt die vogel van de kraaien af? (7).
8. Daarvoor moet men ten minste gevoel
hebben (9).
11Plaats voor auto-onderdelen? (5).
12. Verrichting die de pater iets anders tot stand
brengt (9).
15. De verslagenen delven het (9).
16. Heb je het ooit zo netjes meegemaakt? (7).
17. Zelfs met een bos erachter kunt u ermee
rijden (3).
19. Onder de maat blijvende werkzaamheden
van glazenwassers? (7).
21. Zulk een dwaze gewoonte treft u o.a. in
Tasmanië aan (5).
22. Tijd Toos: het blijft steeds iets dat velen te
kort komen (5).
24. Het grootste deel van een Duitse rivier vindt
u in Utrecht (3).
25. Dat maakt liefde verachtelijk! (3).
Sterrenkijkdagen
Liefhebbers van sterren kunnen begin
maart hun hart ophalen: op 2 en 3 maart
zijn weer de jaarlijkse sterrenkijkdagen.
Tientallen sterrenwachten over het hele
land hebben dan de poorten geopend
voor de kijklustigen. Als het helder weer
is wordt er met telescopen naar de maan
en naar de planeet Jupiter gekeken.
Twee heldere planeten kenmerken de
maand ma£rt: Venus in de ochtend en
Jupiter 's avonds. De laatste steelt al en
kele maanden de show. Jupiter is de
grootste planeet; alle andere planeten sa
men - inclusief de aarde - hebben nog
niet zoveel massa als die ene Jupiter, die
318 maal zo 'zwaar' is als de aarde. Jupi
ter bevindt zich nog steeds in het ster
renbeeld Tweelingen, aan het begin van
de avond hoog in de zuidelijke hemel.
De planeet valt als helderste sterachtige
verschijning direct op. Op 5 maart staat
de maan er vlak bij.
Met een verrekijker zien we direct naast
de planeet enkele kleine puntjes: zijn sa
tellieten of 'maantjes'. Met een amateur
telescoop is dit nog beter te zien. Jupiter
is dan een duidelijk bolletje met donkere
wolkenbanden erop. Een fascinerend ge
zicht, zelfs als je het al enkele keren ge
zien hebt.
Voor de andere planeten moeten we
vroeg op: een tot twee uur voor zonsop
komst valt aan de zuidoostelijke hemel
de zeer heldere planeet Venus op.
Rechts van Venus de geel-oranje planeet
Mars en nog iets verder naar rechts de
witte Saturnus. Op de ochtenden van de
22e en 23e maart bevindt de smalle
maansikkel zich in de buurt van deze
planeten.
STER ACHTER MAAN
Op 9 maart rond 20 uur is met een klei
ne telescoop te zien dat de maan een ster
bedekt in het sterrenbeeld Leeuw. In het
uiterste noorden van het land scheert de
maan overigens langs de ster. Precies op
de grens van wel of niet bedekken is er
een 'rakende' sterbedekking, een specta
culair gezicht omdat de maanrand niet
glad is maar bergen en dalen vertoont.
Zo kan de ster het ene moment achter
een bergrug verdwijnen en een seconde
Wereldkampioenschap (2)
Vandaag uiteraard opnieuw aandacht
voor de match Tsjizjov-Sijbrands. Nadat
de wereldkampioen de tweede partij ver
loren had - dit scherpe duel is vorige
week aan de orde geweest - probeerde
hij zich in de daaropvolgende ontmoe
tingen kansen te verschaffen in het klas
sieke speltype. (Op het moment dat ik
deze regels schrijf zijn er acht partijen
gespeeld). Hoewel dit genre Tsjizjovs
voorkeur geniet, is het mijns inziens
zeer de vraag of hij met deze strategie
werkelijk zijn titel zal kunnen behouden.
In de partijen die sinds de nederlaag zijn
gespeeld kreeg de wereldkampioen alleen
in de vijfde positieve mogelijkheden,
maar dat had hij vooral te danken aan
een vergissing van Sijbrands. Hier dat
bewuste fragment.
SIJBRANDS-TSJIZJOV
Vijfde partij 1990.
Zie het diagram: stand na 34... 12x21. In
deze positie zou wit met bijvoorbeeld
35.32-27 21x32 36.38x27 op een punten-
deling aan kunnen sturen. Sijbrands
meende echter de volgende winstpoging
te kunnen doen: 35.31-26? 21-27
36.32x21 16x27. Deze actie berustte
evenwel op een onvolledige berekening,
want na 37.47-42 8-12 38.42-37 18-22!
(Op 12-17 was 39.29-23 18x29 40.37-32
gevolgd) mocht het geplande 39.37-32
niet vanwege 27-31 40.26x37 22-28 enz.
met winst voor zwart. Goede raad was
toen duur, en na lang nadenken speelde
de uitdager 39.39-34, waarna de partij
als volgt verder ging: 12-17? (Op deze
zet kom ik nog terug) 40.43-39 20-25.
Want na 40...27-31 41.45-40 31x42
42.38x47 is zwart plotseling in proble
men zoals Tsjizjov vermoedelijk te laat
heeft gezien: 13-18. (Wat anders?) 43.35-
30 24x35 44.29-24 20x38 45.39-33 38x29
46.34x21 en zwart zal moeite hebben om
dit eindspel nog remise te maken. Een
andere mogelijkheid is voor zwart de of
fervariant 40... 13-18 41.37-32 27-31
42.26x37 19-23. Deze spelgang is echter
niet correct: 43.37-31 14-19 44.31-26.
(Niet 44.32-27 9-13 45.38-32? vanwege
24-30! 46.34x14 23x43 47.14x21 43-48
m
i m m m m
i,
i M
'if
1 i M S
jB
Ih 8 O j
diagram 2.
48.27x9 en de rondslag 48x27). 14-19
45.45-40 20-25 46.29x20 15x24 47.32-27
22x31 48.26x37 17-22 49.37-32 en wit
staat een gezonde schijf voor. 41.29x20
15x24 42.34-29! 27-31 zwart gaat op een
puntendeling af, want 42... 14-20 43.37-
32! 19-23 44.32x12 23x32 44.12-7 geeft
alleen maar kansen aan wit. Een door
Sijbrands na de partij aangegeven moge
lijkheid is dan: 32-37 45.33-29! 24x33
46.7-2 en zwart lijkt zich niet meer te
kunnen redden, bijvoorbeeld 20-24. (Op
13-18 47.2-7). 47.2x41 33-38 48.41-47
38-43 49.47x3 43-48 50.3-9 22-28 51.9-
14 28-33 52.14-37+.
43.29x20 31x42 44.38x47 25-30
45.35x24 14x25 46.33-28 22x33
47.39x28 19x30 48.26-21 17x26 49.28-
22. Wit is als winnaar uit de strijd te
voorschijn gekomen, maar winst bleek
het eindspel niet te bevatten: 30-34
50.22-17 25-30 51.17-11 30-35 52.11-7
35-40 53.44x35 34-39 54.7-2 39-44
55.2x19 44-49 56.35-30 26-31 57.19-10
49-38 58.30-25 31-36 en de spelers kwa
men remise overeen.
Nu terug naar het moment van 39... 12-
17. Zoals tijdens de partij al met name
door de demonstrator Mogiljanski werd
opgemerkt, was 39...12rl8 veel sterker
geweest. Óp die zet zijn 40.34-30 en
40.43-39 wits belangrijkste reacties. In
beide gevallen heeft zwart prachtig spel,
al is een sluitende winst niet direct aan
te geven.
Óp 40.34-30 komt er na 20-25 41.29x20
25x34 42.44-40 14x25 43.40x29 een
door Mogiljanski aangegeven variant op
het bord. Vervolgt zwart daarop met 19-
23, dan is het na 44.37-32 23x34
45.32x21 22-28 46.33x22 18x16 46.35-30
remise. Veel beter is daarom het door
Mogiljanski aanbevolen 43... 15-20! Na
44.29-24 20x29 45.33x24 19x30
46.35x24 22-28 staat wit er dan zeer
slecht voor, en daarom lijkt de variant
44.37-32 19-24 45.32x21 22-28 46.33x22
24x42 ondanks het mooie eindspel voor
zwart toch het beste.
Op wits tweede reactie, 40.43-39, ver
schaft zwart zich als volgt goede winst
kansen: 27-31! 41.45-40 31x42 42.38x47
22-27! 43.47-42. Zie het tweede diagram.
In deze stand heeft zwart de volgende
mogelijkheden:
- 43...27-32? 44.26-21 en wit gaat naar
de damlijn.
- 43... 18-22? 44.42-37 27-31 45.37-32
31-36 46.32-27 22x31 47.26x37 en
weer heeft wit goed spel.
- 43...20-25? 44.29x20 15x24 45.33-29!
24x33 46.39x28 19-24 (Op 18-23 volgt
de doorbraak 47.28-22 en 48.26-21)
47.44-39 14-19 48.42-38. (Dreigt
49.38-32 enz., wat ook op 9-14 volgt.)
en zwart zal zich moeten inlaten op
het gevaarlijke eindspel 18-23 49.28-
22 27x18 50.26-21.
- 43... 19-23! De beste. 44.35-30 24x35
45.33-28 23x32 46.29-24 20x29
47.34x12 13-18 48.12x23 9-13, met na
49.40-34 15-20 twee varianten:
50.42-38 32x43 51.39x48 20-24! en na
bijvoorbeeld 52.48-43 14-20 53.43-38
20-25 heeft zwart uitstekend spel.
50.34-29 13-19 51.23-18 19-23 52.29-
24 23x12 53.24x15 12-18 54.39-34 18-
23 55.44-39 23-28. (Aan 55...35-40
56.34x45 28-32 heeft zwart vanwege
57.26-21 27x16 58.45-40 niets). 56.42-
38 32x41 57.38x47 28-33 en opnieuw
is wit in grote moeilijkheden.
later weer tevoorschiin komen. Een juis
te timing is voor astronomen van belang
omdat men het profiel van de maanrand
beter leert kennen en ook de beweging
van de maan als geheel. De smalle
strook waarop dit allemaal te zien is
loopt van Texel via het zuiden van
Friesland door het midden van Drente.
LENTE
Op 20 maart om 22.19 uur begint de
astronomische lente op het noordelijk
halfrond. De zon staat dan recht boven
de evenaar. Dan is - afgezien van de
schemering - dag en nacht even lang,
overal op aarde. Zoals iedereen vooral
dit jaar overduidelijk heeft kunnen mer
ken is de weerkundige lente al op 1
maart begonnen.
VERWACHTING
Als de voorspelling van de atronomen
kloppen, kunnen we de volgende maan
den (april en mei 1990) weer eens een
heldere komeet verwachten. Hij zou
zelfs mooier worden dan de komeet Hal-
ley en zeker met het blote oog te zien
zijn. Het betreft de komeet Austin die
eind vorig jaar werd ontdekt.
Voer voor de
selectiecommissie
De manier waarop landskampioen (en
Nederlands team) CPP in de finale
van de play-offs door Hok 1 is afge
droogd, maakt het voor de keuzeheren
van de NBB niet eenvoudiger. In de
reguliere competitie won CPP 1 met
een straatlengte en nu dit!!
Het volgende LTC-probleem werd aan
een van beide tafels niet zo best opge
lost. Het argument 'aan de andere ta
fel wordt dit ook geboden' is welis
waar van kracht, maar er zijn grenzen!
Dit is de westhand, die vastgehouden
werd door Berry Westra (CPP):
A 3 2
9 6 5 4
H 8 5
B 7 6
en dit de bieding (N/allen):
WEST NOORD OOST ZUID
pas 1 Ru pas
jl^Ha pas 3 Ha pas
Belangrijk in dergelijke situaties is of 3
harten gebaseerd is op honneurkracht
(bijv. 15-17) of op verliezer (6). In dit
geval zou west in alle standen moeten
passen. Hij heeft twee slagen. Zou
partner er 8 hebbeh? In termen van
verliezers heeft-ie er nota bene 10 en
dat houdt in dat de LTC-formule er zo
uitziet:
18 - (6 10) 2 (harten)!!
Nog eentje erbij, zoals west deed, is
dus van de gekke. De oosthand is niet
zo mooi, maar telt wel de beloofde 6
verliezers.
N/allen
NOORD
4
9 8 7 6
B 8 7
4
V 10 9 8 4 3
WEST
OOST
A 3 2
4 B 10 5 4
V 9 6 5 4
A V 10 2
H 8 5
V B 7 6
4 B 7 6
4 A
ZUID
H V
r
H 3
A 10 9 4 3 2
4
H 5 2
Die LTC-formule (en -theorie) is zo
gek nog niet, want 4 harten ging maar
liefst 3 down!
Aan de andere tafel ging het even an
ders:
WEST NOORD OOST ZUID
Vergoed Maas Tammens Borm
pas 1 Ha 2 Ru
2 Ha pas pas 3 Ru
Ook dit contract ging 3 down, waar
door HOK dankzij rustig bieden oj
dit spelletje +600 scoorde en dat wa
ren 14 impen. Met dit spel werd voo:
de derde keer de 100-puntengren<
doorbroken (296-186).
ANTIBRIDGE
De z.g. 'random-preëmpt' van Leu(
kens-Westra valt onder het hoofdstu]
antibridge, maar het is niet verbod©
op dit niveau. Op het volgende spe
misten André Mulder en Leo v.d
Brom daardoor wel een scherp slem
maar er was toch weer winst, zij he
uit onverwachte hoek.
Oh
NOORD
A H B 9 4
A 8 6 3
-
H V 10 2
WEST
10 7 6
V 7
A 9 4 2
A B 8 5
OOST
V 8 5 2
9 5
10 6 3
7 6 4 3
ZUID
3
H B 10 4 2
H V B 8 7 5
9
Daar gaan we, eerst de open kamer:
WEST NOORD OOST ZUID
2 Sch* 3 KI**
pas 3 Sch pas 4 Ru
pas 4 Ha pas 4 SA
Het NZ-schip is wat stuurloos gewoi1
den. Is 4 SA nu key cards vragen c'
echt? 5 harten was een duidelijker a( j
tie geweest. Leo v.d. Brom paste al
noord en 4 SA werd precies gemaak
6 harten zit toevallig, maar het is w<
een scherp slem. In plaats van zelf bi*,
den hadden NZ beter kunnen gaa!
doubleren. Dat had meer dan genoe
opgeleverd en het is op de lange dui
de beste tactiek tegen zo'n vullis-op*
ning.
Gesloten werd in een natuurlijke bie< i
serie het drama gecompleteerd. Frai 1
Borm opende als zuid 1 ruiten en he
bood na Anton Maas' 1 schoppen, 1
harten (reverse). Na 3 harten (sterk»
zwaaide hij wel af naar 4 harten ma
Anton was niet meer te stuiten. H
eindcontract stelde hij niet vast op
harten maar op 6SA en met een r
nonce bleek dat niet de aangeweze!
weg. Gedoubled 2 down en weer dr
handen met impen overboord.
Met nog 14 spellen te gaan gaf CPP
wedstrijd op. Voor het talrijke publii
in het nieuwe bridgecentrum
Utrecht was vooral teleurstellend di
er van echte strijd en vuurwerk ge*
sprake was geweest.
Anthony Miles
Begin jaren zeventig begon de jonge
Brit Tony Miles de klim naar de.
schaaktop. Hij deed dat op een manier
die niet iedere schaaktrainer zijn pu
pillen zal aanbevelen; Miles speelde
bijna non-stop schaak. Zelden nam hij
de tijd om de schaakaccu op te laden
en eventueel zijn openingsrepertoire
bij te schaven. Dit laatste deed hij
voornamelijk „on the road". Mede
door in vele open toernooien te spe
len, waarin winnen van de wat zwak
kere collega's zeer belangrijk is, ont
wikkelde hij een pure vechtstijl.
Deze laatste eigenschap maakte hem
een aantrekkelijk deelnemer in groot-
meestertoernooien, daar hij tegen ie
dereen bereid was met de nodige risi
co's op winst te spelen. Deze manier
van spelen is er tevens de oorzaak van
dat Miles de echte wereldtop niet haal
de. Tegen supergrootmeesters is enige
voorzichtigheid verstandiger. Spelers
als Kasparov, Karpov en Timman, die
wel periodes met rust inlassen, waren
en zijn te sterk voor hem. Een plaatsje
bij de top tien was ook zelden wegge
legd voor Miles; bij de vele toernooien
die hij speelde zat altijd wel een desa-
De ex-Brit Tony Miles, altijd bereid om
met de nodige risico's te spelen. Mede
daardoor bleef de echte wereldtop buiten
zijn bereik. FOTO: DIJKSTRA
streus resultaat, die zijn ELOrating
ernstig deed kelderen.
Twee jaar geleden kreeg Miles proble
men met de Engelse schaakbonzen,
met als gevolg een naturalisatie tot
Amerikaan. Daar kwamen enkele pro
blemen in de privésfeer bij, waardoor
hij een langdurige inzinking kreeg. Af
gelopen jaar herstelde hij zich gelukkig
weer, hetgeen vorige week bekroond
werd door een prachtige overwinning
in een sterk bezet open toernooi te
Rome.
Onderstaande stelling is een typerend
fragment voor de stijl van de ex-Brit.
De sporen van een risicovolle opzet,
met de zwarte stukken, zijn nog zicht
baar. De witspeler, een Bulgaarse
meester, is alle ruimte en kansen ge
gund, maar daardoor krijgt ook zwart
kansen, die Miles prima weet te benut
ten.
G. POPOV-A. MILES
Stelling na de 25ste zet van wit.
25...Txb6!
Deze niet al te moeilijke truc, was de
witspeler ontgaan. De dame kan na
tuurlijk niet genomen worden vanwe
ge 26...Txbl+ 27. Leld2 enz.
26.Txb6 Dxb6 27.Pxf8 Dbl+ 28.Lel
Pxf8 29.a3! Da2 30.Db4 Le5 31.Ld2
Dal+ 32.Lel Ddl 33.Dd2 Db3?!
Na dameruil staat zwart nog een
moeilijke technische taak te wachten.
Veel spelers zouden daarvoor gekozen
hebben, daar de zwarte koning niet he
lemaal veilig staat. Miles wil de remi
semarge zo klein mogelijk houden en
neemt alle mogelijke risico's.
34.Db4 Dc2 35.Kql De2 36.Th3 Lb2
37.h5 Lxa3 38.Da5 Lb2 39.hxg6 hxg6
40.Lc3 107 41.Dc7+ Ld7 42.Th7+!
Keó!
Een niet erg comfortabele manier om
de winst binnen te halen, maar het
blijkt allemaal net te kloppen.
43.Dd8 Pxh7 44.D8+K Ke7 45.Dxh7f;
Kd8 46.La5+ Kc8 47.D8+ kb7 48.Ddf
Ddl+ 49.Kh2 Dh5+ 50.Kql Ddlt
51.Kh2 Db3! 52.Dxd7+ Ka6 53.Ld(
Dxc4 54.Dxd6+ Kb7 55. f4 Lc!
56.Dd7+ Kb6 57.Dd8+ Kb5 58.Db8h
Ka5 59.Lcl Dd5! D(
Wit gaf het op, de gecentraliseercf
dame houdt alle eeuwig schaakkanserj
tegen. F
Veel Russen, die in het Gorbatsjo\t
tijdperk wat gemakkelijker naar h|a
Westen kunnen reizen, waren ifo
Rome van de partij. Hoe sterk in Ruft
land geschaakt wordt bleek ook wefo
in Rome; vele onbekende namen ziegt
we hoog in de eindstand staan. Eehi
leuke attractie was de deelname vale
de supersterren van de jaren vijftiin
Smyslov en Bronstein. De bijna zP
ventig-jarige Smyslov kwam zelfs nd*
op een gedeelde tweede plaats terecht
De grote strateeg en eindspelkennf1
bleek in Rome ook het combineref1
nog niet verleerd te zijn:
V. SMYSLOV-I. SEMKOV
(Bulgarije).
Stelling na de 27ste zet van zwart.
Beide spelers hebben zich geen tijd
gund om te rokeren, de witte koninj
toren is via g4 in het spel gebracl
Smyslov staat veel aktiever, mar
moet wel een doorslaande aanval vifc
den, daar zijn pionnenstructuur
slecht is.
28.Tc7! b3 29.axb3 Lxc7.
Zwart moet het offer wel aannemej
de stelling met 29...f6 (om 30.f6+
een dameinval via f5 te verhinderej
gesloten houden helpt niet: 30.Txd'
Txd7 31.Lxd7 Kxd7 32.Tg4! met
dubbele dreiging 33.Dc6+
33.Txg7+.
30.Txc7 Db4+ 31.KT1 Dh4. Pa
Veld c6 is niet meer te verdedig#
(31...Dd6 32.Lc5), daarom kiest zw;*'"
voor een wanhoopsaanval.
32.Dc5+ Kf6 33.DÖ6+ Kxf5 34.Lxd'
Zwart geeft het op.
Corr.adres: Leo Hofland, C. F*
straat 113, 2613 DE Delft.