finale Nr. 8 - Cryptogram m m m m m ij i i ii mj&mm i li s ZATERDAG 24 FEBRUARI 1990 PAGINA 30 Oplossing vorige puzzel ÏUP De winnaars van de puzzel nr. 7 zijn: C.J.T. Vesser, Mesdaglaan 95, 6182 SE Hillegom. J.M. Mansveld-van der Fluit, Burggra- venlaan 126, 2313 HZ Leiden. Zij krijgen hun prijs binnen drie weken per cheque toegestuurd Oplossingen onder vermelding van puzzel nr. 8 moeten uiterlijk woens dagmiddag in bezit zijn van: HORIZONTAAL: 1. Voor de bereiding hiervan zorgt moeder steeds (7). 4. De leider is een eigenzinning persoon (7). 8. Het nauwe straatje liep omhoog (7). 9. Met dit salaris moet je binnenlopen! (7). 10. De rechercheurs werkten intensief om het samenweefsel van bedrog spoedig tot klaarheid te brengen (7). 11Dat moeder per trein komt kan ik me nauwelijks voorstellen (5). 13. Kamermuziekstuk (5). 14. Kasteelruzie? (9). 16. Land zonder kleur? (9). 18. In die provincie van de Unie van Zuid- Afrika komt een plant voor, die zeer bitter van smaak is (5). 20. Dat er tal van gasten hadden afgezegd, hoorde hij eerst naderhand (5). 21. Op de markt kan 'k niet altijd een plaats krijgen die zo opvallend is (7). 23. Zulk een korte tijd liefde ondervinden is evenzeer niet gewenst (7). 26. Spaar je om een spelletje te doen? (5). 27. Zijn passeren doet menig gesprek verstommen (7). 28. Men kan niet eeuwig tevergeefs in de overtrek zoeken! (7). VERTICAAL: 1. Adellijk persoon die u voor felle zonneschijn behoedt (7). 2. Minder waard dan een elfje? (7). 3. Ook zij heeft na het vervullen *van haar taak recht op nachtrust (9). 4. Wie in kaas zit moet soms snel handelen (5). 5. Grijp het kostuum! (3). 6. Maakte ma 't niet wild? (3). 7. Stamt die vogel van de kraaien af? (7). 8. Daarvoor moet men ten minste gevoel hebben (9). 11Plaats voor auto-onderdelen? (5). 12. Verrichting die de pater iets anders tot stand brengt (9). 15. De verslagenen delven het (9). 16. Heb je het ooit zo netjes meegemaakt? (7). 17. Zelfs met een bos erachter kunt u ermee rijden (3). 19. Onder de maat blijvende werkzaamheden van glazenwassers? (7). 21. Zulk een dwaze gewoonte treft u o.a. in Tasmanië aan (5). 22. Tijd Toos: het blijft steeds iets dat velen te kort komen (5). 24. Het grootste deel van een Duitse rivier vindt u in Utrecht (3). 25. Dat maakt liefde verachtelijk! (3). Sterrenkijkdagen Liefhebbers van sterren kunnen begin maart hun hart ophalen: op 2 en 3 maart zijn weer de jaarlijkse sterrenkijkdagen. Tientallen sterrenwachten over het hele land hebben dan de poorten geopend voor de kijklustigen. Als het helder weer is wordt er met telescopen naar de maan en naar de planeet Jupiter gekeken. Twee heldere planeten kenmerken de maand ma£rt: Venus in de ochtend en Jupiter 's avonds. De laatste steelt al en kele maanden de show. Jupiter is de grootste planeet; alle andere planeten sa men - inclusief de aarde - hebben nog niet zoveel massa als die ene Jupiter, die 318 maal zo 'zwaar' is als de aarde. Jupi ter bevindt zich nog steeds in het ster renbeeld Tweelingen, aan het begin van de avond hoog in de zuidelijke hemel. De planeet valt als helderste sterachtige verschijning direct op. Op 5 maart staat de maan er vlak bij. Met een verrekijker zien we direct naast de planeet enkele kleine puntjes: zijn sa tellieten of 'maantjes'. Met een amateur telescoop is dit nog beter te zien. Jupiter is dan een duidelijk bolletje met donkere wolkenbanden erop. Een fascinerend ge zicht, zelfs als je het al enkele keren ge zien hebt. Voor de andere planeten moeten we vroeg op: een tot twee uur voor zonsop komst valt aan de zuidoostelijke hemel de zeer heldere planeet Venus op. Rechts van Venus de geel-oranje planeet Mars en nog iets verder naar rechts de witte Saturnus. Op de ochtenden van de 22e en 23e maart bevindt de smalle maansikkel zich in de buurt van deze planeten. STER ACHTER MAAN Op 9 maart rond 20 uur is met een klei ne telescoop te zien dat de maan een ster bedekt in het sterrenbeeld Leeuw. In het uiterste noorden van het land scheert de maan overigens langs de ster. Precies op de grens van wel of niet bedekken is er een 'rakende' sterbedekking, een specta culair gezicht omdat de maanrand niet glad is maar bergen en dalen vertoont. Zo kan de ster het ene moment achter een bergrug verdwijnen en een seconde Wereldkampioenschap (2) Vandaag uiteraard opnieuw aandacht voor de match Tsjizjov-Sijbrands. Nadat de wereldkampioen de tweede partij ver loren had - dit scherpe duel is vorige week aan de orde geweest - probeerde hij zich in de daaropvolgende ontmoe tingen kansen te verschaffen in het klas sieke speltype. (Op het moment dat ik deze regels schrijf zijn er acht partijen gespeeld). Hoewel dit genre Tsjizjovs voorkeur geniet, is het mijns inziens zeer de vraag of hij met deze strategie werkelijk zijn titel zal kunnen behouden. In de partijen die sinds de nederlaag zijn gespeeld kreeg de wereldkampioen alleen in de vijfde positieve mogelijkheden, maar dat had hij vooral te danken aan een vergissing van Sijbrands. Hier dat bewuste fragment. SIJBRANDS-TSJIZJOV Vijfde partij 1990. Zie het diagram: stand na 34... 12x21. In deze positie zou wit met bijvoorbeeld 35.32-27 21x32 36.38x27 op een punten- deling aan kunnen sturen. Sijbrands meende echter de volgende winstpoging te kunnen doen: 35.31-26? 21-27 36.32x21 16x27. Deze actie berustte evenwel op een onvolledige berekening, want na 37.47-42 8-12 38.42-37 18-22! (Op 12-17 was 39.29-23 18x29 40.37-32 gevolgd) mocht het geplande 39.37-32 niet vanwege 27-31 40.26x37 22-28 enz. met winst voor zwart. Goede raad was toen duur, en na lang nadenken speelde de uitdager 39.39-34, waarna de partij als volgt verder ging: 12-17? (Op deze zet kom ik nog terug) 40.43-39 20-25. Want na 40...27-31 41.45-40 31x42 42.38x47 is zwart plotseling in proble men zoals Tsjizjov vermoedelijk te laat heeft gezien: 13-18. (Wat anders?) 43.35- 30 24x35 44.29-24 20x38 45.39-33 38x29 46.34x21 en zwart zal moeite hebben om dit eindspel nog remise te maken. Een andere mogelijkheid is voor zwart de of fervariant 40... 13-18 41.37-32 27-31 42.26x37 19-23. Deze spelgang is echter niet correct: 43.37-31 14-19 44.31-26. (Niet 44.32-27 9-13 45.38-32? vanwege 24-30! 46.34x14 23x43 47.14x21 43-48 m i m m m m i, i M 'if 1 i M S jB Ih 8 O j diagram 2. 48.27x9 en de rondslag 48x27). 14-19 45.45-40 20-25 46.29x20 15x24 47.32-27 22x31 48.26x37 17-22 49.37-32 en wit staat een gezonde schijf voor. 41.29x20 15x24 42.34-29! 27-31 zwart gaat op een puntendeling af, want 42... 14-20 43.37- 32! 19-23 44.32x12 23x32 44.12-7 geeft alleen maar kansen aan wit. Een door Sijbrands na de partij aangegeven moge lijkheid is dan: 32-37 45.33-29! 24x33 46.7-2 en zwart lijkt zich niet meer te kunnen redden, bijvoorbeeld 20-24. (Op 13-18 47.2-7). 47.2x41 33-38 48.41-47 38-43 49.47x3 43-48 50.3-9 22-28 51.9- 14 28-33 52.14-37+. 43.29x20 31x42 44.38x47 25-30 45.35x24 14x25 46.33-28 22x33 47.39x28 19x30 48.26-21 17x26 49.28- 22. Wit is als winnaar uit de strijd te voorschijn gekomen, maar winst bleek het eindspel niet te bevatten: 30-34 50.22-17 25-30 51.17-11 30-35 52.11-7 35-40 53.44x35 34-39 54.7-2 39-44 55.2x19 44-49 56.35-30 26-31 57.19-10 49-38 58.30-25 31-36 en de spelers kwa men remise overeen. Nu terug naar het moment van 39... 12- 17. Zoals tijdens de partij al met name door de demonstrator Mogiljanski werd opgemerkt, was 39...12rl8 veel sterker geweest. Óp die zet zijn 40.34-30 en 40.43-39 wits belangrijkste reacties. In beide gevallen heeft zwart prachtig spel, al is een sluitende winst niet direct aan te geven. Óp 40.34-30 komt er na 20-25 41.29x20 25x34 42.44-40 14x25 43.40x29 een door Mogiljanski aangegeven variant op het bord. Vervolgt zwart daarop met 19- 23, dan is het na 44.37-32 23x34 45.32x21 22-28 46.33x22 18x16 46.35-30 remise. Veel beter is daarom het door Mogiljanski aanbevolen 43... 15-20! Na 44.29-24 20x29 45.33x24 19x30 46.35x24 22-28 staat wit er dan zeer slecht voor, en daarom lijkt de variant 44.37-32 19-24 45.32x21 22-28 46.33x22 24x42 ondanks het mooie eindspel voor zwart toch het beste. Op wits tweede reactie, 40.43-39, ver schaft zwart zich als volgt goede winst kansen: 27-31! 41.45-40 31x42 42.38x47 22-27! 43.47-42. Zie het tweede diagram. In deze stand heeft zwart de volgende mogelijkheden: - 43...27-32? 44.26-21 en wit gaat naar de damlijn. - 43... 18-22? 44.42-37 27-31 45.37-32 31-36 46.32-27 22x31 47.26x37 en weer heeft wit goed spel. - 43...20-25? 44.29x20 15x24 45.33-29! 24x33 46.39x28 19-24 (Op 18-23 volgt de doorbraak 47.28-22 en 48.26-21) 47.44-39 14-19 48.42-38. (Dreigt 49.38-32 enz., wat ook op 9-14 volgt.) en zwart zal zich moeten inlaten op het gevaarlijke eindspel 18-23 49.28- 22 27x18 50.26-21. - 43... 19-23! De beste. 44.35-30 24x35 45.33-28 23x32 46.29-24 20x29 47.34x12 13-18 48.12x23 9-13, met na 49.40-34 15-20 twee varianten: 50.42-38 32x43 51.39x48 20-24! en na bijvoorbeeld 52.48-43 14-20 53.43-38 20-25 heeft zwart uitstekend spel. 50.34-29 13-19 51.23-18 19-23 52.29- 24 23x12 53.24x15 12-18 54.39-34 18- 23 55.44-39 23-28. (Aan 55...35-40 56.34x45 28-32 heeft zwart vanwege 57.26-21 27x16 58.45-40 niets). 56.42- 38 32x41 57.38x47 28-33 en opnieuw is wit in grote moeilijkheden. later weer tevoorschiin komen. Een juis te timing is voor astronomen van belang omdat men het profiel van de maanrand beter leert kennen en ook de beweging van de maan als geheel. De smalle strook waarop dit allemaal te zien is loopt van Texel via het zuiden van Friesland door het midden van Drente. LENTE Op 20 maart om 22.19 uur begint de astronomische lente op het noordelijk halfrond. De zon staat dan recht boven de evenaar. Dan is - afgezien van de schemering - dag en nacht even lang, overal op aarde. Zoals iedereen vooral dit jaar overduidelijk heeft kunnen mer ken is de weerkundige lente al op 1 maart begonnen. VERWACHTING Als de voorspelling van de atronomen kloppen, kunnen we de volgende maan den (april en mei 1990) weer eens een heldere komeet verwachten. Hij zou zelfs mooier worden dan de komeet Hal- ley en zeker met het blote oog te zien zijn. Het betreft de komeet Austin die eind vorig jaar werd ontdekt. Voer voor de selectiecommissie De manier waarop landskampioen (en Nederlands team) CPP in de finale van de play-offs door Hok 1 is afge droogd, maakt het voor de keuzeheren van de NBB niet eenvoudiger. In de reguliere competitie won CPP 1 met een straatlengte en nu dit!! Het volgende LTC-probleem werd aan een van beide tafels niet zo best opge lost. Het argument 'aan de andere ta fel wordt dit ook geboden' is welis waar van kracht, maar er zijn grenzen! Dit is de westhand, die vastgehouden werd door Berry Westra (CPP): A 3 2 9 6 5 4 H 8 5 B 7 6 en dit de bieding (N/allen): WEST NOORD OOST ZUID pas 1 Ru pas jl^Ha pas 3 Ha pas Belangrijk in dergelijke situaties is of 3 harten gebaseerd is op honneurkracht (bijv. 15-17) of op verliezer (6). In dit geval zou west in alle standen moeten passen. Hij heeft twee slagen. Zou partner er 8 hebbeh? In termen van verliezers heeft-ie er nota bene 10 en dat houdt in dat de LTC-formule er zo uitziet: 18 - (6 10) 2 (harten)!! Nog eentje erbij, zoals west deed, is dus van de gekke. De oosthand is niet zo mooi, maar telt wel de beloofde 6 verliezers. N/allen NOORD 4 9 8 7 6 B 8 7 4 V 10 9 8 4 3 WEST OOST A 3 2 4 B 10 5 4 V 9 6 5 4 A V 10 2 H 8 5 V B 7 6 4 B 7 6 4 A ZUID H V r H 3 A 10 9 4 3 2 4 H 5 2 Die LTC-formule (en -theorie) is zo gek nog niet, want 4 harten ging maar liefst 3 down! Aan de andere tafel ging het even an ders: WEST NOORD OOST ZUID Vergoed Maas Tammens Borm pas 1 Ha 2 Ru 2 Ha pas pas 3 Ru Ook dit contract ging 3 down, waar door HOK dankzij rustig bieden oj dit spelletje +600 scoorde en dat wa ren 14 impen. Met dit spel werd voo: de derde keer de 100-puntengren< doorbroken (296-186). ANTIBRIDGE De z.g. 'random-preëmpt' van Leu( kens-Westra valt onder het hoofdstu] antibridge, maar het is niet verbod© op dit niveau. Op het volgende spe misten André Mulder en Leo v.d Brom daardoor wel een scherp slem maar er was toch weer winst, zij he uit onverwachte hoek. Oh NOORD A H B 9 4 A 8 6 3 - H V 10 2 WEST 10 7 6 V 7 A 9 4 2 A B 8 5 OOST V 8 5 2 9 5 10 6 3 7 6 4 3 ZUID 3 H B 10 4 2 H V B 8 7 5 9 Daar gaan we, eerst de open kamer: WEST NOORD OOST ZUID 2 Sch* 3 KI** pas 3 Sch pas 4 Ru pas 4 Ha pas 4 SA Het NZ-schip is wat stuurloos gewoi1 den. Is 4 SA nu key cards vragen c' echt? 5 harten was een duidelijker a( j tie geweest. Leo v.d. Brom paste al noord en 4 SA werd precies gemaak 6 harten zit toevallig, maar het is w< een scherp slem. In plaats van zelf bi*, den hadden NZ beter kunnen gaa! doubleren. Dat had meer dan genoe opgeleverd en het is op de lange dui de beste tactiek tegen zo'n vullis-op* ning. Gesloten werd in een natuurlijke bie< i serie het drama gecompleteerd. Frai 1 Borm opende als zuid 1 ruiten en he bood na Anton Maas' 1 schoppen, 1 harten (reverse). Na 3 harten (sterk» zwaaide hij wel af naar 4 harten ma Anton was niet meer te stuiten. H eindcontract stelde hij niet vast op harten maar op 6SA en met een r nonce bleek dat niet de aangeweze! weg. Gedoubled 2 down en weer dr handen met impen overboord. Met nog 14 spellen te gaan gaf CPP wedstrijd op. Voor het talrijke publii in het nieuwe bridgecentrum Utrecht was vooral teleurstellend di er van echte strijd en vuurwerk ge* sprake was geweest. Anthony Miles Begin jaren zeventig begon de jonge Brit Tony Miles de klim naar de. schaaktop. Hij deed dat op een manier die niet iedere schaaktrainer zijn pu pillen zal aanbevelen; Miles speelde bijna non-stop schaak. Zelden nam hij de tijd om de schaakaccu op te laden en eventueel zijn openingsrepertoire bij te schaven. Dit laatste deed hij voornamelijk „on the road". Mede door in vele open toernooien te spe len, waarin winnen van de wat zwak kere collega's zeer belangrijk is, ont wikkelde hij een pure vechtstijl. Deze laatste eigenschap maakte hem een aantrekkelijk deelnemer in groot- meestertoernooien, daar hij tegen ie dereen bereid was met de nodige risi co's op winst te spelen. Deze manier van spelen is er tevens de oorzaak van dat Miles de echte wereldtop niet haal de. Tegen supergrootmeesters is enige voorzichtigheid verstandiger. Spelers als Kasparov, Karpov en Timman, die wel periodes met rust inlassen, waren en zijn te sterk voor hem. Een plaatsje bij de top tien was ook zelden wegge legd voor Miles; bij de vele toernooien die hij speelde zat altijd wel een desa- De ex-Brit Tony Miles, altijd bereid om met de nodige risico's te spelen. Mede daardoor bleef de echte wereldtop buiten zijn bereik. FOTO: DIJKSTRA streus resultaat, die zijn ELOrating ernstig deed kelderen. Twee jaar geleden kreeg Miles proble men met de Engelse schaakbonzen, met als gevolg een naturalisatie tot Amerikaan. Daar kwamen enkele pro blemen in de privésfeer bij, waardoor hij een langdurige inzinking kreeg. Af gelopen jaar herstelde hij zich gelukkig weer, hetgeen vorige week bekroond werd door een prachtige overwinning in een sterk bezet open toernooi te Rome. Onderstaande stelling is een typerend fragment voor de stijl van de ex-Brit. De sporen van een risicovolle opzet, met de zwarte stukken, zijn nog zicht baar. De witspeler, een Bulgaarse meester, is alle ruimte en kansen ge gund, maar daardoor krijgt ook zwart kansen, die Miles prima weet te benut ten. G. POPOV-A. MILES Stelling na de 25ste zet van wit. 25...Txb6! Deze niet al te moeilijke truc, was de witspeler ontgaan. De dame kan na tuurlijk niet genomen worden vanwe ge 26...Txbl+ 27. Leld2 enz. 26.Txb6 Dxb6 27.Pxf8 Dbl+ 28.Lel Pxf8 29.a3! Da2 30.Db4 Le5 31.Ld2 Dal+ 32.Lel Ddl 33.Dd2 Db3?! Na dameruil staat zwart nog een moeilijke technische taak te wachten. Veel spelers zouden daarvoor gekozen hebben, daar de zwarte koning niet he lemaal veilig staat. Miles wil de remi semarge zo klein mogelijk houden en neemt alle mogelijke risico's. 34.Db4 Dc2 35.Kql De2 36.Th3 Lb2 37.h5 Lxa3 38.Da5 Lb2 39.hxg6 hxg6 40.Lc3 107 41.Dc7+ Ld7 42.Th7+! Keó! Een niet erg comfortabele manier om de winst binnen te halen, maar het blijkt allemaal net te kloppen. 43.Dd8 Pxh7 44.D8+K Ke7 45.Dxh7f; Kd8 46.La5+ Kc8 47.D8+ kb7 48.Ddf Ddl+ 49.Kh2 Dh5+ 50.Kql Ddlt 51.Kh2 Db3! 52.Dxd7+ Ka6 53.Ld( Dxc4 54.Dxd6+ Kb7 55. f4 Lc! 56.Dd7+ Kb6 57.Dd8+ Kb5 58.Db8h Ka5 59.Lcl Dd5! D( Wit gaf het op, de gecentraliseercf dame houdt alle eeuwig schaakkanserj tegen. F Veel Russen, die in het Gorbatsjo\t tijdperk wat gemakkelijker naar h|a Westen kunnen reizen, waren ifo Rome van de partij. Hoe sterk in Ruft land geschaakt wordt bleek ook wefo in Rome; vele onbekende namen ziegt we hoog in de eindstand staan. Eehi leuke attractie was de deelname vale de supersterren van de jaren vijftiin Smyslov en Bronstein. De bijna zP ventig-jarige Smyslov kwam zelfs nd* op een gedeelde tweede plaats terecht De grote strateeg en eindspelkennf1 bleek in Rome ook het combineref1 nog niet verleerd te zijn: V. SMYSLOV-I. SEMKOV (Bulgarije). Stelling na de 27ste zet van zwart. Beide spelers hebben zich geen tijd gund om te rokeren, de witte koninj toren is via g4 in het spel gebracl Smyslov staat veel aktiever, mar moet wel een doorslaande aanval vifc den, daar zijn pionnenstructuur slecht is. 28.Tc7! b3 29.axb3 Lxc7. Zwart moet het offer wel aannemej de stelling met 29...f6 (om 30.f6+ een dameinval via f5 te verhinderej gesloten houden helpt niet: 30.Txd' Txd7 31.Lxd7 Kxd7 32.Tg4! met dubbele dreiging 33.Dc6+ 33.Txg7+. 30.Txc7 Db4+ 31.KT1 Dh4. Pa Veld c6 is niet meer te verdedig# (31...Dd6 32.Lc5), daarom kiest zw;*'" voor een wanhoopsaanval. 32.Dc5+ Kf6 33.DÖ6+ Kxf5 34.Lxd' Zwart geeft het op. Corr.adres: Leo Hofland, C. F* straat 113, 2613 DE Delft.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 30