1
Met ruilhart 12 jaar langer
leven voor 60 mille per jaar
„Ik zeg weinig, maar ik weet veer*1
garissen
Ibtenaren
•en lijk
IEÏWS
Vooruitstrevende
herenmode van C A
KONINKLIJK
HUIS
ENLAND
CeidóeSotvumt
DONDERDAG 22 FEBRUARI 1990 PAGINA 3
ihoog
(Vervolg van
de voorpagina)
AAG Voor het
zeven jaar zullen
btenarensalarissen
ijk stijgen. In twee
"D-kabinetten
de lonen eerst ge-
toen bevroren.
kregen de ambtena-
te verwaarlozen sala-
iging. Er komt voor de
'0.000 ambtenaren 2,6
vrij voor loonsverho-
igeveer evenveel als in
ijfsleven, plus ruim 0,5
voor bepaalde groe-
laarnaast was er al 1
uitgetrokken voor de
Jving van de vut-leef-
jaar) en voor scholing-
irkgelegenheidsmaatre-
'olgens de ambtenaren-
komt dit neer op een
van 4,25 procent. Bij
van de onderhande-
jisten zij 5 procent. Da-
Ijent dat het pakket op
2,75 procent kost. Het
wilde aanvankelijk
irder gaan dan 2,5 pro-
extra 0,25 procent (of-
miljoen gulden) moet
uit de schatkist van
ir Kok (financiën), al-
"btenarensalarissen gaan
•ril van dit jaar met 2,6
vf omhoog. Daarnaast is
!P 1 juli 0,3 procent be-
?&ar voor loonsverhoging
itselijk niveau (onder-
jemeenten, provincies,
Verder kunnen de
tare en hogere ambte-
lop 1 april rekenen op
•aatje van 0,25 procent.
it 0,05 procent naar een
oor het weduwnaars-
in. Om de periode van 1
van dit jaar tot 1 april
erbruggen, willen de
ïarenbonden een een
uitkering van 250 gul-
ruto. Dales heeft een
houd gemaakt omdat ze
rolgen van deze uitke-
n totaal 200 miljoen gul-
wil berekenen. Op 7
tomen Dales en de bon-
elkaar om een defini-
coord te sluiten.
Idolen kunnen jeugd van misdaad afhouden
DEN HAAG Om adequaat te kunnen reageren op
overtredingen van jongeren moet de bevoegdheid van de
politie worden uitgebreid. Overtredingen zonder schade
door 12- tot 16-jarigen moet de politie zelf kunnen afhan
delen. Ook zouden idolen van de jeugd moeten worden
ingezet bij preventie-activiteiten. Dat stelt de Raad voor
het Jeugdbeleid in een advies dat gisteren aan de minis
ters van justitie, wvc en onderwijs en wetenschappen is
aangeboden. Om te voorkomen dat jongeren het verkeer
de pad opgaan is volgens de Raad een brede preventieve
aanpak nodig, die zich vooral moet richten op de jeugd
van 10 tot 16 jaar. Idolen kunnen daarbij een belangrijke
rol spelen, omdat jongeren zich met hen kunnen identifi
ceren. Ze zijn geneigd net zo te handelen als hun idool.
Jongeren zouden volgens de Raad op die manier beter in
zicht krijgen in hun eigen gedrag en dat is beter dan er
alleen maar toezicht op houden. Volgens de Raad is een
preventief programma voor deze categorie jongeren zo
belangrijk omdat vaak op deze leeftijd de basis wordt ge
legd voor een crimineel leven.
Besparing op medicijnen
inmiddels 260 miljoen
UTRECHT Met het omnipartijenakkoord
(OPA) over de geneesmiddelen is inmiddels
een structurele besparing bereikt van 260
miljoen gulden. Voorzitter dr. J. Sanders
van Nefarma, de organisatie van de farma
ceutische industrie, zei dit vandaag in
Utrecht op het congres „Farma '90". Het
OPA, waaraan tien organisaties van onder
meer artsen, apothekers, groothandelaren,
verzekeraars en fabrikanten meedoen, is in
april 1989 in werking getreden. Het moet
leiden tot een besparing van 385 miljoen
gulden eind dit jaar. Ook als de ontbrekende
125 miljoen wordt gehaald, wat Sanders ga
randeerde, blijft de overheid met een 'te
kort' van 127 miljoen zitten. Dat zou worden
veroorzaakt door een nog niet verklaarde
groei van de hoeveelheid geslikte genees
middelen.
„Moederheil-kinderen"
eisen inzage dossiers
BREDA Zes mensen die geboren zijn in Huize Moe-
derheil in Breda hebben de Stichting Valkenhorst, de
rechtsopvolgster van Moederheil, voor de rechter ge
daagd om inzage van hun dossiers af te dwingen. Wan
neer de rechtszaak dient is nog niet bekend. Moederheil
was in de jaren zestig een opvangtehuis voor ongehuwde
moeders. De zes willen via inzage van hun dossier probe
ren de identiteit van hun natuurlijke ouders te achterha
len. De Bredase rechtbank heeft eerder geweigerd een
vrouw inzage te geven in het dossier van haar moeder.
Deze vrouw is tegen dit vonnis in beroep gegaan. Val
kenhorst stelt zich op het standpunt dat de moeders hun
cliënten zijn en dat zij over die vrouwen een geheimhou
dingsplicht heeft. Bij de zes eisers bevindt zich Riet Mon-
tijne. Zij hield vorig jaar voor de poort van Valkenhorst
een hongerstaking. Ze bereikte daarmee dat de voorma
lige Moederheil-dossiers niet vernietigd zullen worden.
NVANDAAGO
ROTTERDAM „Zolang
er veel meer patiënten
zijn dan donorharten is
een leeftijdsgrens een
pragmatische oplossing
voor een moeilijk keuze
probleem. Stel je geen
leeftijdsgrens dan zal er
veel meer gescreend
moeten worden en zullen
de transplantatiecentra
moeten worden uitge
breid". Dat meent drs. B.
van Hout, die vandaag
aan de Erasmusuniversi-
teit in Rotterdam is gepro
moveerd op een onder
zoek naar de kosten, ef
fecten en prognoses van
harttransplantaties.
Het onderzoek gaat uit van
een leeftijdsgrens van 55 jaar
en geldt als het belangrijkste
document voor de Zieken
fondsraad en de Gezondheids
raad, die de minister hebben
geadviseerd harttransplanta
ties in het verstrekkingenpak
ket op te nemen. Staatssecreta
ris H. Simons zei begin deze
week al het daarmee eens te
zijn. „Natuurlijk", reageert
Van Hout na bijna vier jaar
onderzoek, „penicilline is veel
goedkoper en redt veel meer
mensenlevens. Maar als je een
harttransplantatie vergelijkt
met nierdialyse, is de eerste
beduidend goedkoper".
Trukendoos
Een harttransplantatie ver
lengt een mensenleven met
gemiddeld twaalf jaar. Het
eerste jaar na de transplantatie
is door de intensieve behande
ling (meer afstotingsreacties)
het duurst: 140.000 gulden per
patiënt. De jaren daarna kos
ten aan controles, opname en
medicijngebruik 40.000 gulden
per patiënt. Maar een patiënt
die geen ruilhart krijgt, kost
ook geld. Niet lang echter,
want de gemiddelde patiënt
die te horen krijgt dat hij of zij
aan een nieuw hart toe is en
op de wachtlijst wordt ge
plaatst, heeft nog slechts een
jaar te leven. Een kostbaar
jaar.
„Er van uitgaande dat men in
de hoop op een ruilhart er al
les aan doet de patiënt in le
ven te houden, kost zo'n jaar
vijftigduizend gulden. De vol
ledige medische trukendoos
gaat dan open, intensive care
met alles erop en eraan. Wan
neer het perspectief van een
transplantatie niet aan de ho
rizon zou opdoemen, zouden
de kosten wellicht lager zijn",
aldus Van Hout. Hij heeft be
cijferd dat de kosten per ge
wonnen levensjaar een kleine
58.000 gulden bedragen. Deze
prijs kan met 1600 gulden wor
den verlaagd wanneer het me
dicijn cyclosporine, dat patiën
ten nu in flesjes meekrijgen, in
capsules op de markt wordt
gebracht. Voor nierdialyse
De twee harttransplantatiecentra in Nederland krijgen het bijzon
der druk als de leeftijdsgrens komt te vervallen.
staat een prijs van 80.000 gul
den per jaar en deze behande
ling is wèl in het ziekenfonds
pakket opgenomen.
Sinds in 1984 de eerste Neder
landse harttransplantatie werd
verricht, groeit de wachtlijst
van patiënten. Van Hout ver
wacht dat het aantal mensen
dat wacht op een ruilhart in
de loop van de jaren negentig
zich zal stabiliseren op hon
derdvijftig per jaar en het aan
bod van donorharten op tach
tig. Het aantal mensen dat met
een ruilhart door het leven
gaat, zal dus tot in de volgende
'eeuw blijven groeien.
Rond de eeuwwisseling telt
Nederland volgens het onder
zoek van Van Hout meer dan
zeshonderd tikkende ruilhar-
ten. De jaarlijkse kosten zullen
dan het dubbele bedragen van
de huidige 20 miljoen gulden.
Als er niet wordt getransplan
teerd zijn de kosten circa 10
miljoen. „Maar hier tegenover
staat een flinke stijging van
het aantal patiënten dat nog in
leven is", aldus Van Hout.
Leeftijdsgrens
Ruim veertig miljoen gulden is
minder dan 0,3 procent van de
huidige begroting voor Volks
gezondheid. Maar dit percen
tage zou wel eens veel hoger
kunnen uitvallen als de wen
sen en verwachtingen van
staatssecretaris Simons werke
lijkheid worden.
Wie tot nog toe in aanmerking
wilde komen voor een ruilhart
in Nederland, mocht volgens
de richtlijnen van de trans
plantatiecentra in Rotterdam
en Utrecht niet ouder zijn dan
55 jaar. Simons vindt een leef
tijdsgrens geen criterium en
pleit voor een selectie op me
dische criteria. Meer mensen
zullen daardoor in aanmer
king komen voor een ruilhart
en het tekort aan donorharten
zal dan toenemen. Simons is er
echter van overtuigd dat veel
meer mensen bereid zijn orga
nen en weefsels af te staan als
zij hierover persoonlijk wor
den aangesproken. De staatsse
cretaris denkt hierbij aan een
brief van de gemeente aan
elke jongere die 18 jaar wordt.
Hoewel niet is aangetoond dat
een harttransplantatie bij ie
mand van 60 jaar bij voorbaat
minder kans van slagen heeft
dan bij iemand van 50 jaar,
houdt Van Hout vooralsnog
vast aan een leeftijdsgrens.
Simpelweg omdat er veel te
weinig donorharten zijn.
„Kwestie van schaarste. Laat
je de leeftijdsgrens vervallen
dan wordt de druk op de twee
harttransplantatiecentra in
Nederland onaanvaardbaar
hoog. Dat is met de huidige ca
paciteit gewoonweg niet te
screenen. Of ze moeten fors
uitbreiden".
MONIQUE VAN DE VEN
Bij de kindermode veel drukke dessins met paars, lila, oran
je, geel en groen, zoals in dit zwierige bloemjurkje (links) en
de katoenen broek met blouse.
FOTO: ANP
AMSTERDAM De zomer
modeshow van C A toont
de toeschouwer een tropisch
eiland, verrukkelijk. De te
lefoon rinkelt onophoudelijk
in het Caracashotel, waar de
in fantasierijk gedessineerde
broekrokpakken gestoken
mannequins een prachtig
zonnig seizoen aankondigen.
Aan die Caraïbische zee dra
gen de mannelijke C A-
modellen colberts in koele
pasteltinten op een witte
bermuda.
Het zal best een beetje warm
zijn op zo'n tropisch eiland.
Maar niet in ons land, waar
toch nog maar weinig man
nen zich zomers in een col
bert op een bermuda durven
te vertonen. Waarom dur
ven zij er toch niet wat spor
tiever uit te zien? C A
brengt voor deze zomer in
elk geval een vooruitstre
vende collectie herenmode.
Sjiek zijn ook de lichtglan-
zende olijfgroene double
breasted kostuums. Flatteus
en apart zijn steenrode, au
bergine en wijnrode kos
tuums met precies hetzelfde
gekleurde overhemd. Ze
kunnen met grote goudkleu
rige sieraden gedragen wor
den. Dat staat echt niet on
mannelijk, want het zijn
kettingen met een munt of
een kwast eraan of grote bij
oux in een typisch mannelij
ke belijning.
In de zomermode zijn dit
jaar bij C A ook de kragen
van damesblouses opvallend
sterk aanwezig. Ze worden
dikwijls gedragen over een
kraagloos jasje met een korte
aangeknipte mouw. In de
dessins overheersen groen
en oranje en alle andere aar-
detinten. Bij jeansjacks en je
ansbroeken van black en
blue denim worden felge
kleurde stoffen met Mexi
caanse prints en suède ge
bruikt om kragen en man
chetten te voeren.
Heel decoratief zijn daarbij
de lange katoenen blouses
die gemaakt zijn van ver
schillende stoffen met ver
schillende dessins. Het zijn
puzzelontwerpen en je blijft
ernaar kijken. Verder wor
den er vooral bij jeans vaak
grote of kleine sjaals rond de
taille gedragen of ook om
het haar geknoopt. Bij de
kindermode wordt nogal
veel paars en lila gezien,
evenals oranje, geel en
groen. Veel drukke dessins
hier. Nieuw voor tieners is
een vlot klokrokje van je-
ansstof met een jeansjackje
met een halve mouw. Een
speciale trend in de kinder
mode vormen de felle skate
boarddessins. Je ogen duize
len wel even als je je kleine
schattebout in zo'n crazy
shirt en broek met verschil
lende kleuren en dessins
voorbij ziet schieten. Maar
misschien vinden sommige
t wel leuk.
iBARUCH
r^STE
renbescherming pleit voor
i- en koopverbod pitbulls
(Vervolg van
de voorpagina)
aHAAG De directeur
ie landelijke inspectie
bescherming, D. van
zei na aanleiding van het
ijten van een kleuter gis-
door een pitbull in Beer
den de problematiek
leze honden zo'n ander-
ar geleden in de belang-
g kwam, heb ik al ge
lat we in dit land kun-
achten op het eerste do-
slachtoffer. Alleen al in
renigde Staten bijten pit-
per jaar
eciale commissie die zich
m heeft over maatrege-
gen de pitbulls adviseer-
verantwoordelijke mi
nisters uiteindelijk het muil
korf- en aanlijngebod, een
raad die Amsterdam en Gro
ningen onlangs hebben opge
volgd.
Van Oers: „Maar of dergelijke
maatregelen afdoende zijn is
natuurlijk helemaal de vraag.
Een goede oplossing is een
fok- en koopverbod van dit
soort honden. Maar de hand
having van een dergelijke ver
bod is heel moeilijk. Daar
moet werk voor verzet wor
den. En als je bedenkt dat bij
voorbeeld de handhaving van
het 120 kilometer per uurver
bod nauwelijks te garanderen
is, kun je nagaan hoe moeilijk
adequate maatregelen tegen
pitbullgeweld te realiseren
zijn".
LAATSTE GROTE DAAD VAN JAAP VAN DE SCHEUR:
DEN HAAG Semi-ge-
neriek, structureel, her-
structuring, bodempercen
tage, basisbedrag, A O-
fonds, incidenteel, pak
ketvergelijking, decen
traal; het kon niet op in
de wandelgangen van het
ministerie van binnen
landse zaken. Na enkele
schorsingen waren minis
ter Dales en drie van de
vier bonden eruit. Voor
het eerst in zeven jaar
krijgen de bijna 800.000
ambtenaren een wezenlij
ke loonsverhoging.
Al die jaren was Jaap van de
Scheur dé toonaangevende fi
guur bij de ambtenarenbon
den. Als voorzitter van de Ab
vaKabo, de grootste ambtena
renbond, werd hij wereldbe
roemd in heel Nederland en
omstreken. Van de Scheur,
door humoristen omschreven
als de enige persoon die amb
tenaren „actie, actie!" heeft
kunnen laten roepen. Met zijn
onvervalste Haagse tongval,
zijn robuuste uiterlijk en zijn
krachtige uithalen naar het
kabinet stal hij de harten van
menig Nederlander. Als Van
de Scheur iets zei, begréép je
het meteen.
Vlak voordat u op 1 april na
zestien jaar bij de AbvaKabo
vertrekt, maakt u een histo
risch akkoord mee. U moet
wel blij zijn?
Van de Scheur schraapt zijn
keel en doceert: „Ho, ho, het is
nog helemaal geen akkoord!
In ons jargon noemen we dat
een onderhandelingsresultaat.
Maar goed, het mag er wezen,
dat is waar. De salarissen gaan
voor het eerst in lange tijd om
hoog. Het ziet er voor de amb
tenaren stukken beter uit. Dus
ben ik wel blij, ja. Als je vijf
procent hebt gevraagd en je
krijgt ruim vier procent, mag
je niet ontevreden zijn".
Maar waarom legt u uw ach
terban dan niet ogenblikkelijk
een positief advies voor?
Van de Scheur buigt voorover
en tempert zijn stem: „Het ligt
nogal moeilijk. Kijk, de Abva
Kabo is één van de zes bonden
die bij de ACOP zijn aangeslo
ten. Ik hoor veel geluiden. Ik
luister dan en zeg weinig.
Maar ik wéét wel veel. Er zijn
bij ons mensen die ogenblikke
lijk genoegen nemen met een
loonsverhoging van nog geen
drie procent. Anderen blijven
vijf procent eisen. Dus moeten
we ons in het ACOP-bestuur
er nog eens goed over buigen,
lekker tegen elkaar aanpraten.
En dan kunnen we pas naar
onze achterban toe. De stem
van de kaderleden weegt zeer
zwaar".
Het heeft er alle schijn van dat
de bonden zijn geobsedeerd
door geld. Wat is er terecht ge
komen van de scholings- en
werkgelegenheidsmaatregelen
waarover in de centrale af
spraken tussen kabinet en so-
De minister oogt vriendelijk naar haar tegenstander. „Dales is al
tijd bereid geweest een oplossing te vinden", vindt Van de
Scheur. „Dat ben ik van haar voorgangers niet gewend".
FOTO: ANP
Van de Scheurs wenkbrauwen
schieten omhoog: „Daar moet
je je niet in vergissen! Wij hèd-
den al 482 miljoen gulden ze
ker gesteld voor scholing en
werk. De vut-regeling wordt
verlengd, dat is elk jaar weer
een gevecht. Dat betekent wel
dat er volgend jaar vierdui
zend arbeidsplaatsen bij ko
men. Speciaal voor jongeren
hebben we tachtig negentig
miljoen gulden bedongen. Bo
vendien hebben ambtenaren
jarenlang geen cent extra ge
had, dus is het terecht dat er
een reële salarisstijging komt".
Er waren drie onderhande
lingsronden met minister Da-
les nodig. Zij staat nogal be
kend als een harde. Klopt dat?
„Dales is altijd bereid geweest
een oplossing te vinden. Dat
ben ik van haar voorgangers
niet gewend. Die kwamen
veertig keer met dezelfde ar
gumenten terug. Dales pro
beert tenminste naar een ak
koord te werken door water
bij de wijn te doen, dat kwam
op mij heel goed over. Natuur
lijk ben ik net nog wel even
naar haar toegelopen nadat
het overleg was afgelopen. Ik
heb haar gezegd dat er meer
geld moet worden uitgetrok
ken voor salarisverhogingen
op knelpunten. Kiik maar eens
naar de grote steden, waar de
nood op veel terreinen hoog is.
Als je de mensen daar iets ex
tra's geeft, kun je een hoop el
lende voorkomen. Ja, dit voor
elkaar krijgen zou mijn groot
ste vreugde zijn".
U heeft wel in grote lijnen be
reikt waarvoor u jaren heeft
gestreden. Aan de andere kant
kunt u de vette jaren niet
meer actief meemaken. Doet
het geen pijn om uitgerekend
nu op te stappen als eerste
man van de AbvaKabo?
Van de Scheur, quasi boos:
„Als je nog één keer zegt dat
ik vertrek, blijf ik gewoon nog
vijf jaar aan!"
ROB SEBES
AIBAAI'
door WILLEM RITSTIER
23 februari
Koningin Beatrix is aanwezig bij
de officiële heropening van de
Grote of Lebuïnuskerk in Deven
ter. Tussen 1987 en nu is de bui
tenkant van de kerk volledig ge
restaureerd. Binnen zijn de
wandschilderingen hersteld. Het
gebouw is bestemd voor ere
diensten van de Hervormde Ge
meente Deventer.
Prins Claus brengt in Geleen een
werkbezoek aan Intercai, een
raadgevend ingenieursbureau
voor telecommunlcatieprojecten.
Dit bedrijf ontving vorig jaar uit
handen van prins Claus de Ko
ning Willem I plaquette In de ca
tegorie jong ondernemerschap.
Kroonprins
wordt
luitenant-
ter-zee
DEN HAAG Kroonprins
Willem-Alexander is met in
gang van 1 januari bij konink
lijk besluit bevorderd tot luite
nant-ter-zee speciale diensten.
De bevordering geldt de twee
de klasse jongste categorie van
de koninklijke marinereserve.
Zorgverlof bij adoptie
ARNHEM Gedeputerde
Staten van Gelderland willen
werknemers van de provincie
een zorgverlof van vier weken
geven bij de adoptie van een
kind. Provinciale Staten
moeten zich nog uitspreken
over dit plan. Als zij ermee ak
koord gaan, is Gelderland de
eerste provincie die een zorg
verlof instelt. Tot nu toe krij
gen werknemers van de pro
vincie vier weken vrij voor de
bezigheden rond adoptie en de
reis naar het kind, als het een
buitenlands kind betreft. Voor
een Nederlands kind is het to
tale verlof maar vijf dagen.
Verstrooiing
van as na
crematie
beperkt
DEN HAAG Er komt
een einde aan de steeds
meer ingeslopen praktijk
dat mensen de as van
overleden familieleden op
hen dierbare plekken
kunnen laten verstrooien.
De Kroon heeft bepaald
dat de verstrooiing van as
alleen kan op een terrein
„met een permanent ka
rakter".
Gemeenten worden steeds va
ker benaderd door crematoria,
uitvaartondenemingen of na
bestaanden om toestemming
voor verstrooiing van de as op
een plek die de overledene
dierbaar was. Zo gaven B en
W van Tubbergen in decem
ber 1988 iemand toestemming
de as van een overleden fami
lielid te laten verspreiden in
de nabijheid van diens zomer
huisje.
Dit besluit is nu door de
Kroon vernietigd. Dat maakt
een einde aan de misverstan
den die in brede kring leven
ovef de interpretatie van het
Crematiebesluit. Het dient ook
het milieu, omdat mineralen
en metalen bodem en grond
water kunnen aantasten.
Volgens de Wet op de lijkbe
zorging kan na crematie de as
in open zee worden verspreid
of op een „daartoe bestemd
terrein". Verschillende ge
meentebesturen meenden dat
daarin de ruimte zat ook indi
viduele verzoeken tot eenma
lige verstrooiiing te honore
ren. De Kroon heeft nu be
paald dat de aanwijzing van
dit terrein tot strooiveld een
permanent karakter moet heb
ben. Overigens hoeft het niet
uitsluitend die functie te heb
ben.
Het besluit van de Kroon sluit
aan op de richtlijnen voor cre
matie die de hoofdinspecteur
van de volksgezondheid vorig
jaar bekend maakte om het
milieu en volksgezondheid te
beschermen.
Het Koninklijk Besluit heeft
niet tot gevolg dat indivudeele
verzoeken nooit meer gehono
reerd zullen worden. Men zal
echter heel wat terughouden
der zijn.
