Economie beslist over
toekomst Zuid-Afrika
En omdat we zo goed maat houden,
weet u zeker dat t goed zit.
Nederlandse hockeyers niet bang voor Bondsrepubliek
EG wil druk op
Pretoria handhaven A
M
A
isr
s
n>
L.
A
Edward Heath 40 jaar in Lagerhui
AUSTRALIË IN HALVE FINALE TEGEN PAKISTAN
Novo doet
goede zaken
HEM A De normaalste zaak van de wereld..
BUITENLAND
I^idócSouoont
DINSDAG 20 FEBRUARI 1990 PAGI]
BRUSSEL Europees commissaris Manuel Marin
heeft de ministers van buitenlandse zaken van de EG-
landen, die vandaag voor overleg in de Ierse hoofdstad
Dublin bijeen waren gekomen, geadviseerd de sancties
tegen Zuid-Afrika niet op te heffen.
Dit standpunt is overgenomen door alle ministers, met uit
zondering van de Britse. ANC-leider Mandela is echter van
plan premier Thatcher te bellen, om te proberen haar op an
dere gedachten te brengen over de door haar gewenste ver
soepeling van de sancties tegen Zuid-Afrika. President F.W.
de Klerk neemt zaterdag deel aan een topconferentie van
Afrikaanse staatshoofden in Zaïre. Politieke waarnemers be
schouwen de uitnodiging voor de bijeenkomst als een eerste
beloning voor de veranderingen die De Klerk heeft doorge
voerd.
m
m
A
De Amerikaanse stad
Boston probeert op
zijn manier een
graantje mee te pik
ken van de populari
teit van anti-apart-
heidsactivist Nelson
Mandela. De stad
heeft goede hoop dat
er nu eindelijk vraag
komt naar de tot nu
toe ongewilde Man-
dela-appartementen
in de zwarte woon
wijk van Boston. Tot
twee maal toe is een
poging mislukt om de
zwarte wijken om te
vormen tot een apar
te stad. Zo 'helpt'
Mandela de apart
heidspolitiek van
Boston.
(Van onze speciale
verslaggever Leo Enthoven)
KAAPSTAD Je hoeft
geen volleerd econoom te
zijn om te kunnen zien dat
de economische kloof tus- Niet lezen
sen blank en zwart in
Zuid-Afrika enorm groot
is. De economie is juist
een van de terreinen
waarop het verschil schrij
nend aan het licht komt.
het ANC, zoals dat vorig jaar
werd bevestigd. Toen liet de
zakenwereld weinig horen.
Maar nu de vrije Mandela zich
hier achter schaart, lokken de
voorstellen wel reacties uit.
Het gevecht in Zuid-Afrika
gaat in feite al generaties lang
om een andere verdeling van
de rijkdom, die nu bij de blan
ken zit geconcentreerd. Het is
niet overdreven te stellen dat
de economische orde straks
het succes of de mislukking
bepaalt van Zuid-Afrika na de
apartheid.
Ook op dit terrein worden nu
de posities ingenomen voor
wanneer straks de onderhan
delingen beginnen. Dus stelde
Mandela vorige week onom
wonden dat de economische
sancties moeten voortduren en
weigerde hij de nationalisatie
van alle grote industrieën en
dienstverlenende sectoren uit'
te sluiten.
Mandela deed niets anders dan
zich confirmeren aan het offi
ciële economische beleid van
Henry Kenney, lector in de
economie aan de universiteit
van Witwatersrand sprak van
,,het 'economische analfabetis
me' van een man die zo lang
in de gevangenis heeft geze
ten". Jos Gerson, topman van
een firma van beleggingsadvi
seurs: „Het is beklagenswaar
dig, zo weinig als het ANC
weet van economie". En Ray
mond Parsons, directeur-gene
raal van de gezamenlijke Ka
mers van Koophandel, ver
klaarde: „We kunnen er niet
van uitgaan dat het ANC
grondig de financieel-econo-
mische publicaties leest".
Doordat het ANC nu ook is
toegestaan op de Zuidafrikaan-
se televisie, werden Gerson en
zijn geestverwanten snel van
repliek gediend door Thomas
Mbeki, buitenland-secretaris
van het ANC. Hij stelde dat
nationalisaties „natuurlijk deel
van de onderhandelingen
moeten zijn". En hij zei: „Er
moet iets gedaan worden om
de economische toestand van
alle inwoners van Zuid-Afrika
te verbeteren. Je moet uitgaan
van het doel dat je wilt berei
ken: de kwaliteit van het le
ven van alle inwoners verbe
teren. Dan heb je een econo
misch systeem nodig dat groei
kent, want groei leidt tot meer
welvaart. Dat sluit niet uit om
over nationalisaties te praten.
De hele structuur van de Zuid-
afrikaanse economie was en is
gericht op verbetering van de
levensstandaard van de blan
ken. Dan kun je de economie
niet buiten schot laten als je
wilt praten over het opbouwen
van een nieuw Zuid-Afrika",
aldus Mbeki.
Botswana
Als het Gerson zou worden ge
vraagd, zou hij het ANC advi
seren naar buurland Botswana
te kijken: „Een verbijsterend
economisch succes". De econo
mie van dat land kent al der
tig jaar een fors groeicijfer.
Dat komt door diamanten en
een kleine bevolking, maar
dat is maar een deel van het
verhaal. Er zijn andere landen
die dat ook hebben en daar is
het toch misgegaan. Gerson:
„Het echte antwoord is: geen
radicale polarisatie, een econo
mie naar Brits model, een goed
geleide centrale bank, geen
dictatuur of eenpartijsysteem,
maar meerdere partijen en een
vrije pers, en vrij ondernemer
schap. In Botswana heeft nog
nooit iemand het socialisme
gepredikt. Het gevolg is een
gastvrij klimaat voor interna
tionale bedrijven. Als het ANC
zou roepen „Viva Botswana"
redden we het misschien".
Gerson wijst verder op het
mislukken van nationalisaties
in de communistische wereld
en de falende economische
stelsels in vrijwel alle andere
zwarte Afrikaanse staten.
Twee zaken noemt hij erg be
langrijk voor de toekomst van
de Zuidafrikkaanse economie:
het tegengaan van kapitaal-
vlucht en het wegvloeien van
blanke kennis en ervaring, en
een verbetering van het on
derwijs voor de zwarte mas
sa's.
Zolang de economische toe
komst nog onzeker is blijft het
gevaar bestaan dat blanken de
wijk nemen. Van de zes mil
joen blanken kan minstens
dertig procent snel het land
uit, omdat ze over een
'vreemd' paspoort beschikken
of snel aan een visum kunnen
komen. „Dat doen ze zodra de
economische vooruitzichten
verslechteren of als de veilig
heid van haven en goed in ge
vaar komt. Er zijn er al heel
veel vertrokken, en daar ma
ken zowel de regering als het
ANC zich zorgen over", aldus
Gerson die dit zegt op een
toon, alsof hij zelf ook al een
vluchtplan gereed heeft lig
gen.
OOK THATCHER BIJ FEEST ROND 'MISTER EUROPE'
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Edward
'Mister Europe' Heath
(73) wordt deze week in
de bloemetjes gezet. De
man die op 22 januari
1972 in Brussel als con
servatief premier voor
Groot-Brittannië het Ver
drag van Rome onderte
kende, is vrijdag veertig
jaar lid van de Britse
volksvertegenwoordiging.
Zijn talrijke vrienden en
kennissen, inclusief zijn
aartsvijandin, de huidige
conservatieve premier
Margaret Thatcher, heb
ben zich voorgenomen dit
heuglijke feit niet onop
gemerkt te laten.
Morgenagavond is er een
feestdiner van veertig pond
per persoon in Londens gere
nommeerde Savoy Hotel. Alle
kaartjes zijn verkocht, want
'Ted' boezemt nog veel res
pect in, deels vanwege zijn
grote politieke ervaring, deels
omdat het in zijn gewoonte
ligt iedereen ongezouten de
waarheid te zeggen.
Premier Thatcher heeft zo
waar ook een kaartje gekocht
voor het Heath-diner. Ze had
wellicht het gevoel dat aan
die verplichting niet viel te
ontkomen. Met andere
woorden: voor een keer durf
de ze niet anders. Nu vraagt
iedereen zich af: komt ze of
komt ^e niet? Het zou best
kunnen dat ze op het laatste
moment zal komen opdraven
met het smoesje: „Sorry, ik
heb nog te veel werk".
Maar het is niet helemaal uit
gesloten, dat Thatcher zich
toch zal wagen in het hol van
de leeuw. „Dan kan het leuk
worden", zegt Londen, dat
zijn buik al vasthoudt van de
voorpret. Want als huidige
minister-president zou That
cher op het Heath-diner ei
genlijk een tafelrede moeten
houden. Even wat zeggen is
natuurlijk geen probleem
voor haar. De Britse premier
heeft veel spraakwater en zo
als alle Britten vindt ze het
niet erg iets te verkondigen
dat niet helemaal klopt.
Maar als Thatcher het woord
neemt op het Heath-diner,
moet zij ook een toost uitbren
gen op het feestvarken. En
toosten op je aartsvijand en
hem een lang leven wensen,
doe je niet voor je plezier.
Heel Londen wacht met span
ning af of Thatcher en Heath
elkaar naar de keel zullen
vliegen.
Isolement
Om de spanning op te drijven
liet Ted zondagmorgen in een
tv-interview met David Frost
duidelijk merken dat hij niet
wegloopt met de confrontatie
stijl van de regering Thatcher.
„Zij werkt zich steeds meer in
het isolement", zei Heath.
Was hij zelf nog premier, dan
zou hij precies het tegenover
gestelde doen van wat That
cher uitspookt of van plan is.
Sancties tegen Zuid-Afrika?
Die moeten van kracht blij
ven, vindt Ted. Het aansle
pende conflict met het Britse
ambulance-personeel? Ik zou
ze een forse opslag geven, zegt
Ted. De afgelopen tien jaar?
Ted vindt het nu veel slechter
dan een decennium geleden.
Het onvolprezen Thatcheris-
me? Volgens Ted een domme
vergissing, die de Britten
nooit meer zullen begaan.
Thatchers Europese politiek?
Om van te kotsen, bromt Ted.
Toch niet leuk voor de IJze
ren Lady om aan te zitten aan
een diner ter ere van iemand
wiens bloed je wel zou kun
nen drinken en die jou ook
grondig verafschuwt. De or
ganisatoren van het Heath-di
ner hebben het zekere voor
het onzekere genomen. Mar
garet en Ted zullen alvast niet
naast elkaar komen te zitten.
Heath krijgt een stoel toege
wezen aan de rechterzijde van
gastheer lord Home, Thatcher
zit aan Home's linkerkant.
Als gastheer houdt Home (om
het voor buitenlanders moei
lijk te maken wordt deze fa
milienaam als 'joem' uitge
sproken) de eerste tafelrede.
Hij zal dierbare Ted in naam
van alle aanwezigen een fraai
cadeau aanbieden. Wat het is,
blijft tot morgenavond een
staatsgeheim. Londen doet
ook vruchteloze pogingen om
de omvang van Thatchers fi
nanciële deelname te raden.
Drie leiders
Lord Home is net als Ted een
ex-premier. Als Sir Alec Dou
glas-Home was hij van 18 ok
tober 1963 tot 16 oktober 1964
partij- en regeringsleider.
Oud-premier Edward Heath,
veertig jaar lid van het Britse
Lagerhuis.
FOTO: MILAN KONVALINKA
Tenzij Thatcher zich niet laat
zien, zullen op het feestdiner
in het Savoy Hotel dus drie
leidende figuren aanwezig
zijn.
De eerste is een gewezen lei
der die door iedereen wordt
bemind maar die geen enkele
verkiezing heeft gewonnen
(Home), de tweede iemand die
sterke gevoelens van haat en
liefde opwekt maar drie op
vier verkiezingen heeft verlo
ren (Heath) en de derde ie
mand die al drie op vier ver
kiezingen heeft gewonnen
maar door weinigen wordt
bemind (Thatcher). Het is al
gemeen bekend dat de Britse
conservatieven hun verliezers
genadeloos uitrangeren.
Aan de viering van Heath's
40-jarige parlementaire car
rière is echter nog een veel
mooier aspect verbonden. Ted
zou 'Speaker' (voorzitter van
het Lagerhuis) kunnen wor
den. Het enige Lagerhuislid
met een langere parlementai
re diensttijd dan de zijne is Sir
Bernard Braine (75). Net als
Ted Heath viert Braine aan
staande vrijdag het feit dat hij
al veertig jaar zonder onder
breking zetelt in het parle
ment van Westminster.
Beide mannen werden v
het eerst gekozen in de ijj
februari-maand van li
toen de Britten hun toenm
ge Labourpremier, wijlèn
ment Attlee, met een kle
meerderheid opnieuw aan
bewind brachten. Maar om
Braine als jonge nieuwe a!
vaardigde de eed van tro
iets vroeger aflegde dan
ath, wordt eerstgenoemde
gemeen beschouwd als 'de
der van het Huis'.
Na nieuwe parlementsverl
zingen pikken de Lager!
safgevaardigden telkens i
een nieuwe Speaker uit. V
deze belangrijke functie
worden gekozen is een h
eer; zij valt praktisch al
het oudste lid te beurt. Bij
keuze wordt geen reken
gehouden met het partijscl
waartoe dit Lagerhuislid
hoort; als Speaker dient
trouwens altijd volledig n
traal te blijven.
Rusten
Wat premier Thatcher
treft, is Sir Bernard Braine
aangewezen kandidaat v<
het voorzitterschap van
Lagerhuis, na de volger
parlementsverkiezingen,
uiterlijk in 1992 moe
plaatsvinden. Maar Sir B
nard (die gehuwd is) heeft
schoon genoeg van de actie
politiek. Hij wil wat gaan r
ten en staat dus op het pi
zijn Lagerhuiszetel prijs te
ven.
In dat geval wordt Ted He
automatisqh 'vader van
Huis'. In tegenstelling
Braine denkt vrijgezel He
nog niet aan zijn pensioen,
blijft populair bij zijn plaat
lijke kiezers en is zelf
oordeel dat hij nog best en'
le jaartjes meekan.
Voor Margaret Thatcher
haar trouwe acolieten is
een toekomstbeeld dat hen
kriebels doet krijgen. Th
chers gehoorzame adjudani
spannen zich nu tot het uit
ste in Sir Bernard Braine
van te overtuigen, dat hij i
niet met pensioen kan ga
Hij moet nog een poosje a<
blijven. Dat wil zeggen: b
nenkort een nieuwe, doodv
moeiende verkiezingscamp
ne om dezelfde Lagerhuiszi
te kunnen heroveren. Bra
heeft nog niet gezegd
Thatcher op hem mag re
nen.
LAHORE Als de Paki
staanse toeschouwers het
liedje „slaap, kindje,
slaap" hadden gekend
zouden ze dat gistermid
dag in het National Hoc
key Stadium van Lahore
ongetwijfeld uit volle
borst hebben gezongen.
Zowel Nederland als Au
stralië weigerde zich in de
laatste groepswedstrijd
voor het toernooi om de
wereldbeker in te span
nen aangezien het de bei
de coaches Hans Jorritsma
en Frank Murray niet
veel kon schelen of Pakis
tan dan wel de Westduitse
ploeg tegenstander zou
worden in de halve fina
les.
Door een treffer van Batch na
een half uur zegevierde Au
stralië met 1-0, waardoor het
net als de Bondsrepubliek
(eveneens 1-0 tegen Pakistan
voor bijna 40.000 toeschou
wers, een record tot nu toe)
zonder puntverlies bleef. De
indeling voor morgen werd
daardoor Nederland - Bonds
republiek en Pakistan - Au
stralië.
De droom van de Westduitse
coach Klaus Kleiter, die in zijn
vijftienjarige loopbaan een Eu
ropese titel en drie keer de
Champions Trophy veroverde,
maar in de wereldtitelstrijd en
op de Olympische Spelen drie
maal met zilver genoegen
moest nemen, kan nog uitko
men. „In de jaren tachtig ga
ven Australië en wij de toon
aan in het mannenhockey.
Maar nog nooit stonden we in
een finale tegenover elkaar.
Dat kan nu gebeuren. Dan we
ten wie er werkelijk nummer
één in hockeyland is". Kleiter,
die tijdens Nederland - Au
stralië voortdurend opmerkin
gen met een recorder opnam,
gaat overigens nog in ieder ge
val door tot en met de Spelen
van Barcelona in 1992.
Risicoloos
Nederland en Australië speel
den zo risicoloos, dat het duel
zich bijna volledig op het mid
denveld afspeelde en er vrij
wel niets van betekenis ge
beurde. Jorritsma had naast de
vrijwel herstelde Bovelander
ook Taco van den Honert op
de bank gehouden. Voor hem
stond Stephan Veen in de ba
sis. Een kwartier voor tijd
werden Veen en Van den Hor
nert weer omgeruild. Kort na
rust haalde Jorritsma voorts
Parl'evliet naar de kant om
Harry Kwinten voor het eerst
mee te laten proeven.
De Australische coach Frank
Murray vond het al lang best.
Hij wisselde zelfs drie spelers,
bij wie kort voor tijd ook de
doelman. „Echt belangrijk was
deze wedstrijd niet. Nederland
beschouw ik nog steeds als een
heel gevaarlijke concurrent. Ik -
geloof niet dat de ploeg min
der is gaan spelen sinds de
Champions Trophy in Berlijn.
En met Bovelander is Neder
land zeker in staat de eind
strijd te halen".
Straf corners
Het enige, waar de toeschou
wers (na de wedstrijd van Pa
kistan bleven er hooguit 6.000
over) even recht voor gingen
zitten waren de strafcorners.
Maar ook daarbij viel niet veel
te genieten. Tweede man Gijs
Weterings bleek niet op scherp
te staan en zag ook het af
schuiven naar Crucq misluk
ken. Doelman Leistra moest
vijf keer handelend optreden
bij de Australische corners en
deed dat bekwaam. Ook hier
bij bleek duidelijk, dat de echt
verrassende varianten achter
de hand werden gehouden.
Jorritsma: „Daar zijn we heel
voorzichtig mee. Want ieder
een loert er op om die kunstjes
te bestuderen".
Jorritsma gaf toe, dat hij de
ploeg niet had willen „over
vragen". „Wat heeft het voor
zin om te gaan forceren in zo'n
duel. Pakistan of de Westduit
sers in de halve finales, het
heeft allebei voor- en nadelen.
Voor geen van beiden zijn we
bang. We wilden zo min moge
lijk energie verspillen. Het be
langrijkste was dat er achterin
weer wat meer rust kwam na
de slechte slotfases tegen Ar
gentinië en India. Dat is ge
lukt".
Voetbal
Tom van 't Hek stond ook niet
te lang stil bij de nederlaag te
gen Australië. „Het was net
zo'n openingswedstrijd bij het
WK voetbal. Daarin gebeurt
ook nooit wat. Alles begint nu
weer opnieuw", zei hij. „Re
ken maar dat we nog een paar
mooie dagen tegemoet gaan,
waarin we nog verder moeten
zien te komen. Het toernooi
mag dan tot nu toe niet zol
zijn geweest, we konden j
daag bij de wedstrijd vanl
kistan met al die toeschouj
zien, dat er toch wel degj
sfeer kan zijn".
De spits, die als enige voo
twee velddoelpunten zoi
ziet wel mogelijkheden ti
de Westduitsers. „Zij hel
hier ongetwijfeld de mt
indruk gemaakt. Maar ze
len hetzelfde soort spelletj
wij. Dat vind ik een voor
Aan de ene kant ben ik
overdreven optimistisch, i
pessimistisch ben ik ook z
niet".
NOORDWIJK De heren
van NOVO deden gisteren
goede zaken tegen de koploper
in hun derde divisie, Dinto.
Door het duel in de Northgo-
hal met 3-2 winnend af te slui
ten, verkleinden de volleybal
lende Noordwijkers hun ach
terstand op beide lijstaanvoer
ders (met Dinto voert ook
Madjoe de ranglijst aan) tot
één winstpunt. Met het treffen
tussen Madjoe en Dinto nog in
het verschiet, kent Novo der
halve een goede uitgangsposi
tie waar het promotie naar de
tweede divisie betreft.
De Noordwijkers lieten tegen
Dinto een nog ruimere (3-1)
zege liggen. Weliswaar werd
in de vierde set lang tegen een
achterstand aangekeken, bij
een voordelige 13-12 voor
sprong, waren er toch reële
mogelijkheden op méér dan 3-
2. Onnauwkeurig spel op be
slissende momenten deed 'de
set echter met 13-15 naar Din
to gaan. De vijfde werd ver
volgens weer wel, zij het nipt,
door Novo gepakt: 16-14.
Uni kindersweatshirt met appli
que. 65% polyester/35% ka
toen. In diverse kleuren.
Mt. 86- 98 20^5" 15-
Mt. 104-116 2&T5 15.-
Mt. 128-164 2618-
Bedrukt babysweatshirt. 70%
katoen/30% polyester. In rever
se kleuren. Mt. 68-80.
1275 12.-
Herensweatshirt in diverse kleu
ren. Mt. 46/48-54/56.
34r75r 25-
Elastisch katoenen herenslip. 90% katoen/10% polyurethaan. In wit. skin en bleu. Mt. 4
'»iV>
Beugel beha met kantrand. In wit
en zwart. Mt. 75-85B, 80-90
C/D. 0&75 14.75
Ongevormde panty's voor de
grote maten, 20 denier.
Mt. 44/46 en 46/50.
1.60 7 voor 10.-
Witte sportsokken met ringels.
Tenminste 85% katoen.
Mt. 35-46. 4.75 2voor7.75
n*ïïifKnopjf
zo herkent u aanbiedingen in de Hema
