Bouw van religieus bezinningscentrum Auschwitz begonnen £eidóc(3ou?a/| brieuen van leze kerk wereld Plannen voor behoud van kamp Auschwitz boekwijzer „Moslims Sovjetunie profiteren van beleid perestrojka" mST CcidócSouwnt GEESTELIJK LEVEN/OPINIE Cetdae Commit DINSDAG 20 FEBRUARI 1990 PA< CLAI: Columbus vanuit perspectief onderdrukten herdenken ROSARIO De Latijnsamerikaanse Raad van Kerken CLAI wil de komende drie jaar op geheel eigen wijze aandacht beste den aan de „ontdekking" vijfhonderd jaar geleden van Ameri ka en het begin van de evangelisatie van het continent. Daar toe wordt een speciaal programma van bezinning en actie op gesteld. Dit besloot de CLAI tijdens de jaarvergadering, die af gelopen weekeinde in Rosario, Argentinië, werd beëindigd. De herdenking van Columbus- heeft tot grote spanningen ge leid, zowel binnen de Rooms-Katholieke Kerk en de organisa ties van de oorspronkelijke bevolking van Latijns-Amerika als In de oecumenische dialoog. Volgens de indianen „is er in het -geheel niets te vieren". Er is eerder reden voor rouw en boete doening over de gevolgen van de Europese „invasie" van hun continent. Ook binnen de RK Kerk zijn er stromingen die kri tiek op de komende viering hebben. De bisschoppenconferen tie van Latijns-Amerika CEL AM en het Vaticaan hebben in middels duidelijk laten weten dat de vijfhonderdste verjaardag van de evangelisatie van het continent op de volgende CE- LAM-vergadering in 1992 in Santo Domingo in aanwezigheid van de paus zal worden gevierd. CLAI, waarbij 140 protestantse kerken en oecumenische orga nisaties zijn aangesloten, heeft zich in grote lijnen achter de kritiek van de indianen geschaard. Volgens CLAI moet de komst van Columbus van de mythevorming worden ontdaan. De feiten moeten vanuit het gezichtspunt van de onderdrukten en niet van de onderdrukkers worden beoordeeld. CLAI is be reid mee te doen aan de protesten tegen een triomfalistische viering. Christelijk- islamitische school in Ede EDE De eerste islami- tisch-christelijke samen werkingsschool van ons land wordt op 7 maart of ficieel geopend. De voor malig christelijk-nationa- le Juliana van Stolberg- school in Ede kent sinds begin dit jaar een school bestuur waarin Neder landse, Turkse en Marok kaanse ouders zitting hebben. Van de honderd veertig leer lingen van de Juliana van Stolbergschool is zeventig procent van islamitische her komst, aldus directeur A. ten Broek. Daarom heeft de school enkele jaren geleden een model van ontmoetings- onderwijs ontwikkeld om de christelijke en islamitische traditie nader tot elkaar te brengen. Toen de school isla mitisch godsdienstonderwijs wilde invoeren, ontstonden er problemen met het bestuur van de Vereniging van scho len voor christelijk nationaal onderwijs in Ede, waarvan de Juliana van Stolbergschool tot voor kort deel uitmaakte. Daarom is besloten zelfstan dig als samenwerkingsschool verder te gaan. De school wil in het gods dienstonderwijs de nadruk leggen op de normen en waarden die christenen en is lamieten gemeen hebben, al dus Ten Broek. Verder zijn er aparte godsdienstlessen voor christenen en moslims. De verandering is volgens Ten Broek door de moslims enthousiast ontvangen. Geen enkele ouder heeft besloten zijn kind van school te halen. Daarentegen heeft de school wel weerstand ondervonden van christelijke ouders. Het verzet kwam niet van ouders die kerkelijk meelevend zijn, maar juist van ouders die sterk zijn geseculariseerd en hun christelijke identiteit vooral ontlenen aan het feit dat hun kinderen op een christelijke school zitten. En kele ouders hebben hun kin deren op een andere school Bij de opening op 7 maart wordt een mini-symposium gehouden. Daaraan zullen meewerken A.W. van Bom mel van het Moslim Informa tie Centrum in Den Haag en de theoloog J. Kraan, die na mens de Gereformeerde Ker ken in Nederland een aantal jaren in Pakistan heeft ge werkt. OSWIECIM De aarts bisschop van Krakow, kardinaal Frantisek Ma- charski, en de Poolse mi nister Jacek Ambroziak hebben gisteren het start sein gegeven voor de bouw van het bezinnings centrum bij het voormali ge concentratiekamp Auschwitz. Het centrum, dat volgens een overeen komst tussen vier kardi nalen en het Joods We reldcongres vorig jaar fe bruari al voltooid had moeten zijn, zal onder meer de Karmelietessen huisvesten die nu nog wonen in het 'theater' op het terrein van het voor malige concentratiekamp. Onder de twintig mensen die de plechtigheid bijwoonden, waren geen vertegenwoordi gers van joodse zijde. Ambro ziak, hoofd van het bureau van de ministerraad, verte genwoordigde de Poolse pre mier Tadeusz Mazowiecki. De laatste voerde gisteren over leg met Edgar Bronfman, de voorzitter van het Joodse We reldcongres (WJC). Na afloop constateerde Bronfman: „Er zijn geen onopgeloste proble men meer tussen het joodse volk en Polen". Polen en Is raël zullen binnenkort diplo matieke betrekkingen aan gaan. Ook zal de Poolse rege ring optreden tegen opleving van het antisemitisme in Po len. Het bezinningscentrum, dat anderhalve kilometer van het concentratiekamp ligt, zal drie gebouwen omvatten. In het eerste komen een con gresruimte, bibliotheek, lees zaal, boekhandel en een kos jere keuken. In het tweede gebouw komt §en gastenver blijf en in het derde zal het Karmelietessenklooster wor den gevestigd. Een internatio nale raad van joden, rooms- katholieken en leden van an dere kerken zal de activitei ten van het centrum coördi neren. De aanwezigheid van de Kar melietessen in Auschwitz leidde vorig jaar tot een diep tepunt in de na-oorlogse be trekkingen tussen de interna tionale joodse gemeenschap en de Rooms-Katholieke Kerk. Toen bleek dat de kerk zich niet aan haar toezegging hield, dat het klooster voor 22 februari 1989 uit Auschwitz zou zijn verwijderd, hielden joden uit onder de Verenigde Staten protestacties bij het klooster. Uiteindelijk wist kardinaal Willebrands, toen nog verantwoordelijk voor de betrekkingen van het Vati caan met het jodendom, een oplossing te bereiken. Hij zeg de toe dat het Vaticaan finan cieel bij zou dragen aön de bouw van het bezinningscen trum. De wereld moge ouder worden, zij verandert niet; het individu moge zich vermaken, maar de massa wordt noch beter, noch slechter. Kardinaal Frantisek Macharski steekt de spade in de grond voor de bouw van het interreligieuze bezinningscentrum bij het voormalige concentratiekamp Auschwitz. AUSCHWITZ Het voormalige nazi-concen tratiekamp Auschwitz, in het zuiden van Polen, verkeert in een slechte staat. De situatie is der mate alarmerend dat een team westerse deskundi gen heeft aangeboden een uitgebreid plan op te stellen om ervoor te zor gen dat het kamp behou den blijft en zal kunnen blijven functioneren als gedenkplaats om toekom stige generaties te herin neren aan de gruwelijke misdaden die door de na zi's zijn begaan. Het Poolse ministerie van cul tuur heeft inmiddels een com missie in het leven geroepen die de opzet van de tentoon stelling in het kamp zal gaan wijzigen. Sinds 35 jaar wordt in de tentoonstelling veel na druk gelegd op de bevrijding van het kamp door de Sovjet troepen en wordt slechts zij delings verwezen naar de ho locaust. „Als er niets wordt gedaan, dan zal deze plek er over tien tot twintig jaar niet meer zijn. De zaak staat op instorten. Er moeten dringend herstel werkzaamheden worden ver richt", aldus Frank Reiss, vice-voorzitter van de in New York gevestigde Ronald Lau der Foundation. De directie van het staatsmuseum Ausch witz heeft de stichting ge vraagd om technisch advies en financiële hulp teneinde het kamp voor toekomstige generaties te behouden. In de cember van het vorig jaar is een team deskundigen, onder wie de hoofdconservator van het Metropolitan Museum of Art in New York, naar Auschwitz gereisd om een rapport op te stellen over de conditie van het kamp. Volgens Reiss zijn de vele tienduizenden paren schoe nen, die toebehoorden aan de mensen die in de gaskamers om het leven werden ge bracht, inmiddels al vrijwel tot stof vergaan. Reiss bena drukte dat het niet de bedoe ling is om het kamp in, zoals hij dat noemde, „Hollywood- stijl" te renoveren. Integen deel, de ruines van de gaska mers moeten ruïnes blijven, maar dan wel zodanig dat ze behouden blijven voor latere generaties. In Auschwitz en het naburige kamp Birkenau werden naar schatting vier miljoen men sen, meest joden, vermoord. Ook zigeuners, homoseksue len en politieke gevangenen werden er om het leven ge bracht. Het kamp werd op 27 januari 1945 bevrijd door troe pen van het Rode Leger. Goed beeld Hoewel niet alles van het kamp overeind is gebleven, geeft het tegenwoordige Auschwitz een goed beeld van .hoe het er in de nazi-tijd heeft uitgezien. Zo is de grote toe gangspoort bewaard gebleven, met daarop de tekst: „Arbeit macht frei". Midden jaren '50 werd in een van de barakken een tentoon stelling ingericht. In het ge bouw liggen ond,er meer de talloze paren schoenen, bril len, kunstledematen, koffers en babykleertjes van de in het kamp vermoorde slachtoffers opgestapeld, alsmede een berg haar, eveneens afkomstig van de slachtoffers. De museumstaf wordt geleid door de voormalig Auschwitz- gevangene Kazimierz Smolen. Smolen en zijn 175 medewer kers hebben het jarenlang met uiterst summiere midde len moeten doen; kennelijk te weinig om het verval tegen te houden. In 1989 bedroeg het budget van Smolen een kleine 70.000 gulden. Auschwitz wordt dagelijks bezocht door rond de 10.000 belangstellen den. Reiss noemde het kamp dan ook de grootste toeristi sche attractie in Polen. .Auschwitz staat officieel te boek als „monument voor-het martelaarschap van het Pool se volk en andere volken". In de officiële gids worden de concentratiekampen omschre ven als het voornaamste wa pen van de nazi's tegen „on derworpen mensen, voorna melijk Slaven, en bovenal het Poolse volk en de volkeren van de Sovjetunie, alsmede jo den en anderen die als zoda nig werden beschouwd." De nieuwe Poolse regering getuigt van een andere hou ding ten opzichte van de holo caust. Een door de Poolse mi nister van cultuur Izabella Cywinska benoemde onaf hankelijke commissie, waarin museum-experts en religieuze deskundigen zijn opgenomen, gaat bekijken in hoeverre de tentoonstelling „de historische waarheid volledig weergeeft" en nog appelleert aan jongere generaties. Een van de com missieleden zei dat een recent bezoek aan het kamp heel wat aan controversiële zaken had opgeleverd. Zo wordt gesteld dat alle Polen de joden spon taan geholpen hebben. „Het waren niet alle Polen, en het gebeurde ook niet altijd spon taan", luidde het commentaar van Francisiek Cemka, hoofd van het staatsdepartement voor musea. Problemen bij samenstelling commissie voor Samen op Weg LEIDSCHENDAM De mo- deramina (besturen) van de Hervormde en Gereformeer de synoden hebben gisteren nog geen commissie ad hoe kunnen instellen die een uit weg uit de impasse in het Sa men op Weg-proces van beide kerken moet zien te vinden. Eerst zullen beide synoden in maart het voorstel moeten be krachtigen om de commissie in te stellen. Dat bleek gisteren tijdens het overleg van beide besturen in Leidschendam. Vorige week bleken de Her vormde en Gereformeerde sy nodeleden sterk verdeeld over de manier waarop de kerkorde van de herenigde kerk tot stand moet komen. De Hervormde synodeleden steunden vrijwel allen het voorstel van de raad van de- putaten (deskundigen) Samen op Weg om een commissie in te stellen die de kerkordelijke uitgangspunten van de Samen op Weg-kerk moet aangeven. De Gereformeerde synodele den bleken het bijna alleen eens met mr. P. Ingwersen, dissident lid van de raad van deputaten, die zo'n commissie overbodig vindt. De synodele den stemden daarop in met het instellen van een commis sie ad hoc, die een uitweg uit de impasse moet zien te vin den. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Aangenomen naar Giessendam en Neder-Hardlnxveld H.P. Dam te Mld- delstum. Bedankt voor Avereest-De- demsvaart B. Schaaij te Sneek-Kou- dum; voor Heerde i.c.m. Wapenveld en voor Ridderkerk K. de Vries te IJsselmuiden-Grafhorst. Chriatelijke Gereformeerde Kerken Beroepen te Heerenveen A.C. van der Wekken, kand. te Apeldoorn. Open Kerk De Open Kerk Beweging houdt op zaterdag 24 maart in de RK Pabo Thomas More aan de Stationssingel in Rotterdam (uitgang achterkant Centraal Station) een themadag over de kerk van de toekomst en de toe komst van de kerk. Ton Baeten, abt van de Abdij Berne, zal een inleiding houden. Aanvang 10 uur. Inlichtin gen 070 - 3.99.08.33. Nederlandse Hervormde Kerk Aangenomen naar Vught R.W. Bart- lema, studentenpredikant te Gronin- De Tsjechoslowaakse president Vaclav Havel bracht tijdens zijn bezoek aan Canada gisteren een bezoek aan een kerk in Toronto waar hij de kerkgangers toesprak, foto: epa Ontmoetingen in het onderwijs De kinderen uit de etnische minderheden vragen van het onderwijs een wel heel speci fieke benadering. Niet alleen met betrekking tot bijvoor beeld taalonderwijs, maar ook op het terrein van godsdienst onderwijs. In de zeventiger jaren werd in het protestants-christelijk onderwijs het initiatief geno men om hierover na te den ken en in de praktijk aan te werken. De naam van de Ha genaar Joop Gerritsen is aan dit initiatief verbonden. Er ontstond een 'P.C. Platform intercultureel onderwijs'. De activeiten zijn vele geweest en een deel van de resultaten van de bezinning is nu gebun deld in het boek 'Ontmoetin gen in het onderwijs'. De teksten werden door di verse auteurs geschreven en geven een goed overzicht van de bezinning op de problema tiek. Gerritsen en drs. W.E. Wes terman voerden de eindre- daktie. Uitgave Kok, prijs ƒ22,50. Actualiteit van Kierkegaard De negentiende-eeuwse theo loog en denker Kierkegaard is een van die grote figuren uit de westerse geschiedenis die steeds nieuwe impulsen geeft voor het denken. In Ne derland verschenen de afgelo pen jaren diverse boeken van en over hem; ook daaruit blijkt het belang van deze ui terst scherpe waarnemer en briljante auteur. Onder de titel 'Kierkegaard en de twintigste eeuw' ver scheen een bundeltje artike len over diverse apsecten van Kierkegaard. De Voorschotense religieuze Maria Veltman schreef over de mens Kierkegaard, Ber nard Delfgaauw over de waarheidsopvatting van Kier kegaard, Wim Scholjens over Kierkegaard en het feminis me en Etienne Kuypers (red.) schreef over de filosofische betekenis van Kièrkegaard voor onze tijd. Uitgave kok-Agora. Prijs ƒ24,90. JEDDAH Moslims pro fiteren van het beleid van perestrojka van de Sovjetpresident Gorbats- jov, zo zegt de hoogste is lamitische leider in de Russische Republiek, moefti Talaat Tajuddin. Er verrijzen overal mos keeën en honderden mos limorganisaties zijn intus sen opgericht. Tajuddin ziet dan ook voor de moslims geen enkele reden om zich van de Sovjetunie af te scheiden. Het etnische ge weld in de zuidelijke repu blieken lijkt weinig invloed op de moslims in de Russische Republiek te hebben. „Wij wonen in het noorden in vol maakte harmonie met andere etnische groepen", aldus Ta juddin. „Eenheid is kracht, we leven al eeuwen in har monie met andere nationali teiten. Wij verwachten geen afscheiding en zien er ook het nut niet van in". Tajuddin gelooft niet dat het geweld en de roep om afschei ding Gorbatsjov tot val zullen brengen leiden, maar „als moslim kan ik niet de toe komst voorspellen". De moefti noemt de situatie in de Sovjetunie „zeer ingewik keld". „Er ziin vele dringende problemen die nodig moeten worden opgelost, maar de meerderheid van het volk steunt de perestrojka". Tajuddin, die studeerde aan de al-Azhar universiteit in Cairo, woont dezer dagen de viering van de twintigste ver jaardag van de organisatie van islamitische landen ICO in het Saudische Jeddah bij. Deze organisatie verenigt 46 staten. Er leven in de Sovjetunie on geveer 70 miljoen moslims, eenvierde van de bevolking. De relaties met de staat wor den volgens Tajuddin na zes tig jaar beter. Tientallen mos keeën worden nu aan de mos lims teruggegeven. Bovendien worden er in het hele land nieuwe moskeeën gebouwd. Het afgelopen jaar zijn er 50.000 exemplaren van de Ko ran uitgegeven. Moslims kun nen openlijk herdenken dat 1100 jaar geleden de eerste moslims zich in Rusland ves tigden. Tajuddin riep de moslimsta ten op hun geloofsgenoten in de Sovjetunie met boeken en drukpersen te steunen. „Alle mogelijkheden staan nu voor ons open. Er wordt geen druk meer op ons uitgeoefend en ons worden geen beperkingen meer opgelegd. Wij hebben toegang tot de media en som mige sjeiks (geestelijke lera ren) gaan zelfs naar de gevan genis om daar onderricht te geven", aldus Tajuddin. In zijn rede tot de ICO-afge- vaardigden zei Tajuddin dat de moslims in de Sovjetunie een deel van de umma (mos limnatie) zijn. De islamitische wereld is geen geografisch be grip, maar een reusachtige in ternationale macht, aldus Ta juddin. Hij drong bij de afge vaardigden aan op eenheid. „Namens uw broeders in ons land vragen wij U dringend een te blijven", aldus Tajud din tot de deelnemers aan de ICO-bijeenkomst. Relschoppers het haasje Dat zich het afgelopen weekeinde geen problemenl voorgedaan rond de voetbalvelden en dat zelfs bij de tussen Ajax en PSV in het slooprijpe Olympisch Staij len uitbleven is mede daar aan te danken, dat het li deel van de gebruikelijke toeschouwers thuis voort zat. Alleen de ware voetbalsupporters togen naar dei de rest gaf de voorkeur aan het wereldkampici schaatsen. En zo beleefde ons land een rustig sportq de. Vlak voor het weekeinde is in de tot nu toe d strijd tegen het voetbalvandalisme echter ook een o lijke tik uitgedeeld, die toch behoorlijk indruk moe op de harde kern van kwaadwillende voetbalsuppo het vervolg lopen vandalen de kans dat zij financieë opdraaien voor de ellende en schade die zij langs de richten. In kort geding heeft de president van de re in Rotterdam namelijk de eis ingewilligd van Feyenc de schade van een incident in de wedstrijd tegen Foi een stelletje relschoppers wil verhalen. ACHT jeugdige voetbalvandalen, die eerder door de rechter waren veroordeeld voor hun aandeel in de geldheden, moeten hun wangedrag nu bekopen met i te van een paar duizend gulden. En dat is nog maar gin. Feyenoord wil een schade van in totaal 115.00( verhalen en op die manier wat terugzien van de ink derving die voortvloeide uit een straf van de KN wedstrijd spelen zonder publiek. Tot nu toe waren het louter de clubs die opdraaiq het wangedrag van een deel van hun aanhang. De voor voetbalvandalen kleine boetes, celstraffen, te dienstverlening en stadionverboden werkten lijks preventief. Ook het beperkte element van vergt die straffen maakte nauwelijks indruk. Enorme politj ten ten spijt bleef de keten van wanordelijkheden j velden ongebroken. Dat moet anders worden nu zeven gedaagden als v ge schadevergoeding ieder 2500 gulden moeten op terwijl een minderjarige duizend gulden lager werd slagen. Bij het bepalen van de hoogte van het te voorschot heeft de rechtbankpresident er overigensi kening mee gehouden dat de acht lang niet de enigen maar deel uitmaakten van een horde van honderi| schoppers. DESONDANKS liggen de kaarten nu anders. Tot wisten de voetbalvandalen zich meestal gesterkt erl door de groep. Sinds eind vorige week weten zij echt< ook als enkeling het risico lopen te moeten opdraai schade die een hele groep veroorzaakt. En de v< blijft, zoals in de Rotterdamse zaak, maar liefst de van kracht. Hopelijk leidt dat er toe dat wie op een r is zich wel twee keer bedenkt. De clubs en het goed deel van de supportersaanhang moet er nu nog meer legen zijn dat raddraaiers in de kraag worden gepak lijk zal dat langs de lijn ook tot een grotere sociale leiden. Brieven graag kort an duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingez stukken te bekorten Marislaan Moet de Marislaan in Leiden een tweede Hooigracht wor den, een drukke doorgaande weg? Neen. Los van de ver krachting van het woongenot van de Maredijkbewoners wordt de bereikbaarheid van de Leidse binnenstad daarmee opnieuw ernstig geweld aan gedaan. Aanleg ervan bete kent de toevoeging van ten minste twee extra kruispun ten. Het plan staat bovendien haaks op het streven van on der anderen wethouder Van der Nat om de regiofunctie van Leiden te versterken. Stu die van alle nu bestaande tun nel-varianten om het Stations plein autoluw te maken en het doorgaande verkeer op de kruising Schuttersveldweg/ Schiphol weg te ontlasten, wijst uit dat het plan van het Leidse architectenbureau Van Reijzen een oplossing geeft, waarbij beide doelen bereikt worden en stad in/uit via de Schut tersveldweg mogelijk blijft. Dat wordt echter telkenmale tijdens vergaderingen van de betrokken gemeenteraadscom missies onder tafel geschoven. Heeft de besluitvorming rond dit plan wellicht binnenska mers al plaatsgehad of is in spraak werkelijk nog moge lijk? A.B. Lagerweij, LEIDEN. VVD en CDA De heer Voorhoeve schertsend gesteld dat moet zijn met de rol CDA. Maar was dat w< doeld? Terugkijkend i voorgeschiedenis van 1 ralisme, is het ook n maal rozegeur en ma geweest met de VVD. 1 Amerika b.v. spelen dl len ook geen glansrol min als het commun het Oosten. De theolo weet daar alles van noch de ene, noch de ideologie standhoudt, h christendom bewezen 2000 jaar wel te kunnei daarom maar goed dj Nederland nog een chi partij is. Om het chril uit te roeien hebben rivaliserende partijen gespannen. Maar nooil voordeel van de gewoi sen. Tenslotte namen d alles af: én het gelooi welvaart. Als de VVI regeerde zou dat wel ramp kunnen zijn. Zij alleen de bevoorrechte: (Naschrift. Voor de orde: ons land kent ze, dan één christelijke pa dactie.) Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden Telefoon: 071 - 122 244. Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden. Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk. Telefoon: 070- 3190 933. postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage. Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u. Nabezorging Telefoon: 071 - 122 248 van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.0 Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girc per maand f. 24,85 per maand per kwartaal f. 74,10 per kwartaal per jaar 284,50 per jaar Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijsv 070 - 3902 702. Bankiers AMRO BANK NV 473 576 516 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 2