Nog geen gezamenlijk optreden tegen oecumenische vieringen brieven van leze WERELDRAAD BEZINT ZICH OP OOST- EUROPA kerk wereld „Tweede Beeldenstorm" hield ingrijpend huis in Rotterdam Etnische minderheden betrokken bij Arme kant van Nederland Uitzonderlijk cao-conflic> GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CcidócSomunt WOENSDAG 14 FEBRUARI 1990 PA(fr> GENÈVE De recente ontwikkelingen in Oost-Europa krij gen bijzondere aandacht op de komende vergadering van het centraal comité (algemeen bestuur) van de Wereldraad van Kerken, eind maart in Genève. De Wereldraad is de laatste tijd hevig bekritiseerd omdat in het openbaar geen kritiek werd geuit op de schendingen van de mensenrechten in Oost-Europa. Secretaris-generaal Emilio Castro erkende kortgeleden dat de kritiek op de houding van de Wereldraad ten opzichte van Roemenië terecht was. ,,Wij waren niet voorbereid op de omwenteling in Oost-Euro pa," zo erkent een stafmedewerker van de Wereldraad, die niet bij name genoemd wil worden. Als gevolg daarvan is zo wel binnen als buiten de Wereldraad een discussie over de rol van de oecumenische beweging losgebarsten. Verder concentreert de discussie zich op het argument dat Ca stro vorige zomer hanteerde, dat de Wereldraad de betrekkin gen met de lidkerken ter plaatse prioriteit moeten hebben bo ven kritiek op een situatie in een bepaald land. „Wij spreken hier niet over de situatie in Roemenië, maar over de kwaliteit van onze onderlinge betrekkingen," zei Castro vorige zomer. Zijn voorganger, dr. Philip Potter wees de opvatting af dat de Wereldraad niet verder mag gaan dan de lidkerken aanvaard baar vinden. „Wij krijgen onze opdrachten van God. De kern vraag is of we gehoorzaam aan het evangelie zijn," zei Potter. De fout van vaders is dat zij willen dat hun kinderen hun zullen aandoen Bertrand Russell „Vrijdag eerste steen nieuwe klooster Auschwitz" KRAKOW Komende vrijdag of uiterlijk vol gende week maandag wordt de eerste steen ge legd van het gebedscen trum, dat het omstreden Karmelietessenklooster in Auschwitz moet ver vangen. De bouw zal bin nen een jaar worden vol tooid. Dit heeft Stefan Wilkanowicz, namens de Poolse regering verant woordelijk voor de Auschwitz-affaire, ver klaard. De aanwezigheid van de Kar melietessen in een gebouw binnen het voormalige con centratiekamp Auschwitz leidde tot een dieptepunt in de naoorlogse verhoudingen tussen de internationale jood se gemeenschap en de Rooms- Katholieke Kerk. Bijna drie jaar geleden zegden vier hoge vertegenwoordigers van de RK Kerk, onder wie kardi naal Macharski van Krakow in wiens bisdom de plaats Auschwitz (Oswiecem) ligt, een joodse delegatie toe dat voor 22 februari 1989 het klooster zou zijn verplaatst. Toen de RK Kerk zich niet aan deze toezegging hield, braken protesten van joodse zijde uit. Bovendien bleek dat het aartsbisdom Krakow de bouwvergunning pas na ver strijken van de termijn had aangevraagd. In het heetst van de strijd liet kardinaal Glemp, primaat van de RK Kerk in Polen, zich vorige zo mer tot antisemitische opmer kingen verleiden. In eigen land maakten kardinaal Si- monis en bisschop Êomers op merkingen over deze kwestie die tot scherpe reacties vanuit de joodse gemeenschap leid den. Uiteindelijk wist kardinaal Willebrands, op dat moment nog verantwoordelijk voor de betrekkingen van het Vati- caan met de joden, een oplos sing voor het probleem te vin den. Kardinaal Macharski, die op zijn aanvankelijke toezeg ging was teruggekomen, zeg de alsnog zijn medewerking aan de bouw van een nieuw gebedscentrum toe. Het centrum zal drie gebou wen omvatten: in het eerste komen congresruimte, bilbio- theek, leeszaal, boekhandel en een koosjer keuken, het twee de wordt gastenverblijf en in het derde komen de Karme lietessen te wonen. Een internationale raad van joden, rooms-katholiëken en vertegenwoordigers van an dere kerkgenootschappen zal de activiteiten van het cen trum coördineren. Het cen trum is gedacht als een ont moetingsoord voor internatio nale en interreligieuze ont moetingen over de Shoa, de uitroeiing van de joden door de nazi's. 1 De bibliotheek zal vooral aan dacht besteden aan de thema's strategie, ideologie en psycho logie van het nazisme. Met het oog op het 'nieuwe Euro pa' staat in het centrum ook vredes- en verzoeningswerk op het programma. AMERSFOORT De rooms-katholieke bis schoppen hebben nog geen besluit over een ge zamenlijk optreden tegen oecumenische vieringen genomen. Dat wil niet zeggen dat ze dat niet willen, maar zo ver zijn ze nog niet, zo zei desge vraagd een woordvoerder van het RK Kerkgenoot schap. Tijdens hun tweemaandelijkse vergadering maandag en dinsdag in Amersfoort hebben de bisschoppen alleen geïn ventariseerd hoe zij in hun ei gen bisdom in dat soort situa ties optrëden. Pas in een later stadium zullen ze bekijken of ze een gezamenlijke beleids lijn kunnnen opstellen. In december nam de rk pastor A.J.M. Könter te Enschede ontslag als priester nadat hulpbisschop J.A. de Kok na mens het aartsbisdom Utrecht hem had laten weten dat ge zamenlijke eucharistievierin gen met protestanten in de oecumenische geloofsgemeen schap Helmerhoek in strijd met het kerkelijk wetboek zijn. In die geloofsgemeen schap, waaraan Konter was verbonden, werden sinds ze ven jaar om de week gemeen schappelijke avondmaals- en eucharistievieringen gehou den. Het Landelijk oecumenisch platform sprak daarna de vrees uit dat oecumenische vieringen in Purmerend (bis dom Haarlem), Leiden (bis dom Rotterdam), Apeldoorn en Zeist (beide aartsbisdom Utrecht) ook verboden zou den worden. Bisschop Bomers van Haarlem schreef vorige maand in het bisdomblad dat hij het „ten zeerste betreurt dat men her en der toch door gaat met mengvieringen die strijdig zijn met de heiligste overtuigingen van de Kerk". Ethiek Volgens de bisschoppen krijgt de rooms-katholieke leer in de lessen en colleges gezond- heidsethiek aan de medische opleidingen veel te weinig aandacht. Het is volgens hen van groot belang dat het gesprek tussen mensen uit de gezondheids sector enerzijds en de RK Kerk anderzijds op gang wordt gebracht. De bisschoppen bleken giste ren weinig te voelen voor de oprichting van een medefi nancieringsorganisatie voor Oost-Europa. Pax Christi had de bisschoppen voorgesteld dit idee van IKV-secretaris M.J. Faber over te nemen. Wel schaarden de bisschop pen zich achter het voorstel om een Oost Europa-werk groep op te richten. Hierin werkgroep wordt ten behoeve van de rk geloofsgemeen schap informatie over actuele ontwikkelingen in de Oosteu- ropese kerken verzameld en uitgewisseld. De bisschoppen zijn ook niet ingegaan op het voorstel van Pax Christi bijzondere aan dacht te schenken aan de po sitie van de Joodse gemeen schap in Oost-Europa. Deze situatie is, zo schreef Pax Christi aan de bisschoppen, „tragisch en vol leed, waarbij niet mag worden vergeten dat dit leed ook is toegebracht door christenen, onder wie rooms-katholieken". Studentenpastoraat De bisschoppen hebben het studentenpastoraat gereorga niseerd door de statuten van een landelijke adviesraad goed te keuren en de moge lijkheid te openen diocesane instellingen terzake op te richten. De reorganisatie komt voort uit de behoefte het studentenpastoraat ook op hbo-studenten te richten. Deze behoefte is ontstaan door de recente concentrateis in het hbo-onderwijs. Tot dusver was het studenten pastoraat niet landelijk geor ganiseerd, behalve in het lan delijk beraad van rk studen tenpastores. De nog op te richten advies raad heeft onder meer tot taak de bisschoppenconferen tie, de plaatselijke bisschop pen en zo mogelijk de studen tenpastores te adviseren. Dio cesane instellingen ondersteu nen de plaatselijke bisschop in diens verantwoordelijkheid voor organisatie en inrichting van het studentenpastoraat in zijn bisdom. De studentenpastores keerden zich vorig jaar tegen deze plannen. Volgens voorzitter H. van Breukelen uit Leiden houden de bisschoppen te weinig rekening met de oecu menische opzet die het stu dentenpastoraat in veel plaat sen heeft. In de adviesraad krijgen zit ten prof. dr. J.H.G. Giesbers (voorzitter), drs. J.A. Cels-Of- fermans, mr. J.H.M. van Oyen, prof. mr. S.A.M. Stol wijk, prof. dr. P.H.A.M. Ver- haegen en vicaris J.G.M. Zuidgeest. Midden-Oosten De bisschoppen onderschre ven gisteren het standpunt van de Raad van Kerken over de dubbele loyaliteit met Is raël en met het Palestijnse volk, opgesteld na een bezoek van een delegatie van de Raad aan Israël en de bezette gebieden. De Raad roept on der op tot 'blijvend zoeken naar duidelijke en concrete tekenen van solidariteit met het Palestijnse volk'. Bij de werelddiakonaten en de me definancieringsorganisaties ICCO en Cebemo wordt aan gedrongen op extra aandacht voor de Gazastrook. In het rapport wordt ervoor gepleit dat de Raad zich dui delijker uitspreekt voor de twee-staten-oplossing. „De PLO heeft thans de staat Is raël erkend. De beurt lijkt aan Israël te zijn om het recht van de Palestijnen op een ei gen statelijk bestaan te erken- Bisschop Bomers van Haar lem maakte deel uit van de delegatie. Onderwijs De rooms-katholieke bis schoppen van Nederland heb ben het Vaticaanse document uit 1988 over de godsdienstige opvoeding in de katholieke school zeer bemoedigend en inspirererend genoemd. Zij bevelen de onderwijswereld bestudering van het document van harte aan. De aanbevelin gen zullen voor de Neder landse situatie worden uitge werkt. Dit hebben de bisschoppen op hun tweemaandelijkse verga dering besloten. Het docu ment van de congregatie voor de katholieke opvoeding is daarom van belang omdat enerzijds op rk scholen de be langstelling voor de katholie ke identiteit groeit maar an derzijds het tekort aan vol doende opgeleide rk gods dienstleraren zal toenemen, aldus het communique na af loop van de bisschoppenver gadering. Het document laat de eigenheid van de scholen en van de RK Kerk onverlet, maar geeft zeer helder aan hoe de relaties tussen beide moeten worden gezien. Het document wijst onder meer op de zending van de kerk het evangelié ook aan jongeren te verkondigen. „Naast het gezin biedt de school aan de katechese niet te verwaarlozen mogelijkhe den." Het is volgens het docu ment de vraag of een katho lieke school nog het predikaat rk verdient als ze de eigenlij ke godsdienstige opvoeding verwaarloost of hierin af wijkt. Vorig jaar konden de Neder landse bisschoppen geen over eenstemming bereiken over een gezamenlijk reglement voor het rk onderwijs. Bis schop Gijsen van Roermond gaf toen een eigen reglement ROTTERDAM Net als in zoveel andere steden heeft katholiek Rotter dam in de jaren zestig en zeventig door ontvolking en kerkverlating zwaar geleden. Maar meer dan elders kan er in Rotterdam gesproken wor den van een tweede beelden storm. Die van 1572 ging vrij wel geheel aan Rotterdam voorbij, die van de jaren zes tig en zeventig allerminst. Be halve zes kerken die door het bombardement van Rotter dam in 1940 ten offer vielen, gingen er na die datum niet minder dan veertien kerken verloren. Dat zegt de heer A. van der Woel, archivaris bij het Rotterdamse gemeente-ar chief en inrichter van een tentoonstelling over „Rooms Rotterdam". De tentoonstel ling geeft een indruk van het kerkenbestand zoals zich dat na het herstel van de bis schoppelijke hiërarchie in 1853 kon ontwikkelen en het leven dat zich daarin en er omheen afspeelde. In het dynamisch groeiende Rotterdam waarvan het per centage katholieken schom melde rond een kwart van de bevolking, verrezen in de eer ste helft van de twintigste eeuw veel nieuwe katholieke kerken. De tentoonstelling laat de meeste zien. De in 1930 gereed gekomen stijlvol le kerk van de H. Antonius Abt aan de Jan Kruijffstraat, gebouwd door de befaamde architect A. J. Kropholler, was als belichaming van een nieuwe liturgische beweging in meer dan een opzicht bij zonder. Van der Woel noemt de afbraak van deze kerk in 1970 een schandaal. Welis waar leidden de plannen tot afbraak bij de overgebleven kerkgangers tot protest, het mocht niet baten. Geld voor de instandhouding van deze fraaie kerk wilde de gemeen te Rotterdam niet beschikbaar stellen. De kerken die de tweede beeldenstorm overleefden werden meestal zeer ingrij pend maar niet altijd tot hun voordeel verbouwd. Voor 1853 waren er in Rotter dam twee kerken in Water staatstijl gebouwd, een aan de Houttuin en een aan het Stei ger. In 1852 kwam daar nog een derde kerkgebouw bij aan de Wijnhaven. Na het midden van de negen tiende eeuw was de ene grote neo-gothische kerk na de an dere verrezen. Van al deze imposante kerken die voor en na de periode van de eeuw wisseling tot stand kwamen, zijn er nu nog maar twee voor de katholieke eredienst in ge bruik: de H. Hildegardis aan de Hildegardisstraat en de H. Lambertus aan de Oostzee dijk. Deze twee laatste kerken zullen, aldus Van Woel, als laatste overblijfsels van een vroegere bouwstijl in de ar chitectuurstad Rotterdam ze ker bewaard moeten blijven. Een terrein waarop katholiek Rotterdam zich zeker niet on betuigd liet, was de pers. Het in 1868 opgerichte weekblad De Maasbode, na enige decen nia omgezet in een dagblad, wist zich na een moeizaam begin naast de Amsterdamse katholieke krant De Tijd een grote, landelijke lezerskring te verwerven. In 1959 ging het blad een fusie aan met De Tijd. Naast de ontwikkeling van de kerkenbouw komen in de tentoonstelling ook onderwer pen aan bod als de doop, het huwelijk, het gezin, de kloos ters, priesterwijding, kind- heidsprocessies, de missie, het ziekentriduüm, de kerkelijke uitvaart, het jeugdwerk. Het is grotendeels het beeld van de pre-conciliaire RK kerk dat hier de revue passeert. Op de ontwikkelingen na het De bijna voltooide, uit 1930 daterende kerk van Kropholler aan de Rotterdamse Jan de Kruijffstraat. foto: polygoon concilie wordt voornamelijk geduid door middel van de benoemingen van de bischop- pen Simonis en Bar. Rotterdam is tot en met 28 fe bruari van dinsdag tot en met zaterdag van 11.00 tot 16.00 te bezichtigen in de Archiefwin kel aan de Coolsingel 89 (ge- tentoonstelling Rooms bouw Bank Mees Hope). ANC- predikant op tournee Bijna bezwerend lijken de gebaren van ds. Fumankelia Cqiba uit Zambia, de ANC- geestelijke. Hij sprak in Indianapolis, op een bijeenkomst van christelijke kerken. De predikant droeg onder meer het ANC-standpunt uit dat hoe meer economische sancties tegen Zuid-Afrika, hoe moeilijker het voor het ANC zal zijn om te werken aan de democratie in het land. DRIEBERGEN De manifestatie De arme kant van Nederland, die onder auspiciën van de Raad van Kerken en DISK (bedrijfspastoraat) op 19 mei in Den Haag plaats vindt, zal ook op komen voor de etnische minderheden. Tijdens een voorberei dende studiedag in Drie bergen werden allerlei aanbevelingen geformu leerd door vertegenwoor digers van migrantenor ganisaties en kerkelijke werkgroepen. Rabbae noemde de individua lisering en de toenemende anonimiteit twee „heel slech te" tendensen in de samenle ving. Het concept van een. zorgzame samenleving, voort gekomen uit het CDA, bevat te „waardevolle elelementen" en was voor hem in principe bespreekbaar. Maar deze ge dachte is echter ontmaskerd als een bezuinigingsmaatregel. Hetzelfde zal, zo vreest Rab bae, met het begrip sociale vernieuwing geschieden. In de aanbevelingen wordt onder meer gepleit voor actief en passief kiesrecht op alle ni veaus. Na vijf jaar verblijf in Nederland dient de rechtspo sitie van allochtonen gelijk te zijn aan die van autochtonen. Ook moet de wet gelijke be handeling worden ingevoerd. Ook m'ag het inkomen niet door remigratie en emigratie worden aangetast. De in Ne derland geldende uitkeringen, inclusief de bijstand, dienen bij remigratie te blijven gel den. Ieder dient na terug keer naar het land van her komst de mogelijkheid van terugkeer naar Nederland te behouden. Het cao-conflict dat vandaag in de bouw is een algemeen stakingsparool van de Bouwbonden FNV, heeft een inzet waarvan nog maar moet woi wacht of die op de bouwplaatsen inderdaad brede ondervinden. Het gaat ditmaal niet om meer gel( loonzakje, maar om meer atv. Een staking dus voel werken. En daarmee betrekt de bouwsector een posif de reeks van recente cao-schermutselingen best urf worden genoemd. In vrijwel alle bedrijfstakken zijn tot nu toe bij di- handelingen over de nieuwe collectieve arbeidsover sten eisen gesteld - en in een groot aantal gevaller dels gehonoreerd - die in de eerste plaats een vei van het netto besteedbaar inkomen tot doel hebben, tere werkweek is allang geen 'hot item' meer. Dee de meeste werknemers vinden dat ze inmiddels gen tijd hebben, deels ook omdat ze er weinig op vertroi nóg korter werken en het daarbij behorende beper de looneisen een positief effect op de werkgelegenhe MEER geld werd enkele weken geleden daarom oo komst van het cao-akkoord in de metaalindustrie, die alom wordt beschouwd als toonaangevend voor ge bedrijfstakken. Meer geld was ook het bod van d werkgevers, die gisteren nog eens duidelijk maaktei allang een 'prima akkoord' zou zijn geweest als de bo kwestie van de atv niet zo op de spits hadden gedre Nu de bouwbonden toch de strijd om één uur per w ter werken tot inzet van de staking hebben gemaal ven zij zich op bijzonder glad ijs. Het actiedoel spree uit een minderheid van de bouwvakkers aan. Daarm de bonden het risico dat de stakingen verlopen. De vers zullen daar handig op inspelen, door steeds opr benadrukken dat zij het gesprek over meer geld gr; den willen hervatten. En uiteindelijk zal het daar i wel op moéten uitlopen. De partijen in het conflict doen er goed aan op zo li gelijke termijn toch weer met elkaar aan tafel te gaa voor een open gesprek dat tot een compromis moet le een bedrijfstak waar het gebrek aan gekwalificeerde den dermate groot is als in de bouw, is het niet reëé beren een nog kortere werkweek via dit soort harde te dwingen. Aan de andere kant kunnen de werkgei nu nog de helft van de atv-rechten verplicht in de s riodes inroosteren, hun mensen wellicht best wat m( heid bieden in het opnemen van hun extra vrije tijc Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingez> stukken te bekorten. Rekeningrijden Om de automobilist uit zijn voertuig te krijgen, wil minis ter Maij het zogenaamde reke ningrijden invoeren. Daarvoor is een systeem nodig dat zeker 360 miljoen gulden kost, maar dat ook nog wel 'enkele hon derden miljoenen' duurder' kan uitvallen. Jaarlijks komt daar dan nog eens een bedrag van 65 miljoen aan kosten bij. Zou het niet veel zinniger zijn om met al dat kostbare geld het openbaar vervoer te ver beteren? Want dat daar nog het nodige aan mankeert is wel duidelijk. Velen immers zijn genoodzaakt met de auto naar het werk te gaan omdat er geen tram-, trein-, of bus verbinding is naar bijvoor beeld de polder waar hun be drijf is gevestigd. W.J. Meerveld, LEIDSCHENDAM. Rekeningrijden (2) Minister Maij-Weggen hoort niet in een democratie thuis. De bewindsvrouw dreigt de prijs van benzine te verdubbe len indien haar heilloze plan nen om het rekeningrijden in te voeren de Kamer niet pas seren. Een dergelijke opstel ling is met geen andere kwali ficatie aan te duiden dan met het fraaie woord chantage. Overigens past het idee van het rekeningrijden weer prachtig in het beleid van soci ale herverdeling van ons heer lijke kabinet. Opnieuw is het Jan met de Pet die relatief (en misschien ook wel absoluut) de zwaarste tol moet betalen. Kijk, ik heb niks tegen vrou wen in de regering, maar zo'n Maij-Weggen is natuurlijk geen reclame voor het 'zwak ke' geslacht. P.M. van Vonderen, VOORBURG. Rekeningrijden (4 Natuurlijk moet er iei ren om de opmars van te stuiten. Daarover geen twijfel meer. M idee van rekeningri strijdig met de beginsi de vrijheid, die hier I zo hoog in het vaand( Mensen die een auto moeten de vrijheid hel zelf te kiezen tussen bruik van de auto en hl baar vervoer. Het rekej den is een zwakke mensen tot de laatstge keus te dwingen. Norn zijn het openbaar ver voordelig en aantrekk maken dat de vrijwillig eenvoudig is. Let wel: geval wordt de auto ook veel duurder, maa ge maatregelen als die Maij-Weggen nu wil 1; zijn dan helemaal niet J.P. v.d. Burcht, RIJSWIJK. File-probleem Minister Maij-Weggen, ik in onze krant, wil he onder invloed streng ken. Terecht natuurlijl waarom wachten to overtredingen? Gelijk eerste constatering een niet in je auto rijden fikse boete. Ook het rijden aanpakken? Pri forse kilometeroverscl gelijk een maand niet auto. Rekening rijden echt overbodig, want v) heb je dan geen last mj D. de Bruin, DELFT. Geen krant ontvangen B( 18.00 en 19.00 uur, zaterdag 14.00 en 15.00 uur, telefoo 122248 en uw krant wordt n(j de avond nabezorgd. fieidae (Sowuvnt Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden. Telefoon: 071 - 122 244. Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden. Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk. Telefoon: 070 - 3190 933. Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage. Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u. Nabezorgirig Telefoon: 071 - 122 248 van ma. t/m vr. van 18:00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girok per maand f. 24,85 per maand f. per kwartaal f 74,10 per kwartaal per jaar f. 284,50 per jaar f. 21 Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswi 070 - 3902 702. Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 2