Op spokentoer
door moordstad
1
inal
Ie
NEDERLANDSE GIDSEN ORGANISEREN BIJZONDERE WANDELINGEN DOOR LONDEN
Het 'andere'
Spanje
aan de
Costa Bra va
r
,en-
£eidóc0omatit
ZATERDAG 10 FEBRUARI 1990 PAGI
Camping Can Banal bij Olot is
met de auto te bereiken via de
snelweg Perpignan-Barcelona.
Wie met de trein komt, moet
in Figueras of Gerona uitstap
pen. Hoe men vandaaruit het
beste de camping kan bereiken,
is te informeren bij Can Banal
kampeervakanties, Grote Houw
312. 4871 RN Breda, tel: 076-
878633. Voor meer informatie:
het Spaans Verkeersbureau in
Den Haag, tel: 070-3.46.59.00.
BARCELONA - Overvolle stran
den, horden Nederlanders, eten net
zoals thuis en veel nachtelijk ver
maak, dat is voor velen het af
schrikwekkende beeld van de Costa
Bra va. Wie echter de drukke bad
plaatsen de rug toekeert en een
klein stukje het binnenland inrijdt,
ziet dat de provincie Gerona veel
meer te bieden heeft. Voor hen kan
Can Banal een uitstekende uitvals
basis zijn.
Can Banal is de schepping van Joop van
den Berg en drie andere Nederlanders
die aan gene zijde van de Pyreneeën een
milieuvriendelijke camping hebben op
gezet. Ondernemerschap en idealisme
gaan net over de Franse grens hand in
hand. Drie jaar geleden streek ex-onder
wijzer Van den Berg neer op een 110
hectare groot landgoed. Niet om er snel
rijk te worden, wel om met name land
genoten die van het 'andere' Spanje wil
len genieten aan hun trekken te laten ko
men. Can Banal kent ondanks zijn uitge
strektheid slechts een beperkt aantal
plaatsen voor tenten en caravans. „Aan
massatoerisme doen we niet mee", laat
Van den Berg weten.
Elektriciteit ontbreekt op deze natuur-
camping bij de provincieplaats Olot.
Wel zijn er douches met warm en koud
water, een kinderzwembad en brand
schone toiletten. Er is zelfs een restau
rant en een kampwinkel met groenten
uit eigen biologische tuin. Door het ter
rein kronkelt een glasheldere beek. Drie
kilometer verderop bevindt zich de vis
rijke rivier de Llierca met zwembekken
en wie daaraan niet genoeg heeft, kan al
tijd nog uitwijken naar het in alle op
zichten schone Meer van Banyoles, waar
straks de olympische roeiwedstrijden
worden afgewerkt. De kust ligt op een
uur rijden.
Bergweiden
De natuur in dit overgangsgebied van de
hoge Pyreneeën naar de zuidelijk gelegen
hoogvlakten is nagenoeg ongerept en vol
- - J'. - -v -S"
Ook wie de rust van de natuur zoekt, kan in Spanje aan zijn trekken komen.
afwisseling. De bergweiden zijn al jaren
niet bewerkt en laten in het vooijaar
hun volle bloemenpracht bewonderen.
Zo'n dertig orchideeënsoorten komen er
voor. Later in het jaar lokkèn kleurige
bloemen insekten waaronder zeldzame
vlinders. De flora wordt beheerst door
kurkeiken, berken, lavendel, laurier,
thijm en rozemarijn. Vogels zoals uilen,
nachtzwaluwen, ijsvogels en arenden
vinden er een veilig onderkomen. Ook
roofdieren, waaronder marters en aan de
lynx verwante wilde katten, treft men er
aan. Verder leven er everzwijnen, vleer
muizen, vossen en egels.
Vanuit Can Banal kan men al dan niet
onder begeleiding fraaie wandelingen
maken. Zelfs georganiseerde tochten van
een week zijn mogelijk. Voor ouders en
kinderen organiseren Van den Berg en
de zijnen geregeld voettochtjes. Als het
even meezit, wordt er een (ongevaarlij
ke) slang gevangen, voor de jongsten een
ervaring die ze hun leven lang niet ver
geten.
Can Banal organiseert veel. Excursies
naar natuurgebieden, creatieve uurtjes
voor de jeugd onder leiding van kunste
naars, lezingen over de cultuur en na
tuur van de streek, Spaanse les en af en
vierkante meter zeil joeg de e j
driemaster eertijds in 226 dagen r
wereld. De scheepsruimen herber
genwoordig een museum. Greem i
vanaf de noordelijke Theems-oi
bereiken via een spookachtig v<
voetgangerstunnel die diep ondei
vier duikt. Wie geen trappen wil
kan gebruik maken van antieke,
timmerde liften die amechtig krj
tussen de kade en de tunnelbuis 1:
weer sjokken.
Docklands
De voettunnel verbindt Greenwiif
het Isle of Dogs, het hart van de I
Docklands. Dit voormalige haveHj
(the Dock's) in Oost-Londen vorl
decor voor een ambitieus en presf
uitbreidingsplan van twintig
kilometer. Het is het grootste staf
wikkelingsproject van Europa. Ei
de Footsteps-wandelingen leidt de;
Catherine's Docks. Deze nieuwe t®
sche trekpleister rond de Tower
(met onder meer het hypermodern
kei- en zakencentrum Londen I
City en het nieuwe Design Mi
vormt de westelijke vleugel van
breidingsplan. ?n
De London Dock's dateren uit qdt
eeuw. Dertig jaar geleden werden jjc
vijftig miljoen ton goederen peser
overgeslagen. Maar onder meer ad
kingen en de moordende concu.u
van de containerhaven Tilbury, 'ta
den de Dock's in de jaren zestig lei
ventig op dramatische wijze doodioi
In 1981 begon de spectaculaire h<L(
nis. Sindsdien is al 24 miljard ge
teerd. Bouwvallen maakten plaat;
architectonische hoogstandjes, dï z
de City zijn verbonden via de iO<
lands Light Railway. Het gehele top
dingsplan zal pas over enkele de>
afgerond worden. Het omvat de
ratie van duizenden historische pf
de bouw van tweeduizend kantoi
bedrijfspanden, luxe winkelcentra
enzeventig restaurants, talloze pul
kele hotels, theaters, sportaccom!
ties, watersportfaciliteiten op en r<®
negentig kilometer lange kades,
een vliegveld en dertigduizend
woningen, variërend van simpel
tot luxueuze penthouses aan de
van de Theems. Wie belangstellin|
voor zo'n riant optrekje in de voo
ge armen- en immigrantenwijk vai
den moet wel 1,2 miljoen gulden
AAD STf"
nt
Footsteps gaat met groepen van i 'fi
maal twaalf en maximaal dertigl
sonen gd stap. Prijs 4,50 (circar
tien gulden) per persoon, kinderen
veertien jaar gratis. Een gratis fa,
over Footsteps is verkrijgbaar bijp
Brits Toeristenbureau. Aurora u
bouw (5e etage), Stadhouderskade
1054 ES Amsterdam, telefoon i
855051. Het correspondentie-a
van Footsteps is: 71 Vernon DA
Stanmore. Middlesex HA7 2BW,C
geland, telefoon (vanuit Nederlh
09-44.142 7.5020 of 09.44.42.692. fQ
e
(automatische antwoordlijn).
toe een dansavond voor jong en;i
„Maar om middernacht is het vooe
zegt Van den Berg. „Het gaat hier ei
om de rust. Vandaar dat we het ai
mensen dat op de camping terecht
beperkt houden. Wie zijn tentje il
eenzaamheid op het geaccidenteerd
rein wil opzetten, komt ook aan z'ni
ken. En wie geen zin heeft in de giii
activiteiten, wordt met rust gelatöt
kan veel op Can Banal, niets moet
In de fraaie natuur van de uitlopeip
de Pyreneeën - de hoge toppen It
op enige tientallen kilometers afst?<
komt ook de cultuurliefhebber a
schoots aan zijn trekken. Het romje
Catalonië met zijn kerken, kloostfll
feesten manifesteert zich onder me
Besalu en het middeleeuwse Santac
Uit de Grieks-Romeinse tijd datenl
opgravingen rond het Empuriesmua
Maar de grootste trekker is ongetvii
de stad Figueras op veertig kilomet
stand van de vulkanen van Olot. fl
de geboorteplaats van Salvador Dal
in het door hem ontworpen museuk
begraven. 1
Op 45 kilometer bevindt zich Ge
de hoofdstad van de gelijknamige
vincie. Een schitterende cultuursta
een grootse kathedraal. En dan is
tijd nog Barcelona. De omgevini
Can Banal kent uitstekende busvj
dingen. In ruim twee uur is men i
hart van de Catalaanse wereldstal
zich opmaakt voor de Olympisch»
len van 1992.
Zelfs in de warme en doorgaans
zomer kan men de lente proeven
hoge Pyreneeën die op veertig kilo
afstand opdoemen. Zonder al te
problemen bereikt men een hoogt
tweeduizend meter. Een wandelf
bij uitstek, maar ook hier gaan ci
en natuur samen. Plaatsjes als Bef
Setcases met hun romaanse architt
zijn zeker de moeite waard.
In de zomer valt er in Noord-Span
middeld vier dagen per maand
neerslag van betekenis. Doorgaan!
het om buien die snel voorbij
's Nachts kan het echter behoorli
koelen. Een warme trui in de kol
dan ook aan te bevelen.
DAVID L
Stedentrips
in opmars
De Nederlander zal
er - als alle voor
spellingen uitko
men - steeds vaker
voor een paar dagen
of een weekje op uit
trekken. De korte
vakantie is in trek
en vooral de steden
trips mogen zich in
een enorme popula
riteit verheugen. Dat
geldt, sinds het neer
halen van het IJze
ren Gordijn, met
name voor Oosteu-
ropese steden als
Praag en Budapest.
Maar de meer tradi
tionele bestemmin
gen als Parijs, Ber
lijn en Londen blij
ven evenzeer toeris
ten trekken. En ook
voor wie er nog zo
vaak is geweest, blij
ven deze miljoenen
steden verborgen
hoekjes en straten
hebben. Er zijn al
tijd weer nieuwe
verhalen te ontdek
ken over wat zich
voor en achter de
zwijgende gevels
heeft afgespeeld.
Onze verslaggever
Aad Struijs reisde
naar de hoofdstad
van Groot-Brittan-
nië. Hij ontdekte er,
dank zij twee Neder
landse vrouwen, het
'moorddadige' ge
zicht van Londen.
De geesten van moordenaars en hun slachtoffers spoken nog geregeld door de kleine steegjes in de
Londense binnenstad.
FOTO: PR
Een van de Footsteps-wandelingen voert door St. Catherine's Docks, een onderdeel van het ambitieuze stadsontwikkelingsplan van
Londen. FOTO: BTA
LONDEN - Londen is een moord
stad! Er zijn talloze plekken aan te
wijzen waar in het verleden gruwe
lijke moorden zijn gepleegd, of
misdadigers werden terechtgesteld,
door ze over de kling te jagen, op
te knopen, in mootjes te hakken of
tergend langzaam in een pan met
olie aan de kook te brengen.
Die gerechtelijke vleesfondue en andere
gruwelijke executies zijn al eeuwen gele
den uit het strafrecht geschrapt, maar
volgens ingewijden spoken de geesten
van de gebraden moordenaars en hun
jammerende slachtoffers bij nacht en on
tij nog regelmatig door de kleine geheim
zinnige steegjes van de Londense City.
Dat geheime Londen met z'n bloedstol
lend verleden is het domein van de
kunsthistorica Manuela Pollak-de Groot
en Trudie Nielsen-Kerr, twee onver
schrokken Nederlandse vrouwen, die in
1988 'Footsteps' oprichtten. Dit gidsen-
bureau is gespecialiseerd in bijzondere
wandeltochten door de Britse hoofdstad.
Het verzorgt in het weekeinde zes ver
schillende trips. De wandeling in de
voetsporen van moordenaars en andere
engerds is een van de populairste. „On
derweg vertellen we griezelige verhalen
en anekdotes. We maken het natuurlijk
allemaal een beetje extra dramatisch,
want als gids ben je ook een beetje een
actrice", zegt Manuela Pollak. „Ik- heb
mensen rondgeleid die zeiden: Hou nou
maar op, want ik begin écht te grieze
len".
Stank
De moordwandeling voert onder meer
naar de Newgate Prison - de huidige
Old Baily - waar misdadigers eertijds in
afgrijselijk smerige cellen op hun execu
tie wachtten. De stank was zo verschrik
kelijk, dat de rechters traditiegetrouw
nog steeds eens per jaar de rechtzalen
met kruiden en bloemen bestrooien.
Via schemerige steegjes, schilderachtige
hofjes en een kloosterruïne waar het hart
van een Engelse koningin begraven ligt,
gaan de wandelaars naar Marble Arch
bij Hyde Park, de vroegere executie
plaats van Londen. Voordat de terdood-
veroordeelden er het hoofd letterlijk in
de schoot legden, mochten zij hun laat
ste woorden tot de toegestroomde meute
rampentoeristen richten. Uit die traditie
groeide op diezelfde plek 'Speakers Cor
ner', het symbool van de Britse demo
cratie, waar vreemde vogels vanaf een
zeepkist de revolutie prediken, serieuze
problemen aan de kaak stellen, of dom
weg uit hun nek kletsen.
Trudie Nielsen en Manuela Pollak mij
den tijdens de wandelingen zoveel mo
gelijk de files toeristen. Zij volgen fasci
nerende sluiproutes, waarbij tientallen
jaren ervaring als freelance-gids de weg
wijzers vormen. Twee jaar geleden be
sloot het duo krachten, kennis en erva
ring te bundelen in een eigen bureau.
„In die korte tijd heeft Footsteps zijn be
staansrecht bewezen. De London Tou
rist Board is zo enthousiast over ons ini
tiatief, dat wij werden uitgenodigd lid te
worden. Dat is uniek en een hele eer",
verzekert Manuela Pollak. Het enthou
siaste duo schakelt in het hoogseizoen
twaalf collega-gidsen in, die behalve Ne
derlands ook vloeiend Engels, Frans en
Duits spreken.
Footsteps werkt samen met onder meer
de Olau-lijn (Vlissingen-Sheerness v.v.).
Voor Engelandvaarders die met de
nachtboot arriveren organiseert Foot
steps 'Meet and greet-wandelingen'.
„Dat houdt in, dat wij de bagage verzor
gen en vérvolgens met de gasten op stap
gaan om ze kennis te laten maken met
Londen. We maken ze wegwijs in de on
dergrondse en wandelen langs een aantal
bezienswaardigheden. In plaats van te
wachten tot hun hotelkamer klaar is,
hebben de mensen wat gedaan, geleerd
en gezien. Hun ochtend is dus niet ver
knoeid". Nederlandse toeristen kunnen
Footsteps ook inschakelen voor het rege
len van theaterkaartjes, diners, pub
tours en rondleidingen in musea.
Met hun unieke wandelingen willen Ma
nuela Pollak en Trudie Nielsen laten
zien dal Londen méér is dan een optel
som van de Big Ben, Buckingham Pala
ce, het wisselen van de wacht, Covent
Garden, Harrods, Madame Tussauds, St.
Paul's Cathedral en de Tower. Zij ne
men de wandelaars mee naar interessan
te plekjes die buiten de routes liggen van
de sightseeing-dubbeldekkers met hun
ingeblikte gidsen die vanaf cassetteband
jes de voorbijschuivende bezienswaar
digheden veeltalig ondertitelen. „In die
bussen betalen de mensen veel geld en
ze zien eigenlijk niks, want ze zitten
vooral vast in het drukke verkeer. Als je
Londen écht wilt leren kennen moet je
te voet gaan. Wij concentreren ons op
een bepaald deel van de stad en gaan
daar dan een paar uur diep op in".
Zo zijn er wandelingen door onder meer
het hartje van Westminster en door het
exclusieve district van St. James en
Mayfair, een wijk van paleizen, elegante
herenhuizen, clubs, wereldberoemde
hofleveranciers en aristocraten die stuk
voor stuk goed zijn voor smakelijke rod
delpraatjes.
Footsteps volgt ook de voetsporen van
onder anderen Sir Winston Churchill,
Lady Diana Spencer en Sir Christopher
Wren, die na de stadsbrand in 1666 vijf
tig kerken bouwde, waarvan de helft be
waard is gebleven. Zijn bekendste schep
ping is St. Paul's Cathedral. Wren is ook
de architect van het Nationaal Maritiem
Museum en het Observatorium in
Greenwich. De nulmeridiaan is er in het
plaveisel gegraveerd, zodat je er met één
been op het westelijk en met het andere
op het oostelijk halfrond kunt staan.
In het groene voorstadje van Londen ligt
ook de beroemde thee- en wolclipper
'Cutty Sark' op een droogje. De 2700
