CeidóeSouaa/i
Moderne gereformeerden op
zoek naar 'de derde weg'
brieven
lezers
kerk
wereld
Ideeën lonen wél
mSr £eidóe0ouAa/rd
beroepingen
Vermoeid
Biddend Leger bidt voor herstel parochieleven
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
I
Op het partijbureau van de PvdA wordt een heusej
bus geplaatst waarin nadat partijvoorzitter Marjai
daartoe heeft opgeroepen de leden suggesties kwe
nen voor de 'sociale vernieuwing' van ons land. Dier
bus vormt een symbolisch brevet van onvermogen^
partijleiding van de PvdA zichzelf heeft uitgereikt. Cfs
eigen socialistische partijgelederen, zoals Lammers, Sn
en Scheffer, krijgen daarmee sneller gelijk dan z
schijnlijk lief is. De PvdA is inderdaad stuurloos en!®
pig op zoek naar een nieuwe ideologie. De partij hee j
zen voor de regeringsmacht op een moment dat zij q
op de eigen identiteit kwijt was. »-
die crisis is nog in volle gang en de medeverantwo^
heid voor het landsbestuur maakt een oplossing des jr
lijker. Op aangeven van de PvdA voert het centrur
kabinet het begrip 'sociale vernieuwing' hoog in hél
vaandel. PvdA-voorzitter Marjanne Sint heeft echt$
geven dat zij niet precies kan uitleggen wat die term I
De PvdA-ministers Ien Dales en Hedy d'AnconajJ
zwakke pogingen tot een definitie gedaan, maar d£
beersels stierven voor het front van een wat lacherigir
de Kamer in verbale wolligheid. Achttienregelige v<?
die beide ministers uitsloegen hebben hooguit het reci*
beterd van onbegrijpelijk parlementair taalgebruik.
Het valt de PvdA-leiding zwaar aan te rekenen daf
kiezersvolk een leuze heeft voorgehouden die bij na^
schouwing slechts kretologie blijkt te zijn. Daarbij j
CDA niet helemaal vrijuit, want het CDA heeft ziel),
inhoud van die leuze van de coalitiepartner absolii
druk gemaakt. Premier Lubbers meldde indertijd I'
ernstig gezicht dat de nieuwe minister van binnenla^
ken, Ien Dales, het proces van sociale vernieuwing zl
dineren. Deze minister wist op haar beurt al bij voo;(
vertellen, dat vooral de gemeenten een belangrijke
den spelen bij de uitvoering van alle sociale verniel'
die ons te wachten stonden. Nu er wordt doorgevraaj
wat er dan allemaal in de pen zit, staan de socialisten
mond vol tanden en de christen-democraten hebben l
nu toe niets aan toe te voegen.
De ideeënbus van de PvdA kan vrij snel vol zijn. Z
lijk is het immers niet aan te geven waar in onze sf
ving de knelpunten zitten die extra aandacht nodig
van overheid en politiek en welke vraagstukken bin
zienbare tijd om een ingrijpende beslissing vragen. 1
illusie heeft dat onze samenleving 'af' is en dat geen c
de herstelwerkzaamheden nodig zijn, ontkent de elle'
der langdurig werklozen, het gebrek aan perspectief 1
sche minderheden en de problemen waar veel bejaarc'
worstelen. Die beseft voorts te weinig dat de samenlej
gevolg van de technische vooruitgang voor geheel
uitdagingen en gewetensvragen is komen te staan, dJ
van DNA-onderzoek via ontwapening naar de tf
doorlichting van ons staatsbestel.
Het is waarachtig geen schande om, desnoods ond
vering van enig realiteitsbesef, een lans te breken
zwakste groepen in de eigen samenleving en daarbij
de Derde Wereld en Oost-Europa. Politieke kopstukj
horen in dit opzicht een voortrekkersrol te vervullen,
niet te verschuilen achter het (vermeende) gebrek
langstelling van de eigen achterban.
De politieke malaise doet zich overigens op een bre
voor. Ook de VVD laat verstek gaan, getuige bijvoor
lamlendige reactie van Voorhoeve op de voor zijn pa;
strofale uitslag van de recente opiniepeiling. „Het
doet niks, dus kan de oppositie nergens tegenaan s<
en zich niet profileren", aldus de liberale leider. He
bij diezelfde opiniepeiling van D66, dat zich zichtbaq
leert in het denkproces over staatkundige vernieuw,
wijst dat ideeën wel degelijk lonen.
leurstellend. Tot danj
stond er weinig inter(
de kant van de politj
de problematiek van
weg. Terecht acceptee
raadsleden niet dat de
ging wel over bel
stukken beschikt. De
trachtten echter hui]
tendheid op wethoua
Boeft af te schuiven, ti
het opgedane politil
zichtsverlies aan ziel
wijten hadden.
Met de verkiezingen
verschiet is het begrijp
politici negatieve krit
len vermijden, maar
gebrek aan informati
wethouder af te schi
zonder meer laakbaar,
tuigt van weinig
moed dat de raadslee
achter de wethouder
te verschuilen. Het lij
op een middel om e
winst te behalen. Noc
bleken dat de belange
ging enige informatie
verbreding is onthouc
de heer Den Boeft. Wi
ren het dan ook ten ze
wethouder Den Boeft
dergelijke manier zijl
zaamheden voor de g
Leiderdorp moet beëii
Bestuur Belangen
vereniging A4,
LEIDERDORP.
Cecdóe Souoa/nt donderdag 8 februari 1990 paq.
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten
Rijksweg A4
De gemeenteraad van Leider
dorp heeft het vertrouwen op
gezegd in de wethouder van
ruimtelijke ordening, de heer
J. den Boeft, op grond van het
niet verstrekken van een ste
debouwkundig rapport over de
verbreding van de rijksweg
A4. De raadsleden die de mo
tie van wantrouwen onder
steunden meenden dat het ste
debouwkundig rapport hen
ten onrechte onthouden was,
terwijl de Belangenvereniging
A4 dit rapport wel van de wet
houder had gekregen. De in
breng van de raadsleden tij
dens een debat tussen de uitge
nodigde raadsleden en de le
den van de vereniging was te-
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage
Abonnee service
Telefoon 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.(
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-gir
per maand f. 24,85 per maand f.
per kwartaal f 74,10 per kwartaal f.
per jaar f. 284,50 per jaar f.
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijs
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
Bisschop Bar betreurt besluit om film niet uit te zenden
ROTTERDAM Bisschop R. Ph. Bar van Rotterdam betreurt
dat de KRO een film over eucharistische wonderen niet wil
uitzenden. De media-bisschop heeft een bijdrage geleverd aan
deze film van de internationale rooms-katholieke organisatie
Lumen 2000.
De film is wellicht niet zo geschikt voor uitzending voor een
breed geschakeerd Nederlands publiek, geeft de bisschop toe.
Maar omdat hij zou worden uitgezonden in de zendtijd die de
KRO verzorgt voor het RK Kerkgenootschap, hoeft dat geen
bezwaar te zijn. „In de RKK-zendtijd mag rekening worden
gehouden met alle groeperingen in de kerk".
Een woordvoerder van de KRO liet dinsdag weten dat de film
niet past in de programmering van de katholieke omroep. Er
bestaan geen bezwaren tegen een film over de eucharistie,
maar dan moet daarin meer aandacht worden geschonken aan
de beleving van de gelovigen. Mgr. Bar vindt de overwegingen
van de KRO „de moeite van het onderzoeken waard", maar zij
hoeven wat hem betreft niet te leiden tot afwijzing van de
film.
De videofilm 'Miracles of the Eucharist', met een inleiding en
slotwoord van bisschop Bar, vertoont 5 van de 165 eucharisti
sche wonderen in Europa. De film wil mensen bemoedigen te
geloven in hun kerk, aldus Lumen 2000. Via de wonderen wil
God duidelijk maken dat Hij in de eucharistie aanwezig is.
Met hen die niet
klagen heeft men
nooit medelijden
Toestand Poolse
kardinaal Glemp
verbeterd
WARSCHAU De Poolse
kardinaal Jozef Glemp heeft
gisteren de intensive care af
deling kunnen verlaten van
het ziekenhuis waar hij wordt
verpleegd, sinds hij acht da
gen geleden een zware opera
tie onderging, zo is in een
communique van zijn artsen
en de kerk meegedeeld.
Glemp werd op 30 en 31 janu
ari geopereerd vanwege ern
stige inwendige bloedingen.
Gisteren ontving hij bezoek
van achtereenvolgens presi
dent Wojcieck Jaruzelski en
premier Tadeusz Mazowiezki,
zo meldde persbureau PAP.
Nieuw katholiek
jeugdtijdschrift
UTRECHT In Utrecht is
een nieuw tijdschrift versche
nen, genaamd Klinker, be
stemd voor degenen die actief
of geïnteresseerd zijn in het
katholiek jeugd- en jongeren
werk, het jongerenpastoraat
en de bezinningscentra voor
jongeren. Het is een gezamen
lijke uitgave van de Federatie
van de katholieke Centra
voor levensvorming en de
Konferentie nederlandse reli
gieuzen. Het blad richt zich
tot mensen die werken met
jongeren van 12 tot 30 jaar.
Het bevat informatie over
werkmateriaal en werkvor
men, aandacht voor metho
dieken in de omgang met jon
geren, achtergronden bij de
facetten van de jeugdcultuur.
Per aflevering komt een be
paald thema aan de orde. In
het eerste nummer is dat „Af
zien", met onder andere een
interview met de hardloopster
Nelli Cooman. Het blad ver
schijnt zeven keer per jaar
met een omvang van zestien
pagina's per jaar.
Informatie: Klinker, Catharij-
nesingel 80, 3511 GN Utrecht.
Tel. 030- 312.663.
Ledental
Doopsgezinde
Broederschap
blijft dalen
DEN HAAG Binnen de
Doopsgezinde Broederschap is
de predikant nog steeds een
centrale figuur, hoewel er
veranderingen waarneembaar
zijn. Dit schrijft de emeritus
predikant ds. L. Laurense in
het pas verschenen Doopsge
zind Jaarboekje 1990.
Daarin zet hij uiteen dat het
aantal doopsgezinde predi
kanten in de afgelopen vijftig
jaar nagenoeg constant is ge
bleven, ongeveer 100 in 136
gemeenten. Het enige dat in
die halve eeuw is gedaald, is
het aantal leden. In 1940 wa
ren dat er nog ruim 44.000, in
1988 ruim 17.280 en vorig jaar
ongeveer 16.858. Dat is een
vermindering van ruim 2,5
procent.
Bijna een derde deel van de
voorgangers heeft een partti
me baan. Laurense consta
teert dat het aantal ouderwet
se 'predikantsvrouwen' snel
terugloopt, omdat de echtge
notes van de predikanten
vaak hun eigen werk in de
lijn van hun opleiding willen
vasthouden. „Dat beïnvloedt
de mobiliteit van de predi
kanten. In beroepingsproce
dures wordt dikwijls gevraagd
of er ook een werkkring voor
de partner in de omgeving is,"
aldus Laurense.
Panamese kerken
vragen om opheldering
dood Nederlandse
priester
PANAMA De kerkelijke
autoriteiten in Panama heb
ben gisteren aan de Panamese
justitie gevraagd de dood te
onderzoeken van de Neder
landse priester Nicolaas van
Kleef, die op 7 mei vorig jaar
tijdens verkiezingen in Pana
ma werd doodgeschoten. De
priester was na arrestatie naar
een kazerne van de nu ont
mantelde „Defensiestrijd
krachten" in de stad Bugada
gebracht. De kerkelijke auto
riteiten zeggen de naam te
kennen van de moordenaar,
Olmedo Espinoza. De man is
volgens hen gevlucht.
Nederlandse Hervormde Kerk
Aangenomen naar Benthuizen (deel-
gem. De Hoeksteen) (herv.geref.,
part-time); D. van Arkel, kand. te
Utrecht; naar Leiderdorp (Samen op
Weg) B.A.M. Luttlkhuls te Kloetinge.
Aangenomen naar Achlum-Hitzum
(herv.geref.) mw.S. Hovestad-de
Jong te Soesterberg (part-time). Be
roepen te Amsterdam drs.T.H. Hib-
ma. geref. pred. te Amsterdam voor
de arbeid onder de schippers, die dit
beroep heeft aangenomen Aange
nomen naar Almkerk G.J. van Beek
te Bant-Rutten. Beroepen te Almelo
(toez.) mw.dr.S.H. Ponstein-Troel-
stra, kand. te Groningen. Beroepen
te Almelo (toez.) mw.dr.S.H. Pon-
steln-Troelstra, kand. te Groningen.
Zondag van de
Arbeid opnieuw
in teken
tweedeling
samenleving
DEN HAAG Zijn de
moderne gereformeerden
een groep in ontbinding,
of een zich aan de nieuwe
vragen van deze tijd aan
passende, springlevende
geloofsgemeenschap?
Een prangende vraag,
waarop de godsdienstso
ciologen J. Peters en G.
Dekker de komende ja
ren een antwoord probe
ren te geven.
Hun boekje 'Gereformeerden
in Meervoud' (uitgave Kok)
liet de lezer achter met de
constatering dat de moderne
gereformeerden in de toe
komst wel eens niet meer tot
'de gereformeerde gezindte'
zouden kunnen behoren.
Voor veel gereformeerden
wellicht geen prettige gedach
te. VU-professor Dekker over
hoe het nu met hen verder
moet.
Het stof dat opwarrelde bij
het uitkomen van 'Gerefor
meerden in Meervoud, een
onderzoek naar levensbe
schouwing en waarden van de
verschillende gereformeerde
stromingen', is langzaam
maar zeker weer neergedaald.
Bevindelijken, orthodoxen en
modernen want zo mogen
we sinds november 1989 de
drie hoofdstromingen binnen
de gereformeerde wereld on
derscheiden hebben de uit
komsten elk op hun eigen
manier ontvangen. Maar waar
de echo van de ingetogen eu
forie bij de eerste twee groe
pen nog te horen valt, weer
klinkt bij de moderne gere
formeerden vooral het geluid
van de stilte.
Dr. Peters (KU Nijmegen) en
dr. Dekker constateerden in
hun boekje dat de opvattingen
van de moderne gereformeer
den steeds meer overeenko-
kleinere groep, eigen stand
punten".
Onderzoek
Onderzoek naar de ontwikke
ling van de Gereformeerde
Kerken van 1950 tot 1990
moet de contouren van een
heuse moderne zuil scherper
maken. Dekker gaat daartoe
in synodeverslagen de ver
schuiving in de officiële ker
kelijke standpunten bekijken.
Hij vermoedt dat bijbels ge
fundeerde standpunten op sy
noden van rond 1950 op de
huidige dag plaats hebben ge
maakt voor een meer 'alge
meen menselijke argumenta
tie'. Volgend jaar start boven
dien een onderzoek onder ge
reformeerden, waarbij de ver
schillen tussen de drie bloed
groepen nader uitgetekend
moeten worden.
„Ik ben niet pessimistisch",
antwoordt Dekker op de
vraag of de modern gerefor
meerde groep een blijvertje
zal zijn. Of de derde weg ook
gereformeerd moet heten,
weet hij niet. „Het kan anders
zijn. Ik denk dat veel nieuwe
dingen die opkomen oecume
nisch van karakter zijn. Niet
alleen gereformeerden, maar
ook veel hervormden en ka
tholieken proberen weer een
verbinding te leggen tussen
de moderne samenleving en
wat hen bezield in de christe
lijke traditie. Dus dat zal ze
ker niet een kerkelijk gere
formeerde weg zijn. Maar wel
gereformeerd in de zin van
dat het geloof er iets toe doet
in het leven en de samenle
ving".
Prof. Dekker spreekt zaterdag
aanstaande op de kennisma
kingsdag voor aankomende
studenten van de theologische
faculteit van de Vrije Univer
siteit. Informatie: 020
5482653.
STEVEN EMMENS
AMSTERDAM Het
thema van de Zondag van
de Arbeid 1990 is op
nieuw de tweedeling in
de samenleving. De dag
wordt gevierd rond 1 mei
of op de Biddag voor Ge
was en Arbeid op 18
maart.
Prof. dr. G. Dekker
men met die van de Neder
landse bevolking. De levens
beschouwelijke kloof die zij
zien tussen gereformeerden
en de rest van Nederland,
wordt waar het moderne ge
reformeerden betreft steeds
kleiner.
„Moderne gereformeerde ver
tonen nog wel de kenmerken
van de gereformeerden als
groep", legt Dekker (58) uit.
„Ze zijn zeer kerks, hun ge
loof is van betekenis voor hun
leven en ze stemmen nog in
met de meeste orthodoxe
FOTO: PERS UNIE
christelijke geloofsopvattin
gen. Op cultureel gebied zijn
ze dan wel conservatief, maar
op andere gebieden gaan ze
steeds meer lijken op de Ne
derlandse bevolking".
Dekker vraagt zich nu met
zijn compaan Peters af of ze
een momentopname hebben
gemaakt van een groep gere
formeerden die in overgang
zijn van orthodox via vrijzin
nig naar buitenkerkelijk of
ongelovig. „Of is het toch een
eigen manier van reageren op
de samenleving, om stand te
kunnen houden. Zodat je in
de toekomst echt kunt zeggen
dat de modernen een eigen
stroming zijn in het gerefor
meerde wereldje".
Een moeilijk te beantwoorden
vraag, vindt Dekker. Want
wat is nou gereformeerd. Is
dat instemmen met de zes
tiende eeuwse belijdenisgw-
schriften? Dan zijn veel mo
dernen niet meer gerefor
meerd. Of moet men zich be
paalde opvattingen over de
uitverkiezing als eigen be
schouwen? Dat is dan jammer
voor veel orthodoxen die ook
graag gereformeerd willen
heten. Dekker hanteert daar
om zelf het liefst de 'Kuyperi-
aanse' opvatting over wat ge
reformeerd is: gereformeer
den zijn gelovige mensen, ze
geven de bijbel een centrale
plaats, zijn kerkelijk actief en
vanuit dat geloof actief in de
samenleving".
Er zijn sociologen die sociale
groeperingen slechts twee
keuzen laten in de huidige
moderne samenleving, vertelt-
Dekker. „Als je gelovig wilt
blijven, moet je je afsluiten
van de samenleving, een bol
werk vormen en de boze we
reld laten voor wat hij is. De
andere mogelijkheid is probe
ren iets voor deze wereld te
betekenen. Door je aan te pas
sen. verlies je echter een deel
van de identiteit. Sommige so
ciologen zeggen zelfs dat een
groep op die manier het eigen
graf graaft, want dan hou je
niks meer over".
Het zoeken is nu naar een
derde weg tussen je isoleren
of verdwijnen in het niets,
meent Dekker. Een deel van
de modernen mag dan inder
daad op weg naar Nergens-
huizen zijn, bij de andere
groep is volgens Dekker her
leving waar te nemen. „Men
ontwikkelt, zij het met een
De Raad van Kerken en de
Dienst in de Industriële Sa
menleving vanwege de Ker
ken (DISK) voeren al een
paar jaar actie tegen de 'nieu
we' armoede in Nederland.
De kerken en DISK willen
niet volstaan met het bieden
van hulp in individuele nood
gevallen. Zij vinden dat er
structureel naar oplossingen
moet worden gezocht.
Onder het motto 'Tweedeling-
...Werk en de Vrouw' stelt
DISK vragen bij een zicht
baar wordende tweedeling in
onze samenleving. In 1990
wordt een overheidsbeleid
van kracht, dat ieder mens,
vooral vrouwen, wil stimule
ren tot economische zelfstan
digheid. DISK vraagt zich af
of het in de dagelijkse prak
tijk ook zo werkt en kijkt bij
de beantwoording vooral naar
de vrouwen in de laagste posi
ties.
In de brochure bij de Zondag
van de Arbeid toont DISK
aan dat armoede onder vooral
de vrouwen groeit. Vrouwen
nemen zowel in de werk- als
woonwereld een tweederangs
positie in, aldus DISK. Zij zijn
veelal afhankelijk van man
nen, uitkeringsinstanties en
anonieme rechtsregels en blij
ken eenzaam en arm te zijn.
De Zondag van de Arbeid be
staat inmiddels zeven jaar.
DISK ondersteunde in 1983
een verzoek van de Zeven-
bergse Conferentie, een bewe
ging van gelovige arbeiders,
aan de RK bisschoppenconfe
rentie en de Raad van de
Kerken om een Zondag van
de Arbeid in te stellen. Na vijf
jaar plaatsten de bisschoppen
de zondag officieel op de li
turgische jaarkalender. De
binnen DISK deelnemende
protestantse kerken onder
steunen het initiatief en ver
spreiden de brochure in hun
gemeenten.
Kennelijk
vermoeid zit paus
Johannes Paulus
II op zijn stoel
tijdens de
algemene
audiëntie, die
iedere week op
woensdag wordt
gehouden.
SCHIEDAM Een legioen
van ruim negenhonderd bid
dende mensen. Zo omschrijft
A. van Paarle Het Biddend
Leger. De vereniging, waar
van Van Paarle secretaris is,
bestaat sinds 1981 en spoort
haar leden aan tot gebeden
voor het herstel van het
rooms-katholieke parochiele-
De gelovigen kwamen vorige
week zaterdag voor het eerst
bijeen tijdens een ontmoe
tingsdag in Woerden. Er werd
onder meer gesproken over
de waarde van de eucharistie.
Voor de rooms-katholieken
die zijn aangesloten bij het
Biddend Leger „heel erg be
langrijk". aldus de secretaris.
Het Biddend Leger is negen
jaar geleden in het leven ge
roepen als onderafdeling van
de Stichting Herstel Rooms
Katholiek Parochieleven.
Deze stichting werd een jaar
eerder van de grond getild,
maar de initiatiefnemers
kwamen er al snel achter dat
„Wij hebben toen het Biddend
Leger opgericht om hen te
ondersteunen", licht Van
Paarle toe. „De negenhonderd
leden van Het Biddend Leger
zijn trouw aan de leer van de
kerk, en zien het liefst de rk-
kerk in Nederland zo snel
mogelijk weer opleven. Onder
de leden bevinden zich trou
wens ook vijftig Belgen en 27
zeer goede priesters."
De honderden katholieken
bidden voor intenties die door
het bestuur van de vereniging
elke drie maanden worden
aangereikt. Meestal wordt g
beden voor het snel oplossen
van de problemen binnen de
RK Kerk. „Maar", stelt de se
cretaris, „wij bidden ook voor
de wereldvrede. Wij denken
niet alleen aan onszelf, hoe
wel wij de leden ook oproe
pen te bidden voor priester
roepingen en het herstel van
het kerkbezoek."
Amerikaanse kerk verdeeld over oorzaken vermindering biecht
WASHINGTON Binnen de
Rooms-Katholieke Kerk in de
Verenigde Staten wordt zeer
verschillend gedacht over de
vraag, waarom gelovigen nog
zo weinig biechten. Dat blijkt
uit een studie die in opdracht
van de bisschoppen is uitge
voerd. Aan het onderzoek
hebben bijna de helft van alle
bisschoppen en priesters in
het land en 35 procent van de
regelmatige kerkgangers in
drie bisdommen meegewerkt.
Volgens de bisschoppen is
„een zwakker gevoel van zon
digheid" de belangrijkste oor
zaak van de afneming van de
biecht. Priesters noemen dat
pas als vierde oorzaak en voor
de leken is dat bijzaak. Vol
gens de priesters is de „alge
mene verwarring over wat
goed en fout is" de belangrijk
ste oorzaak, waarom ze zo
weinig gelovigen in de biecht
stoel aantreffen.
Ook de bisschoppen beschou
wen dit als een belangrijke
oorzaak, maar de leken zijn
daarover een andere mening
toegedaan. Zij stellen voorop
dat gelovigen op een andere
manier tegen de verzoening
aankijken en andere midde
len hebben ontdekt om zich
met God te verzoenen. Voor
de priesters komt dat op de
tweede plaats en voor de bis
schoppen op de vijfde. De le
ken noemen als alternatieven
voor de biecht het ontvangen
van de communie, persoonlijk
gebed, het tonen van diep be
rouw en een gesprek met een
vriend of vriendin.
Volgens pater Michael Walsh,
hoofd van het studiecentrum
van de Amerikaanse bis
schoppenconferentie, laten de
resultaten zien dat de kerk
succes heeft met de catechese.
Zoals in de 'Oefening van Be
rouw' staat, beschouwen de
Amerikaanse katholieken zo
wel de doop als de eucharistie
en de biecht als sacramenten
van verzoening. De gelovigen
„hebben meer waardering ge
kregen voor een bredere en
diepere traditie van de kerke
lijke leer", aldus Walsh.
