Thuis 'doktertje spelen'
Belangengroep wil verbod op geneesmiddel Ritalin
Maak kans op 'nn
naarBulgari
Ceidóefioirumt
Politiebonden
eisen andere
indeling regio's
Klas naar huis na
nekkramp - gevallen
CDA ruziet
over
opvolging
Kremers
WAT IS DE ZIN VAN ZELFTESTS VOOR CHOLESTEROL EN AIDS?
WEGENS BIJWERKINGEN BIJ HYPERACTIEVE KINDEREN
PvdA-bestuur wil sociale
vernieuwing concreet maken
Kamer wil subsidie'
koophuizen koppeli
aan hypotheekrente
Oud-ambassadeur
Van Lynden overleden
(GALL GAL
BINNENLAND
WOENSDAG 7 FEBRUARI 1990 PA
Schaakboeken blijven
toegankelijk voor publiek
DEN HAAG Minister Ritzen (on
derwijs en wetenschappen) heeft zijn
partijgenoot Dolman gerustgesteld. De
dertigduizend schaakboeken in de
Koninklijke Bibliotheek zijn wel de
gelijk toegankelijk voor het publiek.
Dolman is een verwoed schaaklief
hebber.
Een artikel in Vrij Nederland over de
toestand van 's werelds grootste
schaakboekencollectie, bracht hem sa
men met een aantal collega's tot
schriftelijke vragen. Ritzen antwoordt
dat circa 15.000 schaakboeken de hele
week in de algemene leeszaal be
schikbaar zijn. Het overige deel van
de collectie is voorlopig één dag in de
week beschikbaar.
DEN HAAG De grote agrarische ge
bieden in de Randstad moeten niet bij de
nieuwe politieregio's van de steden wor
den ingedeeld. Dat vinden de politiebon
den ACP en NPB. Volgens beide bonden
liggen de problemen op het platteland
heel anders dan in de grote steden. De
bonden willen dan ook dat de regio's
worden aangepast. Daarbij zouden de
agrarische gebieden moeten worden op
gedeeld in zelfstandige regio's. De bon
den zullen hun stem laten horen op de
hoorzitting die half maart in de Tweede
Kamer wordt gehouden over de nieuwe
politieregio's.
1.500 gld vrij
verdienen voor
kinderbijslag
DEN HAAG Staatssecreta
ris Ter Veld van sociale zaken
heeft bepaald dat voor het jaar
1990 inkomsten uit vakantie
werk tot een netto bedrag van
1.500 gulden niet van invloed
zijn op het recht op kinderbij
slag. Wordt meer verdiend
dan 1.500 gulden, dan wordt
alleen met het meerdere reke
ning gehouden bij de beoorde
ling van het recht op kinder
bijslag. Vorig jaar was de grens
nog 1.450 gulden. De verho
ging is het gevolg van een stij
ging van het netto-minimum
loon.
DEURNE Een klas met 25 kin
deren van een basisschool in Deur-
ne is gisteren naar huis gestuurd
nadat bij een van de leerlingen, een
jongetje, nekkramp was vastgesteld.
Vorige week overleed een vierjarig
meisje dat in dezelfde klas zat aan
deze besmettelijke ziekte. Decem
ber vorig jaar deed zich in dezelfde
klas ook al een geval van nek
kramp voor. Die zaak staat volgens
de Gezondheidsdienst los van de
twee recente gevallen. Volgens de
directeur van de school hebben ook
enkele ouders van leerlingen uit
andere klassen hun kinderen thuis
gehouden.
PvdA present bij
raadsverkiezingen
in Winschoten
WINSCHOTEN De PvdA in
Winschoten doet toch mee aan de
gemeenteraadsverkiezingen op 21
maart. Nadat de door interne ru
zies verscheurde afdeling lange
tijd niet in staat was met een lijst
uit te komen is gistermiddag als
nog een lijst met dertien namen
ingediend. Volgens secretaris A.
Beek ontbreken daarop de na
men van de omstreden PvdA-le-
den Visser en Heeres. Omdat zij
met een eigen lijst uit zijn geko
men, zijn ze geroyeerd als lid van
de PvdA. Het tweetal was voor
een deel van de partij niet accep
tabel.
MAASTRICHT VNO-
voorzitter mr. C. van
Lede, CDA-kamerlid drs.
P.R. van der Linden en
enkele anderen behoren
tot de kandidaten om de
Limburgse commissaris
van de koningin dr. S.
Kremers op te volgen.
Met name binnen het CDA is
de opvolgingsstrijd al in alle
hevigheid ontbrand. Bij Lim
burgse Eerste- en Tweede-
Kamerleden en een lid van
Gedeputeerde Staten is de
kandidatuur van Van Lede
(gepolst door een vooraan
staand CDA-lid) niet goed
gevallen. Zij zijn van mening
dat Van der Linden, afkom
stig uit Nuth, het gouver
neurschap in Limburg toe
komt. Niet alleen vanwege
zijn capaciteiten en zijn Lim
burgse afkomst, maar ook
door de minder fraaie behan
deling van de oud-staatsse
cretaris Van der Linden in
de beruchte paspoortaffaire.
De CDA-voorstanders van
Van der Linden signaleren
in Limburg zelf weerstand
tegen Van der Linden. Zij
nemen het de huidige com
missaris van de koningin
Kremers kwalijk dat hij on
langs de loftrompet over 'de
Hollander' Van Lede (die er
na de zomer na twee termij
nen als voorzitter van de
grootste werkgeversorganisa
tie mee stopt) als bekwaam
manager heeft gestoken. Of
schoon hij daaraan toevoegde
zich niet met zijn opvolging
te willen inlaten. De PvdA-
fractie in de Provinciale Sta
ten van Limburg heeft zich
verzoend met de benoeming
van een CDA-kandidaat,
maar vindt Van der Linden
gezien de paspoortaffaire on
voldoende gezaghebbend en
te weinig manager.
ELKE DONDERDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS, MUZIEK
THEATER. RECREATIE. EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
DEN HAAG In de Ver
enigde Staten en bin
nenkort vermoedelijk ook
in Nederland is een
test in de handel waarmee
je zelf, thuis, heel eenvou
dig en binnen tien minu
ten kunt zien of je een
keelontsteking hebt. Vol
gens sommigen is dit de
aanzet tot doe-het-zelftests
voor het aids-virus, be
paalde vormen van kan
ker en erfelijke ziekten.
Want in beginsel kan
thuis alles wat in de labo
ratoria kan. De vraag is of
dat zin heeft of juist onzin
is. Op een symposium in
Utrecht gaan voor- en te
genstanders van thuis
dokteren morgen uitge
breid in op die vraag.
Het aspirientje en de koorts
thermometer zijn vermoede
lijk de bekendste vormen van
gezondheidszorg waar geen
arts meer aan te pas komt.
Maar zeker zo ingeburgerd is
onderhand de zwangerschap
stest en voor diabeten is het
zelf testen van het suikerge
halte in hun bloed al even
vanzelfsprekend.
Op het symposium in Utrecht
komen niet de zelfmedicatie,
maar uitsluitend de laatste ca
tegorie, de OTC-tests, aan bod.
Waarbij OTC staat voor 'over
the counter'; over de toonbank
dus ofwel vrij verkrijgbaar,
eventueel zelfs bij Albert
Heijn. Met deze doe-het-zelf-
tests kan iedereen die dat wil
zelf zijn lichamelijke gesteld
heid vaststellen of een bepaal
de ziekte danwel ziektever
wekker opsporen.
Dat lijkt aantrekkelijk. Voor
de consument, die geld en
moeite bespaart; voor de arts,
die nauwelijks nog mensen
met allerlei vage klachten op
zijn spreekuur krijgt; voor de
samenleving, die minder geld
kwijt is voor de gezondheids
zorg. Daarentegen zijn er men
sen die menen dat de kosten
juist zullen stijgen, omdat
mensen meer gebruik van de
zorg zullen maken omdat ze
zekerheid willen na een zelf
test. Daarnaast is het de vraag
of het wel zo wenselijk is
(straks) te kunnen zien of je
een geslachtsziekte hebt, een
te hoog cholesterolgehalte, een
De zwangerschapstest is wellicht de bekendste vorm van doe-het-zelf dokteren.
te hoog promillage alcohol, een
nierziekte, een leverontste
king. Of, nog een stap verder,
heb je er iets aan om zelf te
kunnen ontdekken dat je sero
positief bent, een bepaalde
vorm van kanker hebt of een
zwaar gehandicapt kind krijgt
zodat je abortus gaat overwe
gen?
Bezorgd
Tijdens het begrotingsdebat
van volksgezondheid toonde
PvdA-kamerlid Marianne Rui-
grok zich vorige week bezorgd
over het toenemend aantal
medische doe-het-zelftests. Zij
vroeg om een kwaliteitskeur
merk en een paar dagen later
kwam staatssecretaris Simons
haar daarin tegemoet. Mr. F.
Hes, die (tijdelijk) optreedt na
mens symposium-organisator
Diagned, de belangenorganisa
tie van importeurs en distribu
teurs van diagnostische pro-
dukten: „Zo'n kwaliteitskeur
merk is pas het begin. De
overheid zal straks moeten
zeggen wat wel en niet kan,
want het gaat er niet zozeer
om wat wel en niet mogelijk
is, maar om wat ethisch wel en
niet verantwoord is. Wat de
politiek gaat doen is voor mij
dan ook zo duidelijk als wat.
Op zeer korte termijn zal die
een aantal testen ronduit gaan
verbieden".
Mr. Marianne de Bruin, even
eens juridisch adviseur na
mens de organisatie: „Maar er
is ook nog zoiets als het zelfbe
schikkingsrecht van elke bur
ger. Als die zichzelf nou op
kanker zou willen testen, wat
heeft de overheid daar dan
mee te maken? Bij de vraag
wat wel en niet wenselijk is
zal daarom een aantal criteria
moeten worden gehanteerd: de
uitkomst van zo'n test. mag
niet levensbedreigend zijn en
als je iets ontdekt moet je de
mogelijkheid hebben daar iets
aan te doen, al dan niet met
behulp van een arts. Ik denk
dat 'preventie' hét sleutel
woord is. Tests op aids en kan
ker zullen dan dus afvallen,
maar tests voor het choleste
rolgehalte en geslachtsziekte
zullen er zeker komen. Het is
zinnig om te weten dat je cho
lesterolgehalte te hoog is, want
dan kun je er iets aan doen.
En als je weet dat je een ge
slachtsziekte hebt, kun je
voorkomen dat je die over
draagt".
In de Verenigde Staten bestaat
al enige tijd een cholesteroltest
die ook veel wordt verkocht.
Een bedrijf dat niet is aange
sloten bij Diagned wilde die
test vrij recent in Nederland
introduceren, maar moest daar
van af zien na vooral heftige
weerstand van de Nederlandse
Hartstichting. Deze stichting
vindt dat een dergelijke test
alleen onder begeleiding van
een arts gedaan mag worden,
omdat mensen zich anders
maar. nodeloos ongerust ma
ken over de uitslag. Ook vindt
de Hartstichting dat het cho
lesterolgehalte alleen niets
zegt over het risico op hart- en
vaatziekten; er zijn meer risi
cofactoren.
Zorgvuldig
Er zijn twee soorten zelftests.
De ene gebeurt op advies van
de arts, zoals bij suikerziekte,
de andere gebeurt op initiatief
van de consument, zoals de
zwangerschapstest. Tegenstan
ders zeggen dat vooral die
laatste soort niet erg wenselijk
is, omdat de 'patiënt' niet in
staat zou zijn dat zorgvuldig te
doen.
Dr. B. van Weemen van Orga-
non, producent van diverse
doe-het-zelftests, vindt dat on
zin. Bij een vergelijkend on
derzoek van de zwangerschap
stest bleek dat de vrouwen
veel correctere resultaten
boekten dan het personeel van
het laboratorium. Van Wee-
men vermoedt dat dit komt
doordat de vrouwen beter ge
motiveerd zijn en de instruc
ties bij de test zorgvuldiger op
volgen. Dat zal vermoedelijk
ook het geval zijn bij de ande
re tests en bovendien mérkt
Van Weemen op dat mensen
een steeds hoger opleidingsni
veau hebben.
Mr. Hes: „Eén van de voor
waarden van doe-het-zelftests
is dat ze goed uit te voeren
zijn, je moet er niet thuis een
klein laboratoriumpje voor no
dig hebben. En ze moeten per-
fect zijn, er mag geen reden tot
twijfel zijn. De diagnose die je
na zo'n test kunt stellen, moet
dus buiten kijf staan. De bij
Diagned aangesloten leden
hebben daarvoor ook een aan
tal gedragsregels opgesteld
waaraan ze zich moeten hou
den. Zo mag niemand een test
op de markt brengen die el
ders verboden is".
N ieu wsgierigheid
Met uitzondering van de
bloedsuikertest voor diabeten
gaat het tot nu toe om tests die
niet direct noodzakelijk zijn en
ook vrij onschuldig zijn. Ze
komen voornamelijk tegemoet
aan de nieuwsgierigheid. Maar
mensen willen steeds meer
over hun eigen gezondheid
weten en dus lijkt het logisch
dat er steeds meer tests op de
markt zullen komen.
In de VS wilden onlangs di
verse fabrikanten al een aid-
stest op de markt brengen,
maar de gezondheidsautoritei
ten verboden dat. Menigeen
vraagt zich echter af hoe lang
de overheid de druk van de
bevolking zal kunnen weer
staan. „Zoiets kan", zegt mr.
Hes, „een kwestie van uitstel
zijn. Aan de anti-conceptiepil
is een enorme ethische discus
sie voorafgegaan: moest die
nou wel of niet op de markt
komen? Nu is de pil niet meer
weg te denken. Het is dus niet
uit te sluiten dat een test
waarvan we nu zeggen 'niet
doen', over een aantal jaren
toch op de markt komt en ge
meengoed wordt".
DICK HOFLAND
AMSTERDAM De Citi
zens Commission on Hu
man Rights (CCHR) in
Amsterdam heeft bij de
Tweede Kamer verzocht
alles in het werk te stel
len het geneesmiddel Ri
talin zo snel mogelijk uit
de handel te halen. Prof.
dr. L. Reijnders van de
Stichting Natuur en Mi
lieu en buitengewoon lid
van de Geneesmiddelen
commissie ondersteunt de
actie van de CCHR.
Het preparaat dat voorname
lijk wordt toegepast bij de be
handeling van kinderen met
hyperactiviteit, heeft volgens
de belangengroep zulke ernsti
ge bijwerkingen dat het on
verantwoord is het middel nog
langer voor te schrijven. De
Nederlandse Vereniging voor
Psychiatrie (NVP) doet de be
weringen van de CCHR en
van Lucas Reijnders af met
„onwetenschappelijk geklets".
Voorzitter H. Gerritzen van de
sectie jeugd- en kinderpsychia
trie van de NVP vindt zijn te
genstanders zelfs te „onbenul
lig" om met ze te praten. Aan
het onderwerp wenst hij ver
der geen woord vuil te maken.
Ritalin wordt sinds 1954 in Ne
derland in toenemende mate
gebruikt ter bestrijding van
het fenomeen MBD (Minimal'
Brain Dysfunction), waaron
der hyperactiviteit. Het middel
(methylphenidaat) is een am-
fetamine-achtig preparaat dat
naast cocaïne en morfine on
der de opiumwet valt. Het me
dicament mag danook alleen
op uitdrukkelijk advies van
een medicus worden verstrekt.
De voorgeschreven doseringen
zijn uiterst laag. Volgens de
psychiatrie is het een veilig
geneesmiddel.
De belangengroep en professor
Reijnders hebben daar geheel
andere ideeën over. Mevr. F.
Azimullah van de CCHR
noemt echter enkele schadelij
ke gevolgen van het gebruik
van Ritalin: angst, concentra
tie- en leerstoornissen, depres
sies, gewichtsverlies en rem
mingen in de groei van het
kind, desoriëntatie, ernstige
agressiviteit en zelfs zelf
moord. Bovendien werkt het
middel verslavend. Ze baseert
haar kritiek mede op versla
gen uit Amerika over de vol
gens haar 'trieste' gevolgen
van het gebruik en de vele
klachten die bij de CCHR in
Amsterdam binnen komen
van verontruste ouders. Voorts
wijst zij op de rechtszaken die
in de Verenigde Staten lopen
tegen onder meer de produ
cent Ciba Geigy en de psychi
aters die Ritalin daar hebben
voorgeschreven. Ze wijst er
bovendien op dat het middel
in Zweden uit de markt is ge
haald.
Producent Ciba Geigy geeft
toe dat Ritalin bijwerkingen
kan hebben. Dit kan echter al
leen gebeuren wanneer mis
bruik van het medicament
wordt gemaakt. Omdat Ritalin
alleen onder strenge controle
en onder speciale condities
wordt verstrekt, komen bij^
verschijnselen hier niet voor,
aldus de onderneming. In Ne
derland krijgen 350 tot 500 pa
tiënten het middel toegediend.
SUSKE EN WISKE
Ti
DE BEZETEN BEZITTER
(c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Productions
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het partij
bestuur van de PvdA
vindt dat het begrip socia
le vernieuwing, de wa
penspreuk van het kabi-
net-Lubbers/Kok, zo
spoedig mogelijk concreet
gestalte moet krijgen.
Begin maart organiseert de
partij een conferentie waar lo
kale en provinciale bestuur
ders en mensen uit de vakbe
weging en andere maatschap
pelijke organisaties ideeën en
ervaringen kunnen uitwisse
len over „sociale vernieuwing
in de praktijk".
„We moeten niet blijven ste
ken in een discussie over wat
sociale vernieuwing precies in
houdt", zei partijvoorzitter
Marjanne Sint gisteren tijdens
een bijeenkomst met journalis
ten. „Iedereen weet dat het
vooral hierom gaat: mensen
die naar de rand van de sa
menleving zijn gedrukt
moeten er op alje mogelijk
manieren weer bij betrokken
worden. Er gebeurt op dat
punt al een heleboel, maar nog
lang niet iedereen weet welke
mogelijkheden er zijn en wel
ke moeilijkheden je bij de rea
lisering daarvan moet zien te
overwinnen. Daarom wil de
PvdA dat er na de conferentie
een landelijke uitwisseling van
projecten en ideeën komt. Op
ons partijbureau zal daartoe
een speciaal meldpunt worden
ingesteld. Alle partij-afdelin
gen kunnen daar hun tips
kwijt en informatie opvragen.
Zo willen we de sociale ver
nieuwing van onderaf zicht
baar maken".
Het project 'sociale vernieu
wing in de praktijk' zal aan
staande zaterdag op een partij
raadsvergadering van de
PvdA in Amsterdam worden
besproken. Het idee vloeit
voort uit de interne partijdis
cussies over het rapport 'Be
wogen Beweging', waarin
ideeën over de strategie van
de PvdA en vernieuwing van
de partijstructuur waren aan
gedragen. Marjanne Sint kon
digde aan dat er een aantal ac
tiviteiten op stapel staat „om
de partij aantrekkelijker en
inspirerender te maken, zowel
voor degenen die in de PvdA
actief zijn als voor de mensen
die op grotere afstand staan".
DEN HAAG Een meer
derheid in de Tweede Ka
mer van PvdA, VVD en
D66 wil dat staatssecreta
ris Heerma (CDA) de
hoogte van de subsidie op
premiekoopwoningen laat
afhangen van de stand
van de hypotheekrente.
Dat werd gisteren duide
lijk tijdens het debat over
de begroting van hef mi
nisterie van volkshuisves
ting, ruimtelijke ordening
en milieubeheer voor
1990.
Vorig jaar zijn van de 21.000
door het rijk geplande premie
koopwoningen er ruim 7000
niet verkocht. Deze met 35
procent ingezakte verkoop is
volgens deskundigen buiten en
binnen de Kamer veroorzaakt
door de gestegen hypotheek
rente, de strengere eisen voor
gemeentegarantie en de rege
ling dat een huishouden met
een (belastbaar) inkomen bo
ven 43.500 gulden per jaar
geen subsidie meer ontvangt.
PvdA, VVD en D66 vinden nu
dat de subsidie moet stijgen als
de hypotheekrente omhoog
gaat en weer kan dalen als de
rente zakt.
PvdA-woordvoerder De Pree
wees erop dat het dep?
een aantal jaren ge)'
subsidie voor premis'
ningen heeft verlaag;
de hypotheekrente aar
len was. VVD'er E(
hield Heerma voor dai.
huidige situatie niets
komt van het regerint
het eigen-woningbezi),
groten.
De CDA-fractie zei op*
alleen zorgen te hebk
het feit dat de hui
met lagere inkomens, j
premiekoopwoningen
zijn bedoeld, zonder vi
geld een dergelijk h"
meer kunnen kopen.
De grote fracties in de
Kamer vroegen de st;
taris dringend aanda<
ven aan de nieuwl
woningen in de vrije
de licht gesubsidieerd!
rie in de stedelijke agi
ties van de Randstad.
naar de wat duurdere i
re woningen is daar f
ren groter dan het aai
CDA'er Koetje wees f
in Den Haag en Utj
woningbouw dreigt te
ren wegens gebrek aai
grond. Daardoor zou oi
ten kunnen ontstaan
gaan bouwen op plaats
niemand op zit te wac|
staatssecretaris antwo„
Kamer morgen.
Laatste ronde
De bakker in Jisp kondigt zijn komst nog altijd aan met
In dit geval is het meer de bel voor de laatste ronde, w
beleeft zijn laatste dagen als zelfstandige gemeente. Doo
meentelijke herindeling, die vandaag in de Tweede Karr
behandeld, zal Jisp opgaan in de gemeente Wormerlant
DEN HAAG Op 72-jarige leeftijd is afgelopen maal
Den Haag oud-ambassadeur D.W. baron van Lynden pij
overleden. Baron van Lynden werd op, 22 april 1917 gen
Amsterdam. Na een loopbaan bij de Koninklijke Marine j'
in 1949 in de buitenlandse dienst. Van Lynden was g
neerd in onder meer New York (VN), Londen en Wem
laatste standplaats was Bonn, waar hij ambassadeur wal
vens hoofd van de Nederlandse militaire missie bij de G<
de Bestuursraad in Berlijn.
(ADVERTENTIE)
Of win één va
andere aantrekke
prijzen me
Gall Gall Ba
festival. Vraa
wedstrijdfo
w fil
hoi
