Zorgen dat de kerk doorgaat
Cetdoe Soman!
brieven van lezer
Snipperen
kerk
wereld
Lutheranen waarschuwen voor nationalisme
CcidócSouxcMit
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
Ccidóc Souoant
ZATERDAG 3 FEBRUARI 1990 PAGIN,
Leger des Heils: nieuwe korpsen Oostblok
AMSTERDAM Het Nederlandse Leger des Heils gaat probe
ren nog dit jaar in Tsjechoslowakije diverse afdelingen van de
grond te tillen Het internationale hoofdkwartier van het Le
ger des Heilsin in Londen heeft enkele Westeuropese landen
de opdracht gegeven in het Oostblok de sinds 1949 verboden
organisatie nieuw leven in te blazen. Nederland kreeg Tsjecho
slowakije toegewezen. De opzet van deze hulpverlening is om
mensen uit Tsjechoslowakije naar Nederland te halen en hen
bekend te maken met de activiteiten van de Nederlandse heil
soldaten. ,.Wij sturen geen zendelingen naar Oost-Europa",
verduidelijkt majoor P. Verpoorte. „Allereerst proberen wij
contacten te leggen met heilsoldaten die voor 1949 actief wa
ren. Zij zijn dé personen om nieuwe afdelingen op te richten".
Spaanse vrouw gestorven na duiveluitdrijving
MADRID Een Spaanse vrouw is gestorven aan de gevolgen
van een lompe poging om een 'duivel' bij haar uit te drijven, zo
heeft het Ruiz de Alda-ziekenhuis in Granada bevestigd. De
36-jarige Encarnacion Guardia werd gisteren met zware ver
wondingen in de schedel, de schede en de aars in het zieken
huis opgenomen. De vader van de vrouw heeft een aanklacht
ingediend tegen een bakker (46), die als 'duiveluitdrijver' heeft
gefungeerd, en tegen drie nichten van zijn dochter die haar
hadden overgehaald om aan het ritueel mee te werken. Tijdens
de 'duiveluitdrijving' dwongen de vier de vrouw kennelijk een
zoute drank te drinken en bewerkten zij haar met een ijzeren
staaf. Het incident staat niet op zichzelf. Herhaaldelijk komen
duiveluitdrijving en satans-missen in Spanje voor.
door Marinus van der Berg
Op de deur die vroeger
toegang gaf tot een spreekka
mertje, nu tot een werk- en
vergaderruimte, zag ik een
geel plakkertje. 'Ik ben even
snipperen,' staat er op. 'Ik
heb het erop geplakt en nu
kan ik het er niet meer afkrij
gen,' bekent de huisgenote
van de pastor. Er klinkt geen
spijt maar wel 'n wens door in
haar stem. Pastorieën waren
in vroegere tijden vaak geslo
ten burchten. Pastores wer
den soms bewaakt door een
huishoudster. Ook toen waren
er al huishoudsters die als
gastvrouwen waren en bijna
alle parochianen bij naam
kenden. Ze waren het visite
kaartje van de parochie. Ze
deden heel wat pastoraal
werk. Tegenwoordig is het
aantal huisgenotes van pries
ters teruggelopen. De bis
schop van Groningen sprak
vorig jaar over de vereenza
ming in de pastorieën. Waar
nog huishoudsters zijn, veelal
gastvrouwen of huisgenotes
genoemd, meestal ongehuwde
vrouwen, soms religieuzen,
daar scheppen zij vaak een
gastvrije sfeer aan de deur en
in huis. Hans Bouma schreef
een aardig boekje: "Klein ap
plaus". Ik neem het hem als
gereformeerde collega niet
kwalijk. Hij dacht aan velen,
maar niet aan deze vrouwen
die lange dagen in touw zijn.
Ze willen ook wel eens snippe
ren, maar ook zij komen soms
niet veel verder dan hun wens
op een deur te plakken. Je
moet weer eens een tijdje op
zo'n pastorie zijn om te mer
ken hoevelen er aan de deur
komen. En niet te vergeten
aan de telefoon. Velen hebben
een boodschap achter de
boodschap. Wie de deur
opent, de telefoon aanneemt
moet vaak luisteren met aan
dachtige achterdocht. Er is
zovaak een verhaal achter het
verhaal. Zovaak de vraag naar
een warm en luisterend hart
voor het grote en kleine ver
driet in het mensenhart. Hoe
opener en hartelijker de deur
die wordt opengedaan, des te
groter wordt de stroom van
hen die aankloppen. Maar ook
neemt de noodzaak naar
'even snipperen toe.' Toch
kan dit onverantwoord in het
geding komen. De tegenwoor
dig geprivatiseerde, maar niet
sneller werkende Post - ook
de gewone briefpost was met
de Kerstdagen wel erg lang
onderweg soms - moedigt het
gebruik van de telefoon aan.
Begrijpelijk, want zij verdient
eraan. Zij heeft ook geen baat
bij een variatie op het gezeg
de: 'eet verstandig, neem een
appel.' 'Bel verstandig en doe
niet altijd een appél.' Veel col
legapastores en ook huisge
noten beschouwen het als een
goede zaak om geen kantoor
tijden te kennen van negen
uur tot vijf uur. Wie in nood is,
kan ten allen tijde bellen,
soms zelfs iemand bereiken
via een sematone. Vele alleen-
wonenden hebben een ant
woordapparaat en soms zelfs
een inspreekmogelijkheid. Er
wordt veel gedaan om de be
reikbaarheid en beschikbaar
heid is bij de meesten een ge
voelig punt. Toch zijn er mo
menten waarop huisgenotes
en collega's zuchten. Ze zeg
gen het niet steeds hardop en
direct. Helaas. Dat zijn de mo
menten waarop je denkt:
'moet je daarvoor nu aan de
deur komen? moet je daar
voor nu nog zo laat opbellen?
had dit niet kunnen wachten
tot morgen? had je hiervoor
niet een ander kunnen bellen?
De gemakzucht beheerst
soms ook het telefoonverkeer
naar pastoriefi. Vele pastores
en hun huisgenoten wensen
een lage drempel voor men
sen in nood, voor mensen met
een verhaal in hun hart dat ze
graag willen delen. De drem
pel wordt verhoogd door on
nadenkende, soms zelfs eise-
rige aan- en opbellers die di
rect als verwende kinderen
een antwoo/d willen. Zoals ze
in de supermarkt direct op
hun wenken bediend willen
worden. Pastores, ook in niet-
katholieke pastoriefi, en hun
huisgenoten hebben recht op
even snipperen. Het is drin
gend nodig omwille van hun
gezondheid en gezond pasto
raat. Soms vraag ik me af of
dit wel voldoende beseft
wordt. Meestal dringt dit pas
door als het te laat is.
MARINUS VAN DEN BERG
De meeste mensen
willen liever
bewonderd dan
bemind worden.
Mme D'Arconville
INITIATIEFNEMER VERENIGING PAROCHIEBESTUREN GERRIT FRANSEN:
ROTTERDAM Zorgen
dat de (plaatselijke) kerk
doorgaat. Dat is het motto
waarmee Gerrit Fransen
zijn taak als parochiebe
stuurder en voorzitter
van de BIPA (Beraad in
zake Parochiële Aangele
genheden) opvat. De
BIPA is een landelijke
beraadsgroep die twee
jaar geleden op initiatief
van Gerrit Fransen van
de grond is gekomen.
Parochiebesturen houden
daarin contact met elkaar om
onderling problemen te be
spreken. De samenwerking
kwam twee jaar geleden in
een stroomversnelling door de
invoering van'het Algemeen
Reglement voor het bestuur
van een parochie. Op grond
van het nieuwe kerkelijk
wetboek verordonneerden de
bisschoppen onder meer dat
de pastoor opnieuw aan het
hoofd van het kerkbestuur
zou moeten staan en dat de
parochievergadering die ver
antwoordelijk is voor de be
sluiten slechts een louter ad
viserende rol zou krijgen. Na
dat een aantal parochiebe
stuurders tegen deze maatre
gel te hoop was gelopen, wer
den de bepalingen wat ver
soepeld. De pastoor zou de lei
ding van de parochievergade
ring weer kunnen overdragen
aan een vice-voorzitter en het
belang van de adviezen van
de parochievergadering werd
opgewaardeerd.
Fransen, zelf al twaalf jaar
kerkbestuurder in Rotterdam
west en' onlangs als ambte
naar bij de Rotterdamsege-
meentelijke sociale dienst met
vut gegaan, meent dat het re
glement eigenlijk een laatste
poging in een lange reeks was
de kerkelijke klok terug te
zetten door opnieuw op gefor
ceerde wijze de gewijde
ambtsdrager in het middel
punt te plaatsen.
Hij toont zich niettemin rede
lijk tevreden met de wijze
waarop de zaak rond het alge
meen reglement is geregeld.
Fransen is voor alles een man
die in goed overleg met de
kerkelijke autoriteiten zaken
wil regelen. Toen twee jaar
geleden de gemoederen rond
het parochiereglement hoop
opliepen, wist Fransen die te
bedaren „Het kan nooit zo
zijn dat we oppositie gaan
voeren tegen de kerkelijke
gezagsdragers". Dat bespeurt
hij nogal eens bij de vereni
ging van pastorale werkers,
waar volgens hem vaak de
mentaliteit bestaat „er eens
flink tegen aan te gaan". Ook
Gerrit Fransen
onlangs naar aanleiding van
de moeilijkheden rond de
Zwolse pastor André Zandbelt
heeft hij er geen behoefte aan
op overhaaste manier offen
sief op te treden zoals hem
van verschillende kanten is
gevraagd.
Goed werk
Hij constateert dat de contac
ten tussen de regionale afde
ling van de BIPA en het bis
dom Rotterdam (in elk bis
dom is er een met uitzonde
ring van Limburg) redelijk
goed zijn. Vicaris Zuidgeest is
een geregelde gast van de re
gionale vergaderingen in Rot
terdam. „Hij heeft zich erg te
vreden getoond over onze
werkzaamheden. Jullie doen
fantastisch werk, heeft hij te
gen ons naderhand gezegd".
„Kijk", zegt Fransen, „dat
moeten we hebben. We zijn
gewoon bezig met het oplos
sen van problemen, daar heb
ben we meer aan dan dat
onze vereniging niet officieel
is erkend en uit frustratie
daarover brieven schrijft".
Fransen wendde zich twee
jaar geleden tot kardinaal Si-
monis om erkenning voor de
BIPA. Die vroeg zich af of dat
nou wel moest en hield de
boot af. Nou, zegt Fransen nu,
dan gaan we toch gewoon zelf
niging een raamstatuut opge
steld. Daarbij beroept de
BIPA zich op de verantwoor
delijkheid die christengelovi
gen gekregen hebben op basis
van documenten van het
Tweede Vaticaans Concilie en
de jongste bisschoppensynode
van 1987 in Rome. Een lande
lijke adviesraad met een aan
tal hoogleraren ondersteunt
het bestuur
Fransen zegt dat het horizon
tale overleg tussen de paro
chiebesturen binnen de dioce
sane afdelingen - daar vindt
op de eerste plaats het overleg
plaats - iets is dat nog moet
groeien. „Vroeger was het zo
dat je als kerkbestuur je auto
matisch wendde tot de deken
of het bisdom. Die gewoonte
zit er nog heel sterk in en
daar heb ik ook niks op tegen.
Maar in deze tijd gaat het er
om dat parochies weerbaarder
moeten zijn om problemen
het hoofd te kunnen bieden.
Ik bedoel niet dat ze acties te
gen het kerkelijke gezag
moeten gaan voeren, maar
wel dat ze van elkaar kunnen
leren b'j het aanpakken van
allerlei soorten problemen.
Nu zou je daarvoor weer al
lerlei cursussen kunnen orga
niseren, maar daar hebben die
bestuurders meestal geen tijd
voor. Ze hebben hun handen
meestal al vol. Een alternatief
is' dat ze van elkaar proberen
te leren, bijvoorbeeld op zo'n
regionale bijeenkomst waar
van we er tot nu toe al vier
hebben gehouden. De inte-
FOTO: CEES VERKERK
ressse ervoor is steeds zeer be
hoorlijk".
Somber
„Vorig jaar hadden we als
thema 'Zorgen voor de toe
komst'. We bedoelden dat in
dubbel zin We moeten als be
stuurders denken aan de toe
komst, maar we maken ons
natuurlijk tegelijkertijd zor
gen over de toekomst van de
kerk. Op sombere momenten
kun je je afvragen of de ka
tholieke kerk geen secte
dreigt te worden, een kleine
kring van getrouwen die er
een sterk afwijkend wereld
beeld op na houdt.
Hier in net bisdom zal er over
vier tot vijf jaar in de helft
van de parochies nog maar
een priester zijn. De beleids
lijn van het bisdom is pastora
le werkers uit de parochies
weg te halen en die onder te
brengen naar het categoraal
pastoraat (ziekenhuis/gevan
genis e.d.) Als ze in parochies
willen functioneren, dan
moeten ze maar diaken wor
den, zo wordt bij het bisdom
geredeneerd. Dat is jammer,
de pastoraal werkers hebben,
doordat ze meestal ook een
gezin hebben veel meer con
tact met de mensen. We heb
ben de professionaliteit in ons
midden, maar er wordt geen
gebruik van gemaakt. In
plaats daarvan wordt de rol
van de priester nader aange
scherpt".
„Dat gaat allemaal duidelijk
tegen de ontwikkelingen van
de laatste dertig jaar in. Wat
je ook kunt zeggen van deze
tijd, in vergelijking met dertig
jaar geleden is er veel meer
betrokkenheid gekomen. We
hebben nu een vrijwilligers-
kerk. Mensen zijn sterk be
trokken, niet alleen dat zij al
lerlei functies vervullen,
maar ook inhoudelijk wat het
geloof zelf betreft, zijn zij be
trokken geraakt. En dat is iets
dat de institutionele kerk niet
kan tegenhouden. Het gevolg
van die betrokkenheid is ook
dat zo'n kerk plaatselijk een
sterk verschillend karakter
kan hebben".
Bespreekbaar
Niettemin heeft Fransen er
geen enkele behoefte „opposi
tie" te plegen. „Als BIPA wil
len we niet participeren de
Acht mei-beweging. Zelf ga ik
wel geregeld naar die mani
festaties toe, maar ik ben het
niet in alle opzichten met hen
eens. Als je wilt onderhande
len met de bisschoppen, moet
je ze niet provoceren met
punten waarvan je van tevo
ren kunt vaststellen dat ze
kwaad worden. Maar de bis
schoppen moeten ook bereid
zijn te praten. Er zijn altijd
bespreekbare punten, dus dat
moet kunnen".
Als kerkbestuurder moet je zo
gewoon en zo eerlijk mogelijk
je werk doen. Toen ik voorzit
ter van de BIPA werd, heb ik
een toernee gemaakt langs
een groot aantal parochiebe
sturen en ik heb gemerkt dat
velen net zo over de situatie
denken als ik. Je doet je werk
en je ziet ook dat de zaak dan
loopt. Een heel goed voor
beeld is het bisdom Haarlem,
de kerk gaat daar zijn gang,
de bisschop doet er niet toe.
Alleen in Limburg is de situa
tie echt afwijkend. In Lim
burg merk je dat bestuurders
angstig zijn. Iemand wilde
wel lid worden van de BIPA.
maar toch durfde hij niet bij
ons te komen omdat hij dan
zijn baantje zou kunnen kwijt
raken".
Pessimistisch over de toe
komst is Fransen niet. Elke
periode in de kerkgeschiede
nis heeft zo zijn problemen
gehad, zegt hij. „De Heilige
Geest leidt de kerk, maar dat
zijn ook de gelovigen. Hij
heeft zich niet uitsluitend
genesteld in Rome of Utrecht.
Ik ben er van overtuigd dat
de komende generatie een
heel andere kerk zal meema
ken. Mijn plicht is het daar
aan mee te werken, niet door
brieven te schrijven of acties
te voeren, maar door gewoon
mijn werk te doen.
PAUL VAN VELTHOVEN
CURITIBA De Luther
se Wereldfederatie
(LWF) beziet het toene
mend nationalisme in
Oost-Europa met grote
zorg. Er mag niet worden
gebogen voor „de demo
nische goden van bloed,
bodem en ras", aldus se
cretaris-generaal Gunnar
Staalsett tijdens de alge
mene vergadering van de
LWF in de Braziliaanse
stad Curitiba.
Lutherse kerken in Oost-Eu
ropa mogen nooit „onkritische
handlangers van nieuwe na
tionale ideologieën" worden,
aldus Staalsett. De Noor voeg
de eraan toe dat een verenigd
Europa zich nooit mag afslui
ten van de rest van de wereld,
maar zijn verantwoordelijk
heid voor de Derde Wereld
moet kennen.
De Westeuropese kerken
moeten zich volgens Staalsett
de komende jaren vooral toe
leggen op hun eigen vernieu
wing. Zij moeten niet hun
hoop vestigen op meer pasto
res of nieuwe evangelisatie
campagnes, maar dienen zich
volledig in te spannen voor de
strijd voor gerechtigheid,
vrede en behoud van de
schepping.
De secretaris-generaal pleitte
in zijn toespraak ook voor een
actieplan voor ee evenredige
vertegenwoordiging van man
nen en vrouwen in bestuurs
organen van de Lutherse ker
ken. Op de volgende algeme
ne vergadering (1996) hoopt
Staalsett de eerste vrouwelij
ke bisschop te kunnen ver
welkomen.
Paus Johannes Paulus II
heeft de duizend bezoekers
van de achtste algemene ver
gadering per brief laten we
ten dat het streven van de
christenen naar eenheid ooit
zijn doel zal bereiken. De
paus wordt gesterkt in zijn
mening door de goede contac
ten die de afgelopen jaren zijn
ontstaan tussen de LWF en de
pauselijke raad voor de een
heid onder de christenen.
Leiding Russisch-Orthodoxen
roept hulp Gorbatsjov in
MOSKOU De leiding
van de Russisch-Ortho-
doxe Kerk heeft de hulp
van Sovjetleider Michail
Gorbatsjov ingeroepen
om een einde te maken
aan het geweld in de
Oekraine door 'extremis
ten' van de met Rome
verbonden Oekrains-Ka-
tholieke Kerk. Dit heeft
aartsbisschop Kyrill van
Smolensk en Kaliningrad
volgens het sovjetpersbu
reau Tass tijdens een
persconferentie bekend
gemaakt.
De Russisch-Orthodoxe Kerk
hoopt, dat Gorbatsjov op basis
van de wet een oplossing weet
te vinden voor de geschillen.
Daarbij dient rekening te
worden gehouden met de be
langen van beide kerken, on
derstreepte Kyrill.
De kerkleiding heeft de afge
lopen dagen gesproken over
de situatie in de Russisch-Or
thodoxe Kerk in verband met
de toenemende etnische en
religieuze botsingen in diver
se republieken.
De kerkleiding besloot de
kerk in het buitenland te re
organiseren. Alle buitenland
se eparchieën (bisdommen)
zullen voortaan rechtstreeks
ressorteren onder de heilige
synode van Moskou. Er zijn
negen buitenlandse epar
chieën, waaronder Berlijn en
Leipzig, Brussel en België, en
Den Haag en Nederland. Tot
het Nederlandse bisdom beho
ren parochies in Amersfoort,
Amsterdam, Den Haag (twee
maal), Groningen en Rotter
dam.
Contact theologie met Oost-
Europa noodzakelijk
AMSTERDAM De the-
ologiebeoefening in West-
Europa kan zijn voordeel
doen met de praktijk van
de theologische studie in
Oost-Europa. De ontwik
kelingen in ons wereld
deel maken een dergelij
ke samenspraak meer
dan ooit mogelijk en
noodzakelijk.
Dit betoogde professor dr. A.
Roest Crollius sj, hoogleraar
aan de pauselijke Gregoriana-
universiteit tijdens een diesre
de gistermiddag aan de Ka
tholieke Theologische Univerr
siteit Amsterdam.
De titel van zijn rede luidde:
cultureel pluralisme en katho
lieke theologiebeoefening, een
Europees probleem. Voor de
Europese theoloog is het
noodzakelijk, aldus Roest
Crollius, dat hij zich enga
geert in intercultureel theolo
gisch contact met collega's in
de jonge kerken. Op die ma
nier kan hij een helder in
zicht krijgen in de vele ma
nieren van verstaan en uitleg
van de christelijke godsdienst
als geopenbaarde waarheid.
De meest specifieke uitdaging
voor de Europese theoloog ligt
in de confrontatie met het
huidige moderniseringsproces.
Detechnologische ontwikke
ling waartoe ook de biotech
nologie en de emancipering
van de menselijke persoon uit
een vast stramien van ge
woonten en tradities behoren,
kunnen enerzijds gezien wor
den als factoren die een on
heilspellende wereld naderbij
brengen la Brave New
World van Aldous Huxley,
maar kunnen ook opgevat
worden als een dringende uit
nodiging om een nieuw en ei
gentijds mensbeeld te ontwer
pen. Een eerste en voorname
taak van de theologie is bij te
dragen tot de verwoording
van een authentiek mens
beeld.
Rabbijn Evers
toch rector joods
instituut
AMSTERDAM Rabbijn
mr. drs. R. Evers (35) is
met ingang van 1 februa
ri benoemd tot rector van
het Nederlands-Israëlie-
tisch Seminarium in Am
sterdam, hoewel hij het
daarvoor vereiste rabbi
naal examen woensdag
niet heeft afgelegd.
Het sluitstuk van de rabbi
nale opleiding kon geen
doorgang vinden, omdat
twee van de drie examinato
ren - de Franse opperrabbijn
F. Sitruk en rabbijn D. Lie-
bermann uit Antwerpen -
wegens ziekte en drukke
werkzaamheden waren ver
hinderd, meldt curator J.B.
Polak. Het curatorium vindt
het noodzakelijk dat Evers,
die zijn rabbinale bevoegd
heid in het buitenland heeft
gekregen, ook in Nederland
examen aflegt. De curatoren
zien geen aanleiding om de
benoeming uit te stellen,
omdat ze ook zo wel over
tuigd zijn van de kwaliteiten
van Evers, aldus Polak. Het
is nog niet bekend wanneer
het examen nu zal worden
afgenomen. Evers, die te
vens 'media-rabbijn' van het
NIK is, is sinds 1981 studie
coördinator van het semina
rium. Als rector is hij de op
volger van de inmiddels
overleden opperrabbijn E.
Berlinger, die in 1981 aftrad.
De Klerk en Mandela
Meer nog dan de aangekondigde vrijlating van Nel^,,
Mandela heeft de legalisering van het ANC en andere Zuija
frikaanse anti-apartheidsgroeperingen een golf van oplu^i
ting en blijdschap losgemaakt. Met deze maatregelen heeftje
Zuidafrikaanse president F.W. de Klerk gisteren immfë
duidelijk gemaakt dat hij niet van plan is het pad van hl
vormingen te verlaten. Integendeel: op tamelijk ferme wr
heeft hij gisteren opnieuw een deel van de obstakels verw
derd op het pad naar een democratisch Zuid-Afrika. lt
Toch is het nog te vroeg om nu ook het einde van
apartheid af te kondigen. Daarvoor zijn te veel instrument!
van deze verfoeide politiek in stand gehouden. Dat is natui
lijk ook een tactische keuze van De Klerk. Over de nog M
staande apartheidswetten zal de zwarte oppositie moeten
derhandelen. Het heeft voor De Klerk geen zin direct al
troeven op tafel te leggen. |l'
De Klerk weet immers dat hij in Mandela een formidabjt
tegenstander heeft, al is het nog maar de vraag of Mandi'
zelf de leiding van het ANC op zich neemt. Hij heeft al aj*
geboden te bemiddelen bij de onvermijdelijke onderhant
lingen die nu zullen volgen tussen zwart en blank. Ook daje
een tactische keuze. Mandela heeft immers veel te verliezl
Hij is gedurende zijn gevangenschap een symbool geworcr
en er worden van hem bijna bovenmenselijke prestaties vF
langd. Ook voor Nelson Mandela zal het immers niet mo|
lijk zijn de gevolgen van veertig jaar apartheid in enkja
maanden uit te wissen. V
e
ZOWEL De Klerk als Mandela hebben bovendien rekenf
te houden met tegenstanders in hun eigen kring. De Zui r
frikaanse president weet zich streng op de vingers geketói
door de conservatieve vleugel van de Nasionale Partij,
rechtse paxtijen, het leger en de politie. De recente onthull
gen over blanke doodseskaders mogen een indicatie zijn v(£
de onrustgevoelens van een deel van de blanken. De Kle
zal hierdoor voorzichtig moeten manoeuvreren. Maar g
geldt evenzeer voor Mandela. Een groot deel van de zwa
jeugd is opgegroeid in een sfeer van noodtoestand, ondl]
drukking en geweld. Het is maar de vraag in hoeverre
ANC-leiders hun aanhangers kunnen binden aan de ondO
handelingen; aan de lange weg van compromissen en
koorden, die nu eenmaal veel minder 'spectaculair' verlof
dan de gewapende strijd. r€
r
MlSSCHIEN is deze constatering nog wel een van de mq't
hoopgevende: De Klerk en Mandela, de 'symbolen' van|je
blanke en de zwarte macht, zijn tot elkaar veroordeeld. Ci
zij beiden kunnen geen stap meer terug, alleen naar vorp<
De komende onderhandelingen over een eerlijker verdelF
van de macht in Zuid-Afrika zullen ongetwijfeld keih(
zijn en zeer lang duren. De vraag is dan ook of De Klerk v
Mandela die tijd nog wel hebben. e
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonde
stukken te bekorten.
Hondepoep (4)
In deze rubriek beklaagde een
briefschrijver zich erover, dat
de straat een grote honde-
strontbak 'is. Dat klopt, maar
de tijd dat straten, parken,
plantsoenen en kinderspeel
plaatsen nog dienst deden als
wandel- en ontspanningsgele
genheid ligt ver achter ons. De
ruimten buiten huizen en ge
bouwen zijn nu bestemd voor
hondestront en ander afval. Er
zijn zelfs hondeneigenaren die
je voor gek verklaren wanneer
je bezwaar maakt tegen het
deponeren van de bolus van
hun hond vlak voor je deur.
Voor de aanpak van het pro
bleem kunnen we van het ge
meentebestuur niets verwach
ten. Politici en ambtenaren
hebben het te druk om buiten
te komen en kunnen dus al
leen maar interesse hebben
voor ruimten 'binnen' zoals
prestigegebouwen. Bovendien
hebben te veel potentiële kie
zers een hond en die jaag je
niet in het harnas voor, toch
veelal oudere, mensen, die
normaal willen wandelen.
Neen, wanneer u zich wilt
verplaatsen moet u de auto ne
men. Soms lukt het ook met
de fiets en als u tot de halte
goed naar de grond blijft kij
ken kan het openbaar vervoer
ook wel eens uitkomst bieden.
Frisse lucht is een verschijnsel
dat soms alleen nog maar ver
buiten de stad is waar te ne
men en daar is ook nog wel
gelegenheid om te wandelen.
De stad heeft hiertoe afge
daan, helaas.
J.H. v.d. Knaap,
DEN HAAG.
Verzekering
Telkens weer duikt de sugjg,
tie op om mensen genetischr
laten onderzoeken alvorfi
hen tot de ziektekostenvei
kering toe te laten. Weliswj(
wordt dit idee telkens w_
snel teruggetrokken, maar
is alleen tijdelijk. Ik vind
het verboden zou moeten i
dit soort ideeën te uiten. 11
belang van het bedrijf A
staat, de organisatie etc.) g
niet voor dat van het indivij(
Omwille van het geld wo
het solidariteitsbeginsel, de f|
sis van het sociale stelselr
Nederland, volkomen aan
kant geschoven. Wie het risft
in zich draagt een ernsfy
ziekte te krijgen moet, als l
erop aankomt, maar zien wf
hij/zij geholpen wordt.
denken de verzekeraars. r>
sociale gedachte is precies id
genovergesteld: zorg ervi
dat de kwetsbare, de zwakL
zich verzekerd kan weten
een zo goed mogelijke hulp 1
dien die nodig is. N
g.j. Bleeker, LEIDSCHENlz
(ADVERTENTIE)
GRATIS BIJBELCURSUS
Eenvoudige schriftelijke
Bijbelcursus, samengesteldr
door Ger. Gemeenten, r
Mogelijk, om thuis, in eigerk
tempo, gedeelten uit de Bijbe
te bestuderen. De gemaakt!
lessen worden voor u
gecorrigeerd en ln
teruggezonden. Deze cursus
geheel gratis en per post, dijr
geen bezoek aan huis. ft
Vraag proefles (geen postz.|d
BIJBELCURSUS GER. GEHf
Antwoordnr. 61373
2506 WB Den Haag.
LEER DE BIJBEL LEZEN!
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). e<
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden. iti
Telefoon: 071 - 122 244. E
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden. r:
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk. w
Telefoon: 070-3190 933. F
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
Abonnee service I
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za van 14.00 tot 15.00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaart!
per maand f. 24,85 per maand f. 25,86
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal 75,1(1
per jaar f. 284,50 per jaar 285,50
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 1/
070 - 3902 702. h
Bankiers
AMRO BANK NV 473 576 515
POSTBANK NV 663 050
