1 Janine Jansen voor tweede maal winnares Iordens Viooldagen Terugblik op 90 jaar luchtvaarthistorii HUIS IRAADi Vergoeding reiskosten j woon-werkverkeer een crime i: .HOE ZIT DAT DAN?' QeidóaOowuwt Musicus Span verongelukt I VIJFTIGDUIZEND Nieuwe Spartamet fiets voor hele gezin Als gevolg van de „Oort"- wetgeving is er vanaf 1 janua ri 1990 veel veranderd. In vele gevallen niet in het voor deel van de belastingbetaler. De te ontvangen aanslagen Inkomstenbelasting in 1991 over 1990 zullen dat bij me nigeen pijnlijk aan gaan to nen. Het in eerste instantie, afhan kelijk van inkomenshoogte en belastingschijfindeling, bere kende netto-voordeel bij de periodieke salarisafrekening zal in menig geval door het wegvallen van aftrekposten voor de Inkomstenbelasting en naast het salaris te ontvan gen vergoedingen in negatie ve zin teniet worden gedaan. Vergoedingen Een van de ingrijpende belas tingveranderingen per 1-1- 1990 betreft de vergoeding voor de te maken kosten bij het woon-werkverkeer. Dat deze vergoedingsregeling in het „Oort"-belastingtijdperk in fiscaal opzicht bij soortgelij ke werknemers tot significan te netto-verschillen kan lei den, blijkt uit het navolgende praktijkvoorbeeld. Bij bedrijf X en Y zijn de col lega's Jan, Henk en Gerrit in dienst als (storings-)monteur. Zij zijn in dezelfde loongroep ingedeeld. Hun taakstelling houdt in dat zij, naast hun da gelijks werk, gemiddeld zo'n 15 Keer per maand van huis kunnen worden geroepen voor het verhelpen van be drijfsstoringen. Vóór „Oort" ontvingen zij, naast de beta ling van overuren, voor deze extra opkomsten 0.54 km- vergoeding netto voor het ge bruik van eigen auto. Fiscaal een netto verantwoorde ver goeding. De zaken t.a.v. ver goeding woon-werkverkeer (waaronder ook de extra op komsten geregeld) pakken vanaf 1-1-1990 in het „Oort"- belastingklimaat echter radi- kaal anders uit ten aanzien van het netto-effect. Dit heeft te maken met de veranderde belastingwetge ving inzake de (netto)-vergoe- ding voor het woon-werkver keer. De drie collega's reizen dagelijks op en neer van huis naar het werk. Fiscaal vallen de extra opkomstreizen voor de storingen eveneens onder de fiscale regels woon-werk verkeer. Jan woont op een af stand van 8 km. enkele reis vanaf de zaak. Als vergoeding voor het dagelijks op en neer reizen ontvangt hij een reis kostenvergoeding van 35,- per maand. Fiscaal was dit tot 1-1-1990 netto toegestaan. Vanaf 1-1-1990 zijn echter te vergoeden woon-werk-reis- kosten tot 11 km. enkele reis belast. Financieel scheelt dit Jan maandelijks 50% van 35.- 17.50 nettö (Jan valt in 50% belastingtarief). Voor de extra-opkomsten woon-werkverkeer vergoedde de baas Jan zoals gezegd J 0.54 netto per autokostenki lometer. De tweede financiële Voor Henk is deze maai lijkse netto fiscale 139.20 - 98.-41.20. houdt in dat van de e> woon-werkreiskostenvergo ding ad. 307.80 dus 41 netto mag worden vergoedt] de rest ad. 266.60 belast Het financieel nadeel 1998 is voor Henk derhalID 133.30 netto per maand belastingtarief). Busvervoer Tenslotte nog de nieuw i stane situatie inzake wcLj^ tegenvaller voor Jan wordt al zichtbaar: per maand ontving Jan voor zijn extra opkomsten 15x2x8x/ 0.54 129.60 net to. Vanaf 1-1-1990 is dit be drag belast. Inleveren per maand derhalve 50% 64.80. De totale nadelige ef fecten voor Jan zijn per maand 17.50 64.80 82.30 netto. Henk Nu de situatie van monteur Henk, die een dagelijkse woon-werkafstand moet over bruggen van 19 km enkele reis. Henk ontvangt een maandelijkse reiskostenver goeding van 98.- netto. In de ,,voor-Oortse"-situatie ont ving Henk een storingop komst kilometervergoeding van 15 x 2 x 19 km a 0.54 netto 307.80 netto per maand. Vanaf 1-1-1990 wordt de 307.80 netto als volgt „uitgekleed". Volgens de fis cale vergoedingsregeling reis kosten huis/werk mag netto bij een enkele reisafstand huis/werk (gemeten langs de meest gebruikelijke weg) van 19 km. 139.20 per maand worden vergoed. Dit betekent dat de maandelijkse reiskos ten ad. 98.- eveneens onder het nieuwe belastingpremie netto vergoedbaar blijven. Tot zover dus niets aan de hand. Maar voor de extra-opkomst vergoedingen woon-werkver keer ligt de zaak anders. Fis caal nu mag een netto extra kilometervergoeding per maand worden betaald van het verschil tussen wat reeds aan maandelijkse (vaste)reis- kosten netto is vergoed èn de daarvoor fiscaal gestelde maximaal te vergoeden netto reiskosten. werkverkeer van onze vrie Q Gerrit. Gerrit maakt dagel be gebruik van het gratis bus\ nu voer van zijn baas voor rn woon-werkverkeer. Voor storingswerkzaamheden ving Gerrit per maf' J 259.20 netto per maand (j g< kele reis huis/werk 16 km. 2 x 15 x 0.54). Ook v Gerrit betekent „Oort" in nt5 kader een gevoelige finam He: le aderlating! Fiscaal woieb namelijk vanaf 1-1-1990 vc aanzien van het gratis koll rot tief bedrijfsvervoer geacht ,at de maximale forfaitaire vstst stelling is verbruikt. Dit burii kent dat voor deze kateg< ur „reizenden,, voor het da af lijks woon-werkverkeer gfligi fiscaal vrijgesteld te verg tu den woon-werkverkeer i acht wordt te bestaan. Andleir gezegd betekent dit vfet" monteur Gerrit dat de te cj vangen vergoeding I 259.20 per maand voorta belast zal moeten worden taald. Een nadelig inkoir seffect derhalve van 12® netto per maand! Het in eep instantie netto salarisvoorcb van ca. 100.- per mair door de gewijzigde (verlaagp loonheffing per 1-1-1990 vi^; de drie monteurs, zal doorf]ac noemde negatieve effecu. van het woon-werkverkjg deels- c.q. in negatieve zin|9 niet worden gedaan! EnL^ administrateur van bedrijf) en (en met hem vele lotgenotfaoc heeft de tijdrovende kostb. Ev „schone" taak de loonbo E houding per te behande. fiscaal „geval" op de ju'j' wijze te verantwoorden! Mc waar géén sinecure! Over v L eenvoudiging gesproken... ^J01 J; S J. RAKÏ»n; KUNST MAANDAG 29 JANUARI 1990 PAGI DEN HAAG Jurylid Herman Krebbers maakte zaterdagmiddag na een lange sessie de prijswin naars van de Iordens Viooldagen bekend. In ca tegorie A (10 tot en 12 jaar) ging de eerste prijs naar Janine Jansen die ook in 1988 deze prijs won. Janine speelde het meest over tuigend van de vier finalisten in haar groep, maar het is toch de vraag of het zin heeft een kandidaat die eenmaal gewon nen heeft nog een tweede mo gelijkheid te bieden. Carla Meurs kreeg de 2e prijs, Gwendolyn Masin en Daniel Torrico deelden de 3e prijs. In categorie B (13 en 14 jaar) werd een gedeelde eerste prijs toegekend aan Maaike Aarts en Annelieke van Beest, de tweede prijs was voor Anne- beth Webb. Jammer die ge deelde eerste prijs, hoe talent vol beide violisten ook zijn, er was toch een duidelijk ver schil. Maaike Aarts speelde met een grote mate van trefze kerheid maar haar De Falla- vertolking was uitgesproken saai. Annelieke van Beest was de enige die op deze middag echt musiceerde, die volkomen boven de materie stond en die zich met name in Kreislers verrukkelijk gespeelde „Mar- che miniature Viennoise" een volbloed-musicienne toonde. Voor Maaike Aarts was de door vioolbouwer Willem Bou- man aangeboden muziekstan daard. Zij leverde volgens de jury de beste vertolking van het verplichte werk Songs and Dances' van Klaas de Vries. In ieder geval de meest sensitieve weergave van het tweede deel (het eerste deel was voor categorie A) van een compositie waaraan voor de deelnemers weinig eer viel te behalen. Het is de vraag of Ne- GRONINGEN De musicus Klaas Span, bassist-gitarist in 'de begeleidingsgroep van ca baretier Paul van Vliet, is in de nacht van vrijdag op zater dag met zijn auto verongelukt en verdronken. Span raakte na een optreden in Groningen op weg naar zijn huis in Leeu warden met zijn auto te water. Etrusken-expositie breekt alle records AMSTERDAM Het Allard Pierson Museum in Amster dam heeft een record gebro ken met de tentoonstelling over de Etrusken, een volk dat van 900 tot 90 voor Christus in Italië leefde en sindsdien is uitgestorven. Zo'n 45.000 men sen bezochten de afgelopen weken het museum, dat is 5 keer zoveel als normaal. De tentoonstelling behandelt al lerlei vormen van de Etruski- sche cultuur aan de hand van 350 voorwerpen, een diapro gramma en een video. „De Etrusken" is nog tot en met 25 februari te bezichtigen. SUSKEENWISKE DE BEZETEN BEZITTER derlarid voldoende in leven zijnde componisten heeft die in staat zijn een voor dit con cours geschikt werk te schrij ven. In de drie jaar geleden overleden Henk Badings treft het bestuur van de Iordens Viooldagen een componist die zich op dit gëbied heeft onder scheiden. De zaterdagmiddag in de Schönbergzaal van het Ko ninklijk Conservatorium ge houden finale van de zesde Iordens Viooldagen leverde niet alleen zeven prijswin naars op, maar ook het door bestuurslid Jaring Walta ge lanceerde bericht dat vanaf volgend jaar een nieuw con cours is toegevoegd. Een concours voor vergevor derde violisten tussen 14 en 17 jaar die door middel van cas settebandjes worden geselec teerd. Maximaal vijftien kan didaten worden toegelaten voor de op 26 januari 1991 te houden voorronde. Voor de fi nale op 2 februari 1991 worden maximaal vier kandidaten uit gekozen, zij zijn verplicht Mo- zarts vioolconcert KV 211 te vertolken. Het concours is ge doopt: 'Davina van Wely Vioolconcours', een eerbetoon aan de viooldocente die al zo veel talenten heeft opgeleid. Mevrouw van Wely zal ook zitting hebben in de jury. ADRIAAN HAGER Prins Claus reikte na afloop van de Iordens Viooldagen de prijzen uit aan Janine Jansen, (L Meurs, Gwendolyn Masin, Daniel Torrico, Maaike Aarts, Annelieke van Beest en Annebeth Wl 3 FOTO: PETER VAN MUl Reaching for the Skies. Dertiendeli ge serie over de luchtvaart. TROS- televisie. Nederland 2 om 17.52 uur. Dinsdag. HILVERSUM Vliegen fascineert. Al was het al leen maar omdat vrijwel iedereen zich wel eens af vraagt hoe het in hemels naam mogelijk is dat een grote, holle sigaar met een paar honderd mensen aan boord de lucht ingaat, daar probleemloos blijft zich met een snelheid van tegen de duizend ki lometer per uur van plek A naar plek B verplaatst, zonder brokken. Wie dat antwoord zoekt moet naar de indrukwekkende der tiendelige Amerikaanse serie „Reaching for the Skies" kij ken. Hoe indrukwekkend de reeks overigens ook is, het is opvallend, en teleurstellend, dat in dit prestigieuze project geen aandacht wordt besteed aan de Nederlandse bijdrage aan die geschiedenis. Alsof Plesman, Schiphol en Fokker geen indrukwekkende lucht vaartnamen zijn. Daarom is het een goede zet van de TROS om, aansluitend aan de Amerikaanse reeks op 1 en 8 mei twee documentaires van eigen makelij over de geschie denis van de Nederlandse luchtvaart uit te zenden. Ma kers zijn NeLDe Clerck en Ruud Keers die al eerder van zich deden spreken met een documentaire over 75 jaar Ko ninklijke Luchtmacht. Hun documentaire bestaat voor on geveer de helft uit archiefma teriaal en voor de helft uit nieuwe opnamen. Zo hebben ze onder meer een filmopna me op de kop weten te tikken van een vlucht van de aller eerste Nederlandse piloot Cle mens van Maasdijk, in 1910 bij Heerenveen. Een replica uit 1936 van de beroemde 'Spin' van Fokker - nog door de gro te man zelf gevlogen - is door de fabriek gerestaureerd en is voor opnamen de lucht in ge- IJzersterk Om de kijker een indrukwek kende serie te kunnen voor zetten, hanteert de Ameri kaanse serie van CBS een ij- zersterke formule. Hij bestaat uit drie ingrediënten: tiental len meters archiefmateriaal; interviews met piloten, ont werpers en bouwers; recente opnamen van antieke toestel len, nagebouwde modellen en van moderne vliegtuigen, van fabrieken, van luchthavens en van doorgaans moeilijk toe gankelijke ontwikkelingscen tra. Daarbij zitten de docu mentaires boordevol actie en volgen de gebeurtenissen el kaar in zeer hoog tempo op. Om aan al dat materiaal te ko men, hebben de makers de ar chieven afgestroopt van vlieg tuigfabrieken, luchtvaartmaat schappijen en overheidsinstan ties, maar ze hebben ook de zolders en kelders uitgekamd van particulieren zoals ont werpers, testpiloten, lucht- vaartgekken en vliegfanaten. Gelukkig is het fenomeen fil men een ietsepietsie ouder dan het vliegen en heeft dat laatste altijd de filmer, amateur en professioneel in zijn ban ge had. Van weinig technische ontwikkelingen moet zoveel beeldmateriaal zijn als van het vliegen. Het resultaat is ver rassend en verbluffend. De documentaires kunnen als serie of apart worden beke ken, omdat elke aflevering een afgerond thema behandelt: de pioniers, de bommenwer pers, de luchtvaartshows, de helicopter, het straalvliegtuig, de jachtvliegtuigen, de avontu riers enzovoort. De niet-inge- wijde zal zich verbazen over zoveel wonderlijks uit de we reld van het vliegen, al zijn ruim tien uren vlieggeweld voor hem wellicht wat teveel van het goede. De (semi-)ken- ner zal bewonderen, want hij kan zijn hart ophalen aan schitterende vliegbeelden. Veel is „oud nieuws", maar historisch interessant. Daar naast zal de serie ook voor hem nog nieuwe feiten - en ze ker nieuwe beelden - bevatten. Jammer is dat de geluidskwa liteit hier en daar te wensen over laat, vooral bij de inter viewtjes. Dat komt omdat nog al wat Amerikanen in de serie binnensmonds mompelen, wat hen hier en daar tegen een achtergrond van draaiende vliegtuigmotoren vrijwel on verstaanbaar maakt. Milieuvervuiling Vliegen heeft de wereldge schiedenis ingrijpend bein- vloed. Vliegen heeft de wereld 'kleiner' gemaakt. Vliegen heeft oorlogvoering drastisch veranderd. Vliegen heeft werkgelegenheid voor hon derdduizenden mensen opgele verd. Vliegen heeft ook een grote bijdrage aan de milieu vervuiling opgeleverd. Vlie gen fascineert nog steeds. Of het nu gaat om de grote lucht ballonnen uit de vorige eeuw, het eenmans toestelletje van de gebroeders Wright dat zij in een garage in elkaar km den, de DC 3 (het 'werkp. uit de luchtvaartgeschie dat nog steeds dienst doe sen Boston en Cape Cod), 16, een logge jumbojet, di gante Concorde of de Voy Dat laatste vliegtuig is óól eenmans toestel, is óók garage gebouwd maar aanzienlijk langer dan t seconden in de lucht: het non-stop de wereld rond. „Reaching for the Skies' telt het verhaal van in< wekkende technische on kelingen, maar ook va >rn mensen achter die ontw )er lingen. Mensen met verni Jp ideeën, met koelbloedij dL en charme, met doorzetln- vermogen en, vaak, een geluk, met durf en, overmoed. Ook mense kinnesinne en snobisme, rer de „echte" luchtvaartenth t ast valt alleen voor vlit ^g- gen. Raketten vindt hij niks, want daar zitten vleugels aan, en voor he'" juich en geklap in vlucl} z dingscentra van de ru10n vaart haalt hij helemaal^e neus op. „Dat hebben wij uw gedaan", vertelt een Ai;ev kaanse luchtvaart-bobo enige gêne, om er metn glimlach aan toe te vo 1 „Ik was blij toen ze ruimtevaart de Shuttle i bruik namen. Dat is een Daar zitten ten minste gels aan". LEO ENTHCF" ID iiird lu zei dei nk uw ïlic Bij Motoren- en Rijwielfa- briek Sparta is onlangs de 50.000e snorfiets 'Sparta- met' van de band gerold. De eerste 'fiets met het motortje in het achter wiel', werd in '86 afgele verd. Volgens sales-mana- ger L. v.d. Geijn bewijst het zó snel bereiken van' de mijlpaal, dat de formu le een succes is. Inmiddels, zo liet de manager weten, is uit een marktverken- Nederlanders zeer geïnte resseerd zijn in het pro- dukt. „Er is een potentiële markt in Nederland voor zeker een half miljoen ning gebleken dat 400.000 'Spartamets'", aldus Van de Geijn. In het buiten land verkoopt het artikel ook goed, met name in de bondsrepubliek Duitsland. Ook Spanje heeft onlangs de wetgeving aangepast en daarmee de weg voor export vrij gemaakt. Drie jaar na de succesvol- van het bekende model: het le introductie van de 26 inch achterwiel met links 'Spartamet', het rijwiel aan de as het Sachs-motortje mpt bulnmotor waarvoor en het startkoord linksonder met nuipmotor waarvoor het zadel Door een andere geen helmplicht geldt, buisvorm, het kleinere voor komt de Apeldoornse wiel èn het treeplankje, wijkt fietsen- en motorenfa- de nieuwe tweewieler-met- briek Sparta, weer met hulpmoter sterk af van de be- een primeur: een multi- kende Spartamet. Aan het rf;Q+0 frame boven het voorwiel -is functionele een bagagedrager gemonteerd hulpmotor voor het gehe- met piaats voor een flinke le gezin (vanaf 16 jaar). mand vol met boodschappen. Het nieuwe type heeft fiets- functie heeft behouden. Als producent van snorfietsen naam „Rabbit", is tijdens de heeft Sparta, daarmee een Tweewieler-RAI in Amster- aanzienlijke voorsprong op de dam van 23 tot en met 27 fe- concurrentie. Als het motortje bruari. uitvalt ga je simpelweg fietsen Het ontwerp, met als basis de en hoewel dit yervoermiddel Spartamet, is van ir. Ed Beu- zo'n acht kilogram zwaarder gels uit Twello. Hij promo- is dan een gewone fiets, gaat veerde daarop aan de TU het 'trappen' soepel; er is nau- Delft tot industrieel ontwer- welijks verschil met een ge- per. Beugels en de technici wone fiets. Met name de nieu- van Sparta vonden elkaar op we aandrijving zorgt voor dit basis van marktgegevens, comfort. Beugels verving de Volgens het Centraal Bureau bekende fietsketting door een voor de Statistiek (CBS), zijn (oersterke) kunststof V-snaar, er 700.000 vrouwen tussen de een centimeter brede band 25 en 40 iaar (met een gezin van de achteras naar het trap- met kinaeren beneden zes huis. jaar), die om uiteenlopende redenen op zoek zijn naar een Treeplankje alternatief vervoermiddel tus- f J sen fiets en auto. Dat poten- Opvallend is het treeplankje tieel (en het gegeven dat de tussen voorvork en zadel- leeftijd van de Spartamet-ge- stan8- Een wat veredelde da- bruikers naar omlaag ver- mesopstap Daarmee wordt schuift) koos Beugels als doel- opnieuw de uitkomst van groep. Thans lijkt de markt marktonderzoeken gevolgd, veel groter te zijn, omdat het 8° P">cent van de Nederland- niet |aat om een vervoermid- k°Pers van de Spartamet del alleen voor huisvrouwen. klest V00J damesmodel, vanwege de lage opstap. Die Co "ncfiAtc voorkeur heeft voornamelijk vrezinsiiexs te maken met gemak. Daar- Er ontstond een prototype 'ge- naast heeft het damesmodel zins-Spartamet' met een mul- iets weg van een brommertje, ti-functionele inzetbaarheid: De berijder kan de populaire iedereen vanaf 16 jaar kan er zit aannemen: voeten op het gebruik van maken. De huis- treeplankje. Natuurlijk heeft vrouw/man voor de bood- de voorkeur ook iets te ma- schappen (gemakkelijk te par- ken met de leeftijden van de keren), leerlingen van het berijders. voortgezet onderwijs en bij- Een ander opvallend detail is voorbeeld ook voor recreatie, het brandstoftankje. Niet on- want deze nieuwe fiets-met- der de bagagedrager, maar er iets 'trapt' soepel. achter en dan in de vorm van In het prototype van de nieu- een trommel. Die constructie we Spartamet zijn drie ele- is gekozen om ruimte te menten overeind gebleven creëren voor bijvoorbeeld Het prototype van de nieuwe Spartamet, de Rabbit. dubbele fietstassen en om het tankje 'afstandelijk' te vullen. Het vervoermiddel heeft mengsmering als brandstof nodig: 1 liter super loodvrij moet gemengd worden met, 1/10 liter olie. Daarvoor zijn' speciale flesjes met 'streepjes code' in de handel, want geer. enkel benzine-station ver koopt mengsmering in de noodzakelijke verhouding. De gebruiker moet dus zelf de olie toevoegen. Op zich een simpel karweitje, maar olie op kleding is erg vervelend en moeilijk schoon te krijgen. Door de plaatsing van het tankje (dat inclusief reserve een inhoud van l'/z liter heeft) wordt vuil-worden zoveel mo gelijk voorkomen. Het trom mel-tankje oogt niet fraai, maar de ontwerper heeft be wust concessies gedaan aan de harmonische vormgeving. Beugels bedacht voor de nieu we Spartamet een wat pom peus zadel: royaal en met een ruggesteuntje. De zit is voor treffelijk door de uitstekende vering. Al snorrend met de voeten op de treeplank ver plaatst men zich comfortabel en wil je gewoon fietsen, dan is dat brede zadel gemakkelijk voor een betere krachtsuitoe fening bij het trappen. De boodschappen-Spartamet is gespoten in modische kleu ren. De minttinten en de lich te kleuren, zoals die van spat borden, treeplankje, jasbe- schermer en bijvoorbeeld ook het tankje, vormen een fel contrast; de lichte kleur van het zadel is wel heel opval lend. Sparta verwacht veel van dit nieuwe type. Niet alleen in ei gen land, maar ook daarbui ten. De Rabbit gaat ongeveer 1800 gulden kosten. Startproblemen Een aantal gebruikers van de Spartamet heeft herhaaldelijk te kampen gehad met start problemen. Volgens manager Van de Geijn werden die ver oorzaakt door: ondeskundig starten en door gebruik van brandstof met een laag ok- taangehalte. Het starten is een kwestie van een felle ruk ge ven aan het startkoord en de brandstof is super-benzine met de juiste dosering olie. Die twee zaken zijn inmiddels ingeburgerd, zodat de klach ten nagenoeg zijn verdwenen, aldus Geijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 6