De Appel speelt sterk „Noodlot" Mahfouz gevange Nobelprijs iTeveel geforceerde Molligheid Wij Ba vo Galama Leidsch Politie Muziekgezelschap jubileert met uitstekend concert -KUNST CsidaeSowumt ZATERDAG 27 JANUARI 1990 PAGINA 19 ÜPrijsuit reiking o HCA spannend ot het einde aags Centrum Amateurtoneel met e jaarlijkse toekenning van de to- aelprijzen in het Badhotel te Sche ringen. )m de spanning wat op te oeren tijdens de jaarlijkse rijsuitreiking van het HCA, ierd er een optreden verzorgd oor het literair theater LYRE". De groep brengt ge- ichten en vertelsels van gere- ommeerde schrijvers op een ■isse, muzikale wijze. Na bijna vee uur wachten begon c >eh de prijsuitreiking. Kees orsboom overhandigde de be ers en penningen aan de ge- ikkigen van die avond. Het iryrapport vermeldde dat de iry er is om het peil van het mateurtoneel te verhogen en at een regisseur als eerste erantwoordelijk is voor het relslagen van een voorstel- ng. ODIA kreeg de eerste rijs voor de beste voorstel- ng, gevolgd door Spelegast en Ipicentrum als derde. Een anmoedigingsprijs viel Nelle- e van Agthoven ten deel. De rijs voor de beste hoofdrol eren kreeg Paul Saager (Vrij 'heater) en de beste dame rerd Angela van Tol (Vrij heater). De beste bijrol heren iras voor Ward Nijgh (ODIA) n de beste bijrol dames voor Irika de Haan (Spelegast). De erste regie-prijs ging naar leorge van Woerden (Spele- ast) en Wim Sluijs (Epicen- rum), mocht de tweede regie- rijs in ontvangst nemen. De iry, Mieke Lelyveld, Mees an den Bosch en Tatiana Ra- ier, heeft naar beste weten en unnen de geoordeeld - en oopt hiermede het amateur- jneel van dienst te zijn ge feest. Na tien jaar wedstrijd- ïiding gaf Jan v.d.Hoeven ijn taak over aan een ver- eugde Charles Harberts. Het adhotel gonsde van de felici- ities na afloop van de uitrei- ing. De jury en de organisato- en stelden zich beschikbaar m eventuele vragen of op- ■ïerkingen in behandeling te Semen, maar het leek erop dat jfedereen gelukkig was met de banier waarop de prijzen hun 'leg hadden gevonden. ROB VAN DER MIJL Van Gogh in Duitse bloemen Ook in West-Berlijn wordt aan dacht besteed aan de honderd ste sterfdag van Vincent Van Gogh. Daar presteerde het Ne derlandse meisje Corry van der Berg het om het bekende zelf portret van de schilder, iets groter, met bloemen na te ma ken: 1.70 bij 1.70 m. Corry werkte er 200 uur aan en had ongeveer 30.000 bloemblaadjes nodig en 4000 bladeren. Het werkstuk kwam gisteren klaar in de Berlijnse Groene Week. FOTO: AP .Wat Tros doet is wat de minister wil HILVERSUM Wat de Tros doet is precies dat gene wat de ministe| van Welzijn, Volksgezond heid en Cultuur wenselijk vindt. Dat betoogde gis teren mr. S. de Wit namens de Tros tijdens een hoorzitting van het commissariaat voor de media over de relatie tussen het Tros-programma Bel fleur en de uitgave van het gelijknamige week blad door een uitgeverij die Kiekover heet. Het commissariaat vermoedt dat de samenwer king tussen de Tros en het blad zo ver gaat dat er sprake is van het bedrijven van commercie, een tijdsbesteding die aan een publieke omroep niet is Mr. De Wit probeerde citerend uit de Memorie van Toelichting op het wetsontwerp voor een ge wijzigde mediawet aan te tonen dat de minister heel erg voor samenwerking tussen omroepen en uitgeverijen is, mits de autonomie van de pro gramma's voorop staat en inkomsten die omroe pen uit die samenwerking ontvangen worden aan gewend voor het maken van programma's. De Wit erkende dat er in de eerste helft van vorig jaar, toen de plannen om een programma te maken en daarnaast een blad uit te geven dat op het pro gramma voortborduurt de vele betrokkenen mis schien wat te ver waren gegaan in hun enthou siasme. Maar toen de juristen erbij werden ge haald „om te roepen dat dit niet kon" is het vol gens hem in banen geleid die niets onoirbaars in houden. De naam en de formule van het blad zijn in licentie gegeven aan de speciaal voor dit doel opgerichte uitgeverij; de Tros ontvangt daarvoor een vergoeding die ongeveer eenderde is van de totale kosten van het programma en verder heeft de Tros geen enkel belang in de uitgeverij, zo hield De Wit de leden van het commissariaat voor. Een videoband moest aantonen dat het com missariaat totnutoe erg veel door de vingers heeft gezien en dat het aanpakken van de Tros wegens Belfleur weieens willekeur zou kunnen beteke- Ciccolini niet naar Diligentia DEN HAAG Het recital dat de pianist Aldo Ciccolini zondagmid dag zou geven in theater Diligentia in Den Haag is wegens ziekte ver vallen. In zijn plaats komen de Hongaarse pianisten Dezsö Ranki en Edit Klukon. Zij zullen, even eens vanaf 's middags half drie, quatre-mains composities uitvoeren van Johannes Brahms en Franz Schubert. Ranki heeft bekendheid verworven als vertolker van wer ken van Mozart en Bartók. Edit Klukon vergezelt hem vaak, in het verleden onder meer op het Loc- kenhaus Festival, op uitnodiging van Gidon Kremer. De Appel: „Noodlot" van Hans de Wolt naar Louis Couperus. Regie: Aram Adriaanse. Toneelbeeld: Tom Schenk. Muziek: Satie, Liszt, Schu bert. Met: Carline Brouwer, René van Zinnicq Bergmann en Stef Feld. Studio Appeltheater, vrijdag 26 ja nuari, herhalingen en toernee t/m 11 april. Couperus in het theater brengen kan. Het is de afge lopen jaren tweemaal in Den Haag gerealiseerd. De Haag se Comedie speelde „Eline Vere", De Appel doet nu „Noodlot". In „Noodlot" ontmoet Frank in Londen zijn lieve school vriendje Bertie, met zijn „poezennatuur", weer. Ogen schijnlijk delen zij een min achting voor de vrouw, tot het tweetal in Noorwegen de Engelse Eve ontmoet. Er ont staat liefde tussen Frank en Eve en Bertie hangt er als „een jolig koetsiertje" tussen in. Bertie is jaloers en smeedt een complot om Frank weer voor zich te winnen. Hij zaait wantrouwen en achterdocht bij Eve, die met haar twijfel Frank tot toorn drijft. Het berouw komt vooralsnog te laat: Frank schrijft brieven aan Eve, die onbeantwoord blijven. Hij vertrekt met Bertie op wereldreis. In Scheveningen slaat het toeval of het noodlot toe: Frank ontmoet Eve weer en de waarheid komt aan het licht. Bertie kocht de bezor ger om, de brieven bereikten nooit het doel. Frank slaat Bertie dood, maar diens her innering hangt als een grau we wolk boven de hervon den liefde. Het toneel toont een kamer zoals die in huizen van het begin van deze eeuw nog be staan. De diverse lokaties worden daar gesuggereerd door een handige belichting. Vindt een scène plaats tussen twee van de personages, dan kijkt de derde toe en dat geeft vooral later, als Bertie dood is, een aardig effect: de dode leeft voort. Ondanks de authentieke tekst (veel „U is" e.d.) is „Noodlot" springlevend en behoorlijk aangrijpend. Re gisseur Aram Adriaanse slaagt er zelfs in de in onze ogen mogelijk overdreven romantiek van Couperus ge loofwaardig te maken. Wij geven ons niet gemakkelijk over aan noodlot of toeval. Het katachtige, nerveuze spel van Stef Feld overtuigt ons ervan dat Bertie dat wel doet. Carline Brouwer heeft zich het ferme, iets te korda te stemgeluid van de Britse jongejuffrouw aangemeten, waardoor het kwetsbare van Eve des te sterker naar vo ren komt. Met die elementen en met in de sfeer passende romanti sche muziek van Schubert en Satie wordt „Noodlot" een knap statement. Gezaaide twijfel maakt liefde kapot, dat is bekend. Het wordt hier ijzersterk getoond. PETER SNEL Stef Feld als de jaloerse Bertie in „Noodlot" avo Galama speelt De vrije val van 1(ie ictor Thieu. Regie: Edwin de Vries, ecor: Margo Huisman. Gezien in »t Theater aan de haven op 26 ja- ,n. lavo Galama hangt een beetje assen cabaret en toneel in. Sa- Ge* ien met Titus Tiel Groeneste- e maakte hij als Frisse Jon- nooie voorstellingen op cabaretachtige manier, naar zonder de obligate liedjes n met een toneelmatig klop- tend verhaal. Na de samenwe- eking hield hij zich redelijk taande in Gesprekken over °e^ Joethe van toneelgroep Am- terdam tussen echte toneel- pelers als Han Kerckhoffs en jijs de Lange. Nu is hij terug in de Frisse em longens-stijl. Zijn verhaal De rrije val van Victor Thieu zit ;oed in elkaar, en er wordt veer niet bij gezongen. Het vaa'k in het gehre van licha- gaat over een schuchtere boekhouder die uit angst zwerver wordt en door zijn onnozelheid in de moeilijkhe den komt. Hij herkent een junk nog niet als die een naald in z'n arm heeft, en evenmin een hoer en haar pooier en een gekopieerde cheque, wat naïef mag heten voor een boekhouder. Zijn opofferende gedrag leidt tot een gezochte kruisigingsscène en uiteinde lijk durft hij iets wat een be wonderde jongen op de lagere schol ook durfde. Stapje uit de toneelwerkelijkheid: dat heeft ertoe geleid dat Victor Thieu nu als cabaretier elke avond in het licht durft te staan. Galama zit in zijn Vrije val te veel vast aan het cabaret om de verleiding te weerstaan permanent grappen te maken. En als die nou steeds leuk wa ren, okee, maar ze vallen al te melijke viezigheid en daarbij is de voorspelbaarheid groot. Als Galama aan het einde steeds zijwegen inslaat, wordt hij een dominee die het verlos sende amen maar uitstelt. Het decor van Margo Huisman is mooi, maar er wordt te weinig mee gedaan. Galama kan leu ke bekken trekken en acteert niet slecht, maar teveel gefor ceerde lolligheid maakt ook van de cabaretier Victor Thieu een zich moeizaam voortsle pend fenomeen. DICK VAN TEYLINGEN Expositie Eppo Doeve in Huis 'De Voorst' Den '70- IEFDE In Huis 'De Voorst' de expositie geopend met verken uit de nalatenschap 'an de detaillistische illustra- •r Eppo Doeve. De expositie een stunt van Jeka Speciaal- rukkerij uit Amstelveen. Het •edrijf heeft een groot deel an de nalatenschap (2876 iRoperken) van illustrator Eppo Doeve opgekocht en exposeert hiermee door het hele land. Het grafische bedrijf verzorgt publicaties, zowel nieuwe- als herdrukken van vroeger uit gaven en het geeft ook de Doevekalender uit. Met de na latenschap van Doeve heeft het bedrijf een reclame-kap stok voor de eigen activiteiten in huis gehaald. De exposant geeft als blijvend aandenken in elkq plaats waar een expositie plaatsheeft, een bronzen karikatuur-beeldje van Eppo Doeve aan het ge meentebestuur. Pieter DeMon- chy, beeldhouwer, en een goe de vriend van Doeve, heeft het beeldje Winlerconcert door de brassband >n het tamboerkorps van het Leidsch Politie Muziekgezelschap met medewerking van het Rijnlands Christelijk Mannenkoor 'Vox Huma na'. Brassband onder leiding van Cees Brugman, Tamboerkorps on der leiding van Roel Paling en koor dender leiding van Sander van Ma- n°n- Gehoord in de Stadsgehoor- ^ttal op 26 januari. ^1 zeventig jaar maken Leidse agenten in hun Tije tijd muziek. En hoe! 7an januari 1920 tot he len groeide het gezel- ïrd schap uit tot een volwas sen brassband en een pri- ta tamboerkorps die er illebei wezen mogen. Dat 'e Leidse agenten en jentes op hoog niveau 'eten te musiceren mag aktplijken uit het feit dat de brassband op concoursen litkomt in de Vaandel-af deling. Herhaaldelijk werd een eerste prijs in de jvacht gesleept. Ook trad het gezelschap tot nu toe al op in Duitsland, Enge land, Frankrijk en Polen. Wie de jaarlijkse donateursconcer ten in Leiden bezoekt, zal zich over dit succes buiten de ge meentegrenzen niet verbazen. Net als bij vorige concerten werden gisteravond uit de glimmend opgepoetste instru menten weer de fraaiste klan ken de volle stadsgehoorzaal ingeblazen. Langzaam of snel, statig of swingend, alles met een even grote precisie en in zet. Om dit jubileum een extra feestelijk tintje te geven was het mannnenkoor 'Vox Huma na' aangezocht om aan het concert deel te nemen. Dit sa mengaan binnen een optreden van twee Leidse muziekgezel schappen zorgde naast het zeer gevarieerde repertoire van de politie voor extra variatie en deed de Leidse politie kennen als musici die ook uitstekend kunnen begeleiden. Behalve gedeelten uit Franz Schuberts Deutsche Messe (a capella) zong het koor begeleid door de brassband 'Lift up your heads' van G. Weissel en onder ande re 'Climb ev'ry mountain' van R. Rodgers en 'Hallelujah' van S. Orr. De samenklank was perfect en de reacties van een dolenthousiast publiek logen er niet om. De brassband kreeg intussen voldoende gele genheid om zijn muzikale kunnen te tonen in qua sfeer zulke verschillende werken als E.Gregsons Symphonic Rhapsody voor euphonium en band, de solopartij prachtig vertolkt door Bert Jan van den Woude, en de 'Rhapsody in brass' van D. Goffin. Na de pauze vroeg Roel Paling met recht aandacht voor zijn tam boers in vier ritmisch zeer dwingende composities. Zeer de moeite waard waren ver volgens 'Buglars and drums on parade' door band en tamboers van B. Drukker.!. Met zuidelij ke klanken en ritmes als in de 'Mexican shuffle' van P. Stone en 'Mexican Rhapsody' van J. Trombey, flitsend en technisch uitstekend uitgevoerd, werd een interessant concert afge- TOM STRENGERS MOSLIMS BEDREIGEN OOK EGYPTISCHE SCHRIJVER MET DE DOOD CAIRO Naguib Mah fouz gedraagt zich niet als een man die ter dood ver oordeeld is, noch als een man die als relatief onbe kend Egyptisch schrijver internationale faam ver wierf door de verrassende toekenning van de Nobel prijs voor literatuur in 1988. 'Gezien de rust waarmee hij door de dagen gaat lijkt het of de toch zeer reele dreiging van fanatieke Moslims hem te exe cuteren nooit uitgesproken is. Bij alles wat hij doet is Mah fouz een gemakkelijk doelwit voor iedere potentiële moorde naar. Toch heeft hij de her haalde aanbiedingen van de regering voor een bescher ming van vierentwintig uur per dag afgeslagen. „Ik hou er van van café naar café te zwerven. Altijd door bodygu ards begeleid te worden zou voor mij een levende dood zijn. Bovendien ben ik veel te oud om bang te zijn dat ik ver moord word. De ene dag word ik bedreigd, de volgende sterf ik een natuurlijke dood". Deze innerlijke kracht en Mahfouz' enorme plaatselijke populariteit bemoeilijken het werk van de moordlustige Is lamieten. Iedere aanslag op zijn leven zou een enorme golf van verontwaardiging teweeg brengen. Door de Nobelprijs kreeg hij de reputatie de natio nale trots weer wat opgevij zeld te hebben nadat het 60 man sterke sportteam jammer lijk gefaald had bij de Olympi sche Spelen te Seoul. Veel van zijn boeken zijn verfilmd in de Arabische wereld, zodat hij zelfs vereerd wordt door men sen die hem nog nooit gelezen hebben. Verboden Net als Salman Rushdie is Mahfouz door de fundamenta listen afvallig en vogelvrij verklaard. Dit gebeurde pas na de toekenning van de Nobel prijs, maar de oorzaak was Mahfouz' doordachte, allegori sche roman „De Kinderen van Gebelawi". Al in 1959 werd het boek voor het eerst verbo den en meer recentelijk werd het godslasterlijk verklaard door de charismatische blinde Egyptische Iman Sheikh Omar Abdel Rahman, de geestelijke kracht achter de Islamitische herleving van het land. Het boek geeft een pessimis tisch beeld van de menselijke strijd om het bestaan. De „kin deren" zijn Mohammed, Mozes en Jezus, die door de straten vol verleiding van Cairo lopen op een zo levensechte wijze dat de ouderlingen van „Al Azhaar", de meest geëerde leerinstelling van de Islamiti sche wereld, furieus waren. „De bezwaren tegen het boek waren komisch: ze waren alle maal het resultaat van een Naguib Mahfouz bekijkt een van de vele brieven die hem sinds de uitreiking van de Nobelprijs voor literatuur worden gestuurd. FOTO: AP rkeerde interpretatie. Onze godsdienstmannen lezen ge woonlijk geen romans, dus als ze geconfronteerd worden met een allegorie begrijpen ze het niet", is de reactie van de schrijver. „De gedachte dat Mohammed beschreven kan worden als iemand die hasj rookt gaat hun te boven. Het is gewoon een interpretatiepro bleem". Mahfouz respecteert echter de denkbeelden van de Islamiti sche heilige mannen. Hij zal dan ook geen pogingen onder nemen het boek in Egypte ge publiceerd te krijgen zolang het op de zwarte lijst staat. Hoewel Mahfouz op het per soonlijk vlak met Rushdie meevoelt heeft hij kritiek op *vat hij diens professionele fouten noemt. Hij is het met veel Islamitische intellectuelen eens dat Rushdie de Islam no deloos beledigd heeft en dat hij dat zich ten volle bewust was van de reactie die hij te weeg zou brengen in extremis tische kringen. „Ik heb de Duivelsverzen niet gelezen, maar ik heb een erg goede sa menvatting gekregen van de Amerikaanse culturele attaché in Alexandrië. Het is geen aanval op religie, op een intel lectuele basis zoals je bij Spino za kan vinden, maar een aan val op alle heilige symbolen van de Islam en bovendien een erg beledigende. Natuur lijk, iedere schrijver is vrij: maar hij moet ook verant woordelijk zijn en het pro bleem was dat Rushdies vijand Khomeini gek was". Niet bekend Door de Nobelprijs werd de hele wereld geattendeerd op het werk van Mahfouz die nauwelijks bekend was buiten zijn eigen taalgebied. Zijn le ven veranderde in een maal stroom van televisieshows, in terviews en feesten. De be scheidenheid van de kroniek schrijver van het leven in Cai ro veranderde niet, noch zijn betrokkenheid bij de inwoners van de stad (vooral de vrou wen, die nog steeds onder drukt worden onder de Islam). „Ik werd eigenlijk een gevan gene van de prijs. Mijn hele le ven werd er door verstoord want ik ben erg introvert en houd niet van openbare bij eenkomsten" zo vertelt hij in een levendige mengelmoes van Arabisch, Engels en Frans. „Ik heb besloten mezelf te verdedigen door al mijn of ficiële afspraken tot de don derdag te beperken, maar dat werkt lang niet altijd". Sinds de Nobelprijs heeft Mah fouz' werk in Europa redelijk veel succes in Frankrijk en Italië. In de Verenigde Staten hebben nieuwe lezers door een vergelijking met Isaac Bashe- vis Singer de sprong gewaagd. Moslimvrouwen Niet alleen de beschrijving van de profeet als een rokken jager heeft de Islamitische fundamentalisten geschokt. Dit deden ook Mafouz' be schrijvingen van de proble men van Moslimvrouwen in een maatschappij Waar man nen de voorwaarden stellen, de vrouwelijke besnijdenis een algemeen gebruik is en het ce libaat voor het huwelijk een gebod is, terwijl een huwelijk door de economische realiteit vaak niet haalbaar is. Recente cijfers hebben aange toond dat het aantal huwelij ken in Egypte snel daalt ter wijl de kennis over de sexuele vrijheid in het Westen toe neemt. Tussen 1952 en 1986 steeg het percentage onge- trouwden van 18 naar 27 pro cent. Mahfouz is altijd al een contro versieel schrijver geweest. In 1972 pleitte hij voor vrede met Israël en zeven jaar later haal de hij zich de woede op de hals van de militante Islamieten toen hij het verdrag van Sadat en Menachem Begin steunde. Dit had tot gevolg dat zijn boe ken in grote delen van de Ara bische wereld geboycot wer- Mahfouz heeft altijd veel kri tiek geuit op Sadat en de be wonderaars van de vermoorde president in het Westen. Hij heeft geen goed woord over voor de „intifah", de economi sche open deur politiek die leidden tot de versnelde ver vlakking van de Egyptische samenleving en de opkomst van een opzichtig soort mid denmannen die met hun nieu we rijkdom de ogen uitsteken van de enorme laag armen in het land. Hoewel zijn lichaam hem in de steek begint te laten (mis schien is dit de oorzaak van zijn preoccupatie met de dood in veel van zijn boeken) houdt Mahfouz een antenne voor de problemen van zijn land, met name de groeiende aanhang van het Islamitische funda mentalisme als gevolg van de ernstige economische crisis in Egypte. „Ik vrees dat veel van de jon geren erg extremistisch wor den. Ze zijn erg gevaarlijk: ter roristen die tegen ontwikke ling zijn en tegen de westerse beschaving. Maar ik ben te oud om persoonlijk bang voor ze te zijn", zegt vastberaden Mahfouz. Er is te weinig van zijn gematigdheid en menslie vendheid in een land waar diegenen die zich op het pad van de fundamentalisten be vinden (zoals president Sadat) maar al te vaak met een kogel van repliek worden gediend. CHRISTOPHER WALKER (c) The Times, Londen Rijksmuseum in maart weer onbeperkt open AMSTERDAM Bezoekers van het Rijksmuseum kunnen per 1 maart weer in alle zalen van het museum terecht. Dat wordt mogelijk door een ande re opzet van de bewaking en een krediet van het ministerie van cultuur (WVC) voor extra monitoren, aldus directeur H van Os vrijdag. De gedeeltelijke sluiting van 20 procent van de zalen afwis selend gedurende de ochtend en de middaguren, werd inge voerd in 1983. De toenmalige directie werd daartoe gedwon gen door bezuinigingen op de personeelslasten. De nieuwe methode van be waking komt erop neer dat niet meer alleen met „vaste" zaalwachten wordt gewerkt, maar dat er voortaan ook wordt gesurveilleerd in diver se zalen tegelijk. „Zo worden er door de combi natie met camerabewaking geen extra personeelskosten gemaakt", aldus Van Os. Pools gezelschap speelt Traviata HILVERSUM De Poolse Staatsopera van Bydgoszcz maakt van 9 februari tot en met 3 maart een tournee door Nederland en België. Het gezelschap zal achttien maal „La Traviata", een ope ra in drie bedrijven van Giu seppe Verdi, uitvoeren. De Staatsopera van Bydgoszcz komt met ruim veertig voca listen en nog eens 45 begelei dende musici. Het geheel staat onder lei ding van de Nederlandse di rigent William C. Ruiven kamp. Op 3 maart eindigt de tournee in Scheveningen. tADVERTENTIE Kaarten ook aan de kassa van de Statenhal Congresgebouw - Statenhal do. 25 jan. - zo. 4 feb. Voor het eerst in Den Haag'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 19