woede van Azeri s
Icht zich op Moskou
anners
gende
jiand naar
Mstembus
e fiiilating Mandela kwestie van details
Machtsvacuüm ondergraaft bestel Joegoslavië
Mirakel Dukakis
spatte uiteen
als een zeepbel
I
GENLAND
£eidóe(Somont
WOENSDAG 24 JANUARI 1990 PAGINA 5
ierikaan vrij na
^ten jaar dodencel
tk if
renfTON Een zwarte Amerikaan, die
te ijaar afwachting van zijn executie
?re«iodencel van een Texaanse gevange-
eft gezeten, is gisteren vrijgelaten, na-
p rechtbank in hoger beroep bepaalde
jn veroordeling was ingegeven door
e. Clarence Brandley (38) kwam vrij
)üij een borg van 75.000 dollar had be-
De openbare aanklager gaat in beroep
de beslissing. Brandley was concierge
Conroe High School toen daar in 1980
jarige (blanke) Cheryl Dee Ferguson
verkracht en gewurgd. Een rechter,
ee jaar geleden, toen hij Brandley's
Heling onrechtmatig verklaarde, dat
fearschijnlijker was dat twee blanke
tges het meisje hadden vermoord.
Communisten
Polen voor tien
jaar aan de kant
HAMBURG De Poolse
communisten zullen zich min
stens tien jaar met een rol in
de oppositie tevreden moeten
stellen. Dit zei partijleider Ra-
kowksi in een vraaggesprek
met de Westduitse televisie.
„De zuilen waarop Europa 40
jaar lang heeft gerust, zijn ge
vallen", aldus de voormalige
premier. De aanstaande ont
binding van de Poolse Vere
nigde Arbeiderspartij om
schreef Rakowski als het ge
volg van de „nederlaag van
het pure socialisme".
Peres: akkoord met Palestijnen nabij
CAIRO De Israëlische vice-premier
Shimon Peres heeft gisteren gezegd dat
een akkoord over vredesbesprekingen
tussen Israël en de Palestijnen nabij is.
Hij hield echter vast aan het standpunt
dat de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie
PLO niet deel mag nemen aan de on
derhandelingen.
„Alle partijen zijn het erover eens dat
de dialoog in Cairo tamelijk snel begon
nen kan worden", verklaarde Peres bij
aankomst voor een kort bezoek aan de
Egyptische hoofdstad. Een woordvoer
der van de Israëlische premier Yitzhak
Shamir sprak dit echter tegen. „Ik weet
niet op grond waarvan Peres dit heeft
gezegd. Misschien is het een privé-over-
eenkomst tussen de heer Peres en zijn
kameraden in Cairo". Deelname van de
PLO aan de gesprekken is tot nu toe
steeds het belangrijkste struikelblok ge
weest bij de totstandkoming van een
akkoord over de besprekingen. Peres,
die vandaag president Moebarak ont
moette, gaf toe dat nog altijd geen over
eenstemming is bereikt over deelname
aan de onderhandelingen van uit de
door Israël bezette gebieden uitgewezen
Palestijnen. Israël is daar tegen, omdat
het om actieve PLO-leden zou gaan.
Probleem is ook de eis van Egypte en
de Palestijnen, dat bij de besprekingen
elk onderwerp ter tafel moet kunnen
worden gebracht. Israël wil alleen pra
ten over verkiezingen in bezette gebie
den, de Gazastrook en de Westelijke
Jordaanoever.
Bulgaarse oppositie wil geen
coalitie met communisten
SOFIA De Bulgaarse Communistische
partij heeft zich bereid verklaard met de
oppositie een coalitieregering te vormen
om vrije verkiezingen voor te bereiden. De
UDF, de Unie van Democratische Krach
ten (UFD) waartoe 13 partijen behoren,
heeft het voorstel afgeslagen, omdat zij niet
wil dat de communisten zouden profiteren
van een verbetering van de omstandighe
den in Bulgarije onder een coalitieregering.
In meer dan 250 plaatsen in Bulgarije zijn
gisteren proteststakingen gehouden, waar
aan onder anderen onderwijzers, mijnwer
kers en drukkers hebben deelgenomen. De
meeste stakers willen dat de overheid hun
baan anders indeelt zodat zij in aanmer
king komen voor een groter pensioen.
Vrije verkiezingen
Roemenië op 20 mei
BUKAREST In Roemenië zullen op 20 mei
onder toezicht van de Verenigde Naties voor het
eerst vrije verkiezingen worden gehouden. Dit
heeft Silviu Brucan van het Front voor nationale
redding gisteren gezegd. Het Front, dat eerder
twijfelde over al dan niet deelnemen aan de ver
kiezingen, besloot daaraan toch mee te doen. De
Uitvoerende raad van het Front stemde gisteren
met een grote meerderheid voor deelneming aan
de stembusstrijd. Het Front zal de secretaris-ge
neraal van de Verenigde Naties vragen waarne
mers te sturen. Eén van Roemenië's bekendste
vroegere dissidenten, Doina Cornea, liet voor de
aankondiging weten dat zij uit de 150-leden tel
lende Raad van het Front zou stappen, indien
het Front als politieke partij aan de verkiezingen
zou deelnemen.
BUMUNISTISCHE PARTIJ AZERBAJDZJAN MAANT TOT KALMTE
-dig
Dppd
iod&OU De leiding
aap i de communistische
wn I *n Azerbajdzjan wil
;ft inde aan het bloed-
e sipten en heeft in die
en aldus Radio Moskou
'teldhtend, een dringend
zlJnjp gedaan op haar be
laad ultimatum dat het par-
m van Azerbajdzjan aan
ewéi heeft gesteld en waar-
oxerdt geëist dat vandaag
vorden begonnen met de
(NHekking van de Sovjet-
rbijp, is nog niet gerea-
tgel
geerd. Azerbajdzjan zal, na het
verstrijken van het ultimatum,
officieel uit de Sovjetunie tre-
De toestand in Bakoe en in de
Armeense enclave Nagorno
Karabach is nog steeds ernstig.
Maar omdat er geen kranten
meer verschijnen en de televi
sie uit de lucht is, zijn er
slechts geruchten. In Bakoe
was gisteren het openbare le
ven totaal stilgevallen. Geen
bedrijf werkte en het open
baar vervoer reed, uitgezon-
derd'de metro, niet.
mate op de Russen, zij worden
aangevallen en hun huizen ge
plunderd. In Bakoe versche
nen gisteren pamfletten' die
Sovjetleider Michail Gorbats-
jov schuldig verklaren aan de
„tragedie van Bakoe". Óp
spandoeken werd Moskou's ac
tie in Azerbajzjan vergeleken
met de inval in Afghanistan.
Meer dan 100.000 mensen ver
brandden of verscheurden
hun partijboek of gaven het
terug. Protestbijeenkomsten
en stakingen tegen het optre
den van Sovjettroepen waren
er gisteren niet alleen in
Bakoe, maar door heel Azer
bajdzjan. In de Azerbajdzjaan-
se stad Poesjkino is het partij
gebouw bestormd door jonge
ren en het Leninmonument
neergehaald.
Moskou zette in Azerbajdzjan
troepen in om een bijna-bur-
geroorlog tussen Armeniërs en
Azerbajdzjanen te onderdruk
ken. Inmiddels hebben verte
genwoordigers van nationalis
tische Armeniërs en Azerbajd
zjanen een principe-akkoord
gesloten. Het probleem is ech
ter dat noch de volksfronten
aan beide zijden noch de Sov
jettroepen de gewapende groe
pen Armeniërs en Azeri's ge
heel onder controle hebben.
Leden van het Volksfront in de Azerbajdzjaanse stad Khanlar, gelegen aan de grens met Armenië,
verbranden hun lidmaatschapskaart van de communistische partij.
FOTO: EPA
Eén Duitsland
niet verplicht
lid van NAVO
BONN Bij de Amerikaanse
stelling dat een herenigd
Duitsland lid moet zijn van de
NAVO plaatst de Bondsrepu
bliek een vraagteken. Dit zei
minister van defensie Gerhard
Stoltenberg gisteren in een
vraaggesprek met Die Welt.
President George Bush van de
Verenigde Staten noemde het
Duitse lidmaatschap van de
Noordatlantische Verdragsor
ganisatie een voorwaarde voor
de vereniging van de twee
Duitslanden.
„Als op een goede dag de
voorwaarden voor een Duitse
federatie vervuld zijn, dient
eerst een nauwkeurige analyse
plaats te hebben van wat dat
betekent voor een Europees
veiligheidsstelsel", aldus de
minister. „Dan moeten we on
derzoeken of, op het moment
dat de verdeling van Duits
land en Europa definitief ver
leden tijd is, er speciale voor
zieningen voor het gebied van
het huidige Warschau Pact
uitgewerkt moeten worden
met de Sovjetunie en de be
trokken landen".
tijirO Het Japanse
heeft vanmorgen
het Lagerhuis (de
le tie ontbinden en voor
EMnde maand algeme-
mllferkiezingen uit te
:htsyen.
Je j
t. J<ngs woord voerster
slapni Moriyama maakte het
enijl bekend na een bijzon-
JeDchtendvergadering van
naaÉgering. De beslissing
3nvi formeel nog goedge-
on worden door keizer
aaplo. De parlementsverkie-
moesten op zijn laatst
jgehouden worden, maar
ïm I door de Liberale Demo-
M-She Partij (LDP) ver-
p erf naar 18 februari. De li-
let h bevinden zich in een
liurfke politieke situatie na
;an woelige verlies bij de se-
beterkiezingen in juli vorig
jffe
ama vertelde tegen ver-
ngeVers dat premier Kaifu
htèn had dat „de tijd geko-
zos om het oordeel van het
in te vragen". De premier
t vertrouwen van de Ja-
Japanse parlementariërs juichen nadat bekend is gemaakt dat volgende maand verkiezingen wor
den gehouden.
FOTO: AP
panners terugwinnen dat vo
rig jaar danig geschokt werd
door het aandelenschandaal
rond het telecommunicatiebe
drijf Recruit en de verhouding
van een vorige premier met
een geisha. Politieke waarne
mers zeggen dat de LDP waar
schijnlijk nèt zal winnen.
Alandela zal worden
'ezelen, alleen de vraag
leer en onder welke
indigheden moet nog
dAn opgelost.
„lQa zal Mandela worden
dertht te bemiddelen tus-
at Zuidafrikaanse rege-
"jn de verboden verzets
kring ANC. Dat heeft
Ier van justitie Coetsee
pn gezegd in een vraag-
ik met het dagblad de
halist. De minister gaf
ianwijzing binnen wei
mijn Mandela zou wor-
k vrijgelaten. Politieke
Iggevers voorspelden
en dat de kwestie-Man
vrijwel zeker op de
Sindsdien gaat er geen jaar
voorbij zonder dat er nieuwe
speculaties de ronde doen
over de ophanden zijnde
vrijlating van de zwarte lei
der.
lijk
reS\NNESBURG Het agenda zou staan van het ka-
s "buiten kijf dat Nel- bjnetsberaad van vandaag
ae.. J De regeringsgezinde krant
Beeld meldde gisteren dat de
vrijlating van Mandela ver
gezeld zou gaan van een be
sluit tot opheffing van het
verbod van het ANC, „opdat
het op legale wijze aan het
politieke proces kan deelne
men". De regering zou ech
ter niet akkoord willen gaan
met de vrijlating van ANC-
leden, die veroordeeld zijn
wegens geweldsmisdrijven.
Invasie
Over de vrijlating van Man-
I VBanwijzing binnen wel- dela wordt al gespeculeerd
l-*-Wjn Mandela zou wor- sinds het Zuidafrikaanse
weekblad „City Press" op 4
maart 1984 verscheen met op
de cover de tekst „Mandela
wordt vrijgelaten - spoedig!".
Maar „deze keer is het
ernst", kondigde Winnie
Mandela aan, nadat zij haar
man in januari in de gevan
genis had bezocht. Vier we
ken eerder zei de Zuidafri
kaanse president De Klerk
dat het niet meer om het 'of',
maar om het 'wanneer en
het hoe' gaat. De krant „Bus
iness Day" waarschuwde gis
teren voor een „invasie van
buitenlandse journalisten".
Rond 2000 verslaggevers
hebben bij het ministerie van
binnenlandse zaken een
werkvergunning gevraagd.
Fatale val
's werelds
langste man
MAPUTO De langste man
ter wereld, Gabriel Estavao
Mondlane uit Mocambique, is
overleden. De 45-jarige „reus
van Mandlakazi" maakte een
fatale val van een balkon op
een platje achter zijn huis. In
het Guinees Book of Records
stond Mondlane geregi
streerd met een lengte van
twee meter en 45,7 centime
ter en een gewicht van 189,6
kilo. Officieus meette de
man echter 2,65 meter en
volgens een Portugese pers
bureau zelfs 2,70 meter.
"AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DE VALLEI DER VERGETEN WERELD
>pvi0 De fel brandende ballon zet de omgeving tot ver in de
ïaklk in een lichte gloed. Wanneer majoor Ross de brand ont-
Dnbslaat hem even de schrik om het hart: is Rob nu toch nog,
mlt laatste ogenblik, verongelukt? Laag cirkelt de vliegmachi-
3da,er het wateroppervlak en dan opeens ziet majoor Ross de
drenkelingen in de restanten van de gondel. Hoera! Hij trekt
de machine onmiddellijk op en laat dan de aan drie parachutes
hangende rubberboot vallen. De boot suist naar beneden, maar
de parachutes ontplooien zich direct en niet ver van Rob, dr.
Martin en Skip af, ploft de boot in het water. De drenkelingen
zwemmen er heen en weten, dat, nu hun vrienden in de buurt
zijn, het. leed spoedig geleden zal zijn.
(Van onze correspondent
Gert van Wijland)
BELGRADO Het zou
ofwel een heel fraai con
gres worden, waarbij de
partij zich keurig van een
laagje modern ogende
make-up zou voorzien, of
het zou een hectische ver
gadering opleveren, waar
bij de eenheid van de par
tij en daarmee die van
Joegoslavië op het spel
zou komen te staan.
Dat was het algemeen gevoe
len aan de vooravond van het
veertiende buitengewone con
gres van de Communistische
Liga van Joegoslavië.
Het afschaffen van de leiden
de rol van de communistische
partijen rekende men daarbij
gemakshalve maar tot de cos
metica: dat de communisten
ook in Joegoslavië na 45 jaar
alleenheerschappij een meer-
partijenstelsel niet zouden
kunnen tegenhouden, stond
gezien de ontwikkelingen in
Oost-Europa al bij voorbaat
vast, daar hadden zelfs de van
ouds conservatieve Serven
zich al mee verzoend. Trok dat
in het buitenland vooral de
aandacht, in het land van het
arbeiderszelfbestuur werden
en worden de gemoederen
meer bezig gehouden door de
totale desintegratie van de.
overkoepelende bond van
communisten.
En terecht, zo blijkt nu de par
tij zichzelf min of meer heeft
opgedoekt. Na het opstappen
van de Sloveense delegatie
restte de andere vijf republie
ken en twee autonome provin
cies niet veel anders dan het
congres voor onbepaalde tijd
op te schorten.
Met het wegvallen van de
Liga als overkoepelend geheel
verdwijnt een belangrijk bind
middel tussen de republieken,
die elkaar onderling toch al zo
vaak in de haren zitten. „Nog
even en de Slovenen hebben
alleen maar een negatieve re
den om zich niet van Joegosla
vië af te scheiden," aldus een
afgevaardigde in Belgrado.
„Ze kunnen eenvoudigweg
niet zonder de afzetmarkt en
de goedkope grondstoffen die
de rest van het land voor hen
betekent". Volgens hem besef
fen de Slovenen maar al te
goed dat ze economisch niet op
eigen benen kunnen staan en
zijn de delegatieleden die
maandag met veel bravour het
congres verlieten daar zelf ook
niet al te gelukkig mee.
Het mandaat aan de Sloveense
afgevaardigden was klip en
klaar. 'Als de partij niet wordt
omgevormd tot een soort moe-
derbond met veel meer zelf
standigheid voor de republi
keinse partij-afdelingen, dan is
het tijd om op te stappen'. En
aldus geschiedde toen de Ser
ven, zoals te verwachten was,
vasthielden aan een meer cen
traal geleide partij.
Het standpunt van de Sloveen
se communisten wordt voorna
melijk ingegeven door de alge
mene verkiezingen die daar in
mei gehouden zullen worden.
Met hun krachtdadig optreden
in Belgrado probeert de partij
een goede indruk op de kie
zers te maken. En zo een te-
grenwicht te bieden voor pare-
tijen die zich volgens strak na
tionale lijnen organiseren en
een sterke separatistische in
slag hebben. Want als deze
partijen aan de macht komen,
is de eenheid van Joegoslavië
vrijwel zeker verloren.
BOSTON Terwijl George
Bush viert dat hij nu een jaar
president van Amerika is en
zijn waarderingscijfers bijna
een recordhoogte bereiken,
beleeft de man die hij ver
sloeg bij de presidentiële ver
kiezingen een persoonlijk en
politiek dieptepunt. Michael
Dukakis, de goeverneur van
Massachusetts, is op het mo
ment een van de meest impo
pulaire figuren uit de geschie
denis van de opiniepeilingen.
Zijn politieke carrière is stuk
gelopen, zijn staat verkeert in
een economische crisis en zijn
vrouw zit in een kliniek voor
alcoholisten.
Achttien maanden geleden
had hij een voorsprong van 20
procent op „Arme George" in
de presidentiële opiniepeilin
gen. En nu wordt in zijn eigen
staat de spot met hem gedre
ven en de rest van Amerika is
blij dat hij het uiteindelijk
niet heeft gehaald als presi
dent. Dukakis blijft nog tot
eind dit jaar gouverneur,
maar de meeste inwoners van
Massachusetts zien hem liever
vandaag dan morgen vertrek
ken.
Kitty Dukakis is de klap dat
haar echtgenoot het onderspit
moest delven in de strijd te
gen Bush nooit te boven geko
men. Begin vorig jaar gaf ze
toe een alcoholprobleem te
hebben. Twee maanden gele
den werd ze opgenomen in
een inrichting voor alcohol
verslaafden, nadat ze schoon-
maak-alcohol had ingenomen
in een kennelijke zelfmoord
poging. Vorige week dinsdag
verscheen ze weer voor het
eerst in het openbaar, toen
haar man zijn jaarlijkse toe
spraak over de stand van za
ken in de staat hield.
Mirakel
Dukakis' politieke problemen
vloeien grotendeels voort uit
het afnemen van zijn „mira
kel van Massachusetts" zijn
sterkste argument in zijn pre
sidentscampagne. Hij heeft
nooit gezegd dat hij charisma
had, maar hij beweerde dat
hij het geheim had ontdekt
van economisch succes.
Als bewijs wees hij naar de
uitgeputte textielsteden Lo
well en Taunton, die waren
veranderd in bloeiende com
putercentra. Verder stelde hij
met overheidssteun gereali
seerde particuliere initiatie
ven als voorbeeld voor een
verlicht industrieel beleid.
Aangezien dit allemaal voor
treffelijk liep, lieten velen
zich overtuigen. De economie
van Massachusetts liet gedu
rende de jaren tachtig jaar
lijks een groei van twee cij
fers zien. Werkloosheid be
droeg slechts 2,9 procent en
de lonen behoorden tot de
hoogste in de Verenigde Sta
ten.
Maar helaas voor Dukakis
spatte het wonder van Massa
chusetts als een zeepbel uit
een. De werkloosheid is in
middels gestegen tot 4,5 pro
cent, de onroerend-goedmarkt
in de staat is ingezakt en de
man die er prat op ging alle
begrotingen sluitend te krij
gen, kampt nu met een tekort
van 820 miljoen dollar.
Naar alle waarschijnlijkheid
zal de begrotingscrisis Duka
kis' ondergang worden. Nadat
hij bekend had gemaakt dat
hij zich niet kandidaat zou
stellen voor de gouverneurs
verkiezingen in 1991, werd hij
door iedereen als demissionair
beschouwd. De wetgevers in
de staat wezen zijn voorstel
voor een verhoging van de
belastingen van de hand en
het gevolg was dat Massachu
setts leningen moest afsluiten
bij drie Japanse banken. Vori
ge maand ontving de staat
van deze banken een krediet
brief van 1,2 miljard dollar.
Wapenindustrie
De belastingcrisis is echter
Michael Dukakis
nog niet voorbij. Van alle sta
ten wordt Massachusetts door
Wall Street het minst krediet
waardig bevonden en Duka
kis is niet in staat de begro
tingsimpasse te doorbreken.
Hij krijgt nu de schuld voor
ontwikkelingen waar hij in
feite niets aan kan doen. De
economische teruggang wordt
veroorzaakt door veranderin
gen op het gebied van de wa
penindustrie, de markt voor
computer-software en de fi
nanciële dienstensector.
Het meest opmerkelijke van
de opkomst en ondergang van
Dukakis is het persoonlijk
verwiit dat hem nu treft. De
onderkoelde Griek werd al
tijd beschouwd als een vreem
de eend in de bijt en is nooit
volledig geaccepteerd door de
Iers-Italiaanse politieke maf
fia. Nu hij uitgespeeld is, kun
nen ze niet nalaten nog even
flink na te trappen. Howie
Carr, een columnist bij de
Boston Herald, omschreef Du
kakis onlangs als een „leuge
nachtige, onbekwame Jan
Hen".
Mensen die het voor Dukakis
opnemen zijn moeilijk te vin
den. Zijn arrogante en ongeë
motioneerde houding wekt
maar bij weinigen sympathie
op en zijn goede eigenschap
pen oprechtheid, intelli
gentie. en trouw hebben
kennelijk geen diepe indruk
gemaakt.
Beneden peil
Tijdens zijn nieuwjaarstoe
spraak van vorige week zong
Dukakis in elk geval een
toontje lager „Ik weet dat ve
len van jullie kwaad op mij
zijn en zich bedrogen voelen.
Ik voerde een grootse cam
pagne om genomineerd te
worden als presidentskandi
daat, maar mijn campagne
voor de presidentiële eind
strijd was beneden peil", be
kende Dukakis.
Deze tamelijk ongebruikelijke
bekentenis is echter niet vol
doende om ziin reputatie te
redden. Hij heeft namelijk
geen nieuwe ideeën om het
begrotingsgat van Massachu
setts te dichten en hij is dus
nog steeds de pispaal.
Suggesties dat hij misschien in
1992 weer meedoet aan de
presidentsverkiezingen, leidt
slechts tot gegniffel in Was
hington. „De 'Duke' is een
mislukkeling", zei een Demo
craat. Dukakis' grafschrift zou
kunnen luiden: „Ik heb de
hele politiek gemist", zoals hij
zelf een keer toevertrouwde
aan een assistent.
JOHN CASSIDY
(c) The Sunday Times, Londen
