final#
ZATERDAG 20 JANUARI 1990
VILLA - Omdat de meeste rei-
jgers niet verder wensen te kijken
hun neuzen lang zijn, komen
veelal van hun omzwervingen
Miuis met verhalen waarin de zo-
De jist bezochte stek figureert als een
e Kfoteske karikatuur.
t aantal Nederlanders dat nog op
jg^ompcn loopt en zich bij het ochtend-
ieken in een wijde vissersbroek hijst,
ie verwaarlozen. Desondanks nemen
iljoenen Amerikanen nog steeds voet-
•ts aan dat men in de Lage Landen
de Noordzee alleen met 'wooden
:s' door sompige moerassen waadt
de voortdurende slagregens slechts
trotseren in Volendammer pak. Ne-
•landers denken op hun beurt dat
.tenrijkers in vetleren broeken rond-
n en voornamelijk al jodelend met
converseren,
isverstanden alom dus. Ook over An-
lusie, de zondoorstoven streek in het
iden van Spanje. Ja, Andalusië ken-
ze als hun broekzak. Torremolinos,
engerola, Marbella, Mallaga, ze zijn er
iveest en hebben aan de boorden van
Mediterranée, zo blauw, zo vuil, de
jen uit het luie leven gebraden. Ze
taiigen daarna nog tien, twintig keer te-
MEA
>0,-
ital
en beschouwen Spanje nu als hun
:ede vaderland, waar ze blindelings de
weten naar oorverdovende disco's
snackbars met vertrouwde namen als
Dodje Amsterdam, Kareis Visboetiek
de biertent van Ome Ko.
jfj ar hun stellige overtuiging is dat het
re, onvervalste Andalusië. Olé. Dat ze
die getto's van voorgespannen beton
rdcr van Andalusië verwijderd zijn
thuis in Purmerend en Wildervank
^ewtgaat hen. Helaas. De kuststrook ten
den van Malaga is een nog steeds uit
ende Bijlmerbajes, waar bleekgezich-
uit het Noorden zich massaal tijdens
i vrijwillige detentie laten omscholen
lichtverkoolde roodhuiden. De foto-
lieke, dromerige dorpen van weleer
iben allang plaats gemaakt voor
enwoestijnen met een zich steeds re
gerende skyline van Manhattan, die
aan de branding doorgolft. Nee, de
is ofcugde, die daar gevonden wordt, is
bruiFnmin Spaans als het genot van een
ring met ui of een Bossche Bol.
Derisme op weldadige wijze zijn
atten behoedzaam koestert. Een
irproefje, dat naar meer smaakt, krijg
il in Malaga, waarvan het gros van de
;antiegangers alleen het vliegveld
it. Dat achter de boulevard, waar ze
bussen langs denderen, een fascine-
de stad ligt met een stokoud hart vol
emerige stegen, straten en pleinen,
gestoffeerd zijn met middeleeuwse
.izen en kerken, blijft voor hen ver-
dieffgen.
een klim over de bergrug die vlak
ter de kust oprijst, volgt vanzelf de
Daar liggen op hoogvlakten en in
glooiend, bruinverbrande landschap
schatkamers, volgestouwd met de er-
issen van Feniciërs, Romeinen, Mo-
en Spanjaarden, die elkaar in de
j van vele eeuwen de heerschappij
- dit deel van het Iberische schierei-
ïdicclnd hebben betwist.
Erfenis
;en 1 die erfenis behoren fabelachtig
-"Lie steden als Granada, Cordoba en
°°'d(illa en ook honderden sneeuwwitte
s 20)p en die als strooigoed op de flanken
l kale heuvels zijn achtergelaten,
i binnenland van Spanje was tot voor
_/_Jt overduidelijk het stiefkind van het
ianse ministerie van toerisme. De
ijectontwikkelaars en de verantwoor-
jjke ambtenaren in Madrid concen-
;rden zich uitsluitend op de kust, die
laf de Franse grens tot aan Gibraltar
ijltempo werd volgestort met hotels,
jartementen, bungalowparken, restau-
ts, disco's en pretparken. Daar werd
mers het grote geld verdiend, daar la-
i de magneten die miljoenen vakan-
tangers aantrekken,
prom dus moeite gedaan om de rest
i Spanje in de aanbieding te gooien?
ken' wei"d beschouwd als verspilde moei-
lie geen zoden aan de dijk zette. Het
plg was dat de toeristische ïnfrastruc-
k in het Spaanse binnenland tot voor
t nauwelijks iets voorstelde. Met uit-
idering van de grote steden was de
elaccommodatie pover en waren de
ten nog steeds berekend op paard en
Jen en niet op wassende stromen van
Motoriseerde toeristen.
.iproevers en avonturiers, die voor
In e t goud wensen deel te nemen aan het
rgebakken vakantievertier aan de
anse kusten, waren dan ook in feite
bij de gewezen op de paradores. Deze ho-
nde/injzijn eigendom van de .Spaanse rege-
,en liggen veelal in afgelegen, nauwe-
bevolkte streken van het land. Wat
staatsherbergen. onderscheidt van
:re hotels is het feit dat de meeste in
vorig leven paleizen waren of burch-
kastelen, vestingen en kloosters,
door hebben ze een unieke sfeer,
de gast op zijn uitstekende koop toe
parador is van alle denkbare mo-
e gemakken voorzien - kamers met
ngebojia bedden en luxe sanitair, fraaie
alen en even fraaie salons - maar
comfort is gevat in een entourage
r eeuw na eeuw aan gesleuteld is.
na een dag zwerven in Carmona ar-
:rt en via kronkelende stegen naar
)p van de berg gaat, ontstijgt bij het
enkomen van de parador 'Alcazar
key Don Pedro' automatisch aan de
Nadat hij door de metersdikke
is gegaan wordt hij eeuwen terug-
irpen en voelt hij de aanwezigheid
koningen en kurassiers, die in een
Doid verleden onder hetzelfde dak
der typen vertoefd. Je gebruikt het-avond-
en I in een immense ruimte waar je
fcsie moeiteloos in elke hoek een
dspit onderscheidt met een lang-
n rondwentelend zwijn boven het
r. En bij het heffen van je glas toast
l met e( gedachten met ridders en jonkvrou-
van wie je weet dat hun fladderen-
il 4) briesten nog steeds heel dicht bij zijn.
iacht heeft de hemel inmiddels vak-
aig dichtgeteerd als je daarna op een
de binnenplaatsen van de vesting
JweneWat nadroomt over de gasten die jou
te voorgegaan. Je sluit je ogen en hoort
lach, een schreeuw in de verte, het
tnd geluid van metaal op metaal,
idt alsnog een oude vete beslecht
een degengevecht? Worden pos-
im lansen gebroken om de verloren
eer te wreken van de slotvrouwe? Zeker
is in elk geval dat het uitzonderlijk goed
toeven is op een plaats waar schimmen
van voorbije generaties nog steeds een
ferme duit in de zak doen.
De parador Alcazar Del Rey Don Pedro,
een onbetwist paradepaard dat onlangs
nog is verrijkt met een fors zwembad op
de bergflank, is een ideale uitvalsbasis
voor een zwerftocht per trein door An
dalusië. Carmona, waarvan het stokoude
hart geheel ommuurd is, ligt slechts 33
kilometer ten noorden van Sevilla, waar
het eerste perron van het antieke station
aan de Plaza de Armas sinds enkele ja
ren het vertrekpunt is van de Andalus
Express, die zijn reizigers in de stijl van
La Belle Epoque op sleeptouw neemt
naar Cordoba, Granada, Malaga en Jerez
de la Frontera.
Deze superluxe trein, die royaal kan
wedijveren met de Oriënt Express, is een
geducht wapen, waarmee Julian Garcia
Valverde, de president van de Spaanse
BIJ DE FOTO'S:
Boven: De superluxe trein die door Andalusië rijdt kan royaal wedijveren met de Oriënt
Express en is een geducht wapen om toeristen naar Spanje te lokken die op zoek zijn naar
exclusieve vakantiegenoegens.
Onder: De tafels in de mobiele eetzalen zijn feestelijk gedekt met kostbaar linnen, glaswerk
van kristal, zilveren bestekken en borden van porselein. FOTO'S: PR
Spoorwegmaatschappij RENFE, de klan
dizie probeert te verwerven van toeris
ten die op zoek zijn naar exclusieve va
kantiegenoegens. Wat dat betreft zitten
ze in de wagons van zijn Andalus Ex
press letterlijk op het duurste fluweel en
worden lang. vaak te lang gekoesterde
dromen één voor één verzilverd.
Julian Garcia Valverde, die kennelijk
niet van half werk houdt, heeft namelijk
een produkt op de markt gebracht dat
niet alleen loopt als een trein, maar dat
daarnaast de nostalgie, het onlesbare
heimwee naar de goeie ouwe tijd volle
dig aan zijn trekken laat komen.
Akkoord, een treinfanaat zal hierbij on
middellijk aantekenen dat de Andalus
Express getrokken wordt door een die
sel-loc uit de 333-sene, Model GM-26T,
die in 1967 in Valencia gebouwd is. Dat
is inderdaad een ontsierende concessie.
Valverde is de eerste die dat ruiterlijk
toegeeft. Hij had op de kop van zijn
feestelijke optocht ook liever een stam
pend, sissend, rook en roet uitbrakend
moqster gezien. De legendarische Roc
ket bijvoorbeeld, die ooit aamborstig
door het Engelse heuvelland ploegde. Of
de Royal George, de Planet of de Big
Boy, stuk voor stuk vervaarlijke nazaten
van het gestaalde geesteskind van Geor
ge Stephenson, dat in 1825 zijn eerste rit
maakte tussen Stockton en Darlington in
het Britse Graafschap Durham.
Helaas, helaas. Het tijdperk van de
stoomlocomotief is in Europa jaren gele
den al afgesloten. En alle exemplaren die
eens fungeerden als voortrekkers van het
spoorwegvervoer, hebben hun laatste
tocht gemaakt naar schroothoop en mu
sea.
Dal is gelukkig niet gebeurd met de wa
gons die achter de GM-26T de nasleep
vormen van de Andalus Express. Daar is
alles bij het oude gebleven en weten de
reizigers zich op elke vierkante meter
omringd door de relikwieén uit groot
moeders tijd.
De barwagen, model WR 3582, is een
zestig jaar oud pronkjuweel uit Frank
rijk. dat in 1985 een tonnen vergende
restauratie onderging en zijn oude, weel
derige luister volledig heeft teruggekre
gen. Deze wagen, die als nieuwe doop
naam Giralda ontving, is tijdens de reis
een druk beklant café met de zachtkalen-
de meester-entertainer Pedro Pirfano als
onverbiddelijke trekpleister. Deze zoon
van een dirigent bespeelt voor zijn leef
tocht de violoncel in het symfonieorkest
van Madrid, maar zodra hij in de
Spaanse hoofdstad is uitgestreken rept
hij zich naar Sevilla en frommelt hij zijn
welvaartstors in de barwagen achter een
muzikale toverdoos, die door hem op in
genieuze wijze is voorgeprogrammeerd.
Daardoor beschikt hij niet alleen over
het toetsenbord van een vleugel, maar
kan hij desgewenst met één druk op een
knop de hele muziekhandel ombouwen
tot concertorgel of een dof bonkend
drumstel.
Het instrument speelt ook lustig het
complete internationale repertoire door
als Pedro geen vinger uitsteekt en met
zijn microfoon langs zijn fans kuiert, die
zich met snaakse versnaperingen avond
vullend hebben verschanst m de fau
teuils van glimmend leder. Op die ma
nier creëert hij elke avond spelenderwijs
een happening die tot ver na midder
nacht doorwoedt.
Pas in Cordoba, waar de Andalus Ex
press voor één nacht en een volle dag
wortelschiet langs een van de perrons in
het wit gepleisterde station, zet Pirfano
zich zelf even buitenspel en staat hij zijn
plaats af aan de flamengogroep van Con
cha Calero, die de vloer van Giralda on
barmhartig beukt met stampende hak
ken en zolen. De barwagen is dan voor
een handvol minuten een theater op
wielen met een piepklein podium, waar
onder handgeklap een adembenemende
demonstratie in authentieke flamengo-
kunst wordt gegeven door de beste dan
seressen en dansers van Andalusié.
Vanaf de andere perrons, waar reizigers
gepakt en gezakt al uren wachten op een
lokale boemel waarvan de machinist zo
juist weer eens in staking is gegaan,
wordt de voorstelling achter de beslagen
ruiten van de Andalus Express met ge
mengde gevoelens gadegeslagen. De
vreugde op dit ondermaanse is zeer on
rechtvaardig verdeeld, hoor je ze in de
verte denken. En gelijk hebben ze. Dat
jij toevallig aan het langste eind hebt ge
trokken, kan overigens je volledige in
stemming hebben.
Waar je ook van harte mee instemt zijn
de maaltijdenT die de ietwat morsige
obers serveren in het Alhambra-restau-
rant (wagon WR 3579 uit 1929, ge
bouwd in Frankrijk en in 1941 door de
Spaanse spoorwegen overgenomen) en
in het aangrenzende Gibralfaro-restau-
rant (wagon WR 3395, gebouwd in 1929
in Engeland en daarna door Spaanse
schrijnwerkers onberispelijk gerenoveerd
in 1985 en 1988).
De tafels in deze mobiele eetzalen zijn
feestelijk gedekt met kostbaar linnen,
glaswerk van kristal, zilveren bestekken
en borden van porselein. Nobele Spaan
se wijn klokt overvloedig in de roemers,
terwijl op zilveren schalen de spijzen
worden binnengedragen die de koks in
hun krappe keukenwagen hebben ge
componeerd.
Voor het vakkundig 'uitbuiken' na de
maaltijden staat in de Andalus Express
de Medina Azahar Games Car ter be
schikking. Deze wagon, getooid met het
nummer WR 3562 (deze informatie we
derom ten gerieve van verstokte treino-
fielen) is in 1930 als restauratiewagen ge
bouwd in het Spaanse Bilbao en begon
in 1985 goklustig aan zijn tweede jeugd.
De Medina Azahar is door Spaanse
kunstenaars op fabelachtig fraaie wijze
gedecoreerd en wedijvert nu in pure
schoonheid met buurman Giralda.
De keuze is aan de gasten. Wie rust
zoekt, met zojuist verworven vrienden
een kaartje wil leggen of ontspannen
naar films op video wil kijken, prefereert
de Medina Azahar, die de allure heeft
van een salon in een vijf-sterrenhotel.
De plakkers en praters, die zich graag
meten met de decibellen van Pirfano,
treffen elkaar bij voorkeur even verder
op in de barwagen, waar een onvaste
hand bij het heffen van een glas niet per
se hoeft te duiden op overmatig drank
gebruik. Morsen mag in de Andalus Ex
press. Bibberen ook. Dat komt immers
door de trein. Die verrukkelijke trein,
waar ook de onverbeterlijke drinkebroer
ruimschoots gedekt wordt door een ge
neraal pardon.
Uil knappen
De Andalus Express wordt gecomple
teerd door vier slaapwagons, waarvan al
leen de LX 20, in 1929 in Frankrijk ge
bouwd. een uitmonstering heeft die je in
een luxe trein mag verwachten. In deze
wagon knapte Koning George van Enge
land jarenlang zijn vorstelijke uilen tij
dens vakantietripjes naar de Franse Ri
viera en terug naar Londen. De slaap-
coupés in de andere wagons hebben ech
ter dezelfde benepen afmetingen die
worden aangetroffen in alle Europese in
ternationale treinen. Verrekte klein dus.
En uitsluitend berekend op plat praten
en schol eten.
Verrassend ruim en doelmatig daarente
gen zijn de sanitaire voorzieningen in de
twee douchewagons (DD 8184 en DD
8136) waar een klein, maar getraind le
ger van badmannen voortdurend bezig
is de sporen van vorige gebruikers te eli
mineren. Elke reiziger in de Andalus Ex
press heeft de beschikking over een witte
badjas en bijpassende muilen (jas in
bruikleen, muilen mogen desgewenst
worden meegenomen als souvenir).
Door deze uniforme kleding wordt in de
ochtenduren de indruk gewekt dat een
nog niet gesignaleerde, gemengde sekte
zich in processie door het gangpad van
de Andalus Express naar het koorgebed
spoedt.
De Andalus Express - laat dat duidelijk
zijn - biedt een ideale en exclusieve ge
legenheid kennis te maken met het zui
den van Spanje. Sevilla, Cordoba, Gra
nada, Malaga en Jerez de la Frontera
worden de reiziger op een kostelijk pre
senteerblad aangereikt. De trein brengt
je na een rit van enkele uren tot in het
hart van een stad. En daar begint dan
gelijk een ontdekkingstocht naar kathe
dralen en kastelen, paleizen, parken en
wijken volgestouwd met monumenten.
De vliegende haast die zo kenmerkend is
voor het fenomeen sight-seeing heeft bij
deze begeleide zwerftochten plaatsge
maakt voor een bedachtzaam tempo, dat
weldadig aandoet. En als de uitmunten
de gids afscheid heeft genomen heb je
nog steeds uren genoeg over voor privé
verkennningen.
Op het statiën staat daarna je hotel ge
reed voor de volgende sprong naar een
horizon met talloze, nieuwe verrassin
gen. Want dat zijn artikelen waar Anda
lusié in grossiert.
LEO THURING
CeidócSouAont1
