imf letten riepen op tot
»grom tegen Armeniërs
Bezoek Gorbatsjov
volledig mislukt
[j()jet-diplomaat
jgt doodstraf
litse hereniging
fangrijkste doel
ipr Republikaner
Luchtruim Suriname
gedeeltelijk gesloten
^TENLAND
CctebeSommit
MAANDAG 15 JANUARI 1990 PAGINA 5
tot jfl Een voormalige Sovjet-diplomaat bij
Ljgde Naties is wegens spionage voor de
Uvede Staten ter dood veroordeeld, zo heeft de
ekeïe Sovjetunie bericht. Het is onduidelijk of
'olfiFis al ten uitvoer is gebracht. De diplomaat
ok P dertig jaar geleden voor de Amerikanen
n werken. In het verhaal is de hoofdrol
;d voor KGB-kolonel Alexander Doecha-
'jijzonder hard zou hebben gewerkt om de
betrappen. De kolonel is eerder bekriti-
or een commissie van het Sovjet-parle-
idat hij een belangrijke getuige in een gro-
jtiezaak zou hebben laten gaan. In die
:1de ook het conservatieve politburolid Je-
jjov een rol. Het artikel wordt door waar-
>schouwd als een poging de reputatie van
.erjei en misschien de KGB te herstellen.
Nudistenkolonie op
Corsica opgeblazen
BASTIA Een nudistenkolonie
op Corsica is gisteren overvallen
door zo'n zestig gemaskerde man
nen, die de bezoekers evacueerden
en twintig vakantiehuisjes opblie
zen. Niemand raakte gewond. De
overval is waarschijnlijk het werk
van het Corsicaanse Nationale Be
vrijdingsfront, waarvan de initia
len op een voor de kolonie gepar
keerde auto werden gekrast. Het
was de vierde aanslag van het
front sinds november. Het front
wil dat Corsica onafhankelijk
wordt en wil voorkomen dat het
eiland „gekoloniseerd" wordt door
toeristen en andere buitenstaan
ders.
Japan steunt
economie Polen
WARSCHAU De Japanse pre
mier Toshiki Kaifu heeft in War
schau gezegd dat zijn regering
overweegt Polen kredietgaranties
van 850 miljoen dollar te geven
om het land te helpen bij de
overgang naar een vrije-markte-
conomie. Japan en Polen onder
tekenden ook een akkoord over
een Japanse lening van 150 mil
joen dollar ter ondersteuning van
de convertibiliteit van de Poolse
munt, de zloty. De Poolse rege
ring probeert financiële en tech
nologische hulp te krijgen van de
industrielanden om de economie
op een vrije-marktleest te kun
nen schoeien.
Franse toeristen
vermoord in Peru
PARIJS Twee Franse
toeristen zijn in het Peru
aanse Andesgebergte ver
moord door leden van de
maoistische guerillabewe-
ging 'Lichtend Pad'. Dit
heeft de Franse radio gis
teren gemeld. De guerril
lastrijders zouden de bus
waarin de toeristen zaten
tot - stilstand hebben ge
dwongen. Alle inzittenden
moesten uitstappen. Daar
op werden de twee Fran
sen, 23 en 26 jaar oud, van
de andere passagiers ge
scheiden en doodgescho-
Boeil
lelijMg van de voorpagina)
ik dT-
eeipU De rellen
°P Jterdag in Bakoe
in Pen na een keto-
ken!an Azerbajdzjanen
dP k onafhankelijkheid,
een plaatselijke
it, Nazim Ragi-
'deelde „provoca
te j pamfletten
werd opgeroepen
i pogrom tegen de
ïleifërs.
werd op de plaatse-
□io het bericht ver-
Het een Azeri om het le-
erinjgebracht door een Ar-
>eleidfamilie, waarna werd
ve^en alle Armeniërs te
vain. „Toen begon het
[t dekkelijkste dat kan ge-
t Ou een pogrom", aldus
;s „Respondent van Radio
dat. in Bakoe. Tientallen
gd ain van Armeniërs wer-
an gevallen en mensen in
Per Moede vermoord.
De Irnalist van Armen-
let dat drie Armeniërs
;rk ^varen verbrand nadat
ij deover hen was gegoten,
ers 51 hen was een zwange-
van w. Volgens hem keek
tot je rustig toe toen hui-
datirden geplunderd en
3 nijiruit de ramen op
bberjerd gegooid.
latissische inwoonster van
et gjvertelde per telefoon
d waad gezien hoe twee Ar-
>enrjvrouwen overdekt met
met gescheurde kle-
een balkon werden
ran de hoogste verdie-
|'n een flatgebouw in de
raat. Even verderop
oude vrouw van
het hoofd en de
J^Jschoten door een me
lige was bewapend met
47 ui en pistolen.
jna de eerdere onlusten
jSneniërs uit Azerbajd-
Betogers bezetten regeringsgebouwen
MOSKOU Betogers hebben in Tbilisi, de hoofdstad van de
Sovjet-republiek Georgië, regeringsgebouwen bezet. Dit heeft de
legerkrant van de Sovjetunie gemeld. De demonstranten willen
volgens de krant dat de republiek onafhankelijk wordt. Negen
partijen en volksorganisaties zouden in de stad een „Comité voor
nationale redding" hebben opgericht. Vrijdag waren er ook al
betogingen voor onafhankelijkheid in de Georgische hoofdstad.
Het openbaar vervoer in de stad is door de onrust bijna stil ko
men te liggen, zo meldde de legerkrant. Alleen de metro en en
kele buslijnen in de buitenwijken rijden nog. De Georgische par
tijleider Givi Goembaridze sprak in een uitzending van de re
gionale televisie van een „zeer gecompliceerde situatie" en
waarschuwde tegen „onafzienbare gevolgen". Iedere Georgiër
kreeg het advies te kiezen tussen confrontatie en
zjan naar Armenië zijn getrok
ken en veel Azeri's uit Arme
nië naar Azerbaidzjan zijn ge
wonen in Bakoe
ing nog 20.000 A
s, voornamelijk ouderen.
Noodtoestand
welddadigheden kloppen, gaat
het om het ergste geweld in de
Kaukasus sinds de etnische
rellen in de Azerbajdzjaanse
stad Soemgait, waar Azerbajd-
more "mrnamo .1 on oron zjaanse jongeren in februari
1988 drie dagen lang pogroms
organiseerden tegen de Ar-
De betoging in Bakoe was ge- meense minderheid. Daarbij
organiseerd door het Azerbajd- kwamen volgens officiële cij-
zjaanse Volksfront en andere fers 32 mensen om het leven.
nationalistische groepen, nadat
rijdag berichten in de hoofd-
Verdeeld
stad waren doorgedrongen van In he, conflicj over Nagorno-
Armeense aanvallen op Azer- Karabach is de nationalistische
bajdzjaanse dorpen in de en
clave Nagorno-Karabach.
Deze enclave in Azerbajdzjan,
die voornamelijk wordt be
woond door Armeniërs die
aansluiting willen bij de repu
bliek Armenië, vormt de oor
beweging in Azerbajdzjan de
afgelopen maanden verdeeld
geraakt: de radicale vleugel
roept op tot het vertrek van
partijleider Abdoel Rachman
Vezirov. Ook wil zij afschei
ding van Moskou. De meer ge
matigde stromingen willen
niet zover gaan.
Het Armeense parlement heeft
partijleider Michail Gorbatsjov
om hulp gevraagd terwijl
300.000 mensen in Jerevan de
straat opgingen om bescher
ming te eisen voor Armeniërs
in Azerbajdzjan. Zij beschul
digden Moskou ervan de etni
sche onrust aan te wakkeren
door „de ogen te sluiten voor
het bloedvergieten in Nagor
no-Karabach en door niet snel
troepen te sturen".
Toen de menigte hoorde dat
een hoge Sovjet-delegatie naar
Armenië was gestuurd om de
rust te herstellen, werd er
„Wij willen Moskous afgezan
ten niet" geroepen. Een derge
lijke hoge delegatie is vanuit
Moskou ool^ naar Bakoe ge-
Mongoliërs willen af van communisme
OOST-BERLIJN Enkele duizenden Mongoliërs hebben giste
ren gedemonstreerd tegen het communisme in het land, zo
spronkelijke aanleiding van de meldde het Oostduitse persbureau ADN vanuit de Mongoolse
onlusten. De afgelopen twee hoofdstad Ulaanbaatar. De oppositiegroepering „Mongolische
jaar is de verhouding tussen de Democratische Federatie" eist het einde van het machtsmonopo-
christelijke Armeniërs en de lie van de communistische partij.
islamitische Azerbajdzjanen in De betogers riepen op tot het afbreken van het beeld van Stalin
de enclave, maar ook in de in de hoofdstad. Zij eisen meer politieke vrijheid en willen dat
twee republieken, steeds ver- de voormalige leider Yumjaagiyn Tsedenbal, die sinds hij in
der verslechterd. 1984 werd afgezet in Moskou leeft, terugkeert naar Mongolië om
De situatie in Nagorno-Kara- berecht te worden. De autoriteiten ondernamen niets om een
bach is zo dramatisch dat „de einde te maken aan de demonstratie, die werd georganiseerd
afkondiging van de noodtoe- een maand nadat de federatie is opgericht. Mongolië, dat gelegen
stand absoluut noodzakelijk is is tussen China en de Sovjetunie, heeft op de Sovjetunie na het
geworden", zo verklaarde ge- oiidste communistische regime ter wereld. De kritiek op het sta-
neraal Joeri Kosolapov, die linistische verleden neemt er echter toe. Het bewind heeft een
deel uitmaakt van de militaire hervormingsbeleid gelanceerd volgens de lijn van de perestrojka
leiding in de enclave. van Sovjet-partijleider Michail Gorbatsjov. De betogers menen
Als alle berichten over de ge- echter dat de hervormingen te traag worden uitgevoerd.
Terwijl Sovjet-president Gorbatsjov driftig in de weer is zijn boek te signeren voor leden van de
communistische partij in Litouwen, staat de secretaris van de Litouwse afdeling, Algirdas Brazaus-
kas, met zijn handen in de lucht. Gorbatsjov keerde zelf met lege handen terug naar Moskou, foto:
epa
LITOUWERS NIET TE VERMURWEN
VILNIUS Sovjet-presi
dent Michail Gorbatsjov
heeft tijdens zijn bezoek
aan Litouwen tevergeefs
een beroep gedaan op de
bewoners en partijleiders
van de Oostzee-republiek,
zich niet af te scheiden
van de Sovjetunie.
„U stormt af op een nationalis
tische wildernis. Wij moeten
ons duizendmaal bedenken
voordat wij besluiten onafhan
kelijk op drift te gaan, zonder
kompas, zonder kaart en zon
der brandstof", waarschuwde
de Sovjet-leider zaterdag aan
het einde van een bijeenkomst
met de Litouwse communisten
die tevens het slot vormde van
zijn driedaagse bezoek.
De Litouwse communistische
leiders hadden Gorbatsjov
echter te verstaan gegeven dat
de partij die hij leidt volledig
in diskrediet is geraakt en dat
hun besluit om ermee te bre
ken definitief is.
Gorbatsjov kreeg vrijdag al
een koude douche van natio
nalistische Litouwers, die zijn
voorstel om met afscheiding te
wachten op een wet, waarin
de procedure voor een ordelijk
verloop wordt geregeld, afde
den als „propaganda" en
„goedkope leugen".
iHEIM De West-
ia extreem-rechtse
13kaner hebben op
inrtijcongres in het
Rosenheim be-
tfnaakt, dat een
i3ftereniging hun be-
jjste doel is.
partijprogramma blijkt
28Ïepublikaner de opna
me Bondsrepubliek in
jieuropese Unie afwij-
ïpng de beide Duitse
Het herenigd zijn. De
Wip naar verwezenlij-
J dit doel moet een
1gBtie van de beide sta-
3rranz Schönhuber, de
6h de partij, bestaat het
Hijk met de grenzen
nog altijd zolang
BBesverdrag met Polen
Snd. Van het nieuwe,
wil hij Berlijn als
ioofdstad.
iper zei ook dat zijn
ingaan deelnemen aan
Wuitse verkiezingen op
6 mei. In de komende weken
zullen de Oostduitse Republi
kaner zich officieel oprichten
onder leiding van Hans Rudolf
Gutbrodt, Schönhubers Oost
duitse 'kroonprins'. Volgens
hem is de potentiële aanhang
,van de Republikaner in de
DDR nog groter dan in de
Bondsrepubliek.
Het functioneren van de Re
publikaner in de DDR zal ove
rigens moeilijk worden De
Oostduitse autoriteiten hebben
de partij de toegang ontzegd'
en Schönhuber vorige week
bij de grens teruggestuurd
vanwege zijn nazi-verleden.
De leider van de Republikaner
was in de Tweede Wereldoor
log lid-van de SS.
In het centrum van Rosen
heim, waar de Republikaner
bij de Europese verkiezingen
•nog meer dan twintig procent
van de stemmen had behaald,
werd zaterdag door ongeveer
vijfduizend mensen gedemon
streerd tegen de Republikaner.
De politie verrichtte vier aan
houdingen.
Op grote borden staat de wens van de extreem-rechtse Republikaner: 'Duitsland, één vaderland'
JONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DE VALLEI DER VERGETEN WERELD
!*25 4 Met geringe snelheid drijft de ballon verder. De wind
939stu»a' en veel m'i|en Per uur zullen ze niet a'leggen- Instru-
«1 snelheid, hoogte, windrichting en temperatuur te me-
TIJllpn ze niet. Zelfs een eenvoudig kompas ontbreekt hun.
,zakt de ballon steeds, om 's morgens, wanneer de zon
"weer te stijgen en helemaal gasdicht is het zijdedoek
34-i61t ze op den duur wel genoodzaakt zullen zijn te landen.
2 s "jot tijd gooit Rob ballast uit en dan stijgt de ballon on-
uper d' Na enkele dagen komt weer een indianennederzetting
c selder
in 't zicht. „Vooruit", zegt Jaco, „laten we naar beneden gaan.
We houden het toch niet langer vol." De arme kerel versmacht
van de dorst, maar Rob en dr. Martin zijn er al niet beter aan
toe. „We móeten het nog een paar dagen volhouden, Jaco!" zegt
dr. Martin, „achter die heuvels in de verte...." „Ja, ja,"
schreeuwt Jaco woest, „en morgen weer achter die èndere heu
vels; ik ken dat verhaal nou wel. Trouwens, we komen geen steek
verder. Het is windstil."
PARAMARIBO Het
luchtruim boven Surina
me is zaterdag voor onbe
paalde tijd gesloten voor
vliegverkeer naar het oos
ten en zuiden van het
land. De maatregel is ge
nomen door de Surinaam
se luchtvaartdienst.
Hoewel de maatregel nog niet
officieel is bekendgemaakt,
bevestigde de directie van de
particuliere maatschappij Go-
nini, die het leeuwtedeel van
de vluchten naar oost- en
zuid-Suriname uitvoert, giste
ren dat het luchtruim voor een
deel is gesloten.
De maatregel houdt volgens
Gonini verband met het feit
dat de militaire leiding de vei
ligheidssituatie in het zuiden
en oosten onderzoekt.
Vrijdag nog trok het leger mi
litairen van de post Kraka in
het gebied Brokopondo terug,
ter bevordering van de ont
spanning. Het besluit over de
post in Kraka viel na gesprek
ken tussen Bouterse en de
commandanten Barabas en
Papoto van het Junglecom
mando in Brokopondo. Bouter
se ontmoette Barabas en Papo
to twee keer in de afgelopen
week. Na het eerste corltact zei
de leider van het Junglecom
mando, Ronnie Brunswijk, dat
hij verbaasd was over de gang
van zaken. Brunswijk werd
achteraf op de hoogte gesteld
van het gesprek dat de leger
bevelhebber met de comman
danten van het Junglecom
mando had.
Zaterdag verging het hem niet
beter bij de Litouwse commu
nistische kameraden. Zittend
in een halve cirkel tegenover
een hal met een publiek van
enige honderden mensen
kreeg hij te horen, dat de par
tij in de maalstroom van de
moderne Litouwse politiek
geen enkele kans meer heeft
om stemmen te krijgen of in
vloed uit te oefenen. Vasily
Jemeljanov, hoofdredacteur
van het Litouwse blad Sovets-
kaja Litva verklaarde dat de
Litouwse communisten wel
gedwongen zijn tot afschei
ding, doordat Moskou niet in
staat of bereid is om in te
stemmen met snelle verande
ring.
„Niet alleen stalinisme raakte
in diskrediet, maar het volk
verloor alle vertrouwen in de
communistische partij van de
Sovjetunie. Het is jammer dat
onze partij is uiteengevallen,
maar wij konden eenvoudig
weg niet langer wachten. Te
rugdraaien van het besluit zou
de dood betekenen van de
communistische partij in Li
touwen. De realiteit is dat de
mensen hebben gezegd: Ge
noeg, wij willen Europeanen
zijn", aldus Jemeljanov tot
Gorbatsjov, die driftig aante
keningen zat te maken en af
en toe met gebaren reageerde.
Opmerkelijk was dat Gorbats
jov op de vergadering met de
Litouwse communisten de op
richting van andere politieke
partijen niet langer afwees.
„Een meer-partijensysteem
moet niet gevreesd worden zo
als de duivel wierook vreest.
Ik zie een meer-partijensys
teem niet als een tragedie, als
dat tenminste het resultaat is
van een normaal historisch
proces en tegemoet komt aan
de behoeften van de maat
schappij", aldus Gorbatsjov.
Hij waarschuwde echter wel
dat een meer-partijensysteem
„geen wondermiddel" is waar
mee alle problemen opgelost
kunnen worden. Zijn politiek
van glasnost en perestrojka
waren wat dat betreft belang
rijker, zei hij.
Drie dagen lang heeft Gor
batsjov zijn oproep tot de Li
touwers herhaald niet met
Moskou te breken. Vrijdag
werd Gorbatsjov op een collec
tief landbouwbedrijf in Siau-
liai ontvangen door betogers
met spandoeken waarop stond
„Wij zijn voor een onafhanke
lijk Litouwen" en „Ons doel is
de onafhankelijkheid van Li
touwen". Nadat hij de hele dag
met veel moeite had gepro
beerd de Litouwers tot andere
gedachten te brengen, liet hij
blijken nog altijd over gevoel
voor humor te beschikken,
toen hij zei. „Goed, ik heb ze
allemaal gelezen, neem nu
maar even pauze".
Voordat Gorbatsjov vertrok,
waarschuwde hij de Litouwse
communistische partijleiders
met de volgende woorden:
„Het pad naar politieke, socia
le en economische onafhanke
lijkheid loopt via verder lid
blijven van de Sovjetunie.
Vandaag ben ik uw vriend,
maar als u het andere pad
kiest, zal ik er alles aan doen
om u te tonen dat u uw volk
naar een doodlopende weg
leidt".
door Alexander Münninghof
Boekenkast
MOSKOU Enige tijd
geleden is mijn boekenkast van
Sovjet-makelij geheel
onverwacht uit eigener
beweging ineengestort. Ik had
het al niet op dat ding, want
het was een wat ouwelijk
model dat als het ware een
geur van Brezjneviaanse
stagnatie leek te verspreiden,
die niet strookte met het frisse
perestrojka-aanzien van mijn
kantoor. Maar het was de enige
kast die ik had kunnen krijgen
toen ik me drie jaar geleden in
Moskou vestigde.
Denk nu niet dat je zo een kast
bij het eerste het beste
warenhuis in Moskou zomaar
kunt meenemen. Aan de
aanschaf gaat een hele semi-
militaire operatie vooraf,
beginnend met het inwinnen
van inlichtingen (waar is zo'n
ding verkrijgbaar), gevolgd
door voorh oedege vech ten
(doorverwijzingen naar hogere
instanties uit de
meubelindustrie voor verdere
informatie) en tenslotte de
directe aanval (zorgen dat je er
als de bliksem bij bent als
ergens een kastenwinkel
opengaat, zodat je vooraan in
de aanzwellende rij kopers
staat). Al die moeite had ik me
getroost om deze kast in huis te
krijgen. En nu liet hij het
opeens zo verraderlijk afweten.
Terwijl ik hem bepaald niet
extreem zwaar belast had: op
vier van de vijf planken
stonden archiefklappers. Mijn
fout was geweest, zo begreep ik
bij nadere inspectie, dat ik op
de middelste plank vijftien
behoorlijk zware naslagwerken
had neergezet. Het gevolg was
dat de vertikale staanders van
het raamwerk van de kast iets
waren gaan uithollen,
waardoor de plastic
steunknopjes van een halve
centimeter breed, die de
planken dragen, niet meer
afdoende waren en de zaak
naar beneden donderde.
Mijn Lundia-kast heeft geen
plastic steunknopjes van een
halve centimeter breed, maar
stalen steunhaken die je op
elke gewenste breedte kunt
instellen. In die kast staan een
paar honderd boeken en die
staan daar rustig op hun beurt
te wachten, zonder dat hun
onderkomen ineenstort.
Ik heb over het fenomeen van
mijn Sovjet-boekenkast veel en
bitter geklaagd bij mijn
Russische vrienden en overal
kreeg ik hetzelfde te horen: Eto
brak het is rotzooi. Maar dat
werd niet op geërgerde toon
gezegd, zo van: die fabrikant
zullen we er eens flink van
langs geven. Nee, het woord
„brak" werd op een berustende
manier gebezigd. Men
herkende het verschijnsel, niets
om je over op te winden,
normaal dus.
En inderdaad, slechte kwaliteit
van Sovjetprodukten is helaas
een normaal verschijnsel, zo
ben ik door ervaring wijs
geworden. Het vaderlandse
label aan een televisie-apparaat
noodt de Sovjet-klant
allerminst tot kopen en wie
toch een Sovjet-toestel in huis
heeft, gaat daar behoedzaam en
vol wantrouwen mee om. Want
ze willen nog wel eens
ontploffen, zoals de kranten
hier geregeld waarschuwen.
Je zou zeggen: Waarom maken
ze die dingen dan? Dat staat
weer in verband met de
produktienorm, die elke
fabriek moet vervullen. Het
nieuwe economisch concept
van decentralisatie en
zelfstandigheid voor de
ondernemingen wil daar
verandering irf brengen, maar
voorlopig is, naast al die mooie
plannen, toch voor alle
zekerheid het dertiende
vijfjarenplan-oude-stijl door het
Volkscongres aangenomen.
Wat dus wil zeggen dat de
fabrieken aan het eind van de
maand, als ze merken dat ze de
norm niet halen, plotseling als
gekken gaan produceren om in
de boeken te kunnen
aantekenen dat ze wel degelijk
het gewenste aantal tv-
toestellen hebben afgeleverd.
Dat er in de haast hier en daar
een schroef scheef is
ingedraaid of een las
onvolkomen is aangebracht
doet er in die lichoradka (zeg
maar: produktie-koorts) niet
toe, slechts de aantallen tellen.
Het is te hopen dat op de
wiekslagen van de perestrojka
het kwaliteitsbesef in dit land
ook bij de producenten weer
terugkeert Bijster veel
bemoedigende tekenen
daarvan signaleer ik voorlopig
echter nog niet. Zo zag mijn
vrouw eens in het
speelgoedwarenhuis
Kinderwereld hoe een
verkoopster wel acht poppen
uitprobeerde, die volgens de
bijsluiter een mamma-geluidje
moesten geven en met hun
ogen moesten knipperen. Maar
nu eens viel er een oog uit de
kas. dan weer steeg er een
dierlijk gegrom op uit de
lodderig knipogende pop. Noch
de klant, noch de verkoopster
maakten zich daar vrolijk over.
Eto brak.
