pgmn
Cursussen Russisch
vinden gretig aftrek
DER
El
11 .ïkcsiVS
Ineens sta je
in de klas
waar je
als kind
les had
SCHOK VAN HERKENNING IN NIEUW SCHOOLMUSEUM
£eidóc@cttt£Mita
GIN
WACHTLIJSTEN WORDEN AANGELEGD
t)EN HAAG - De cursussen Rus
sisch dreigen overbevolkt te raken,
wachtlijsten worden aangelegd, di
verse instituten hebben nieuwe cur-
jussen in de pen.
toeloop op de cursussen wordt, zo
jen de docenten, veroorzaakt door de
inentende openheid in de Sovjetunie,
tteeds nteer mensen overwegen een va-
Eantie naar het land, en ook het zakenle-
'Wlpn toont een toenemende belangstel
volksuniversiteit in Den Haag geeft
jaren cursussen Russisch. Sinds vier
aar is Maya de Vries er docente. Nu
I ^eeft ze drie groepen van in totaal 38
-ursisten, volgend jaar komt daar een
Herde groep bij. Maya studeerde Rus-
iisch aan de Rijksuniversiteit Leiden en
leeft voor haar studie enige tijd in Mos-
fou gewoond.
jver de toenemende belangstelling zegt
:e: „Sinds de open politiek is een barriè-
je weggenomen. Dat heeft niet alleen het
berisme een impuls gegeven, maar ook
xjAc economie". De Vries - behalve do-
V cknte ook vertaalster - ondervindt zelf
iaarvan de gevolgen. Sinds joint-ventu-
V ps in de Sovjetunie worden toegelaten,
*1 de vraag naar zakelijke vertalingen
terk toegenomen. Ook heeft ze het ver-
ioeden dat de kernramp in Tsjemobyl
:n rol heeft gespeeld. De belangstelling
Dor het Russisch zou daardoor ten dele
:n modeverschijnsel zijn.
e cursisten omschrijft ze als „mensen
ie zwaarwichtig zijn, serieus en een
jorme honger naar cultuur hebben",
cel kunstenaars willen de taal leren,
oewel mensen van alle leeftijden de
ssen kunnen volgen, is de groep men-
n die ouder zijn dan zestig jaar onder-
Ttegenwoordigd. „Maar bang dat ze
:t niet onder de knie krijgen hoeven ze
et te zijn. De leeftijd zegt niets over de
isultaten. Ik heb iemand van zeventig
de groep die prima resultaten had",
bemoedigt Maya de ouderen die overwe
gen een cursus Russisch te gaan volgen.
Uitspraak
„Bij het leren van Russisch'zit Neder
landers alles tegen", vervolgt Maya. Het.
begint al bij het Cyrillisch schrift. Dat
heeft men na enkele lessen wel onder de
knie, maar heel anders is het gesteld met
de uitspraak. Maya de Vries: „De Ne
derlandse tong staat er niet naar. Er is
een aantal klanken dat moeilijk na te
bootsen is. Bijvoorbeeld de s-klank en
de gutturale -i, de „i" in de keel. Sommi
ge mensen krijgen de uitspraak cadeau.
Er zijn leerlingen die ouders hebben die
in Rusland zijn geboren of jaren in Rus
land hebben gewoond. Zij hebben de
taal gehoord en kunnen de vreemde
klanken makkelijk nabootsen". Omge
keerd is het ook zo dat Russen veel
moeite hebben met de uitspraak van het
Nederlands.
Behalve met een moeilijke uitspraak
word je geconfronteerd met een lastige
grammatica: veel naamvallen, verbogen
werkwoordsvormen en veel onregelma
tigheden. Een basiskennis van de gram
matica is, mooi meegenomen, maar de
volksuniversiteit hanteert dit niet als
toelatingseis.
Wie de taal binnen een redelijke termijn
onder de knie wil krijgen, moet volgens
Maya de Vries dagelijks ten minste twin
tig minuten met de taal bezig zijn. De
lessen probeert ze daarbij zo aantrekke
lijk mogelijk te maken. Meteen vanaf
het begin al worden er eenvoudige ge
sprekjes gevoerd. „Dat is heel belangrijk,
omdat de spreekangst dan geen kans
krijgt", licht de docente toe.
Aan de lessen op de Volksuniversiteit is
geen examen verbonden en het karakter
van de lessen is daardoor anders dan bij
het Educatief Centrum in Den Haag. Dit
centrum, ook scholengemeenschap voor
dag- en avondonderwijs genoemd, geeft
ZATERDAG 13 JANUARI 1990 PAGINA 31
Bnpesj MCTopfcricM
i' p. pt'nrihum
Voor het eenmaal zover is dat een Russi
sche krant gelezen kan worden, zijn in het
algemeen heel wat lessen nodig. Toch is
de belangstelling voor Russische taalcur
sussen groot. FOTO: AP
examengericht Russisch op havo- en
vwo-niveau.
Mevrouw Nuijens, sectievoorzitter Rus
sisch, heeft enkele tientallen leerlingen
in het avondonderwijs. „De mensen die
bij het educatief centrum komen,
moeten in een vast tempo de stof door
werken. Ze komen echt om te leren".
Naar de redenen waarom cursisten Rus
sisch willen leren, vraagt mevrouw Nuij
ens eigenlijk niet. Wel heeft ze gemerkt
dat veel van haar leerlingen belangstel
ling hebben voor literatuur. „Sommigen
houden zich al jaren bezig met het be
studeren van Russische literatuur en wil
len deze nu in de oorspronkelijke taal
gaan lezen". Verder zijn er meer mensen
die naar Rusland reizen.
Zakenleven
Het Haagse instituut Noctua verzorgt
dag- en avondonderwijs havo en vwo
voor volwassenen in de regio Den Haag.
Rector F. Verdoorn van de school ver
telt: „Met ingang van het komend stu
diejaar (1990-1991) gaat een groot aantal
nieuwe cursussen van start, waaronder
Russisch. De belangstelling voor deze
taal is enorm. De mensen melden zich
spontaan aan. Onder hen zijn veel men
sen die op een handelskantoor werken
en door de openheid mogelijkheden zien
om met Rusland of andere Oostbloklan
den zaken te doen. Ze hebben ervaren
dat het leggen van contacten zonder ken
nis van het Russisch moeizaam gaat".
Behalve een algemene cursus Russisch
wil de school ook een speciaal op de
handel gerichte cursus Russisch gaan ge
ven.
J. Onvlee, werkzaam bij een bedrijf in
De Lier dat onder meer groentezaden
exporteert, heeft geregeld contact met
Russische handelspartners. Hij volgde
verschillende cursussen Russisch. Het
beheersen van de taal leverde hem voor
al voordeel op in de informele sfeer.
Onvlee: „Met tolken kun je een heel
eind komen. Maar het geeft je een hele
sterke pré als je het Russisch beheerst.
Dat geldt vooral voor de informele con
tacten. Bij officiële besprekingen wordt
Engels gebruikt. Omdat mijn kennis van
het Russisch nog niet perfect is".
CHRIST A VAN DER HOFF
EN
brual
brual
temb
temb
sbui
ROTTERDAM - Ineens sta je in
de klas waar je als kind nog les
had. Dat kan je sinds kort overko
men in het Nationale Schoolmu
seum in hartje Rotterdam, waar
zes minutieus nagebouwde lokalen
een indruk geven hoe het onder
wijs zich door de eeuwen heen
heeft ontwikkeld. De voormalige
gemeentebibliotheek werd voor dit
doel spectaculair verbouwd. Een
bezoekende leraar: „Verrek, in dit
lokaal ben ik in 1959 begonnen".
Museumdirecteur J. ter Linden over die
schok der herkenning: „Deze opstelling
met lokalen is veel minder abstract dan
het tentoonstellen van voorwerpen in vi
trines. De wat oudere bezoekers zien
soms ineens hun lokaal uit de jaren der
tig weer voor zich. Die sensatie, die
emotie, is alleen op deze manier te be
reiken".
Behalve de expositie van lokalen biedt
het museum onder meer een zaal met
lichtbeelden van de geschiedenis van het
Dit door gaslampen verlichte schoollo
kaal markeert de introductie van de me
thode Hoogenveen (Aap Noot Mies) in
1911. In het Nationaal Schoolmuseum
geven zes minutieus nagebouwde lokalen
een indruk hoe het onderwijs zich door de
eeuwen heen ontwikkelde. FOTO: PR
onderwijs en een wisselende tentoonstel
ling van oude leermiddelen. Zo is te zien
dat het klassikale onderwijs zoals wij dat
nu kennen is begonnen in een klooster
zaal met Romaanse gewelven vol fres
co's en met de hand uitgezaagde plavui
zen op de vloer. Van de collectie voor
werpen is een kalligrafie (prent met
schoonschrift) uit 1648 het oudste dat
het museum in bezit heeft. Verder be
schikt men over een verzameling van
maar liefst 4000 oude schoolwandplaten.
Ter Linden doet daar ook onderzoek
naar: „Vreemd genoeg kent Frankrijk als
enige land geen schoolplaten van de
Franse Revolutie. Hoe dat kan, wil ik
met buitenlandse onderwijsmusea nog
eens uitzoeken".
Bibliotheek
De bibliotheek van het museum is uitge
breid van 270 boeken in 1980 toen Ter
Linden aangesteld werd, naar 80.000
schoolboeken nu. Die snelle groei kwam
onder meer door de overname van 200
strekkende meter boeken van de fraters
van Tilburg, één van de grotere onder-
wijscongregraties. Ter Linden wijst ver
heugd op een stapel oude boeken in zijn
werkkamer: „Elke week weer krijgen we
zo'n stapel erbij, soms zitten er heuse
verzamelaarsobjecten tussen". Bij de bi
bliotheek is een studiezaal aanwezig
waar de schoolboeken kunnen worden
ingezien.
„Uit scholen die sluiten of afgebroken
worden, komt vaak opvallend materiaal
te voorschijn. Schenkingen van particu
lieren zijn ook een belangrijke bron voor
onze collectie", vertelt Ter Linden en
thousiast. „Zo krijgen we volgeschreven
schriften, oude rapporten, getuigschrif
ten en schoolfoto's. We zijn nu ook hard
op zoek naar gebruikte agenda's, bij
voorbeeld uit de oorlogsjaren, die be
langrijk zijn voor het bepalen van een
tijdsbeeld. Maar ja, krijg ze maar eens te
pakken".
De vestiging van het museum in het van
binnen totaal vernieuwde gebouw liet
genoeg ruimte over voor andere instel
lingen. die deels met elkaar samenwer
ken. Zo kunnen bezoekers naar een in
het komend schooljaar te openen school
bioscoop die een grote collectie van
4000 films heeft, waaronder die van Dik
Trom. De bioscoop werkt samen met
een foto- en videoschool die amateur
cursussen geeft. Het publiek kan ook een
unieke verzameling filmprojectoren be
kijken, waaronder de grootste en de
kleinste projector ter wereld. Het Rotter
damse echtpaar Koopmans heeft de ver
zameling films en projectoren geschon
ken aan het NOCR (Nationaal Onder
wijscentrum Rotterdam), de gebruiker
van het gebouw, op voorwaarde dat alles
in Rotterdam blijft.
Voor de jongsten is er het 'Neerlands
pierebadje voor techniek', dat al langer
in het gebouw was gevestigd. 'Badmees
ter' directeur A. Nagel Joseph prijst de
Ontdekhoek, zoals zijn project officieel
heet, hartstochtelijk aan: „Ziehier de le
vende etalage van de techniek. Techniek
herkenbaar voor kinderen, ouders en
leerkrachten. Hier doen gemiddeld hon
derd kinderen per dag spannende proe
ven zoals zelf chips bakken, dijkdoorbra
ken dichten en bruggen bouwen. Het
mag niks kosten in een zo klein mogelij
ke ruimte. Zo maken evenveel jongens
als meisjes al op jonge leeftijd kennis
met techniek".
Tijdens een rondgang door de Ontdek
hoek is het er een drukte van belang;
kinderen gaan volkomen op in allerlei
tot de verbeelding sprekende proeven.
Het is een volkomen braakliggend ter
rein, want geen enkele basisschool be
steedt aandacht aan techniek. Dat laatste
moet veranderen, vindt de badmeester,
want: „niet-jong geleerd is niet-oud ge
daan, waardoor het bedrijfsleven steeds
meer mensen te kort komt in de tech
niek".
Ook scholen in het voortgezet onderwijs
sluiten met hun lesprogramma's vaak'
niet goed aan bij de behoeften van het
bedrijfsleven. Het NORC wil daar ver
andering in brengen. Het Rotterdams
bedrijfsleven en het Gewestelijk Ar
beidsbureau zullen gaan samenwerken in
het binnenkort te starten Career Center,
met informatie over beroepsopleidingen.
Het Career Center richt zich op leerlin
gen en werkzoekenden, schooldecanen
en personeelsfunctionarissen. De banden
tussen onderwijs en bedrijfsleven zullen
verder worden aangetrokken door aan
bedrijven de mogelijkheid te bieden
films en video's te vertonen over beroe
pen en bedrijfstakken.
Ruimtegebrek
Eén van de belangrijkste taken van het
door de gemeente Rptterdam opgerichte
NORC is het houden van congressen en
studiebijeenkomsten over het onderwijs.
Deze zijn bedoeld voor leerkrachten en
beleidsmakers. Ook zal er een biblio
theek- en documentatiecentrum worden
opgezet. De al langer bestaande plannen
voor een Nationaal Onderwijscentrum
raakten in Rotterdam in een stroomver
snelling toen het Nationaal Schoolmu
seum naar de havenstad verhuisde. „Ik
ben zeer gelukkig op deze manier en op
deze plaats het museum te kunnen star
ten", zegt Ter Linden. „Hiervoor zaten
we in een oude boerderij aan de rand
van Zoetermeer. We hadden ruimtege
brek en zaten niet in de loop van het pu
bliek. Dat is nu allemaal opgelost".
Het monumentale pand dat het museum
nu huisvest heeft vijf jaar leeg gestaan.
Het stamt uit 1923 en staat op de Nieu-
wemarkt. Beeldend kunstenaar Toni
Burgering kreeg de opdracht het inte
rieur opnieuw te ontwerpen, want er
moest grondig verbouwd worden. Hij
was in 1962 de eerste kunstenaar die
met neon werkte. Burgering over het
pand zoals hij dat aantrof: „Het gebouw
was een ramp. Het was somber en je
werd er bang van door het overdadig ge
bruik van rose en zwart marmer en don
ker eiken. Toen ik er eens met mijn
dochter doorheen liep, liet ze van angst
mijn hand niet meer los. Nu rent ze
door het gebouw". Ter Linden: „De be
doeling van die oude inrichting was dat
je je als mens heel klein voelde".
Burgering: „Het nieuwe gebouw moest
openheid uitstralen. Omdat er zo veel
op zich best mooie dingen gesloopt
moesten worden, hinkte ik een tijd op
twee gedachten, maar ik moest doorzet
ten. Anders zou het nooit wat worden.
Toen na het museum er ook andere in
stellingen in het centrum bleken te ko
men, kwamen die allemaal met hun ei
gen invullingen. Ik heb als een tijger
mijn plannen voor eenheid in het ge
bouw moeten bevechten".
In de hal heeft hij een kunstobject ge
bouwd, waar toevallig ook nog mensen
in stappen: de vrijstaande liftkoker on
der een grote glazen koepel is een groot
neon gebouw geworden. De liftschacht
heeft op elke etage een andere kleur
neon gekregen: rose, rood, geel, licht- en
donkerblauw. Burgering over het resul
taat: „In deze tijd van sombere dagen,
als de regen soms tegen de ruiten klet
tert, is de hele hal een plaatje. Naar ge
lang het licht van builen verandert, ver
andert de kleur ook. Heel spannend en
spectaculair. Maar als uiteindelijk de
avond valt, daalt er een zalige rust neer,
waar je zelf ook stil van wordt".
FRANK SCHOPMAN
De gevel van het statige pand uit 1923 van de voormalige gemeente-bibliotheek aan de
Nieuwemarkt in Rotterdam, waarachter onder meer het Nationaal Schoolmuseum
schuilgaat. FOTO: PR
