►ureaus slachtofferhulp niet
Tekend op zware misdrijven
Wat een gedoe,
[at een toneelspel"
Leprastri jd kampt
met grote tekorten
lEUWi
ui:
Zondagse reclame aan de orde bij nieuwe mediawet
Terugkeer leeuwtje op Britse eieren onwaarschijnlijk
Universiteit onderzoekt ABP-affaire
NENLAND
£eidóc@omant
VRIJDAG 12 JANUARI 1990 PAGINA 3
hekersassistenten
r af dan collega's
:HT De 7.500 apothekersassi-
in Nederland zijn op het gebied
arbeidsvoorwaarden over het alge-
ieter af dan dokters- en tandartsas-
m. Dat is gebleken uit een onder-
it de Loontechnische Dienst (LTD)
ministerie van sociale zaken heeft
De LTD heeft gekeken naar on-
r de aanvulling door de werkge-
de ziektewetuitkering, de pen
cil vut-uitkering en extra uitkerin-
•t onderzoek is uitgevoerd nadat de
;ersorganisatie KNMP en de vak-
de toenmalige' minister van socia-
De Koning vorig jaar om meer
p de apothekersassistenten had-
'raagd. De organisaties veronder-
dat de assistenten achterliepen bij
[s in vergelijkbare sectoren.
Totaal rookverbod
gemeentehuis Epe
EPE Het gemeentebesuur
van Epe heeft voor het gehe
le gemeentehuis een rook
verbod uitgevaardigd. Dat
betekent dat behalve in de
openbare voor het publiek
toegankelijk gedeelten, ook
in de werkvertrekken van de
ambtenaren roken voortaan
taboe is. Alleen de kantine
staat van tijd tot tijd open
voor rokers en er komt een
speciale rookkamer. De zeer
weinige rokende ambtenaren
kunnen zich tot de bedrijfs
arts wenden om van hun
verslaving af te komen. Het
totale rookverbod geldt na
overleg met het personeel.
AMSTERDAM De Nederlandse Stichting
voor Leprabestrijding (NSL) heeft dit jaar een
begrotingstekort van ruim vier miljoen gulden.
Directeur K. Braber sprak gisteren op een bij
eenkomst in Amsterdam van een „dramatisch
tekort". De stichting hoopt rond Wereldlepradag
(28 januari) duizenden nieuwe donateurs te kun
nen bijschrijven. Oud-minister De Koning, de
kersverse voorzitter van de stichting, noemde
lepra een „medisch en sociaal verwoestende
ziekte, die met kracht bestreden moet worden".
Het aantal leprapatiënten vooral in de Derde
Wereld wordt geschat op twaalf miljoen.
Toch heeft lepra, volgens De Koning, in de
meeste ontwikkelingslanden een lage prioriteit
omdat de ziekte niet geldt als een ernstig pro
bleem voor de volksgezondheid.
Zestig uur koken
voor wereldrecord
DALEN André Nijstad uit Ruinen wil op
9 februari het 'wereldkampioenschap ko
ken' op zestig uur brengen. Het record staat
nu op naam van Albert Heikamp uit Vee-
nendaal, die in 1982 liefst 52 uur achtereen
aan het fornuis stond. Nijstad doet zijn re
cordpoging in het restaurant van het recrea
tiecentrum De Huttenheugte in Dalen, waar
hij ook werkt. De kok krijgt steun van vele
personeelsleden en is inmniddels zover ge
traind dat hij al moeiteloos veertig uur ach
tereen wakker kan blijven. Omdat er in zes
tig uur koken heel wat eten gemaakt wordt,
kan iedereen tijdens de recordpoging in het
restaurant komen eten. „Ik kook originele
menu's", zegt Nijstad, die voor het record al
les mag koken of bakken, behalve panne
koeken.
Celstraf en tbs geëist
voor mishandeling baby
AMSTERDAM Officier van justitie
mr. J. Miltenburg-Dekking heeft giste
ren voor de Amsterdamse rechtbank een
half jaar gevangenisstraf en tbs geëist te
gen een 28-jarige man.
De officier achtte bewezen dat de man
zwaar lichamelijk letsel heeft toege
bracht aan het anderhalf jaar oude zoon
tje van zijn toenmalige vriendin.
Om het huilende kind Stil te krijgen had
de man het jongetje met blote voeten op
de brandende kachel gezet. Het kind
werd enkele dagen later via huisarts en
ziekenhuis doorverwezen naar het
Brandwondencentrum in Beverwijk,
waar men derdegraads brandwonden op
de open voetzolen constateerde. De baby
moest een huidtransplantatie ondergaan.
Lessen via tv houden
scholier uit spits
TILBURG Met als belangrijkste doel
het aantal scholieren in de ochtend- en
avondspits te verminderen, wil de MBO-
scholengemeenschap De Rooi Pannen in
Tilburg leerlingen een deel van de lessen
voortaan thuis voor de televisie laten vol
gen. Het experiment 'tele-leren', volgens
directeur G. Selten „uniek in Nederland",
gaat volgend schooljaar in onder 600
tweedejaars.
Initiatiefnemer is het ministerie van ver
keer en waterstaat. Voornaamste aanlei
ding voor het experiment vormt het grote
aantal ongevallen onder scholieren. Daar
naast hoopt het ministerie dat het open
baar vervoer tijdens de spits minder over
belast raakt.
hi|l
VANDAAGi
IN HET
HT Slachtoffers
rnstige misdrijven,
are mishandeling,
Dichting of een roofo-
hebben eigenlijk
uklijaan bureaus voor
niebfferhulp. Neder-
;elt momenteel ze-
van dergelijke in-
vanlgen.
entq
cludeert de Utrechtse
loog Carl Steinmetz ii
■motie-onderzoek naar
•ten van slachtoffer-
nal^i het vandaag openbaar
at sd
gemaakte onderzoek zet Stein
metz de bestaande vormen
van slachtofferhulp op een rij
tje en doet hij aanbevelingen
de hulpverlening te verbete
ren.
Om het effect van de hulp te
onderzoeken maakte de psy
choloog gebruik van twee
groepen gedupeerden. Het ene
gezelschap kreeg wèl begelei
ding van een bureau voor
slachtofferhulp, de andere
groep niet, maar zei daar ach
teraf wel behoefte aan te heb-
ben gehad.
Bij de slachtoffers van minder
ernstige misdrijven, zoals in
braak of diefstal, bleken de
bureaus een gunstige invloed
te hebben. Maar bij slachtof
fers van zeer ernstige crimina
liteit was het verschil tussen
de groepen nihil. Anders ge
zegd: de mensen die naar een
bureau voor slachtofferhulp
waren gestapt, hadden net zo
goed niet kunnen gaan.
Voor Steinmetz zijn deze con
clusies overigens geen aanlei
ding het verschijnsel slachtof
ferhulp geheel op de helling te
zetten. Hij signaleert dat de
bureaus niet zijn berekend op
slachtoffers van zeer zware
misdrijven. Vrijwilligers mis
sen de deskundigheid om .bij
voorbeeld incest-slachtoffers
te kunnen helpen. Het zou
volgens de psycholoog daarom
veel beter zijn als de bureaus
voor slachtofferhulp deel zou
den uitmaken van een geïnte
greerd systeem van hulpverle
ning. Een slachtoffer van een
zeer ernstig misdrijf zou in die
situatie sneller kunnen wor
den doorverwezen naar een
meer deskundige instantie, zo
als bijvoorbeeld het Riagg.
Zelfstandig
Bureaus voor slachtofferhulp
bestaan ruim tien jaar. Op dit
moment zijn er zeventig, die
jaarlijks tussen de tien- en
twintigduizend mensen probe
ren te helpen. Grote bureaus
werken zelfstandig, anderen
maken deel uit van een poli-
tie-organisatie of van het alge
meen maatschappelijk werk.
Subsidie van de overheid moet
ertoe leiden dat alle bureaus
binnen enkele jaren een be
taalde coördinator hebben. Nu
is dat alleen op de grote bu
reaus het geval. Alle andere
medewerkers van een bureau
krijgen alleen een onkosten
vergoeding.
De bureaus richten zich op de
slachtoffers van de ongeveer
1,9 miljoen ernstige misdrijven
die jaarlijks in Nederland
plaatsvinden. Daarbij moet
worden gezegd dat onder een
ernstig misdrijf zowel incest
als inbraak valt. Van alle
slachtoffers hadden in 1986
438.000 mensen behoefte aan
hulp. Maar slechts een relatief
kleine groep, 83.000 personen,
stapte ook daadwerkelijk naar
een instantie of deskundige.
De overige 355.000 wisten de
weg naar de hulpverlening
niet te vinden.
Afgezet tegen de tien- a twin
tigduizend mensen die zich
jaarlijks tot een bureau voor
slachtofferhulp wenden, is er
blijkbaar nog een grote groep
die wel hulp wil, maar het niet
krijgt. Steinmetz pleit dan ook
voor een uitbreiding van de
capaciteit van de slachtoffer
hulp. Politie-agenten, huisart
sen en maatschappelijk wer
kers moeten beter worden ge
ïnformeerd over de slachtof
ferhulp. Bovendien moet een
bureau niet wachten totdat
een slachtoffer zelf contact
zoekt; de hulp moet actief
worden aangeboden.
Effect
Van groter belang is de vraag
of de hulp van de bureaus ook
effect heeft. Misdrijven laten
bij de slachtoffers vaak diepe
sporen achter. Boosheid over
heerst, maar vaak komen daar
Een misdrijf kan diepe sporen nalaten. Daarom wordt er hulp aan de slachtoffers geboden vanuit
het politiebureau, zelfstandige instellingen of het algemeen maatschappelijk werk.
FOTO: ANP
gevoelens van machteloosheid,
angst en onzekerheid bij. Van
mensen bij wie is ingebroken,
is bekend dat de inbreuk op
hun privacy meer indruk
maakt dan het verlies van het
gestolene.
Volgens Steinmetz kampt een
slachtoffer van een ernstig
misdrijf op drie niveaus met
een 'verstoorde kijk' op de
werkelijkheid: op zichzelf, op
de 'slachtoffer-ervaring' en op
de omgeving. Slachtoffers
kunnen niet alleen hun mede
mensen gaan wantrouwen, ze
kunnen ook denken dat ze het
misdrijf aan zichzelf hebben te
wijten. De verstoorde kijk op
de omgeving kan zich uiten in
angst opnieuw slachtoffer te
worden of in een verminderd
vertrouwen in de autoriteiten.
Goede hulpverlening richt
zich in de ogen van de promo
vendus op al deze gebieden
ERIK VAN DER STRUIJS
(AVERENIGING ERGERT ZICH OVER ZAAK STINISSEN
'ennJAAG Voorzitter
n der Molen van de
vereniging Neder-
js woendend op de
landse Patiënten
[ging (NPV), die gis-
hetin Alemlo een kort
onê| verloor waarin zij
5at de behandeling
jomapatiënte Ineke
aanjen alsnog zou wor-
■p djervat. „Ik vind dat
-en. pV bijna letterlijk
°Pzljijken gaat. Wat di-
Kof Van 'den Berë
)'e a buitengewoon on-
Ten rlijk".
bpood van Ineke Stinis-
i eent justitie een strafrech-
aarjnderzoek in of de art-
is. 1 verpleeghuis Het Wie-
,de *k nog moeten worden
Hejd. „Wat een gedoe, wat
aanpneelspel," schampert
;i Hr Molen. „Niemand kan
grotwijzen dat onzorgvul-
voojandeld zou zijn. Dat is
I niethelijk. Ik word zo mis-
eenjan dat gedrag".
iedf Molen vindt dat justi-
kan absoluut niet mag be-
met comapatënten.
ere winst
r Verkade
)AM De winst van
is vorig jaar zoals
it gedaald van 14,9
naar 12 miljoen. Per
zakte de winst van
haar 18,10. De gecon-
fde omzet bleef gelijk
7 264 miljoen van 1988.
k'er een fractionele da-
h de afzet in Nederland
en geringe stijging van
Frankrijk.
Ook de politiek moet zich er
buiten houden. „Het is een
probleem van medisch-techni-
sche aard dat binnen de medi
sche wereld en de familie
moet worden opgelost", zegt
zij. Haar ervaring is dat een
goede oplossing altijd mogelijk
is, ongeacht de vraag of de
omgeving kiest voor levens
beëindiging of het laten voort
leven van de comapatiënt.
Hoger beroep
Vice-president mr. Breitbart
van de Almelose rechtbank
besloot gisteren dat verpleeg
huis Het Wiedenbroek in
Haaksbergen de behandeling
van Ineke Stinissen terecht
heeft gestopt. De NPV gaat te
gen de uitspraak in hoger
beroep; de zaak dient dinsdag
middag voor het gerechtshof
in Arnhem. De NPV gat te
vens in beroep omdat de zaak
daardoor aanhangig kan wor
den gemaakt bij het Europees
Hof.
Directeur Van den Berg van
de NPV noemt het vonnis van
de Almelose rechtbank ont-
hutsend. „In feite komt het
erop neer dat het lot van vele
patiënten in ons land voortaan
in handen ligt van de heren
medici. Zij beslissen immers of
het leven van een patiënt zin
vol is of niet. Als artsen een
kwaliteitsoordeel mogen vel-'
len over menselijk leven zal
dit grote consequenties hebben
voor de gezondheidszorg en
een toenemende rechtsonze
kerheid".
Hoogleraar anaesthesiologie
prof. dr. B. Smalhout vindt het
„weerzinwekkend hoe ieder
een meekijkt" bij het overlij
den van Ineke Stinissen. „En
het is ook weerzinwekkend
hoe zij haar laten verrekken
en creperen", zegt hij. Smal
hout, tevens hoofd van het In
stituut van Anaesthesiologie
van het Academische Zieken
huis in Utrecht, kan het zich
voorstellen dat een eind komt
aan het leven van iemand die
al vijftien jaar in een uitzicht
loze situatie in coma ligt.
„Maar doe het dan op een zo
humaan mogelijke wijze", ful
mineert hij. „Daar zijn uitste
kende middelen voor. Maar
dat mag weer niet, want dan is
er sprake van onvrijwillige eu
thanasie".
De hoogleraar sluit niet uit dat
Ineke Stinissen ervaart dat
„men haar laat verhongeren
en verdorsten". Smalhout:
„Maar zelfs in het geval dat ze
er niets van merkt, dan blijft
het een weerzinwekkende
zaak om het lichaam op deze
wijze kapot te laten gaan. Dat
zou je je hond en kat nog niet
aandoen".
Niet ontluisterend
Directeur Nij Bijvank van het
verpleeghuis is het niet met
Smalhout eens. „Uit de litera
tuur en uit tal van gesprekken
met deskundigen hebben we
in overleg met een psycholoog
een protocol voor het sterven
sproces uitgestippeld. Dit pro
ces acht ik dan ook beslist niet
ontluisterend".
Wanneer het gaat om zulke
dramatische gevallen van
langdurig comapatiënten pleit
prof. Smalhout voor een juri
dische regeling. Die regeling
moet waarborgen dat humane
beslissingen kunnen worden
genomen. „Voorkomen moet
worden dat via allerlei juridi
sche achteromweggetjes de
zaak wordt benaderd. Want
hoe je het ook bekijkt, de zaak
Stinissen is een monument
voor lafheid van justitie en
artsen. De betrokken artsen
hebben geen risico durven lo
pen in de confrontatie met jus
titie. Maar in het leven zijn er
bepaalde gebeurtenissen waar
bij je risico moet lopen. Wie
karakter en moreel heeft weet
dat hij soms nee moet zeggen
tegen een bepaalde overheid".
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Het CDA nam
de zaak van het zondagsver
bod een paar jaar geleden nog
zo hoog op, dat het de VVD, de
toenmalige coalitiepartner,
'verbood' een voorstel te steu
nen van de linkse oppositie
voor afschaffing. Jeltje van
Nieuwenhoven verwacht dat
het deze keer anders zal gaan.
Wanneer straks de VVD („re
ken daar maar op") op dit
punt een amendement indient,
„zullen wij als PvdA dat steu-
Volgens Nieuwenhoven zullen
ook D66 en Groen Links dat
doen, zodat een grote meerder
heid ontstaat voor het schrap
pen van het verbod. De zaak
komt aan de orde bij de be
handeling van de door het ka
binet voorgestelde wijzigingen
van de mediawet, onder meer
om binnenlandse commerciële
televisie mogelijk te maken in
ons land.
Volgens Van Nieuwenhoven is
er nu ook een heel duidelijk
belang gemoeid met het
schrappen van het zondags
verbod. De coalitie is het er
over eens dat het publieke om
roepbestel zo sterk mogelijk
moet worden gemaakt om de
concurrentie met de commer
ciële tv (Veronique!) aan te
kunnen. „Dan moeten we dus
ook de voorwaarden voor bui
tenlandse en binnenlandse
commerciële televisie zoveel
mogelijk gelijk maken", aldus
het PvdA-Kamerlid.
Opheffen van het zondagsver
bod zou de STER naar ver
wachting zestig a zeventig mil
joen gulden opleveren. In het
kabinet heeft PvdA-minister
d'Ancona eind vorig jaar on
der druk van het CDA afge
zien van haar voorstel om ook
zondag reclame op radio en tv
toe te staan.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De Britse re-
gering-Thatcher is kenne
lijk niet van plan de
pluimveebedrijven van
haar land opdracht te ge-,
ven alle inlandse eieren
net zoals vroeger, voor ze
te koop worden aangebo
den, te kenmerken met
een leeuwtje. Van 1958 tot
eind 1968 wisten de Brit
ten altijd of het vader
landse eitjes waren die zij
's morgens consumeerden.
Britse eieren, verkocht onder
toezicht van de zogeheten Bri
tish Egg Marketing Board, een
nationale handelsorganisatie
die werd opgedoekt in 1970,
waren allemaal gestempeld
met een leeuwtje. De Eggs
Board had een reclamespotje
op de tv, waarin aan alle Brit
ten de raad werd gegeven elke
dag naar hun werk te gaan
„met minstens een eitje, voor
zien van het leeuwemerk", in
hun maag.
Producenten van Britse eieren
suggereren nu de wederinvoe
ring van deze oude stempel.
Zij beweren dat in scherpe te
genstelling tot eieren geïmpor
teerd uit Nederland, Frankrijk
en andere EG-landen, alleen
inlandse eieren geen dragers
zijn van de gevreesde salmo
nellabacterie.
Producenten van inlandse eie
ren beschouwen elk ei van
vreemd origine als een moge
lijk risico voor de openbare ge
zondheid. Maar de regering-
Thatcher is kennelijk niet ge
neigd op dit terrein ruzie te
zoeken met wat door de Brit
ten laatdunkend 'Europa'
wordt genoemd. Brussel zou er
niets op tegen hebben als Brit-
De Britten vertrouwen importeieren niet meer.
se eieren „veiligheidshalve"
met een leeuwtje werden ge
merkt om duidelijk herken
baar te zijn, maar importeurs
van Hollandse of Franse eie
ren zouden dan precies het
zelfde kunnen doen.
Geen enkele Europese veror
dening verbiedt het aanbren
gen van een dergelijk merkte
ken. Het mag allemaal. Alleen
de naam van het land van ori
gine kan niet op het ei worden
geplaatst. Die mag alleen afge
drukt of geschreven worden
komstig zijn van inlandse
kippen?
Het EG-verbod inzake de
naam van het land van origine
heeft uiteraard tot doel de
vrijhandel aan te moedigen
binnen de Europese Gemeen
schap. Britse producenten zijn
er verre van gelukkig mee. Zij
willen dat hun minister van
landbouw, Gummers, in Brus
sel een afwijking van die regel
faat bepleiten. Gummers de
partement is evenwel van me
ning, dat zo'n campagne
maandenlang zou aanslepen.
Hij is voorstander van Britse
inspanningen om in heel de
EG een forse verscherping
van de gezondheidsmaatrege
len tot stand te brengen. Een
Britse parlementaire commis
sie van onderzoek heeft ont
dekt, dat sedert ex-ondermi
nister van volksgezondheid
Edwina Currie in november
1988 al haar landgenoten grote
vrees aanjoeg in verband met
salmonellabesmetting, inland
se eieren heel wat gezonder
zijn geworden dan die welke
Groot-Brittannië uit het bui
tenland importeert.
Dit is, aldus de Britse pluim
veehouders, het directe gevolg
van de strengere controle die
sindsdien in Groot-Brittannië
wordt toegepast. Krijg je van
daag de dag in Engeland een
salmonella-ei in de pan, dan
weet je bijna zeker dat dit uit
Nederland of Frankrijk komt
In Groot-Brittannië heeft de
salmonellaplaag geleid tot de
afslachting van bijna een mil
joen legkippen. Talrijke
pluimveehouders verloren
hierdoor hun broodwinning.
De consumptie van eieren
daalde pijlsnel. Tegelijkertijd
werden almaar meer eieren
geïmporteerd. Afgelopen sep
tember bedroeg de import
161.000 dozen van 360 eieren.
Dat was ruim viermaal meer
dan in september 1988.
Britse pluimveehouders zijn
een stuk voorzichtiger gewor
den. Misschien klopt het dat
hun eieren nu veel gezonder
zijn dan die welke geïmpor
teerd worden, maar de nood
maatregel van het afslachten
van hennen heeft in Groot-
Brittannië een acuut gebrek
aan legkippen veroorzaakt. De
vraag naar eieren uit het bui
tenland, met salmonella be
smet of niet, zal er dan ook
eerder toenemen dan dalen.
Wat het aanbrengen van het
legendarische Britse leeuwtje
op alle inlandse eieren betreft,
stuiten de pluimveehouders
van Groot-Brittannië niet al
leen op tegenstand vanwege
de overheid. Sommige produ
centen koesteren sterke twij
fels over de "technische uit
voerbaarheid van dit plan.
John Coles, directeur van de
firma Thames Valley Eggs, die
15 procent van de Britse
markt bestrijkt, ziet het zo: „In
de jaren zestig hadden wij ma
chines", zegt hij, „die per uur
16 tot 20 kratten van elk 360
eieren stempelden. Tegen
woordig vliegen de eieren er
doorheen met een snelheid
van 250 kratten per uur. Je
kan elk ei wel voorzien van
een stempel, maar het zal veel
geld kosten!"
door WILLEM RUSTIER
IK VRAAG HE AF, WANNEER
ZE W(J EEN5 EEN 00ED6
STOOT UIT GAAN EECEN?
AMSTERDAM De
Vrije Universiteit in Am
sterdam gaat een onder
zoek verrichten naar de
loop van het opsporings
onderzoek in de ABP-af
faire.
Het onderzoek, onder lei
ding van universitair
hoofddocent criminologie
dr. H. G. van de Bunt,
vindt plaats met mede
werking van het ministe
rie van justitie.
Volgens Van de Bunt moet het
onderzoek niet worden uitge
legd als een nieuwe poging
van justitie om alsnog greep te
krijgen op de hoofdverdachten
in de bekende ABP-affaire.
Het onderzoek, dat twee jaar
in beslag zal nemen, moet
vooral duidelijk maken in hoe
verre juridische regels voldoen
en hoe beslissingen in de op
sporingsfase tot stand zijn ge
komen.
Volgens drs. A.C. Berghuis,
plaatsvervangend hoofd van
het Wetenschappelijk Onder
zoek- en Dfcirtimentatiecen-
trum 'WODC) vkn het minis
terie van justitie, gebeurt het
„zeer regelmatig" dat zijn mi
nisterie medewerking verleent
aan wetenschappelijk onder
zoek.
„De wet staat toe dat we inza
ge geven in niet-openbare dos
siers. Daar is wel een aantal
voorwaarden aan verbonden.
Zo moet de privacy van ver
dachten gewaarborgd blijven",
aldus Berghuis.
Mr. A. Duynstee, advocaat van
hoofdrolspeler A. Masson, wil
de vanmorgen geen commen
taar geven op het onderzoek
van de Vrije Universiteit.
Verlies J.P. Morgan
ruim miljard dollar
NEW YORK De Ameri-
kaanse bank J.P. Morgan
heeft in het afgelopen jaar een
verlies geleden van 1,27 mil
jard dollar tegenover een
winst van een miljard dollar in
1988. Het verlies is vooral een
gevolg van een voorziening
van twee miljard dollar ten
laste van de resultaten over
het derde kwartaal Deze
voorziening werd getroffen in
verband met mogelijke verlie
zen op leningen aan Derde-
Wereldlanden.
