HU EN OM DE KAS
Glastuinbouw steeds
milieuvriendelijker
(Ik. H.H.F. Wijffels opent
inbouwvakbeurs Bleiswijk
Open dagen bij Rijks Middelbare Tuinbouwschool
O P^-
-HD EN TUINBOUW
Pd
foidoeSotvuuit
VRIJDAG 5 JANUARI 1990 PAGINA 15
ifc>
s invenant over resten van
Gewasbeschermingsmiddelen
Eere
Or$roothandel in Gewasbeschermingsmiddelen, georgani-
in de Nederlandse Federatie van Distribuanten van Be-
i Dajingsmiddelen (FDB) heeft het Convenant inzake Resten
lebruikte Verpakkingen van Gewasbeschermingsmidde-
"liede ondertekend. Om hun deelname kracht bij te zet-
leeft men een instructieve poster laten ontwerpen. Deze
t onder de afnemers van gewasbeschermingsmiddelen
tribueerd. Het gaat om een oplage van 65.000 exempla-
Dp deze wijze hoopt het FDB een positieve bijdrage te
ren, waardoor het convenant correct uitgevoerd wordt.
k een poster waarop op een overzichtelijke wijze een in-
iie wordt gegeven hoe men moet handelen met gebruik-
Irpakkingen en restanten van gewasbeschermingsmidde-
ket is van het grootste belang dat er serieus met deze
|-ie omgesprongen wordt. Het levert een positieve bijdra-
aat om het imago van de Nederlandse Agrarische
linbouwvakbeurs NTV, die eind deze maand in Bleiswijk
I gehouden is een must voor iedereen die met de tuin-
te maken heeft.
FOTO: PR
i^orzitter van de hoofddirectie van Rabobank Nederland,
1. H. F. Wijffels, verricht op dinsdag 30 januari de offi-
opening van de Nederlandse Tuinbouw Vakbeurs
Deze internationale vakbeurs wordt gehouden van
aE 30 januari tot en met zaterdag 3 februari in de veiling
«•Bleiswijk. Tijdens deze beurs, die zo'n 46.000 vierkante
"d in beslag neemt, wordt de jaarlijkse Tuinbouwonderne-
fe !>rijs uitgereikt. Dat gebeurt door drs. S. Orlandini, voor
af van be Vereniging Nederland Distributieland en oud-
(j2n-eur van de KLM.
Het bindtouw, waarlangs straks paprikaplanten naar boven klimmen, wordt op de juiste lengte
afgesneden.
FOTO'S: L.N. KRUL
Vindingrijk
Tuinders staan bekend om
hun vindingrijkheid. Een
voorbeeld daarvan troffen
wij aan op het paprikabedrijf
van de Gebr. Van der Lans
in de Westlandse Madepol
der. Daar is een installatie in
bedrijf, die in de kortst mo
gelijke tijd vier klossen bind
touw tegelijk afwindt en het
touw om vier, aan het wïél
van een tractor gemonteerde
stangen draait. Het touw
wordt vervolgens op de juiste
lengte van 3,80 meter afge
sneden. Het hele apparaat be
staat slechts uit een op blok
ken gezette tractor, een buis
die de uitlaatgassen van de
tractor naar buiten afvoert
en vier horizontale stangen,
Een tractor op blokken, die in feite het hele werk doet.
die in kubusvorm aan elkaar
verbonden, aan het wiel zijn
vastgemaakt. Als de tractor
wordt aangezet en het wiel
gaat draaien, gebeurt de rest
vanzelf.
De Nederlandse glastuin
bouw is de weg ingesla
gen naar een milieu
vriendelijker methode
van produceren. Dat
blijkt straks duidelijk tij
dens de Nationale Tuin
bouw Vakbeurs (NTV),
die van 30 januari tot en
met 2 februari in de hal
len van de groentevei
ling Bleiswijk wordt ge
houden.
Naast natuurlijk talloze ande
re aardigheden, want de tien
duizenden bezoekers uit bin-
nen-en buitenland komen
niet alleen voor die milieu
vriendelijke benadering naar
Bleiswijk. De veiling staat tij
dens deze beurs traditiege
trouw vol met noviteiten die
voor de ondernemingen in de
glastuinbouw van belang zijn.
Vol zal het ook zijn met auto
mobielen, want de ervarin
gen leren dat parkeren tij
dens deze tentoonstelling een
De eigenaren van de rondom
de veiling liggende boerderij
en spinnen daar in elk geval
goed garen bij, want voor
enige guldens kunnen de da
mes-en heren bezoekers hun
blik op het erf of in het wei
land stallen.
9.200 hectare. Van de groen
te- en sierteeltgewassen die
daarop worden geteeld, staat
3.000 hectare op kunstmatige
substraten en dus niet meer
in direct contact met de
grond. Naar verwachting
neemt deze oppervlakte de
komende vijf jaar toe tot
5.000 a 6.000 hectare. Door
gewassen los van de grond te
telen, kan het teveel aan wa
ter en meststoffen dat uit het
substraat loopt, worden ver
zameld en opnieuw gebruikt.
Het verzamelen van dit zoge
naamde drainwater gebeurt
met behulp van kunststof of
metalen goten waarin het
substraat ligt.
Een andere mogelijkheid is
het aanleggen van sleuven of
leidingen in de lengterichting
naast de substraatmatten.
Voor een bedrijf van 10.000
vierkante meter met een wa
terverbruik van 8.000 kubie
ke meter per jaar, wordt op
die manier voorkomen dat
2.000 kubieke meter water
van 4 tot 8 ton meststoffen in
het grond- en oppervlakte
water terecht komt.
Behalve dat hierdoor het mi
lieu wordt gespaard, heeft de
tuinder er nog op een andere
manier voordeel van. De kos
ten voor water en meststof
fen worden door het herge
bruik van drainwater name
lijk met een gulden per ku
bieke meter beperkt.
Steenwol is het meest ge
bruikte kunstmatige sub
straat. Een grote groep tuin
ders kiest uit het oogpunt
van hygiëne voor eenjarige
steenwolmatten. Anderen
stomen de matten na afloop
van de teelt en gebruiken ze
gedurende drie of vier jaar.
Elk jaar opnieuw komt er
naar schatting 200.000 kubie
ke meter steenwolafval vrij.
Vorig jaar mocht dit afval
niet meer worden gestort op
stortplaatsen in het westen
van Nederland. Naar ver
wachting mag het de komen
de jaren ook elders in het
land niet meer worden ge
stort.
Het zoeken naar alternatieve
toepassingen van het afval,
zoals bij het dempen van slo
ten, bij het maken van ge
luidswallen langs verkeers
wegen en als grondstof voor
de betonproduktie, liep op
niets uit. De grootste leveran
cier van steenwol heeft de
recycling van gebruikte mat
ten' en vlokken inmiddels
technisch roiid. Er wordt ge
woonweg weer steen van ge
maakt, waarna het opnieuw
in het produktieproces van
steenwolmatten en isolatie
materiaal wordt ingepast.
Naar verwachting is het pro
bleem van het steenwolafval
in het najaar van 1990 defini
tief opgelost.
Mr. Schelto Patijn, com
missaris van de koningin
in Zuid-Holland, opent op
vrijdag 12 januari de
„open dagen" van de
Rijks Middelbare Tuin
bouwschool (RMT) in het
Westlandse De Lier, die
voor de tweede keer wor
den gehouden. Op deze
dagen valt ook een ba
nen- en scholingsmarkt
door aankomende leer
lingen, ouders en andere
belangstellenden te be
zoeken. Bovendien valt
er al iets te merken van
het feit, dat de school dit
jaar het vijfentwintigjarig
bestaan viert.
Wie de open dagen wil bezoe
ken kan daarvoor op vrijdag
12 ('s avonds van zeven tot
negen uur) en zaterdag 13
(van tien uur 's morgens tot
drie uur 's middags) januari
terecht aan de Chrysant 1 in
De Lier.
Men kan dan kennismaken
met de vele opleidingsmoge
lijkheden die de Rijks Middel
bare Tuinbouwschool te bie
den heeft. Ook het tuinbouw
bedrijfsleven uit het Westland
en De Kring is er aanwezig.
Veilingen, plantenkwekers en
andere toeleveringsbedrijven
laten zien wat men uiteinde
lijk met een middelbare tuin-
bouwopleiding kan gaan
doen.
De Rijks Middelbare Tuin
bouwschool begon in 1965 in
Naaldwijk in het voormalige
verenigingsgebouw „De Bin
nenhaven" met viependertig
jongens en één meisje. Na een
jaar al moest elders onderdak
worden gevonden in de vroe
gere Lagere Tuinbouwschool
in De Lier, omdat het leerlin
genaantal zo toenam.
In 1969 verhuisde men defini
tief en volledig naar De Lier
en in 1983 werd het nieuwe
hoofdgebouw aan Chrysant 1
in gebruik genomen. De ac
commodatie aan de Jan van
Galenstaat werd gerenoveerd
en in 1985 heropend. Nu
wordt dit gebouw gebruikt
om de nog steeds toenemende
hoeveelheid cursisten op te
vangen. In 1970
twee meisjes en 112 jongens
op school. Vijf jaar later telde
men elf meisjes en 178 jon
gens. Momenteel zijn er 26
meisjes en 336 jongens. Vorig
jaar slaagden 121 personen en
werden er slechts vijf afgewe
zen.
Waar vele middelbare scholen
met een afnemend leerlingen
tal te maken hebben, stijgt de
animo om dagonderwijs bij de
RMT te gaan volgen aanzien
lijk.
Volgens de prognoses moest
het leerlingenaanbod eigenlijk
met twintig procent zakken
ten opzichte van het vorige
schooljaar, maar het tegendeel
bleek waar te zijn: de aanmel
ding steeg met maar liefst 29
leerlingen.
Hierbij daalde echter wel het
aantal nieuwè leerlingen uit
De Kring (Pijnacker e.o.), ter
wijl toch de bekendheid bui
ten het Westland groeit. Men
dacht de animo vanuit De
Kring te bevorderen met een
busje dat vanuit die regio naar
De Lier zou rijden, maar een
enquête wees uit dat de be
langstelling daarvoor matig
was.
In 1986 is samen met de Rijk
Middelbare Tuinbouwschool
in Aalsmeer een deeltijdoplei
ding op gang gebracht die om
het jaar wordt gehouden en
maximaal 25 leerlingen telt.
Een jaar later werd een han
delsopleiding aan de dag
school verbonden. Ook het
cursusonderwijs heeft de laat
ste jaren een grote vlucht ge
nomen.
De eerste open dag begint op
vrijdag 12 januari om half
twee met een ballonnenwed-
opent de commissaris van de
koningin in Zuid-Holland mr.
S. Patijn de open dagen. Hij
spreekt dan onder meer over
de problematiek van het
Zuidhollands Glasdistrict.
Ook de heren A. van den
Ende (voorzitter van de Com
missie van Advies van de
school) en oud-directeur G.
Blom komen aan het woord.
Om parkeerproblemen te ver
mijden kunnen bezoekers hun
auto kwijt op het terrein van
de veiling Delft/Westerlee.
I zal—
der 1U
rSKDIENSTEN
de
O. L. Vr. Hemelvaart/
uitb
uur n
Glares:
d eei19 u. Euch.viering
en. ji-: 9-30 u- Hoogmis
Wa.Cfk19 u.
ïinaein.: 8.30 u.; 10 u. Hoogmis;
en eij 18 u., 19 u. Lof
)t sejnius van Padua:
leid tf 19 u-
ieneif" 9 30 u" 11 u' Hoo9m's
hk.: ig u Euch.
9 u. Euch.; 10.30 u. Hoog-
Onb. Ontv.:
h 19 u. Gelezen H. Mis
i.: 10.30 u. Hoogmis; 12.15 u.
H. Mis
^^"■tholieke Kerk:
J1- 9een
p.: 10 u. Euch.viering
IDERVEEN Heilige Petrus
Titus Brandsmakapel:
9 u. Hoogmis m.m.v. gem.
i AAN DÉN RIJN H. Pius:
Tl.: 19 u. Euch.viering met or-
jmenzang
an.: 9 u. Stille meditatieve
[ing; 10.30 u. Hoogmis met
Viering r
het
het
Hoogmis; 11.30 u.
rnoW"'OUDE RIJNDIJK Ber-
Tpa^rk;
n eeh.: geen dienst
wop- 9-30 u. Dienst
nu£®k00r
vol<
1 te
hein-; 11 u- Viering met volks-
uitzeL St. Jozef:
R0W)i19 u Euch.viering
Als in.: 10 en 11.30 u. Euch.vie-
t een!
19 u' me' zan9
hij eh.: 10 u. met zang, cantor
f^bE O. L. Vr. Geboorte:
rf|;I'su.
te< aan den rijn h. jo-
Se Doper:
n ain.: 19 u. Euch.viering met or-
igeisen 1 q u Euch.viering met pa-
deraCkoor
van Sfsburg:
n.: geen
- Johannes Evange-
-Jl.: 19 u. Euch.
n.: 10 u. Euch.
|AAR H. Adrianus:
n.: 19 u.
h.: 9.30 en 11.30 u.
)ORP Menswording:
n.: 19 u. Euch.
Zo. 7 Jan.: 10 u. Euch.; 11.30 u. Euch.
LEIMUIDEN St. Jan de Doper:
Za. 6 Jan.: 19 u.
Zo. 7 Jan.: 9.30 en 11.15 u.
LISSE St. Agatha:
Za. 6 Jan.: 19 u. Euch.viering
Zo. 7 Jan.: 10 u. Hoogmis; 11.30 u.
Euch.viering
Dep. Poelpolder:
Za. 6 Jan.: 19 u. Euch.viering
Zo. 7 Jan.: 10.30 u. Euch.viering
Mariakerk:
Za. 6 Jan.: 19 u. Mis met Volkszang
Zo. 7 Jan.: 9 u. Stille Mis; 10.15 u.
Hoogmis
H.H. Engelbewaarders:
Za. 6 Jan.: 19 u. Avondmis met zang
Zo. 7 Jan.: 10.30 u. Hoogmis
NIEUWKOOP O. L. Vr. Hemelvaart:
Za. 6 Jan.: 19 u.
Zo. 7 Jan.: 9 u. en 10.45 u.
NIEUWVEEN H. Nicolaas:
Za. 6 Jan.: 19 u.
Zo. 7 Jan.: 9 en 11 u.
NIEUW VENNEP Maria Onb. Ontv.:
Za. 6 Jan.. 19 u. Avondmis
Zo. 7 Jan.: 10 u. Hoogmis
NOORDEN St. Martinus:
Za. 6 Jan.: 19 u.
Zo. 7 Jan.: 9 u.; 10.30 u. Hoogmis
NOORDWIJK BINNEN St. Jeroen:
Za. 6 Jan.: 19 u.
Zo. 7 Jan.: 9.30 u. Hoogmis; 11 u.
NOORDWIJK AAN ZEE Maria Ter
Zee:
Za. 6 Jan.: 19 u.
Zo. 7 Jan.: 10.30 u.
NOORDWIJKERHOUT St. Victor:
Za. 6 Jan.: 19 u. Euch.viering met
koorzang
Zo. 7 Jan.: 9.30 u. Hoogmis; 11 U.
Woord- en Communieviering
St. Jozef:
Za. 6 Jan.: 19 u. Woord- en Commu-
•nie Dienst
Zo. 7 Jan.: 9 u. Euch.; 10.30 u. Ge
zinsviering
OEGSTGEEST St. Willibrord:
Za. 6 Jan - 19 u. Mis
Zo. 7 Jan.: 9 u. Mis; 10.30 u. Hoogmis
OUDE ADE St. Bavokerk:
Za. 6 Jan.: 19 u. in Oud Ade
Zo. 7 Jan.: 9 u. Hoogmis in beide ker
ken; 10.30 u. H. Mis in Rijpwetering
OUDE WETERING Jac. De Meer-
Za. 6 Jan.: 19 u. Hoogmis
Zo. 7 Jan.: 10.30 u.
ROELOFSARENDSVEEN Maria
Presentatie:
Za. 6 Jan.: 19 u.
Zo. 7 Jan.: 10.30 u.
St. Petrus Banden:
Za. 6 Jan.: 19 u. Avondmis
Zo. 7 Jan.: 10.30 u. Hoogmis
RIJPWETERING O. L. Vr. Geboor
te:
Za. 6 Jan.: 19 u. H. Mis in Oud Ade
Zo. 7 Jan.: 9 u. Hoogmis in beide ker
ken; 10.30 u. H. Mis met samenzang
in Rijpwetering
SASSENHEIM St. Pancratius:
Za. 6 Jan.: 19 u. Euch.viering met sa
menzang
Zo. 7 Jan,: 9.30 u. Hoogmis; 11 u.
Euch.viering met samenzang
STOMPWIJK H. Laurentius:
Za. 6 Jan.: Euch.viering met samen-
Zo. 7 Jan.: 9.30 u. Hoogmis; 11 u.
Stille H. Mis
VOORHOUT Bartholomeuskerk:
Za. 6 Jan.: 19 u. Euch.viering
Zo. 7 Jan.: 9.30 en 11 u. Euch.viering
VOORSCHOTEN H. Laurentius:
Za. 6 Jan.: 19 u.
Zo. 7 Jan.: 11.30 u.
Moeder Gods:
Za. 6 Jan.: 19 u.
Zo. 7 Jan.: 10 u.
WARMOND St. Matthiaskerk:
Za. 6 Jan.: 19 u.
Zo. 7 Jan.: 9 en 10.30 u.
WASSENAAR St. Willibrordus:
Za. 6 Jan.: 19 u. Euch.viering met
zang van Pro Deo
Zo. 7 Jan.: 9.30 u. Euch.viering met
Gregoriaanse zang, Herenkoor St.
Caecilia; 11 u. Euch.viering, Gezins
mis met kinderkoor Shalom
De Goede Herder:
Za. 6 Jan.: 17 u. Feest Driekoningen,
Euch.viering met zang van par.koor
Zo. 7 Jan.: 10.30 u. Feest Driekonin-
ten, Euch.viering met sarnenzang
t. Jozef:
Za. 6 Jan.: 19 u. Viering van Woord
en Gebed met samenzang
Zo. 7 Jan.; 9.30 u. Euch.viering met
samenzang; 11 u. Euch.viering m.m.v.
Gem.koor, Ned.
WOUBRUGGE De Goede Herder:
Za. 6 Jan.: geen
Zo. 7 Jan.: 10.30 u. Euch.viering
ZEVENHOVEN Heilige Johannes
Geboorte:
Za. 6 Jan.: 19 u. Avondmis
Zo. 7 Jan.:, 9 u. Stille Mis; 10.45 u.
Hoogmis
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK Meer
burgparochie:
Za. 6 Jan.: 19 u. H. Mis met wisselen
de koren
Zo. 7 Jan.: 10 u. Hoogmis met wisse
lende koren; 11.30 u. H. Mis met
volkszang
ZOETERWOUDE St. Jan's Ont
hoofding:
Za. 6 Jan.: 19.30 u. Mis met zang
Zo. 7 Jan.: 9.30 u. Woord- en Com
muniedienst
Chr. Dlenaarkerk:
Za. 6 Jan.: geen
Zo. 7 Jan.: 10 u. Hoogmis
DE ZILK Heilige Hartkerk:
Za. 6 Jan.: 19 u. Euch.viering
Zo. 7 Jan.: 10.30 u. Euch.viering
predikbeurten
LEIDEN Hervormde Gemeenten
Oude Vestkerk: 10 u. ds. A. Alblas.
Marekerk: 9.45 geen opgave; 12 u.
Oec. studentendienst; 17 u. ds. W.
Balke ('s-Graveland). Maranathakerk:
10 u. Ds. L. C. Rietveld. .De Regen
boog: 9.30 en 11.15 u. Vis. Drs. A. A.
v.d. Wel en pastoor J. A. A. van Well.
Behtlehemkerk: 10 u. ds. J. A. Eek
hof Bevrijdingskerk: 10 u. ds. J. Nau-
ta; 17 u. ds. H. E. Schouten. Vredes-
kerk: 10 u. ds. H. E. Schouten. Ste
venshof: 11 u. geen opgave. Eglise
Wallone: 10.30 u. pasteur M. Small-
brugge. Acad. Ziekenhuis: 10.15 u.
ds. M. W. van Belnum. Diaconessen-
huis: 10.30 u. ds. H. W. Hemmes.
LEIDEN Gereformeerden en ande
re Kerkgemeenschappen.
Vredeskerk: 10 u. ds. H. E. Schouten.
Petrakerk: 10 u. ds. J. A. Eekhof in
de Behtlehemkerk. Oude Vestkerk:
10 u. ds. A. Alblas. Maranathakerk:
10 u. ds. L. C. Rietveld. Bevrijdings
kerk: 10 u. ds. J. Nauta; 17 u. ds. H.
E. Schouten. Groenhoven: 10 u. mw.
S. Vermeer. Chr. Ger. Kerk: 10 en 17
u. ds. J. H. Carlier, Hilversum. Geref.
Kerk Vrijgem.: 10 en 17 u. ds. P.
Houtman. Doopsgez./Rem. Kerk:
10.30 u. ds. J. Brüsewitz. Bapt. Gem.:
10 u. ds. A. H. Agtereek. Evang. Luth.
Kerk: 10.15 u. ds. H. A. M. Delemar-
re. Nieuw Apost. Kerk: 9.30 en 16 u.
Evang. Gemeenschap: 9 en 10.30 u.
Ev. A. v.d. Zande. Leger des Heils: 10
en 19 u. Samenkomsten, behalve
laatste zondag v.d. maand, dan 10 en
17 u. Zevende-Dag-Adventisten: Za
terdag 10 u, Bijbelstudie; 11 u. Predi
katie. Evangelie Centrum De Bethle-
hemkerk: 10 u. Evang. J. P. H. Zijl
stra. Zendingsgroep „Jeruel": 17 u.
Samenkomst. Pinkstergemeente
Oude Vest: 10 u. Dhr. J. Eikerbout.
AARLANDERVEEN Herv. Gem.: 10
u. ds. H. Groenendijk. Scheveningen.
Geref. Kerk: 10 u. ds. P. W. van Wijn
gaarden; 18.30 u. Ds. R. Fernhout.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 16 u. ds. H.
W. Eerland.
TER AAR Herv. Gem.: 9.30 u. ds.
E. J. Bergman, Katwijk; 18.30 u. ds.
H. Groenendijk. Scheveningen. Geref.
Kerk: 9.30 u. ds. N. de Reus; 18.30 u.
ds. C. v.d. Kooi, Leimulden.
ABBENES Herv. Gem.: 9.30 u. ds.
L. M. Verseput, Oegstgeest.
ALPHEN AAN DEN RIJN Herv. Ge
meente
Opstandigskerk: 10 u. ds. H. Omme-
ring, H.A.: 18.30 u. ds. P. v. Wijngaar
den, SOW dienst. Adventskerk: 10.30
u. ds. A. Jonkman; 18.30 u. ds. P. C.
't Hooft. Kruiskerk: 10 u. ds. P. C. 't
Hooft.
Geref. Kerk
Maranathakerk: 10 en 18.30 u. drs. P.
Wilschut. Salvatorikerk: 10 u. dr. R.
Fernhout. Bapt. Gem.: 10 u. ds. H. G.
Koekkoek; 18.30 u. ds. J. v.d. Zeeuw.
Leger des Heils: 10 en 19 u. Samen
komsten, behalve laatste zondag v.d.
maand, van 10 en 17 u. Volle Evang.
Gem.: 10 u.
ALPHEN-NOORD (Herv./Geref.
diensten)
Goede Herder: 10 u. ds. R. H. Nieu-
wenhuis; 18.30 u. ds. P. Taselaar. De
Bron: 9 u. ds. P. Taselaar; 10.30 u.
ds. F. Moll; 18.30 u. geen dienst. Ash-
ramcollege: 10 u. ds. P. Baane, Al
phen. Driehoorne: 19 u. ds. F. Moll.
Herv. Gem. Sionskerk: 9.30 u. ds. J.
Ouwendijk; 18.30 u. ds. D. Heikoop,
Nieuwegein. Oudhoornseweg: 10 u.
ds. H. J. ter Bals.
BODEGRAVEN Herv. Gemeente
Dorpskerk. 10 u. ds. G. J. Jansen,
Gouda; 18.30 u. Kand. P. H. Zorge,
Ouderkerk a d. IJ. Salvatorkerk: 10 u.
ds. H. G. de Graaf, Scheveningen;
18.30 u. ds. R. J. v.d. Hoef. Bethle-
hemkerk: 10 u. ds. G. J. Wiegerhof,
A'foort; 18.30 u. ds. J. de Vreugd,
A'foort. Geref. Kerk: 10 u. ds. T.
Zoutman; 18.30 u. ds. P. Huisman,
H'woude.
BOSKOOP Herv. Gemeente
Dorpskerk: 9.30 u. ds. K. J. Jansen;
18.30 u. ds. H. Ommering, Alphen. De
Stek (Herv./Geref.): 9.30 u. ds. G. de
Jong. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. J. C. W.
v.h. Hoff; 17 u. ds. G. de Jong. Chr.
Geref Kerk: 9.30 u. ds. M. J. Oosting;
17 u. ds. H. van Dersteege, Papen-
HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9 u.
ds. A. Jonkman, Alphen; 18.30 u. ds.
J. Ouwendijk, Alphen Geref. Kerk:
10.30 u. ds. P. Huisman; 17 u. ds. D.
H. Elderman, Bodegraven.
HOOGMADE Herv. Gem.: 10 u.
Kand. C. van Eek, Leiden en ds. A.
Knorth, Leiden.
DE KAAG Herv. Gem.: 10 u. Kand.
E. Zomer, Zoetermeer.
KATWIJK AAN DEN RIJN Herv.
Gemeente
Dorpskerk: 10 u. ds. Z. de Graaf,
H.D.; 18 u. ds. A. B. Sloof. Ontmoe-
tingskerk: 10 u. ds. A. B. Sloof, H.D.;
18.30 u. ds. Z. de Graaf. De Rank: 10
u. ds. C. Nieber, H'sum.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Ge
meente
Nieuwe Kerk: 10 u. ds. H. Visser; 18
u. ds. A. Christ. Oude Kerk: 10 u. ds.
W. H. B. Ten Voorde; 18 u. ds. J. R.
Volk. Ichtuskerk: 10 u. ds. J. Boo
gaard; 18 u. ds. C. v.d. Berg. Pniel-
kerk: 9.30 u. ds. J. R. Volk; 18 u. ds.
W. H. B. ten Voorde. Maranathakerk:
10 u. ds. P. J. Stam; 18 u. ds. J.
Vroegindewey. Kapel Overduin: 14.15
u. ds. A. Baas.
Geref. Kerk
Open Hof: 10 u. ds. P. v.d. Horst; 17
u. ds. J. Cziria, Rijnsburg. Triumpha-
tor: 10 u. ds. J. van Breevoort; 17 u.
ds. P. v.d. Horst. Vredeskerk: 10 u.
ds. D. W. Gesink, Noordwijk; 17 u. ds.
J van Breevoort. Chr. Geref. Kerk: 10
en 17 u. ds. D. Slagboom.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Herv. Gem.: 9 u. ds. F. Moll, Alphen;
19 u. ds. E. M. Pannekoek, Oegst
geest en Geref.K. Geref. Kerk: 10 u.
dr. H. Bade, Alphen; 19 u. ds. E. M.
Pannekoek, Oegstgeest, gez. d. G.K.
LEIDERDORP (Herv./Geref. dien
sten)
Dorpskerk: 10 u. ds. mw. M. Westera-
Franke; 18.30 u. ds. G. Stegeman.
Scheppingskerk: 9 en 10.30 u. dhr. L.
J. Lietaert Peerbolte.
LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 u.
dhr. J. W. Hoffenaar, Voorhout; 19 u.
geen. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. G. Zijl,
Oude Wetering; 19 u. ds. N. de Reus,
LISSE Herv. Gemeente
Dorpskerk: 10 u. ds. J. C. J. Brons-
geest, Leiden, 19 u. ds. J. A. G. Del
haas, Middenmeer. Pauluskerk: 10 u.
ds. B. C. de Gelder. Geref. Kerk: 10
en 17 u. geen opgave. Chr. Geref.
Kerk: 10 u. ds. A. W/Vos; 16.30 u.
ds. J. van Dijken. Geref. Gem.: 10 en
16 u. Leesdienst. Nèd. Geref. Kerk
(Salvatori): 10 en 19 u. ds. A. W. Vos.
NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 u.
geen opgave; 18.30 u. ds. J. de Haan.
Geref. Kerk: 9.30 u. ds. J. L. Delhaas,
Hooge Burch, Zwammerdam; 17 u.
Avondgebed
NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. D. Driebergen, Katwijk; 18.30 u.
ds. C. A. v.h. Hof, Woubrugge.
NIEUW VENNEP Herv. Gem.: 9.30
u. ds. H. van Niel, Rijnsburg; 19 u. ds.
J. B Cats, Aalsmeer. Geref. Kerk:
9.30 en 16.30 u. ds. J. D. Kraan. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 u. Br. J. Bokhorst;
14.45 u. ds. W. Van Sorge.
NOORDWIJK Herv. Gemeente
Grote Kerk: 10 u. ds. W. v.d. Lee; 17
u. ds. C. v.d. Bergh; 19 u. ds. R. S.
Elgersma. Kerk aan Zee: 10 u. ds. G.
J. Ruitenburg; Buurtkerk: 17 u. ds. W.
v.d. Lee De Rank: 10 u. ds. C. v.d.
Plas, Zwijndrecht. Stichting „De Ark":
10 u. dhr. J. van Duin; 19 u. Gebeds-
Geref. Kerk
Hoofdstraat (Buurtkerk): 10 u. ds. R.
S. Elgersma; 17 u. ds. W. v.d Lee.
Vinkenlaan: 10 u. ds. B. J. Roosjen;
Voorstraatkerk: 19 u. ds.~R. S. El
gersma. Stichtingskerk: geen opgave.
Sole Mio: 9 u. ds. R. S. Elgersma.
NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.:
10 u. geen opgave.
OEGSTGEEST Herv./Geref. dien
sten)
Endegeest: 10 u. Pater J. W. M. Bos
houwers. Mauritskerk: 10 u. ds. H. R.
Plomp, H A. Groene Kerkje: 10 u. ds.
K. Vegter. Pauluskerk: 10 u. mw. drs.
I. M. J. Eggink-Hoog. Gemeentecen
trum: 10.30 u. ds. Chr. Dhoux-Rueb,
Wassenaar; 19 u. mw. drs. I. M. J.
Eggink-Hoog, (Thema: Ouder worden,
is het een last of een vreugde?).
Acad. Ziekenhuis: 10.15 u. geen op
gave. Genootschap der Vrienden
(Quakers): Alleen 1e zondag v.d.
maand dienst om'10.30 u. Ned. Ge
ref. Kerk: 8.45 u. ds. W. Janse,
Oegstgeest; 16 u. ds. M. Janssens,
Alphen.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem.: 9.30 u. ds. H. J. v. Ach
terberg, Leiden; 17 u. ds. G. Zijl, gez.
Jeugdd. Herv. K. Geref. Kerk: 9.30 u.
Ds C. v.d. Kooi, Lelmuiden, 17 u. ds.
G. Zijl, gez. jeugdd. Herv. K. Remon
strantse Gem.: 10 u. dr. E. P. Melje-
ring, Oegstgeest.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem.:
9.30 u. ds. J. van Dok; 19 u. ds. P. J.
Stam.
RIJNSBURG Herv. Gemeente
Grote Kerk: 9.30 u. ds. Smallng; 17 u.
ds. Wagter. Bethelkerk: 9.30 u. ds.
Wagter.
Geref. Kerk
Petrakerk: 9.30 u. ds. Terpstra; 17 u.
ds. Snel. Immanuelkerk: 9 en 10.30 u.
ds. Snel; 17 u. ds. Verschoor. Mara
nathakerk: 9.30 u. ds. Verschoor; 17
u. ds. Terpstra. Chr. Geref. Kerk: 9.30
en 17 u. ds. P. den Butter, Urk.
SASSENHEIM Herv. Gem.: 9 en
10.30 u. ds. D. Keuning; 19 u. ds. G.
Th. Vollebregt. Geref. Kerk: 10 u. ds.
R. W. Biewinga; 19 u. ds. G. Th. Vol
lebregt In Herv. kerk. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 17 u. ds. B. van Smeden,
Rijswijk. Ned. Prot. Bond Sassen-
heim/Lisse: 10.30 u. dr S. L. Ver-
heus, Haarlem.
VALKENBURG Z.H. Herv Gem.:
10 u. ds. G. Germans. Sassenheim;
18.30 u. ds. M. H. Boogert, Voorburg.
Geref. Kerk: 10 u. drs. S. Oegema;
18.30 u. ds. J. Cziria, Rijnsburg.
VOORHOUT Herv./Geref. Kerk: 10
u. ds. C. J. de Jong, Parochiehuis.
VOORSCHOTEN Herv. Gem.: 10 u.
ds. J. C. Schaap; 19 u. ds. B. Lede
gang in het Kruispunt Geref. Kerk:
10 u. ds. B. Ledegang H A.; 19 u. ds.
Ledegang. „Ontmoeting" (Herv./Ge
ref): 10 u. ds. J. D. A de Zwart, H A
WARMOND Herv. Gem.: 10 u. dr.
J. Muis.
WASSENAAR Herv. Gemeente
Dorpskerk: 10 u. ds. R. Steenstra;
16.30 u. ds. P. Buitelaar, R'dam. Kie-
vietkerk, Samen-op-weg diensten: 10
u. ds. J. Visser, Schrift en Tafel. Mes-
siaskerk: 10 u. ds. mw. M. W. M. Jan-
se de Jonge. Dorpscentrum: 9.30 u.
ds. C. v.d. Bergh, Noordwijk.
Geref. Kerk
Zijllaankerk: 10 en 19 u. ds. C. v.d.
Woude. Kievietkerk, Samen-op-weg
diensten: 10 u. ds. J. Visser, Schrift
en Tafel. Ned. Prot. Bond: 10.30 u.
ds. F. H. Fockema Andreae.
WOUBRUGGE Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. H. Rijksen, Wijk bij Duurstede;
18 30 u. ds. A. Jonkman, Alphen. Ge
ref. Kerk: 9.30 u. dhr. L. Broek.
Oegstgeest; 18.30 u. idem. Ned. Prot.
Bond: 11 u. Pater R. van Sasse van
Ysselt. Woubrugge.
ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30
en 19 u. geen opgave. Geref. Kerk:
9.30 u. dhr. M. Schreuder; 19 u. ds. J.
Ribberink.
ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 9.30
u ds. P C. 't Hooft, Alphen; 18.30 u.
ds H. J ter Bals. Alphen. Geref.
Kerk: 10 u. ds. D. H. Elderman, Bode
graven; 18.30 u. ds. J. M. de Meij,
Uithoorn.
ARTSEN Leiden: Groep 1: Tan,
Janssen, Zwijnenburg, Meyer, R. van
Leeuwen. Verhage, Maris, Groene-
veld en De Ruiter. Van Schie: za. dr.
M. van Schie. tel. 177100, zo. dr. J.
Verhage/C. Maris, tel. 218661.
Groep 2: Bergmeyer, Nering Bögel,
Van Gent, Taytelbaum, Van Luyk,
Klaassen, Rus, Kruis en E. de Lange:
za. dr. M. Bergmeyer. tel. 226201, zo.
dr. J. Rus. tel. 132500. Groep 3:
Pleiter, Lely, Smit, W. de Bruijne, J.
de Bruijne, Stolk, Jurgens, Fogelberg
en v.d. Muysenbergh: za. dr. R. van
Kalmthout, tel. 212628, zo. dr. W. de
Bruyne, tel. 134345. Groep 4: Bénit,
Horn, de Kanter, Lahr, Lodder, Nieu-
wenhuis, Van Rijn, Van Wingerden, J.
Zaaijer en R. Zaaijer, J. de Kanter: za.
dr. E. Nieuwenhuis, tel. 768918, zo.
dr. F. Lahr, tel. 120347. Groep 5:
Jasperse, Wiersma, Crul, Kooyman,
De Jong, Prince, Reinders, D. Ham-
merstein en A. Hammerstein: za. dr.
H. de Jong, tel. 123752, zo. dr. Vlas
veld, tel. 149298. Oegstgeest: za.
en zo. dr. E. Roelants, tel. 153747.
Kaag - Abbenes -Nieuw Vennep: tel.
02526-72850 Leiderdorp: za. dr. P.
van 't Woud, tel. 410070 (spreekuur
van 12.30 tot 13.00 uur op Hoofd
straat 40), zo. dr. L. Middendorp, tel.
124350 (spreekuur van 12.30 tot
13.00 uur op Peppelschans K14, tel.
895525). Voorschoten: za. dr. van
Dam, tel. 01717-3960, zo. dr. Schota
nus, tel. 01717-2356. Warmond -
Voorhout: za. en zo. huisartsenprak
tijk Sleeboom/Hoornweg, 02522-
11393. Noordwijk: za. en zo. Ge
zondheidscentrum, 01719-19300.
Katwijk - Rijnsburg - Valkenburg:
Groep 1: F. Dijk, J.J.A. Henneman,
J.H. ten Hove, J.A.J. Lodder, W.C.M
Meeuwisse, J.A. Pool, I.J.W. Scho
nenberg: za. en zo. dr. J. Lodder,
01718-14600. Groep 2: W Berg
man, H. van Duyn, L. van Duyn, H.M.
Hueting, H.C. Moolenburgh, J. Tim-
mers: za. en zo. dr. H. Hueting,
01718-29550. Groep 3: G. van Delft,
E.C.M. Priester, R. Rietbroek, A.J.
Verhage, C.H. van der Water: za. en
zo. dr. A. Verhage, 01718-21818.
Sassenheim: za. en zo. dr. J. van
Riet. tel. 02522-11777. Alkemade -
Rijnsaterwoude: za. en zo. dr. W
Beekhuis. 01712-8202. Roelof-
arendsveen: Praktijk Saeys/van
Mierlo/Roelen/Brock: za. en zo. dr. H.
van Mierlo, 01713-15289. Alphen:
groep 1: za. dr. M. v.d. Steen, 01720-
72738, zo dr. J. Klein Haneveld,
01720-72170; groep 2: za. dr. R. Zi-
kel, 01720-31905, zo. dr. Hoogen-
doorn, 01720-22425; groep 3: za. dr.
E. Plag, 01720-43896, zo. dr. C. V«r-
kevisser, 01720-21767. Hazerswou-
de-Koudekerk: za. en zo. dr. R. Uh-
lenbeck, 01728-9281. Benthuizen -
Boskoop: za. en zo. dr. R. van Wie-
chen. 01727-14450 Langeraar -
Nieuwveen -Ter Aar - Woubrugge
(za. 10.00 uur tot zo. 24.00 uur; altijd
eerst bellen): za. en zo. dr. A. van
Dongen/A. Kieven, 01723-8101.
Nieuwkoop - Noorden: za. en zo. dr.
P. Sluis, 01725-79301. Voor dringen
de zaken spreekuur tussen 11.00 en
11.30 en tussen 17.00 en 17.30 uur.
Hillegom: za. en zo. dr. E. Osinga, tel.
02520-15613.
HOMEOPATHISCHE ARTSEN LEI
DEN Waarneemregeling voor D.
Koster, C. Juffermans en I. Cowan.
De dienstdoende arts is te bereiken
via de dokterstelefoon, tel. 071-
122222.
TANDARTSEN Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest - Warmond: za.
en zo M Witkam, Stille Mare 10, Lei
den, tel. 125860 Spreekuur om 13.00
uur. Zoeterwoude: dr. Freeke, tel.
410950/414547 Alkemade - Lei-
muiden: eigen tandarts bellen voor
15.00 uur. Leidschendam: Voor
spoedgevallen tel. 974491. Bollen
streek: za. en zo. H. Winterink,
02523-75973. Noordwijk: za. en zo.
A. Passchier. 01719-19441. Kat
wijk: za. en zo. D. Kleen, 01718-
15400.
APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp
- Oegstgeest - Voorschoten: za. en
zo Apotheek Kok, Diamantlaan 5a,
Leiden, tel. 763439, Apotheek Kooi.
Surinamestraat 7, Leiden. tel.
214060, Apotheek Schoolstraat,
Schoolstraat 83, Voorschoten, tel.
01717-7957. Alkemade: Apotheek
Alkemade 01713-9100, open: zat 12-
13, 17.30-18 u. zon feestdagen
12.30-13 en 17.30-18 u. Noordwijk
- Katwijk - Rijnsburg: za. en zo. Apo
theek Katwijk a/d Rijn. Rijnstraat 38,
Katwijk, tel. 01718-30833. Leid
schendam: za. en zo. Apotheek De
Heer, Kon. Julianalaan 104, Voor
burg, tel. 070-3864955. Noordwij-
kerhout: za. geopend van 9-13. u. en
van 17-18 u. en zo van 12-13 u. en
17-18 u. Spoedrecepten tel. 3511 of
dienstbel Sassenheim: 02522-
10169.
WIJKVERPLEGING Leiden -
Noordwijkerhout - De Zilk - Voor
hout: tel. 071-122222. Bollen
streek: Wijkverpleging Gezondheids
centrum, tel. 02522-14147. Hille
gom: Opgave vla het antwoordappa
raat. tel. 02520-16217. Leidschen
dam: Kruisvereniging, tel. 070-
455300. Oegstgeest: Kruisvereniging,
tel. 071-177444.
DIERENARTSEN Leiden: za. en
zo. E. v.d. Wouw, Boshuizerlaan 26,
Leiden, 764058. Voorschoten -
Leidschendam: eigen dierenarts bel
len. Bollenstreek: za. en zo. E.
Scheele, tel. 02521-10847. Katwijk:
Opgave via het antwoordapparaat, op
zaterdag tussen 11.00 - 12.00 uur
spreekuur bij dr. Snel. Muurling-
/Helder/Roest: za. en zo. G. Roest,
tel. 890405.
ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendienst
elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 u. tot woens
dag 13.00 u. (Diaconessenhuis polikli
nieken tel 155543, afdeling S.C.U. tel
175639) en van vrijdag 13.00 u. tot
zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-zieken-
De Geneeskundige Dienst Leiden is
verhuisd van de Roodenburgerstraat
in Leiden naar de Cronestelnkade
18a in Leiden.
VERENIGING BESCHERMING ON
GEBOREN KIND Hulpverlening bij
ongewenste zwangerschap voor moe
der en kind. Bel tel. 071-896309; 071-
897762; 033-620244 (dit laatste num
mer is dag en nacht bereikbaar).
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: Bezoekuur dage
lijks van 16.00 tot 17.00 uur en van
18.30 tot 19.30 uur Kinderafdeling
dagelijks van 14.00 tot 20.00. Niet
meer dan twee bezoekers per patiènt.
Sint Elizabeth-ziekenhuis: Volwas
senen dagelijks van 14.00-14.45 u. en
van 18.30-19.30 u.; klasse-afdelingen
ook 11.15-12.00 u. Kraamafdellng:
dag. van 15.00-16.00 u. en van 18.30-
19.30 u. en van 19.30-21.00 u. alleen
voor vaders. Kinderafdeling dag.
15.00-18.30 u.' CCU (hartbewaking)
dag. van 14.00-14.30 u. en van 19.00-
19.30 u. Intensieve verpleging: dag.
van 14.00-14.30 u. en van 18.30-
19.00 u. Sport-Medisch Adviescen
trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u.
in het St. Elisabeth-ziekenhuis. En
degeest: Di. en vr. 13.00-14.30 u.; zo.
11.00-12.00 u. en 14.00-15.00 u.; eer
ste klasse: de gehele dag. Jelgers-
makliniek: Jongerenteam: za. en zo.
14.00-17.00 u. Opname: werkdagen
16.45-17.45 u.; za. zo en feestdag.
10.00-11.30 en 14.00-16.30 u. Team
A, C en D: dag. tot 21.00 u. met uit
zondering van behandeltijden en
etenstijden. Academisch Zieken
huis: Voor alle patiënten (behalve kin
deren) zijn de bezoekuren als volgt:
Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30-
19.30 u. Avondbezoekuur afdeling
verloskunde: 18.00-19.00 u. De Prae-
maturenafdeling: voor ouders en fa
milie is na overleg met patiënten
doorlopend bezoek mogelijk. Bezoek
aan ernstige patiënten: wanneer aan
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofd
verpleegkundige hiervoor speciale
kaarten verstrekken. Kinderkliniek:
zalen voor peuters, kleuters en grote
kinderen 15.15-17.00, babyzaal en
boxenafdeling: volgens afspraak met
het verpleegkundig hoofd. Bezoektij
den kinderafdelingen: voor ouders
van opgenomen kinderen na overleg
met verpleegkundig hoofd. Voor an
dere bezoekers van kinderen: Keel-,
neus- en oorheelkunde en neurologie:
14.15-15.00 en 18.30-19.30. Oogheel
kunde en heelkunde: 14.15-15.00 en
18.30-19.00. Rijnoordziekenhuis:
Dagelijks 14.30-15.15 u. en 18.30-
19.30 u. Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11.30 u. Extra bezoek vaders
kraamafdeling: 19.30-20.30 u. Kinder
afdeling 15.00-15.30 u. alleen voor
ouders 18.00-18.30 u.
CENTRALE REGISTRATIE KINDER
OPVANG (Koornbrugsteeg 2, 2311
EK Leiden, tel 254810.) Informatie
over en aanmelden voor kinderop
vang' in Leiden. Geopend: ma t/m vr
dag 9-12.
ANTI-DISCRIMINATIE CENTRAAL
MELDPUNT LEIDEN. Ketelboeter-
steeg 10. Ma. t/m vr. telefonisch be
reikbaar van 10.00 tot 16.00 via 071-
120903. Spreekuur ma. 13.00-15.00
en do. 18.80-20.30.
tingen: alleen op afspraak, klachten
bureau: di. en do. 18.30-20.30, afde
ling vreemdelingenrecht: ma. 13-15
en do. 18.30-20.30, afdeling vrouw:
vr. 10-12.
SOS Telefonische Hulpdienst Lei
den e.o. Voor een gesprek van
mens tot mens. Vertrouwelijk. Dag en
nacht bereikbaar. Telefoonnummer
achterop de telefoongids (071-
125202).
BUREAU VOOR RECHTSHULP
Herengracht 50. tel. 123942; spreeku
ren ma. en di. 10.00-12.30 u.. wo.
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u.
DIERENHULP- EN AMBULANCE
DIENST Hulpverlening In Lelden,
Leiderdorp. Oegstgeest. Rijnsburg,
Valkenburg, Voorschoten, Warmond
en Zoeterwoude. Tel. 071-174141.
BURGERRAADSLIEDEN Koren
brugsteeg 2. tel. 143171 (kantooru
ren). Spreekuren ma., dl. en wo.
11.00-12.00 u.. do. 18.30-20.00 u
GEZINSVERZORGING Stichting
gezinsverzorging Leiden. Aanvragen
hulp voor bejaarden en langdurige
zieken en gezinsverzorging, Rem-
brandtstraat 17, tel. 149441 (ma. t/m
vr 9.00-10.00 u. en 13.00-14.00 u.).
KINDER- EN JONGERENTELEFOON
Dagelijks geopend van 16.00 tot
20.00 uur Het nummer Is 071-
120611.
