bioscoopbezoek iets gestegen Boeken Ceauseseu verdwijnen in papiervernietiger In Frans Halsmuseum geen vervalsingen" I1/6U1H ^ensemble Kijker kiest finalisten Songfestival 0 [^NST/FILM EeidócSouotmt vrïïdag 29 december 1999 pagina 13 B. Led( Geref.|| rv. üiwo 1 n,n V&fc Z«n n.: 10,Pd jaar gMSTERDAM De schilderijen in het Frans Halsmu- zijn allemaal echt, evenals de 77 doeken die vol- jaar in het kader van een grote expositie te zien n. Dat is de reactie van de directeur van het Frans "wdes9 Jilsmuseum D. Snoep in Haarlem op uitspraken van i jan.:l stiefdochter van meestervervalser Han van Meege- Bc if1' V- Weder-de Boer, dat van zijn hand tientallen 11'u.lse doeken in omloop zijn die onterecht worden toe- Tec:L reven aan **a*s en Vermeer. ïk Dep zegt niets te weten van meer vervalste schilderijen van k: zo.FStervervalser Han van Meegeren naast de doeken die reeds burgjcend zijn zoals zes doeken die op een originele Frans Hals lij- Vïni Weber- de Boer doet haar uitspraken in het TROS-pro- 10%mma ,,Het Van Meegeren-mysterie" dat vanavond wordt uit weg jonden. ds. ik schilderijen in ons museum zijn honderd procent zeker van jan.: fans Hals en ook de 77 doeken die we volgend jaar van buiten- kdse musea krijgen voor een grote expositie zijn ook allemaal j_wJechtheid onderzocht", aldus Snoep. Volgens hem is het uitge- decilten dat er nog zoveel onbekende vervalsingen in omloop zou- eae. n zijn, omdat vrijwel alle bekende doeken reeds zijn onder- Gempht op echtheid en de vervalsingen zijn geregistreerd in een van Amerikaanse specialist Slive, die ook de Frans Hal- Aald§P0S^e *n Haarlem samenstelde. 930( (ADVERTENTIE) SCHÖNBERG .11 V 11 w GOES 1-ATIN AMERICAN I januari 1990 15.00 uur Dr. Anton Philipszaal, Den Haag m.m.v. Claron McFadden, sopraan 1 A Werken van Milhaud, I a f ÊJÊ% O fj Villa-Lobos en Revueltas f Jl ff Kaarten reserveren 070-609810 \M Sponsors: Adviesbureau Bennis, NOG Verzekeringen, Twijnstra Gudde, Moret Ernst Young BUKAREST De nationale bibliotheek van Roemenie in Bukarest hunkert naar boeken, maar niet alle. De volledige werken van Nicolae Ceauseseu gaan linea recta naar de pa piervernietiger. „Misschien be waren we van ieder werk een exemplaar" zegt Angela Popes- cu Bradiceni, sinds 1955 direc teur van de bibliotheek. „We zijn tenslotte een bibliotheek". De in elke boekhandel promi nent aanwezige dikke werken van de dictator vormden een van de mikpunten van de volkswoede tijdens de revolu tie. In de nationale bibliotheek namen de gebonden delen van Ceauseseu zes lange rijen in be slag. Enthousiaste medewer kers hebben de vertalingen van „Op weg naar de opbouw van een multilateraal ontwik kelde socialistische maatschap pij", totaal 32 delen van elk 700 pagina's reeds afgevoerd. Wanneer iemand bijvoorbeeld deel 26 raadpleegde kon hij daar lezen: „Het bezoek dat ik bracht aan Somalië op uitnodi ging van president Mohammed Said Barre heeft tot uitmunten de resultaten geleid". De collec tie Ceauseseu omvatte verder onder meer brochures van zijn toespraken, een verzameling geestelijke overpeinzingen, en publiciteitsmateriaal, alles tot meerdere eer en glorie van een man die de wereld afreisde om met grootheden te toasten en zich op foto te laten vastleggen. Maar de nu gehate boeken zijn niet alle van Ceausescu's hand, ook zijn vrouw Elena heeft ge publiceerd. „Onderzoek op het gebied van systemen en karak teristieken van macromolecu len" bijvoorbeeld, want zij was chemica. „Niemand las die boe ken ooit, niemand", aldus Vir gil Tiberiu Spanu, verantwoor delijk voor de aankoop van werken. Voor de bibliothecarissen is de opruiming van Ceausescu's boeken een zoete wraak voor de onder zijn bewind geldende verplichting een deel van de collectie (zo'n tien procent) achter slot en grendel te hou den als verboden werken. Spe ciale toestemming was nodig voor het raadplegen van boe ken over de Roemeense poli tiek van na de Eerste Wereld oorlog, of voor het lezen van boeken van dissidente schrij vers. Daarvoor moest men zich wenden tot een culturele raad, die de aanvragen onmiddellijk doorspeelde naar de geheime politie. „Wanneer je een verzoek in diende bij de raad trad een zeer geheim en ingewikkeld mecha nisme in werking", zegt Spanu. „De meeste mensen zagen er van af omdat ze vermoedden toch geen toesteming te krijgen of geen aandacht op zich wil den vestigen". Absoluut verbod Op sommige boeken, zoals van de in Parijs in ballingschap le vende schrijver Paul Goma, gold een absoluut verbod. Maar in de meeste gevallen konden dergelijke boeken niet eens worden aangekocht vanwege een gebrek aan buitenlandse valuta. „Met wetenschappelijk materiaal liepen we tien tot vijftien jaar achter", aldus Spa nu. Zo stamt het laatste num mer van het vooraanstaande tijdschrift Chemical Abstracts dat in Bukarest aanwezig is uit 1972. Maar geld was niet het enige probleem. Meer nog was de uit zonderlijk strenge wetgeving die tot in details op allerlei ge bied tussenbeide kwam een be lemmering voor de Roemenen. Zo moest elke schrijfmachine worden geregistreerd bij de po litie, met inlevering van een voorbeeld van het lettertype. Deze wet werd als een der eer ste door de nieuwe revolutio naire leiding afgeschaft. Redacteuren van het staat- spersbureau Agerpres moesten nauwkeurig onderscheid ma ken tussen nieuws dat voor het publiek bestemd was en nieuws dat slechts in een oplage van een exemplaar kon worden doorgegeven. Bij de nationale bibliotheek is de leiding ervan overtuigd dat er nu een grote verbetering kan optreden. Gunstig voorte ken is dat de collectie van 1,5 miljoen boeken in tact is geble ven, in tegenstelling tot die van de universiteitsbibliotheek waarvan een half miljoen boe ken in vlammen opging tijdens de omwenteling van de laatste dagen. „We hadden geluk om dat we geen eigen gebouw heb ben. Onze boeken zijn over de hele stad verspreia opgesla gen", zegt mevrouw Bradiceni. „Roemenie heeft behoefte aan nieuwe boeken" voegt ze er aan toe, en met een blik naar de lege planken waar het ver zameld werk van Ceauseseu in middels is weggehaald: „We hebben nu ruimte genoeg". HILVERSUM De natio nale finale van het Euro visie Songfestival 1990, dat op 10 maart vanuit het Nederlands Congresge bouw in Den Haag wordt uitgezonden, zal, voor het eerst, voorafgegaan wor den door twee voorron den. Tijdens deze voorronden, op 16 en 23 februari, bepaalt de kij ker wie de finalisten worden door na afloop telefonisch te reageren. In elke voorronde worden telkens tien liedjes ge zongen, vijf ervan gaan door naar de finale. Een selectie commissie koos de nummers uit 375 inzendingen. Het geven van de punten tij dens de finale in Den Haag ge beurt, zoals gebruikelijk, door publieksjury's uit de twaalf provincies. Ze staan onder voorzitterschap van redacteu ren van de NÓS-rubriek „Van gewest tot gewest". De winnaar van deze nationa le finale zal deelnemen aan het 35e Eurovisie Songfestival, dat op 5 mei wordt gehouden in Zagreb (Joegoslavië) en rechtstreeks op de buis wordt gebracht door de NOS. De Larrocha in Circustheater DEN HAAG De Spaanse pianiste Alicia de Larrocha speelt op zaterdag 6 januari 1990 in het Circustheater in Scheveningen. De Larrocha, die op haar twaalfde een Mo- zart-concert speelde met het Symphonie Orkest van Madrid, komt uit de in de negentiende eeuw door Felipe Pedrell ge stichte Spaanse school. Ze heeft vooral de Spaanse piano-litera tuur bestudeerd. De Spaanse pianiste, die jaarlijks een recital geeft voor een uitverkochte Carnegie Hall in New York, speelt in Scheveningen werk van Schubert (voor de pauze) en Espla, De Falla en Albénez (na de pauze). Laagste gemiddelde Buitenlandse, jawel. Want in vesteerders stellen geld be schikbaar om er geld mee te verdienen. Dat men er film blijkbaar als .groeimarkt' ziet heeft niets met Nederland te maken. Het gaat in allereerste instantie om Engelstalige films. Die kunnen hun geld te rugverdienen, respectievelijk winst opleveren. Een andere Nederlandse investeerder, Ronnie Gerstanowitsch van Elvenfilm (een onderneming van Elsevier en Vendex), be kende tijdens de première van de door hem mede-gefinan cierde Peter Greenaway-film „The cook, the thief, his wife and her lover" dat deze film absoluut niet zijn persoonlijke smaak was, maar dat hij er wél in geïnvesteerd had en niet in „De Avonden". Uit „De avonden" had hij zelfs het oor spronkelijke beloofde bedrag van meer dan zes ton terug- ggetrokken. Vervelend voor de Nederlandse film, maar het valt zakelijk gezien te begrii- pen. Nederland is nog steeas geen bioscoopland. De frek- wentie van het bioscoopbezoek is hier het laagste van Europa. Een Nederlander ziet gemid deld 1,01 keer per jaar een film. Noorwegen voert de rij aan met 2,7. Grappig is de cijfers van Oost-Europa over '88 te vergelijken. Daar wordt heel wat vaker naar de bio scoop gegaan dan in West-Eu ropa. In Bulgarije negen maal per jaar, in Rusland zelfs veer tien maal! Het grootste totale bezoekersaantal voor film zie je dan in Rusland (3920 mil joen), in Nederland is dat 14,8 miljoen, en daarmee zijn we net iets hoger dan Denemar ken, Portugal en Ierland. Die lage cijfers hier hebben met een aantal factoren te maken: landsaard, uitgaans- en beste dingspatronen, ander aanbod (nergens is de bekabeling zo dicht als in België en Neder land). Overigens meldt het bioscoopbedrijf - precieze cij fers zijn er nog niet - over de hele breedte een beter bio scoopbezoek in '89 dan het jaar daarvoor. Kieskowski: topfilm Het filmaanbod in de bioscoop hier (en elders op de wereld) is hoofdzaklijk Amerikaans. Een vergelijking van de grootte van dat aanbod met de kwali teit is interessant. Kijk je terug op 1989 dan blijkt dat de Ame rikaanse film een hoger ge middelde scoort, maar dat de uitschieters, de films die je werkelijk bij blijven, je in een andere wereld brengen, Euro pese, Chinese, in elk geval niet Amerikaanse zijn. De topfilm van dit jaar kwam van de Pool Krzystof Kieslowski. Het was zijn ruim een uur durende film „Gij zult niet doden". De eerste aflevering van zijn „De- kalog", een mede voor de tv ,,De Kassière", met talent in een volkomen ongeloofwaardig verhaal. gemaakte interpretatie van de Tien Geboden. Strak, grandi oos van greep op de materie en beklemmend van helder heid. Max von Sydow en „Pel- le de veroveraar" (Oscarwin naar beste buitenlannse film) bleef me bij, het prachtige „The beekepeer" van de Griek Theo Angelopoulos met Mar cello Mastroianni, de bizarre pracht van het Chinese epos „Romance of the book and the sword", de acteerpresttaies uit de tweedelige Dickensverfil- ming „Little Dorritt" (die het in de bioscoop absoluut niet deed, maar inmiddels op video beschikbaar is), het knappe beeld van het leven op de Indiase straten in „Salaam Bombay" en Imamura's in drukwekkende „Zwarte re gen", Japan na de atoombom. Handjevol Amerikaans Slechts een handjevol Ameri kaanse films uit de veelheid kwam als totale belevenis in die buurt. Spike Lee's „Do the right thing" een zeer gedurfde en intelligente benadering van racisme in een New Yorkse straat, Woody Aliens „Another woman", de Cannes-verras sing „Sex, lies and videotapes", de zuiverheid ondanks het mikken op een breed publiek van „Rain man", het eveneens intelligent gemaakte „The ac cidental tourist" met William Hurt en over diens levens angst, Stephen Frears „Dange rous Liaisons" en een paar stapjes lager op de ladder Ron Howards „Parenthood" en de thriller „Sea of love". Veel is het toch niet, denk je bij het opstellen van zo'n lijs tje. Maar grote momenten zijn altijd en overal dun gezaaid. En zo'n keus is persoonlijk. Amerikaans critici kozen kort geleden Dé film van de jaren tachtig. Het werd Martin Scor sese's „Raging Buil". Maar als je de ingediende rijtjes films ziet, zijn ze zo uiteenlopend dat je meteen je vraagtekens zet bij zo'n „uitverkiezing". In het Nederlandse filmtijdschrift Skoop deden een aantal critici het ook. Daar kwam „The un bearable lightness of being" als beste film van het decennium uit de bus. Maar die film stond slechts op drie lijstjes van de dertien genoemd! Alleen wél bovenaan. Op naar 1990. Met in elk geval op korte termijn een stel Ne derlandse films in zicht die er interessant uitzien: Marleen Gorris' „The last island", opge nomen in het Engels op St.Maarten, Otakar Votoceks Wings of fame" met Peter Ó'Toole. Ook een internatio naal opgezette produktie in het Engels (beide films uit de stal van First Floor Features' Dick Maas en Laurens Geels). Ook al begin volgend jaar Fons Rademakers' in Berlijn gefilmde Tweede Wereldoor log-drama „The Rose Garden". In welke taal? Juist. Zou En gels dan toch onze voertaal worden? BERT JANSMA „Rain man", zuiver gemaakt hoewel bestemd voor een breed publiek. ^■hs Weisz' „Leedvermaak": een doordachte en emotioneel-sterke verfilming van Judith Her- nken f9's toneelstuk. Met „De Avonden" bewees regisseur Rudolf van den Berg dat Gerard Reve's boek wél verfilmbaar was. ,.f. HAAG Was 1989 LCIlgoed of een slecht aar? Een vraag die je het eind van een ^■"■fjijna hoort te stellen, 1 die eigenlijk absurd *ïl.(jfaargrenzen hebben btte niets met film te »n. En: praten we kwaliteit van films, Voor soort films ver- tM jen we of praten we isterenihoe de films het „de en dooj? Toch een terugblik 5te tenj89. rst beg schromjlichtst bij het huis het Ikaar tfjkste onderwerp: de Ne- mingeihdse film. Een zorgen- oerswie en dat zal 't altijd blij- t fractifTijdens de Filmdagen dit geheel in Utrecht werd er 1 ook Ateloos over de schuld- id omd» gediscussieerd. Discus- ?diee raarbij 20 vee* en ver* ende belangen betrokken tot kuP* er n00't De open die vol willen zitten, geaaar enten jjg ^un jnVeste- terug willen verdienen, Sjncritici die kwaliteit wil- /2 btien je filmmakers die $1 filmen. En zolang het 't 88|filmmakers niet op een of fU hi^e manier gemakkelijk I ot gemaakt om dat te t haj blijf je zonder de brede drukkpstream" waar het vak bijboej) geleerd kan worden en waaruit de successen ge- Mie die1 kunnen worden. Dit ijster #yn er te8en het moeilijke ijk ve^ac^1 bioscoopfilms afgele- lit cl ui Het begon in februari en e "^an en z n maat"' Complete vergissing waar- °P ina al de verkerde keuze's M1 d 9ren êemaakt °m van het '^btiik van Yvonne Keuls "do /Populaire film te maken. was %iaart Cees Nootebooms l.Göjelen" door Herbert Cu- ernatijEen stijlvolle, maar door n op kus voor een overheersen- wee dcrtelstem wel érg literaire ,50. die het bij het publiek slmark deed. Een maand later de kc»sTheo van Goghs epa- ttde flirt met sado-maso- H2pe. Zonde. 0. Harj en tijggs straatje ian ^4 september „Secret wed- n .r j" van de in Nederland .en le\^n(je Argentijn Alejandro probeistj Een goede en interes- - komt film, die het Gouden in Utrecht won en daar r beroering zorgde: Nog Us gaan er stemmen op recentelijk van Fred de Haas van Holland Film Pro motion in het Bioscoopbond blad „Film") die zeggen dat een film met zo'n typisch niet- Nederlands karakter (alleen het geld kwam via het Haagse Allarts-produktie's op tafel) zo'n prijs niet hoort te krijgen. Agresti begint als het goed is volgend jaar in Den Haag met een thriller. Hoofdlokatie: het kleine Haagse straatje met de nonchalante naam Achterom. Dat is in elk geval wél goed Nederlands. Frans Weisz' „Leedvermaak" was een door dachte en emotioneel-sterke verfilming van Judith Her- zberg's toneelstuk. Een film waarmee je écht blij kon zijn. Dat gold dan weer niet voor Paul Ruvens „Max Laura Henk Willie", een voor een grijpstijver gemaakte Amster damse rondedans van de liefde uit de Pim de la Parra-school. Opvallend was dat Pim zelf en oud-strijdmakker Wim Ver stappen er rolletjes in vervul den: de twee filmers die eens de Nederlandse cinema allure gingen geven maar beiden via missers (door wat voor oorza ken ook) naar de achtergrond verhuisden. In november kon je in „De Kassière" talent zien ondergaan in een volkomen ongeloofwaardig verhaal. Met zijn „De Avonden" bewees re gisseur Rudolf van den Berg dat Gerard Reve's boek wél verfilmbaar was en hij deed het ook nog met veel klasse. Met „Leedvermaak" de beste Nederlandse film van het af gelopen jaar. Wat later verliep „Theo en Thea en het tenen- kaasimperium" van origineel naar melig. Filmfinanciering Dat die Nederlandse film het niet goed genoeg doet „aan de kassa" is een bijna vast gege ven. De laatste berichten van Allarts Dennis Wigman over de „Theo en thea"-film zijn positief. „De Kassière" draait uitstekend, maar daarvoor zijn andere factoren dan de film- puur (muziek, video-clip, mode, reclame) verantwoorde lijk. Er is elk jaar wel een film die bewijst dat Nederlandse films wel gezien willen wor den, mits er een brede (en vooral: jonge) bezoekersgroep aansprekende, populaire ele menten in zitten. Daar liggen in de eerste plaats mogelijkhe den voor groei van de Neder landse film. De artistiek betere en interessantere films kun nen er nog altijd van komen en zullen er ook blijven ko men. Zeker blijft: mits er geen mogelijkheden bij voorbaat zijn voor zulke films in het buitenland (co-produktie, ver koop) zullen ze voor kleine budgetten gemaakt moeten worden. Ze kunnen in eigen land maar zeer beperkt hun investering terugspelen. Met die investering zit het al even moeilijk. Nederland is in 1989 nog sterker een land gewor den dat -direct of indirect- een grote rol speelt bij de financie ring van het internationale fil men. De Credit Lyonnais Bank Nederland was de eerste die daar mogelijkheden zag. Banker Frans Afman begon eerst geld te fourneren op ba sis van „pre-sales" (voorfinan ciering via verkoop van rech ten), later steeds meer risico dragend te financieren. Dino de Laurentiis was zijn eerste grote klant, daarna kwamen de toenmalige Cannon-bazen Golan en Globus en inmiddels adverteert Credit Lyonnais in Variety met teksten als „Grote producenten verdienen alle mogelijke krediet". Onderte kend: „Credit Lyonnais Ne derland, first in film finan cing". Inmiddels is ook de bank Pierson, Heldring •Pierson internationaal gaan fi nancieren („The last emperor" en „Scandal"). Zelfs de naam van de Nederlandse Maat schappij tot het verrichten van Mijnbouwkundige Werken kan je - er afgedwaald van de oorspronkelijke opzet - terug vinden als investeerder in bui tenlandse film- en tv-maat- schappijen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 13