;l(
Macht van geschiedenis doorbroken
Afscheid nemen van wereldse illusies
£e«dóe
I;
ib
kerk
wereld
Kerstlicht
Vrede op aarde?
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidóöSoivuvnt
ZATERDAG 23 DECEMBER 1989 PA-
Kardinaal Simonis schorst Zwolse pastor Voorlopig geen snelweg in buurt van klooster
ZWOLLE - De Zwolse pastoraal werker André Zandbelt is na
een conflict met kardinaal Simonis vorige week met onmiddel
lijke ingang op non-actief gesteld. Zandbelt zou als ongewijde
er steeds vaker toe zijn overgegaan te dopen en huwelijken in
te zegenen en dit is volgens de kardinaal in strijd met de re
gels. De Zwolse parochie zegt bij monde van een parochie
woordvoerder door deze ernstig verstoorde relatie tussen Zand
belt en kardinaal Simonis „bijzonder diep en pijnlijk geraakt"
te zijn. In een verklaring zegt het bestuur respect te hebben
voor zijn integriteit en zijn inzet. Zandbelt wil zelf geen uitleg
geven over het conflict met de kardinaal. Volgende week heeft
er een bijeenkomst plaats waarop de parochianen officieel over
het gebeurde zullen worden ingelicht.
DEN HAAG De monnikken van de Cisterciënzer Abdij
Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen in Tegelen mogen
voorlopig in hun klooster blijven wonen. Het gerechtshof in
Den Haag bepaalde dat er geen snelweg tussen Venlo en Tege
len, vlak langs het klooster, gebouwd mag worden omdat de
vorige minister van verkeer en waterstaat, Smit-Kroes, niet de
juiste procedure heeft gevolgd. Ze had een tracéprocedure
moeten toepassen en de zaak niet via het bestemmingsplan
moeten regelen. Verder vindt het hof dat er weieens meer aan
dacht aan inspraak besteed had mogen worden. De zaak was
destijds door de religieuzen en natuurliefhebbers aangespannen
bij de kort geding-rechter. Zij kregen daar hun zin, maar de
minister ging in hoger beroep bij het gerechtshof.
Kom tot ons, de wereld
wacht,
Heiland, kom in onze
nacht.
Licht dat in de nacht
begint,
kind van God, Maria's
kind
door Marinus van der Berg
Vergeet het licht niet.
Woorden van een Hef mens.
Een vrouw met een open hart.
Vergeet het licht niet.
Het licht lijkt ons soms te
vergeten.
Alles aardedonker en grauw.
Geen licht op de ogen:
Geen licht in de ogen.
Overal zoeken naar licht.
Wanhopen aan het licht.
Nergens licht te ontdekken.
Het duister niet licht genoeg.
Iemand ziét het donker.
De stem klinkt van verre.
Licht hoorbaar.
Haast overstemd.
Zoveel kunstlicht in deze
dagen.
Zoveel schijn die bedriegt.
Onverwacht toch echt licht.
Licht sinds mensenheugenis.
Lichtend Kind licht vergeten.
Telkens weer doorverteld.
Door lieve goede stemmen.
Verdergedragen door
lichtdragers.
Vergeet het licht niet.
Ze daagt telkens weer op.
In mensen, in woorden,
Die 't duister verdrijven.
Steeds meer mensen gaan
zien dat je licht mag
ontmoeten als je tegen de
stroom in gaat. Als je licht
vermoed waar anderen
zeggen dat het duister is. Er
gebeuren nog altijd duistere
dingen. Het samenvieren van
Brood en Beker in de Naam
van Die Licht is, wordt nog van
Bovenaf verboden. Er is veel
pijn om in het hart. Maar
opnieuw zullen we ons
verzamelen, want Licht trekt
aan en verzamelt allen die
naar echt licht verlangen en
geen kunstlicht verdragen. Er
is altijd verdriet. Mensen
verliezen elkaar.
Hun relatie is duister
geworden. Achter hun duister
zoeken is het zoeken na'ar echt
licht. Mpnsen verliezen een
dierbare en voelen dat juist in
deze dagen. In hun pijn zoeken
ze naar lichtpuntjes. Lieve
mensen en woorden die goed
doen zijn dat licht. Kerstmis is
het feest van het licht en trekt
steeds meer mensen aan die
ook licht zoeken. Zelfs de
dood van het Kruis krijgt niet
het laatste woord. Het laatste
woord is 'een symfonie van
licht'. Ik hoop dat uw hart
geraakt mag worden door het
Licht uit Het Kind.
Het Licht vergeet ons niet.
Zo vlak voor kerst denkt
de christelijke kerk na
over de beloften die aan
de komst van de Messias
voorafgegaan zijn. We
kunnen ook zeggen: ze
denkt na over „het er aan
komen" van de Messias.
Uiteraard betekent dit
een concentratie op het
Oude Testament. Door
het het Oude Testament
heen komen we een
vooruitkijken naar de
toekomst tegen en die
toekomst wordt vaak in
getekend met messiaanse
beelden en kleuren. Die
beelden en kleuren zijn
echter zeer gevarieerd.
Dat hangt ongetwijfeld samen
met het feit dat ze vaak zijn
ontleend aan de periode
waarin de persoon aan wie de
belofte gegeven wordt, leefde.
We zien dat heel duidelijk bij
de profeten. De meeste profe
ten van wie de boeken be
waard zijn, leefden in de pe
riode voor, tijdens of na de
ballingschap.
In die tijd gaat het verre van
goed met het volk Israel. Niet
alleen zijn ze religieus hele
maal in de fout gegaan (het is
een en al afgoderij, telkens
opnieuw), maar ze zijn ook
politiek vastgelopen. Israel
woont op een van de kruis
punten van de grote handels
wegen uit de oudheid, name
lijk de wegen tussen de rijke
en machtige laagvlakte langs
de Eufraat en de Tigris en het
rijke en machtige Egypte, dat
langs de Nijl ligt.
Daar hebben de Israëlieten
door de eeuwen heen econo
misch heel wat voordeel uit
getrokken. Maar deze han
delswegen zijn tegelijk ook de
routes waarlangs de aanval
lende legers trekken en Israel
loopt juist in deze periode ge
vaar tussen de al maar op
dringende grootmachten plat
gedrukt te worden.
In deze omstandigheden rich
ten de profeten telkens weer
hun blikken op de toekomst.
Ze hebben eigenlijk geen fi
ducie meer in het verleden.
Israel heeft het oude verbond
zozeer verbroken dat de pro
feten geen heil meer ver
wachten van een herstel van
het oude verbond. Er moet
iets nieuws komen. En zo kij
ken ze vooruit naar de messsi-
aanse toekomst: de komst van
iemanand die door God zelf
tot het ambt van Verlosser en
Leider „gezalfd" is (Messias is
Gezalfde).
Jesaja
Iemand die telkens weer van
de messiaanse toekomst
spreekt, is de profeet Jesaja.
Het eerste deel van zijn boek
bevat vele expliciete messi
aanse beloften. In Jesaja 2 le
zen we een prachtige beschrij
ving van het komende messi
aanse vrederijk, waarin de
zwaaren tot ploegscharen en
de speren tot snoeimessen om
gesmeed zullen worden. Er
wordt echter in die profetie
niet over de Messias zelf ge
sproken. Het vrederijk wordt
aan Gods eigen actie toege
schreven.
Even later echter komen en
kele zeer duidelijke beloften
over de komst van de Messias
zelf. In hoofsstuk 7 lezen we
dat Jesaja tegen de ongelovige
koning Achaz zegt dat een
kind geboren zal worden dat
de naam Immanuel zal krij
gen, dat wil zeggen: God met
ons. In zijn dagen zal de ver
lossing komen. In Jesaja 9
spreekt de profeet onieuw
van de geboorte van een spe
ciaal kind. Het volk dat in
donkerheid wandelt, zal dan
een groot licht zien. De macht
van de onderdrukkers zal ge
broken worden en er zal ein
deloze vrede zijn.
In hoofdstuk 11 komen deze
beide lijnen heel duidelijk sa
men: de Messias en het messi
aanse vrederijk worden in
één adem genoemd. Ze horen
expliciet bij elkaar: de komst
van de Messias betékent de
komst van het vrederijk. Dat
is het nieuwe van deze profe
tie. Maar en dat moet er on-
middelijk bij gezegd worden,
dat is in het licht van de ge
schiedenis ook het problema
tische van deze profetie!
Het nieuwe
Eerst het nieuwe: Jesaja zegt
niet alleen duidelijk dat de
Messias uit het koningshuis
van David zal komen, maar
hij zegt dat op een zeer merk
waardige manier.
De naam van David wordt
niet genoemd, maar die van
zijn vader. De profeet zegt het
zo: „Er zal een rijsje voortko
men uit de tronk van Isa'i
(11:1). Er is eigenlijk niets
meer over van het grote ko
ningshuis van David. Er is al
leen nog een afgehouwen
tronk die met de naam van
Davids vader wordt aange
duid. We zouden kunnen zeg
gen: we zijn weer terug bij
„af".
Zo is het historisch gezien ook
gegaan. Het rijk van David en
Salomo is steeds kleiner ge
worden en de koningen zijn
steeds onbelangrijker gewor
den. Tenslotte loopt het uit op
de ballingschap, waarin de
laatste koning van Juda
wordt afgevoerd naar Babel,
waarmee het hele konings
huis de mist ingaat.
In zijn profetie belooft Jesaja
echter dat God opnieuw zal
beginnen: er zal een rijsje, een
klein twijgje, voortkomen uit
die oude tronk en een scheut
uit zijn wortels.
Het is Gods nieuwe begin in
die oude stam. De Messias is
niet een menselijke mogelijk
heid. het hoogtepunt van een
politieke ontwikkeling in Is
rael, maar een nieuw begin
van Gods kant, en dat wel op
een moment dat er niets meer
te verwachten is.
Door prof. dr. K. Runia
Wat voor soort figuur zal deze
Messias zijn? Iemand met een
geweldig machtsvertoon, die
alle mensen tot gehoorzaam
heid en onderwerping zal
dwingen? Het beeld dat Jesaja
tekent is totaal anders. Hij zal
een rechtvaardige rechter zijn
die orde op zaken stelt in de
samenleving, zodat deze op
recht en gerechtigheid geba
seerd zal zijn. Drie dingen
worden daarbij speciaal ge
noemd: (a) Hij laat zich niet
bedriegen door de uiterlijke
schijn van de dingen, maar
ziet ze zoals ze werkelijk zijn.
(b) Hij neemt het op voor de
geringen en nederigen, die in
de gewone geschiedenis bijna
altijd slachtoffer van de
machthebbers ziin. (c) Hij
brengt het oordeel over de ge
weldenaars en de goddeloze
heersers.
En dan komt ook het vrede
rijk. Dat kan immers alleen
maar komen als er gerechtig
heid wordt gedaan, dat is im
mers de enige basis voor de
vrede. Dat geldt ook voor per
soonlijke verhoudingen. Als
er geen recht gedaan is, blijft
er van alles zitten en vlamt
het conflict zo maar weer op.
Het geldt ook van de volken
en van de wereldvrede.
Jesja schildert dat vrederijk
in prachtige beelden, die ont
leend zijn aan de natuur van
zijn dagen. Tegelijk roepen ze
ook beelden van het verloren
paradijs op (11: 6-9).
De christelijke gemeente
heeft deze profetie in het bij
zonder verbonden aan Jezus
van Nazaret. In Hem heeft de
Messias herkend. Hij kwam
voort uit de „tronk" van Isaï.
Van de heerlijkheid van het
Davidsche koningshuis was in
die dagen niets meer over.
Zijn moeder Maria was een
eenvoudig meisje uit Nazaret.
Haar verloofde, zelf ook uit
het geslacht van David, was
een eenvoudig timmerman.
Uit die tronk roept God
opeens een nieuwe scheut te
voorschijn.
Jezus van Nazaret heeft in
derdaad zijn hand uitgestoken
naar de geringen en nederi
gen en is opgekomen voor
hun recht. Tegelijk heeft hij
de trotsen, die in eigen hoog
heid gezeten waren (de knap
pe schriftgeleerden, de vrome
Farizeeën, de hoogmoedige
Sadduceeën, de gladde Pila-
tus, de ppportunistische Hero
des) geoordeeld. Geen won
der, dat mensen in Hem de
Messias herkend hebben.
Vraag
En het vrederijk dan? Waar is
dat gebleven?
Dat is een heel legitieme
vraag. Het is volkoen legitiem
als vandaag Joden déze vraag
stellen aan de christelijke ge
meente. Als Jezus de Messias
is, waarom is het vrederijk
dan niet gekomen?
Het is uiteraard geen nieuwe
vraag. Het was al in de eerste
eeuw de vraag van de tempel
in de synagoge. Ik denk dat
het voor de eerste christenen
ook geen gemakkelijke vraag
is geweest. Wat moesten ze
hier op antwoorden? In plaats
van het vrederijk te zien,
hoorden ze de soldatenlaarzen
van de Romeinse legioenen
door de hele toenmaals be
kende wereld stampen.
En toch lieten de eerste chris
tenen het geloof dat Jezus de
Messias is, niet los. Ze konden
dat niet want ze hadden im
mers gezien dat God na de
kruisiging van Jezus op die
zwarte vrijdag en na zijn be
grafenis op diezelfde dag Hem
drie dagen later had opge
wekt. Dat kon maar één ding
betekenen: Hij is de beloofde
Messias.
Maar hoet zit het dan met het
vrederijk? Dankzij Jezus' eL
gen woorden begonnen de
eerste christenen in te zien
dat de geschiedenis in werke
lijkheid nog veel ingewikkel
der is dan Jesaja aanduidt.
De profeet legt een onmidde-
lijk verband tussen Messias en
vrederijk. Hij geeft zelfs de
indruk dat ze bijna tegelijk
komen: „Dan, op dat moment,
zal de wolf bij het schaap ver
keren...". Maar lezen we hem
dan wel goed? In ieder geval
blijken Gods plannen veel
groter en wijdser te zijn dan
ook Jesaja kon bevroeden. De
geschiedenis gaat ook na de
komst van Jezus nog door. Er
liggen in de oude schepping
nog allerlei mogelijkheden die
eerst ontwikkeld moeten wor
den.
Toch is het niet zo, alsof er
niets gebeurd is. Het meest
wezenlijke is al gebeurd. Er is
een gat in de geschiedenis ge
slagen dat niet meer weg te
denken is. De macht van de
dood die de huidige geschie
denis omklemt is al doorbro
ken. En in Jezus' eigen leven
hebben we op nog veel duide
lijker wijze dan bij Jesaja ge
zien hoe de nieuwe wereld er
zal utzien.
In zijn omgang met mensen
én in zijn omgang met God
zijn de contouren van het vre
derijk op verrassende wijze
zichtbaar geworden!
De aanbidding
van de
herders, in
koper
gestoken door
Pieter Schut,
1659.
Wie altijd te boek heeft ge
staan als de criticus met de
scherpste tong en zijn leven
lang reputaties heeft afgebro
ken, ja genadeloos was voor
zijn tegenstanders, kan reke
nen op verbazing en verbijste
ring als hij zich bekeert. In
1982 liet de Britse journalist
Malcolm Muggeridge zich sa
men met zijn vrouw opnemen
in de rooms-katholieke kerk.
Zijn tegenstanders - en dat
zijn er velen - vielen van hun
stokje en doopten hem spot
tend om tot Saint Mugg.
Men was er aan gewend dat
hij steeds vuurwerk in huis
had, waar de meesten niet
van terug hadden. Zoals die
keer dat hij voor de televisie
debatteerde met de filosoof
Bertrand Russell die alle kwa
len van onze maatschappij
toeschreef aan de christelijke
godsdiénst. Russell werd rood
gloeiend van woede, toen
Muggeridge hem voor de voe
ten wierp dat hij met zijn stijl
van leven de jeugd had ver
pest.
Onaardig was het weer dat hij
in een latere beschrijving van
dat gebeuren Russell afmaak
te door te wijzen op zijn uitge
droogde huid en dat opvatte
als een teken van diens eigen
fysieke degeneratie. Maar het
meest gebeten was Muggerid
ge op het masochisme van zo
vele christenen die het met.
Russell eens waren geweest.
Het was alsof ze een lofzang
hadden gehouden op de stie
rengevechten, terwijl ze toch
lid waren van de de konink
lijke maatschappij ter voorko
ming van de wreedheid.
verrassing omdat hij nooit op
zij was gegaan voor heilige
huisjes. Het koningshuis
maakte hij belachelijk, Chur
chill was een ijdeltuit waar
van het maar goed was dat hij
na de oorlog van het toneel
verdween en het enige dat hij
aan Thatcher betreurt is dat
ze geen vent is.
Muggeridge komt uit een ge
goede familie waar ze lid wa
ren van de Labourpartij. Zijn
vader zat voor die partij in
het parlement, terwijl de zoon
van daaruit verslagen maakte
voor de - toen nog- Manches
ter Guardian. Er was bij die
krant en in de Labourpartij
veel sympathie voor Stalin en
de communisten in het alge
meen. Het was het milieu
waaruit de zogenaamde fel
low travellers voortkwamen,
de idealistische intellectuelen
die naar Moskou reisden en
zich daar van alles op de
mouw lieten spelden over de
grote vooruitgang die daar
onder leiding van de commu
nisten plaats had. Muggerid-
ges grote verdienste is het ge
weest dat hij daar niet intrap
te.
In het begin van de jaren der
tig werkte hij voor de Guardi
an in Moskou. Als een der
zeer weinigen slaagde hij erin
de Oekraine te bereiken waar
de boeren massaal weigerden
mee te werken aan Stalins
collectivisatie van de land
bouw en als straf daarvoor
werden uitgehongerd. Een
massamoord die die op de jo
den overtreft, want deskundi
gen (onder wie de Britse his
toricus Robert Conquest in
zijn Harvest of Sorrow) me
nen dat dat daar minstens
tien miljoen boeren bij om
kwamen. Hij slaagde erin een
tipje van de sluier op te lich
ten en werd prompt uitgewe
zen.
Aan die ontdekking heeft hij
een levenslange afkeer over
gehouden van progressieve
intellectuelen en een wan
trouwen tegen elk gezag.
Muggeridge heeft er boeiend
over geschreven in zijn door
vriend en vijand bewonderde
autobiografie Chronicles of
Wasted Time.
Het laat zich wel raden wat
hij met die titel bedoelt. Als
leraar in Egypte en Voor-In-
dië - zo begon hij ooit zijn car
rière - maar ook als journa
list heeft hij zijn tijd verdaan,
hoe boeiend het ook allemaal
is geweest. Maar wat heeft hij
dan gezocht? Dat vertelt hij in
zijn nieuwste boek: Bekering.
Ditmaal schrijft hij heel iro-
nisch-afstandelijk over zijn
carrière. Over zichzelf heeft
hij het steeds als over „onze
leraar, onze journalist" en wat
hij al niet in zijn leven is ge
weest. „Onze journalist van
wie verwacht wordt dat hij
elke avond met een redactio
neel sermoentje voor de dag
komt met de moraal dat alles
goed zal komen".
Maar die ironie verdwijnt als
hij in die loopbaan in zichzelf
de tekenen bespeurt van wat
hij uiteindelijk zou moeten
worden. Dan is hij bloedse-
Die bekering heeft er in geze
ten vanaf zijn vroegste jeugd
en hij is op alle tijden en
plaatsen herinnerd aan het
spelen van een andere rol, be
vredigender dan die van ont-
maskeraar, maar tot wie zich
wenden? Als hij zelf onmach
tig is zijn emoties onder
woorden te brengen - en dat
overkomt hem toch niet gauw
- laat hij het over aan de lite
ratoren, vooral de dichters
William Blake en George
Herbert. De donderslag be
zorgt hem de ontmoeting met
Moeder Teresa over wie hij
ooit een tv-film en een boek
maakte Something beautiful
for God). En in dat verband
citeert hij twee regels van de
dichter George Herbert, de
mooiste misschien wel die in
dit boek te vinden zijn. „And
here in dust and dirt, o here/
The Lilies of His Love appear
(En hier in stof en vuil, o
hier/ houden de leliën van
Zijn liefde zich schuil, verta
ling Guido van der Gaag).
Dat het de katholieke kerk
moest worden, was voor hem
aanvankelijk helemaal niet zo
vanzelfsprekend. Want ook al
ziet zij zichzelf als de spreek
buis van God op aarde, zij is
ook de kerk van de kruistoch
ten, de inquisitie. Maar met
geloofsverdediger Hilaire Bel
loc is hij van mening dat de
kerk wel in Gods hand moet
zijn omdat zij onmogelijk zon
der enige hulp van boven had
kunnen blijven bestaan als
men de mensen in aanmer
king neemt die haar hebben
bestuurd. Maar belangrijker is
voor Muggeridge de overwe
ging dat hij deze kerk ziet als
de enige dam tegen wat hij
ziet als de grote doodsdrift
van de libertijnen (een betere
vertaling van „liberals" dan
het in de Nederlandse verta
ling gebezigde woord libera
len). Zij hebben niet alleen
schoonschijnende, maar cor
rupte machthebbers in de
kaart gespeeld, zij hebben het
hele leven doordrenkt van
hun permissiviteit, hun toege
eflijkheid, abortus en eutha
nasie mogelijk gemaakt en
daardoor de voortgang van
het leven zelf op het spel ge-
Malcolm Muggeridge foto: pr
zet, zo luidt Mugggeridges kri
tiek.
En als hij nu geen gelijk zal
krijgen met zijn keuze voor
de kerk? Dan zal hij inslapen
met de gedachte dat het pret
tiger is gelijk te hebben met
Franciscus van Assisi, met
Augustinus van Hippo, met
alle heiligen van de laatste
tweeduizend jaar en alle grote
kunstenaars uit het verleden
dan met Bernard Shaw, Karl
Marx, Nietzche, de Huxley's,
Bertrand Russell en al hun
soortgenoten. Wie zou hem
daar geen gelijk in geven?
PAUL VAN VELTHOVEN
Malcolm Muggeridge Be
kering. Uitgave Arbor.
Prijs 26,50.
De schokkende beelden uit Roemenië die gisteravort,
televisie werden getoond, maken het nog eens duidJ
moeilijk het is om in een wereld vol geweld en 1
ginnen over het feest, dat de kerk de komende
vieren. De ervaring van dood en onrecht in Roemenl
al die andere plekken in onze wereld maakt sprakela
in tegen woorden als „Vrede op aarde". Van een vreq
te kerst kan geen sprake zijn; de werkelijkheid is j
in het bloedrood.
BlJ het zien en horen van zoveel ellende kunnen \P
van geloof en hoop gemakkelijk holle frasen word6 V
lijkt beter om te zwijgen, om mee te huilen en om'
bidden voor hen die getroffen zijn, dan om vroom te
over het kerstfeest.
In de kerk gaat het om beide: zowel om de noodi
lijdende mens, als om het feest van de geboorte van 1
van God. Want juist vanwege dat eerste is Hij op
gekomen en Hij is zó in de huid van mensen gekroj
Hij het met de dood heeft moeten bekopen; slachtoffc
van onrecht.
In Oost-Duitsland, waar de bevrijding van de knelle^^
litieke banden kon gebeuren zonder de rampen al«
Roemenië, zijn het daarom vooral christenen gewees
aanzet hebben gegeven tot de vreedzame revolutie. Z<
hun inspiratie uit het verhaal van Jezus, wiens gebc^ST
gaan herdenken. Dat feit God ondqr de mensen blijk
de beleving van de gelovigen een centraal heilsfeit; eTvan
kelijke gebeurtenis die hoop en troost biedt. Loodrec^or
gang der geschiedenis die dol lijkt te draaien in konj^aar
kwel, staat dat feit van de geboorte van het kerstkindlcjerc
tenen beseffen dat deze gebeurtenis bepalend is vooreft
ven. Niet de zinloze geschiedenis is de horizon vanLfc
staan, maar de toekomst die zin heeft, opengebroki 'e€
het Kind dat zijn weg in schijnbare zwakheid bego|pjjs
tenslotte de grootste kracht bleek te hebben toen Hij
den van de dood brak.
t-\ dat
DE gebeurtenissen in Oost-Europa, in Oost-Duitslansloot
als in Roemenië, kunnen zo vlak voor kerst veelzegge n133^
Ze kunnen helpen om te verstaan waar het op aan kciescu
het Christus-feest. Dat is de verzoening van God m^edeg^(
sen. Mensen die dat geloven komen onvermijdelijk ifercj
ging, tegen zonde en tegen onrecht. De weg van het echte
sprekende zo gaat het nu eenmaal in de wereld -heidsc
gebroken en moet ruim baan maken voor de heilsJ **et
het ongedachte. rover
gwoni
respor
V OOR wie het gaan van die weg te moeilijk is opw33!-
verlamd zijn van verdriet of angst veraf in Roen®u^ai
vlak bij ons in de buurt is er de troost dat God-L11^1
wéét heeft van hun lijden en dat Hij lammen liet lo£n w.
is de troost die spreekt uit de menswording Gods: blgelu
van menselijk lijden en verdriet en Hij wil ons daar felici
zijn. rerwii
verbr;
Goede start
TEMIDDEN van de nieuwe ministers die losse floJ
schieten en op eikaars stoelen gaan zitten, is het heil
optreden van Jan Pronk op het ministerie voor ol
lingssamenwerking een verademing. Dat begon al i
decideerde manier waarop hij, nog voor het kabinefl
koningin was beëdigd, alle pogingen afwees om
hulp aan Oost-Europa te betalen uit het budget voorl
kelingssamenwerking, zoals door minister van buitl
zaken Van den Broek was gesuggereerd. „Goede siel
met geld dat je weghaalt uit de zakken van de allera
luidde de kritiek van Pronk.
DEZE week profileerde Pronk zich verder, toen I
ontwikkelingssamenwerking een hoge plaats op de
agenda eiste. Het moet onderdeel worden van eerl
greerd economisch beleid. Gebeurt dat niet dan w<?ffoto,
wikkelingssamenwerking „een soort WVC-beleid.
gumenten die hij hiervoor aandroeg zijn niet nieui
snijden nog steeds hout. De grenzen tussen Noord ei
Oost en West vervagen almaar verder. De economi
trekkingen tussen groepen landen worden steeds
ker. Behalve dan voor die landen die helemaal uil
dreigen te vallen.
ui
-1c
OoK op andere manieren dient er volgens Pronk I
wikkelingssamenwerking een politiek signaal uit
Dat is de reden waarom hij begin volgend jaar mil
zendt naar Cambodja en Chili. Vooral het bezoek|
eerste land, onder leiding van de tweede man van ht
tement, is politiek van aanzienlijke betekenis. Sinds
namese inval in 1979 is Cambodja een twistpunt in
nationale politiek. De huidige regering, die tijdens dt
mese aanwezigheid in het land in het zadel is d
wordt door de westerse landen niet erkend. In pl4.i^y|
van steunen wij de verzetscoalitie, waarin ook de
zuchtige Rode Khmer zitting heeft.
M;
SlNDS de Vietnamese troepen werden teruggetrd" var
het geweld in Cambodja weer hoog opgelaaid. De ng va
daarvan wordt betaald door de straatarme bevoll in F
naast al het leed van zoveel jaren oorlog nu ook nojheeft
de angst leeft, dat de Rode Khmer weer aan de madi lan,
Nederland geeft op dit moment via particuliere orgrrière
noodhulp aan Cambodja. Contacten van regering tot;
zijn uit den boze. En als Pronk dat persoonlijk al zOpuwe
dan stuit hij ongetwijfeld op het veto van minister n natii
Broek. scu vc
na de
Minister Pronk wil nu dat zijn missie de behoort/h
het land inventariseert. En ook al loopt de hulp vfhoe A
via de particuliere kanalen, het politieke signaal d zich
uitgaat zal niet zijn mis te verstaan. Nederland is, sa' °nbel<
de overige EG-landen, van mening dat alle partijenr°
bodja zelf voor een politieke oplossing moeten zorgg bebl
ook tot het moment dat het zover is en zo'ri akkfe tijd
nog heel lang op zich laten wachten verdient deitoemei
plaagde Cambodjaanse bevolking meer dan een 4nister
fooi. Iken
van d
wierp
-als een
dissid
aart
lescu n
(ADVERTENTIE)
KERSTMATINEE INDONESIA
STILLE KRACHT REISSHOwLf/'J
28-12: Den Haag, Koninklijke Schouwburg ek uit
Presentatie nieuwe reisprogramma 1990/91 van sta
Op panoramisch scherm: dia-show met 12 projectoren 0iae p
Folkloristische dansen en klederdrachten den d
Aanvang 13.30 uur. Entree 5. Kaarten aan de kasst0 :6
SOC-REIZEN OVERZEE
Noordeinde 146, Den Haag, 070-3469723 It belei
Vraag onze nieuwe reisbrochure. volgens
