ichuldbesef en verdriet ij begrafenis Sacharov Praag overlegt met Moskou over vertrek van Rode Leger Duitse presidenten praten in Potsdam Poolse regering vraagt zware offers van bevolking KONTUREN VAN KAPITEIN ROB YS kunnen eenheden in Europa halveren Titelingen kwijt pacENLAND QeidóaOowumt MAANDAG 18 DECEMBER 1989 PAGINA 5 yer ne^ine in staat jeschuldiging >e al ;r<HLEM Het open- dag histerie in Israel heeft ie %e rabbijn Meir Kaha- k zi(aat van beschuldiging futwegens het aanzetten vo®nhaat. Wanneer Ka- srdeph hiervoor voor de ïrne zal moeten verant- atie t. is nog niet bekend. ^eei had zijn gewraakte weijen gedaan nadat een tot rf een IsraeÜsche bus in hpipjn doen rijden. Daarbij uclct._V ien zestien doden. Ka- zou zijn aan de dood buspassagiers. Ufo's blijken laserstralen BRUSSEL Onderzoek van politie en leger naar ufo 's in Hasselt in Bel gië heeft uitgewezen dat het niet ging om buitenaardse wezens. De mysterieuze verschijnselen werden veroorzaakt door een lasershow van een plaatselijke discotheek. Volgens een politieman patrouilleerden twee F-16 straaljagers, terwijl de politie de meldingen natrok. De eigenaar van de discotheek was op het bui tengewone idee gekomen om met behulp van een laser veelkleurige lichtstralen in de lucht te projecte ren. Dat is hem nu door de officier van justitie verboden, omdat het de openbare orde in gevaar brengt. WARSCHAU De door Solidariteit geleide Poolse regering heeft het parlement gisteren een ingrijpend economisch saneringsprogramma ge presenteerd, dat het komend jaar zware offers zal vragen van de be volking. Een nog voor het eind van het jaar te aanvaarden reeks wets ontwerpen is erop gericht de enorme inflatie van rond 900 procent aan te pakken en voorwaarden te scheppen voor de vorming van een vrije markteconomie. De bevolking zal volgend jaar te maken krijgen met een inkomensdaling van twintig procent. De prijzen van kolen en an dere brandstoffen worden vervijf- of verzevenvoudigd. De subsidiëring van het bedrijfsleven wordt fors ver minderd, waardoor veel onrendabele bedrijven zullen moeten sluiten en ongeveer 400.000 mensen hun baan kwijt raken. Vice-premier en minis ter van financiën Balcerowicz deed gisteren een beroep op de bevolking de maatregelen te ondersteunen. „Het oude systeem, dat de economie heeft verwoest, mag niet meer voortbestaan en moet worden ver vangen door een markteconomie. De economie is ernstig ziek en heeft een diepe chirugische ingreep nodig om een eind te maken aan de afmatten de inflatie", aldus Balcerowicz. De Mello op kop bij verkiezingen in Brazilië BRASILIA Volgens een on derzoek van het Braziliaanse Instituut voor publieke opinie en statistiek, dat kiezers inter viewde bij het verlaten van de stemlokalen, lijkt de conserva tieve kandidaat Fernando Col- lor de Mello de presidentsver kiezingen van gisteren te win nen. Hij heeft een voorsprong van vier procent op zijn rivaal, de socialist Luis Inacio Lula da Silva. Het zal naar verwach ting nog enkele dagenm duren voor de officiële einduitslag bekend is. DE VALLEI DER VERGETEN WERELD AMERIKAANSE DESKUNDIGEN: Nu ;m, Nu :m, de vloot die de Noordatlanti- sche zeeroutes moet verdedi gen, verkleind kan worden. De Amerikaanse defensie functionarissen zijn tot hun conclusies gekomen, omdat de Sovjetunie naar hun meniung niet langer kan rekenen op militaire steun van haar Oost- europese bondgenoten in geval van vijandelijkheden. In een analyse van de toekom stige machtsverhoudingen in Europa gaat het rapport ervan uit dat Duitsland „binnen en kele jaren" zal zijn herenigd en dat in de volgende eeuw het economische en militaire potentieel van Duitsland even bepalend zal zijn in Europa, als de militaire aanwezigheid van dé Sovjetunie. De snelle, elkaar opvolgende gebeurtenissen van de laatste weken in Oost-Europa vorm den de hoofdmoot van de be sprekingen die de Amerikaan se president Bush en zijn Franse collega Mitterrand het afgelopen weekeinde hebben gevoerd op het Franse deel van St. Maarten. Woordvoerders van zowel de Franse als Amerikaanse rege ring noemden het overleg, en vooral de sfeer waarin het plaats vond, „een hoogtepunt in de betrekkingen tussen de twee landen". Bush noch Mit terrand ging na afloop echter in op eventueel gemaakte af spraken. Óp St. Maarten heeft Bush la ten doorschemeren bereid te zijn de beperkingen op de ex port van hoogwaardige tech nologische produkten naar de Warschau Pact-landen te ver soepelen. Volgens anonieme regeringsbronnen ligt het in de bedoeling een strikt onder scheid te maken tussen artike len die voor militaire doelein den kunnen worden gebruikt en artikelen waarvoor dat in veel mindere mate geldt. Op dit moment worden onder meer personal computers en huishoudelijke apparaten tot de risico-producten gerekend. De Westeuropese landen heb ben al herhaaldelijk aange drongen op het intrekken van beperkende maatregelen op de Amerikaanse export naar Oost-Europa. WASHINGTON Als de Sovjetunie doorgaat met het verminderen van haar troepen, dan moeten de Verenigde Staten hun strijdkrachten in Europa met de helft verkleinen. Dat is de opvatting van functionarissen van het Amerikaanse ministerie van defensie, het Penta gon, aldus de krant de Washington Post. Een vermindering van 305.000 naar 150.000 man zou de Ame rikaanse troepenmacht op het 'politiek aanvaardbare mini mum' brengen. Het Pentagon zou ook van mening zijn dat iet sl ietes^am wil mister igen en pi at is van er O y De Vietnamese van buitenlandse ^^^Jguy?n Co Thach, ^^megd dat zijn rege- I I voot-Brittannie zal I Kille bootvluchtelin- Ij te nemen, die vori- p^| tegen hun wil uit (g zijn uitgewezen. :pg ittannie zette dins- Vietnamese vluchte- Marty Hongkong op het ijten vanaar Vietnam. Lon- A/olmerf1 Plan 44 000 van de 2! ietnamezen uit de per m.)mcjat zjj economi eën in ichtelingen zouden 1 Nu n britse besluit heeft jn van kritiek ont- T ae Vietnamese rege- ijzen: nu alleen die vluch- m toegang verlenen, Nu frug willen' PRAAG Het vertrek van de Sovjettroepen uit Tsjechoslwa- kije staat hoog op de agenda van besprekingen, die de pre mier en minister van buiten landse zaken van Tsjechoslo- wakije de komende dagen in Moskou voeren. Het is het eerste bezoek aan de hoofdstad van de Sovjetunie van Marian Calfa en Jiri Dienstbier, sinds Tsjechoslo- wakije acht dagen geleden een regering van nationale verzoe ning kreeg. De precieze datum van de besprekingen is overi gens nog niet bekend. Sinds de inval van 1968 bevin den zich in Tsjechoslowakije ongeveer 75.000 man Russi sche troepen. Eind november had de oude regering in Praag al gevraagd om terugtrekking van een deel van de Sovjetmi litairen, in het kader van het proces van ontwapening in Europa. Volgens het persbu reau CTK wordt er hard ge werkt aan een akkoord „over de terugtrekking van die troe pen en over de specifieke voorwaarden voor hun ver trek". De Tsjechoslowaakse opposi tiebeweging Burgerforum heeft voorgesteld dat het par lement bij handopsteken een nieuwe president van het land kiest. Deze procedure is naar de mening van de oppositie de meest eenvoudige, omdat daarvoor niet de grondwet veranderd hoeft te worden, maar alleen het reglement van het Tsjechoslowaakse parle ment moet worden aangepast. Burgerforum, die toneelschrij ver en dissident Vaclav Havel als presidentskandidaat naar voren heeft geschoven, ver wierp het voorstel van de communistische partij om al gemene presidentsverkiezin gen uit te schrijven. Die proce dure zou veel te veel voorbe reiding vergen en een ware verkiezingscampagne noodza kelijk maken. De communisti sche partij, waar verreweg de meeste parlementariërs toe be horen, zal zich pas na haar bij zondere partijcongres, dat vol gende week woensdag begint, uitspreken over de organisatie van de presidentsverkiezin gen. Havel heeft gezegd dat hij al leen bereid is de post van pre sident tijdelijk te aanvaarden, tot een vrij gekozen nieuwe federale assemblee iemand voor een termijn van vijf jaar benoemt. Havel benadrukte verder dat hij alleen bereid is als president te dienen, „als naast mij, wat zijn officiële functie ook is, Alexander Dub- .cek zal staan. Ik zal niet toe staan dat donkere krachten een wig drijven tussen hem en mij en daardoor tussen de Tsjechen en de Slowaken". In Praag doen sinds enige tijd in brede kring geruchten de ronde dat Dubcek erin heeft toegestemd het voorzitterschap van het parlement op zich te nemen in ruil voor zijn steun aan de presidentskandidatuur van Havel. In een interview met Italiaanse kranten heeft Dubcke echter laten doorsche meren dat ook hij nog steeds kandidaat voor het president schap is. Dubcek leek in het interview niet bereid te ver klaren, dat hij de kandidatuur van Havel voor het president schap steunt. ONVERWACHTE ONTMOETING VON WEISZACKER MET GERLACH: POTSDAM President Manfred Gerlach van Oost-Duitsland en presi dent Richard von Weis- zacker van West-Duits- land hebben elkaar giste ren in het Oostduitse Pots dam ontmoet. Het ging om een privé-gesprek, maar politieke kwesties, en mogelijk ook de here niging, zijn eveneens aan de orde gesteld. Von Weisz&cker kwam op uit nodiging van de protestantse kerk naar Potsdam en het zag ernaar dat hij alleen kerkelijk leiders zou spreken. Toen ook Gerlach op de uitnodiging rea geerde, werd een ontmoeting tussen de twee presidenten ge arrangeerd. Op het bijzondere tweedaagse congres in Oost-Berlijn heeft de voorzitter van de commu nistische partij Gregor Gysi, zich uitgesproken tegen here niging met de Bondsrepubliek Duitsland. Hij riep op tot „een grondige discussie over de Duitse kwestie", maar sprak zich uit voor een soeverein DDR. Volgens Gysi zal een hereni ging weer een discussie op gang brengen in Europa over het verloop van grenzen en daarmee „de vrede bedrei gen". Bovendien voelt de Oostduitse partijvoorzitter er niets voor de DDR te laten verworden tot „het armenhuis van de Bondsrepubliek". De circa 2700 afgevaardigden rekenden afgelopen weekein de verder af met het verleden. Met overgrote meerderheid werd besloten aan de naam Socialistische Eenheidspartij van Duitsland (SED) voortaan Partij van het Democratische Socialisme toe te voegen. Ver der aanvaardde het congres een voorlopig partijstatuut, waarin de partij zegt te stre ven naar een „menselijk, de mocratisch socialisme in de DDR" en zich beschouwt als erfgenaam van de „communis tische en socialistische arbei dersbeweging". Bedriegen Oud-partijleider Erich Honec- ker werd verantwoordelijk ge steld voor de politieke en eco nomische crisis waarin het land zich momenteel bevindt. Honecker, Günther Mittag en andere vroegere leden van het Politburo werden „misdadi gers" genoemd die de partij en het land aan de afgrond van het bestaan hadden gebracht. Overigens kwam zaterdag een document ter tafel met de weergave van een gesprek dat Honecker op 16 november voerde met de voorzitter van de commissie voor partijcon trole, Werner Eberlein. De oud-partijleider neemt daarin de verantwoordelijkheid op zich over de ontstane situatie. Zo erkende hij niet tijdig de ernst van de situatie te hebben ingezien: „Ik bedroog mijzelf en liet mij tijdens bezoeken in het land vaak bedriegen". De leden van partijcongres na men ook een verklaring aan waarin een onherroepelijke breuk met het stalinisme werd onderstreept. „De concentratie van macht in handen van ar rogante alleenheersers had de naam van de partij schade toe gebracht", aldus de verklaring. Sovjet-leider Gorbatsjov heeft in scherpe bewoordingen kri tiek geleverd op het beleid dat de Oostduitse communistische partij (SED) vroeger heeft ge voerd. „Leugens, een dubbele moraal, corruptie en wette loosheid zijn altijd een gif voor het socialisme geweest", aldus Gorbatsjov. Volgens hem heeft een „reinigend onweer" nu een einde gemaakt aan de za ken die zich al jaren hadden opgehoopt. In Oost-Berlijn werd gisteren bekendgemaakt dat de ge vreesde geheime politie Staats- sicherheitsdienst of Stasi wordt ontbonden en zal ver vangen door twee diensten: een inlichtingendienst en een dienst voor bestrijding van subversieve activiteit. Beide diensten vallen direct onder de premier en dienen tot be scherming van de grondwet, het tegengaan van spionage en het bestrijden van neo-fascis- me, anti-semitisme en terroris me. Hotelbrand Berlijn Witte rook kringelde zaterdagmorgen uit het nasmeulende Hotel Centraal aan de Kurfürstendamm in West-Berlijn. Een felle brand kostte er aan vier mensen het leven, terwijl zeker veertig anderen gewond raakten. Het vuur bleek te zijn aangestoken door een 45-jarige dronken man. Over zijn motieven is niets bekend. FOTO: epa Park Koeltoery levert elke twee minuten weer een nieu we massa rouwenden af) kom je als buitenlands waarnemer tot een simpele vraag als deze: waar waren al deze mensen toen het erom ging om Sacha rov te steunen, toen hij dat de afgelopen twintig jaar nodig had? Het antwoord ligt mis schien in het handjevol mili- tia-mensen (die ook in de na bijheid van de baar ijskoud hun bontmutsen ophouden) en de kleine kolonne militaire voertuigen die voor alle zeker heid in een zijstraat staat opge steld. Niet bang Misschien. Sacharov was in elk geval niet bang voor deze mensen. „Hij was nergens bang voor", zei zijn weduwe, Jelena Bonner, gisteravond nog eens nadrukkelijk op de staatstelevisie. Ze zei ook: „Er is een ikoon van hem ge maakt, die iedereen nu naar zich toe probeert te trekken". Beter kun je het niet samen vatten: die vreemde sfeer van totale leegte die nu ontstaan is. Vriend en vooral vijand van Sacharov lijkt tot het besef te zijn gekomen dat hier een man is heengegaan, die in zijn een tje het geweten van de natie vertegenwoordigde. Wat heeft men hem in de steek gelaten. En hoe moet het nu verder, nu hij er niet meer is? Een diep schuldbesef, dat is wellicht de factor geweest die al die tienduizenden gisteren op de been kreeg en de menig te urenlang de vrieskou deed trotseren. Zoals een handge schreven briefje bij een bos bloemen, neergelegd voor Sa- charovs huis aan de Tsjkalov- straat, ook aangaf: „Vergeef ons, Andrej Dmitrijevitsj", stond erop geschreven. Dat lijkt de essentie. Andrej Sacha rov is herkend als de heilige van de perestrojka. Vanmid dag is hij in Moskou begraven. ALEXANDER MÜNNINGHOFF Sis het wonder dat dr. Martin een beetje argwanend eer Rob naar hem toekomt? Hoe komt zo'n blanke »sen een troep wilden, die er uitzien, alsof ze de klok rdduizend jaar hebben teruggezet...? Maar Rob be- rse leider van de kleine expeditie hartelijk en legt hem woorden uit, hoe hij hier terecht is gekomen. Ja, ze am wel geloven, want Rob ziet er zo goed gekleed uit, andemnfi niet lang in deze wildernis kan hebben rondgezwor ven. Met grote ogen kijken de rubberzoekers naar zijn voorra den: kleren, tabak, munitiel Zelf hebben ze hun wapens ook nog, maar met de munitie moeten ze erg zuinig zijn. „Ik wil zo spoedig mogelijk de bewoonde wereld zien te bereiken", vertelt Rob. Maar dan schudt dr. Martin het hoofd. „Dat hebben wij al zo vaak geprobeerd", zegt hij droevig, „maar telkens weer moesten we terugkeren." den aan de niet aflatende stroom van Sovjetburgers die de laatste eer willen bewijzen aan Andrej Sa charov. De grote man ligt opgebaard in een kist die omgeven is door een zee van bloemen. Voortdurend worden daar bloemen bijgelegd door de langstrekkende menigte. Naar schatting zijn gisteren meer dan 100.000 mensen Sacharovs baar gepasseerd. Bij de kist wisselt om de tien minuten de acht man sterke dodenwacht. Het politburo-lid Primakov is een van de eersten in zijn functie van hoofd van de offi ciële begrafeniscommissie. Daarna komen bekende figu ren als Boris Jeltsin en de dichter Jevgeni Jevtoesjenko. Partijgetrouwe politici en dis sidenten volgen. Af en toe zegt iemand iets hardop, zoals die ene oude vrouw, die zo overmand door emoties zelfs vergeet haar bloemen neer te leggen, als ze zegt dat Sacharov gedood is door het autoritaire systeem van haar land. „En door Gorbatsjov", zeggen mensen in de rij buiten op straat. Het wil er bij de mees ten niet in, dat er tussen beide mannen juist een grote weder zijdse hoogachting bestond. Wat men kent zijn de televi siebeelden van afgelopen woensdag, van een korte, hef tige woordenwisseling die slechts één conlusie kon ople veren: die twee hebben eeri grondige hekel aan elkaar. De niet aflatende menigte overziend (het metrostation met de velen die Sacharov de laatste eer bewezen was Boris Jeltsin (links). Rechts Jelena Bonner. "0T0:)nze correspondent) )U De rij wach- wi op de Komsomol ct is meer dan een t ;er lang en vijf per- oreed; Voetje voor LQ^chuifelt men, hui- in de vrieskou, arts richting het aleis. Een mon- >nze bakbeest dat voor e gelegenheid maar p 'langrijk voordeel s J^et kan ruimte bie- duid

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5