Jordaan
tussen
opstand
en
gebed
Spanje
Europese
ivoerhaven
cocaïne
ZATERDAG 16 DECEMBER 1989 PAGINA 29
populaire en zich in hoge kringen bewe
gende onaantastbare figuren, die in de
streek een gigantisch imperium hebben
opgebouwd. De perfecte infrastructuur
die daar bestaat, kan natuurlijk ook voor
het invoeren van de cocaïne worden ge
bruikt, iets wat bovendien veel meer
winst oplevert. Enkele Zuidamerikaanse
organisaties maken steeds vaker gebruik
van de 'Pontevedra-connection'.
Vanwege de bijna vlekkeloze organisatie
van de cocaïnehandel voert de Spaanse
politie een steeds'moeilijker strijd. Want
de vangsten die vorig jaar hoger waren
dan ooit mogen dan reden tot tevreden
heid geven, ze doen tegelijkertijd vrezen,
dat de niet opgespoorde geïmporteerde
hoeveelheden evenredig zijn gegroeid.
En daarmee ook de winsten die worden
gemaakt. Heeft het cocaïne-geld een land
als Colombia al volledig in handen, in
Spanje en veel andere Westeuropese lan
den is de vrees voor de toevloed van de
zwarte narco-dollars groot. Steeds meer
richten de onderzoeken zich op dat fi
nanciële aspect van de cocaïnehandel.
Via verschillende etappes stijgt de prijs
van het poeder tot in totaal zo'n twintig
keer de oorspronkelijke, Colombiaanse
waarde. In het land van herkomst doet
een gram coke met een zuiverheid van
50 tot 70 procent zo'n 15 gulden. Hier in
Europa komt het (inmiddels versneden)
spul via allerlei tussenhandelaren op
straat voor zo'n 230 gulden per gram. Al
dat geld, dat onderweg aan de strijkstok
blijft hangen, móet natuurlijk ergens
blijven. Een deel wordt door de crimine
len opnieuw geïnvesteerd in de eigen or
ganisatie en volgende miljoenentransac
ties. Een ander deel wordt gestoken in de
aanschaf van onroerend goed, vooral in
de toeristensector. Het grootste part
'vliegt' naar een van de fiscale paradij
zen waar de controle op zwart geld niet
bestaat.
Maar de in Spanje modernste methode
is het opkopen van lottoformulieren en
loten, waarop forse prijzen zijn gevallen.
Via een handlanger bij een bank wordt
de drugshandelaar in contact gebracht
met de gelukkige prijswinnaar van enke
le miljoenen guldens. Die accepteert een
nog hoger bedrag aan peseta's en de
drugshandelaar, die het 'hete' geld kwijt
is, incasseert de legale loterijprijs. De
verschillende antidrugsbrigades zijn zich
ervan bewust, dat ze zo altijd achter zul
len lopen bij dat soort inventieve me
thodes van hun misdadige tegenstan
ders.
EDWIN WINKELS
stillen zijn daarom twee eetrondes per
dag ingesteld en in het weekeinde drie.
Om half drie hebben zusters en vrijwilli
gers zo'n veertig kilo aardappelen ge
schild en dozen vol spruiten schoonge
maakt. Buiten laat een overbuurvrouw
Doep uit. Nu kan het nog. Straks komen
ze weer. „Mij zie je hier van z'n leven
niet op straat tussen half vier en half zes.
Ik blijf thuis of loop met angst om. 'Ze
klampen je aan, roepen dingen naar je
en hangen aan je nek". Ze opent het
poortje tot het pleintje naast het flatge
bouw waar je bijna van de grond kunt
eten. De gemeenschappelijke trap op, be
jaarde Doep onder de arm, poezefoto's
aan de muur. Binnen wacht moeder.
„Vreselijk is het. Ze dealen, spuiten, bre
ken in, vernielen auto's, poepen in por
tieken en smeren het aan balkons. Vori
ge week vond de overbuurman zelfs
stront op zijn fietszadel. Nou, ik kan je
verzekeren dat dat hopie niet van Doep
was".
„Het was hier zo mooi en rustig. We
hebben gevochten voor een muurtje om
ons pleintje met een poortje om de hon
den buiten te houden. En twee bankjes.
Heb je gezien hoe het erbij ligt? Mooi
hè. Ja meid, we vegen en spuiten het re
gelmatig schoon. Maar wat gebeurt er
nu? W,e hebben al spuiten gevonden op
het pleintje en van de zomer lagen er
mensen naakt op onze bankjes. Dat kan
toch niet in een woonwijk met kinderen?
Ik heb niets tegen die nonnen, maar die
daklozen en verslaafden, dat kan hier
niet. Er zijn toch genoeg kerken en fa
brieken in de buitenwijken waar ze naar
toe kunnen?".
Uiterlijke schijn
Aan weerszijden van het klooster zijn
bedrijven gevestigd die leven van uiter
lijke schijn: 'Toonbeeld', een adviesbu
reau in etaleren, poseren en presenteren
en een showroom van een groothandel
in mode. De dagelijkse trek door de
straat van honderd vijftig tot tweehon
derd weinig representatief ogende men
sen, is een smet op hun zaak. De eigena
resse van Toonbeeld, die tot de actie
voerders tegen de maaltijdverstrekking
behoort, heeft een anonieme dreigbrief
ontvangen en weigert sindsdien elk com
mentaar. Willem Masar van het mode-
bedrijf praat vrijuit. „Wij dachten dat
hier een soort bidhuis zou komen en een
onderkomen voor nonnen. We hebben
dat even aangekeken, maar toen werden
we plotseling geconfronteerd met die
gratis maaltijd verstrekking. Tussen vier
en zes uur kunnen we dus geen klanten
ontvangen want die komen nooit meer
terug".
Samen met een aantal andere bewoners
en het opbouwwerk in de wijk heeft Ma-
sar een gesprek gehad met de zusters. Of
ze niet bereid waren een andere locatie
te zoeken. In elk geval voor de maaltijd
verstrekking. Overbuurvrouw en actie
voerster Roby: „Die zusters mogen blij
ven, dat zijn scheetjes. Ik vind het prima
wat ze doen, maar niet hier. We zijn
lang genoeg tolerant geweest. Nu is het
zeer grote schaal, zijn perfect gestructu
reerd, wat het onderzoek en de opspo
ring zeer moeilijk maakt". In het rapport
staan talloze aanbevelingen, vooral om
de ambtenaren, die zich met het opspo
ren van de handelaren bezig houden,
meer vrijheden te geven.
In maart vorig jaar trad in dat opzicht al
een nieuwe belangrijke wet in werking:
een nieuwe 'speciale antidrugsinspectie'
mocht de bezittingen van verdachte per
sonen controleren op hun herkomst. Zo
is het een bekend gegeven, dat een deel
van de gigantische winsten die in Spanje
met de cocaïnehandel worden gemaakt,
verdwijnen in onroerend goed. Talloze
appartementencomplexen aan de vele
kusten van het land zijn het eigendom
van personen, die in verband worden ge
bracht met de drugshandel. Maar harde
bewijzen heeft de nieuwe inspectie, on
danks de voordelige wet, nog nauwelijks
kunnen vinden.
Een sterk voorbeeld is de situatie in
Pontevedra, een streek in de noordwes
telijke provincie Galiciè. De grillige kust
daar bestaat uit ontelbare baaitjes en in
hammen, die al tientallen jaren worden
gebruikt voor het binnensmokkelen van
sigaretten. Enkele van de grote tabaks
mokkelaars zijn, geheel in maffiastijl,
betrekkelijk rustig. Maar in de zomer,
dan komen er toeristen met busjes, de
boot of zelfs met taxi's. Die zusters wor
den ontzettend in de maling genomen.
Soms komen er kerels volgegeten de
deur uit, luid schreeuwend: 'Ik ben be
keerd, ik ben bekeerd!'. Die vrouwtjes
zijn te lief. Je kunt niet met ze praten.
Ze doen alles voor God".
Masar: „Wij zijn teleurgesteld in de zus
ters. Ze moeten niet alleen voor eigen
parochie praten, maar ook eens begrip
opbrengen voor de buurt".
Punk
Maar zusters en bewoners verstaan el
kaar niet. Een glimlach van eindeloos
geduld en beter weten tekent het gelaat
van zuster Lockie als zij de reacties van
buurtbewoners hoort. Zij herkent de
angst van de buurt maar vindt haar niet
terecht. „Twaalf jaar geleden kreeg ik het
benauwd als ik punks zag in de tram.
Dat haar van ze en die spijkers in hun
kleding. Met wilde gebaren heeft een
punker me een keer naar een uitlaat ge
wezen. De hele wereld is vergif, zei hij.
En hij haalde een wonderschone prent
uit zijn zak met daarop een sprookjes-
tuin. Toen heb ik ze beter leren kennen
en gezien dat ze bang waren voor het le
ven, dat ze het leven een grote rotzooi
vonden. Maar de buurtbewoners doen
geen moeite om de mensen die wij dage
lijks te eten geven te accepteren. Ze wil
len niet eens naar ons luisteren, willen
alleen dat we vertrekken omdat we de
buurt omlaag zouden halen. Dat is droe
vig. Want deze mensen zijn er toch, ook
als wij hier weggaan".
'Jezus ontmoeten in de armsten', dat is
wat de congregatie van Moeder Theresa
nastreeft. Over de gehele wereld staan
ongeveer drieduizend zusters in blauw
afgebiesde witte habijten klaar voor de
aller armsten. Slechts vijf van hen zijn
in Nederland geboren. „Er zijn voldoen
de roepingen, maar we bidden om meer
antwoorden", zegt Lockie bezorgd.
Tegen half vier komen de eerste gasten.
Omdat de eetzaal niet eerder opengaat
dan vier uur, houden zij zich op voor de
deur van het klooster en in de portieken
van de nieuwbouwflat tegenover de
'Missionaries of Charity'. Voor de deur
in een portiek legt een broodmager meis
je haar gore jas als een deken over zich
heen. Ze eet een chocoladebiscuitje en is
nauwelijks aanspreekbaar. Behalve he
roïne heeft ze die dag nog niets tot zich
genomen. In half Duits, half Nederlands
antwoordt ze dat ze bijna dagelijks bij de
zusters komt eten en er af en toe ook
blijft overnachten. Ze eet aan een tafel
waaraan meer drugsverslaafden zitten,
daklozen, ouderen, alcoholisten, een aan
lager wal geraakte tandarts en mannen
aan wie geen armoede zichtbaar is.
„Tuurlijk zullen er profiteurs tussen zit
ten. Maar die heb je overal. Wij vragen
niet naar bankrekeningen of andere be
zittingen", zegt overste Rajini in gebro
ken Nederlands. Met opgeheven hoofd
en drie kinderen in haar kielzog loopt
een fiere vrouw binnen. Het gezin woont
e gratis maaltijdverstrekking komen dagelijks honderdvijftig tot tweehonderd mensen af.
BARCELONA - Het is een schat
ting, misschien zelfs aan de voor
zichtige kant. Elke dag komt 166
kilo cocaïne Spanje binnen. Markt
waarde: 38 miljoen gulden. In heel
1989 zou dus bijna 14 miljard gul
den met de handel in het opwek
kende Zuidamerikaanse poeder
zijn gemoeid. En dat alleen in
Spanje.
Dié cijfers hanteert de zogeheten 'Trila
terale anti-drugsgroep', waarin Spanje,
Italië en de Verenigde Staten samenwer
ken, op zoek naar de oplossing van een
steeds omvangrijker probleem. Gezien
de genoemde bedragen is het niet ver
wonderlijk dat het opheffen van het
bankgeheim een van de prioriteiten in
de strijd tegen de drugshandel is.
Vorig jaar werd in Spanje 3461 kilo co
caïne in beslag genomen, meer dan in
alle andere Westeuropese landen samen.
Er werden ook 28.000 mensen gearres
teerd die bij de drugshandel waren be
trokken. Inclusief overigens lieden die
h§sj smokkelden en dus geen cocaïne.
Onder al die arrestanten bevonden zich
twee 'groten' uit de wereld van de soft
drugs. Dennis Howard Marks, die onder
de naam 'Marco Polo' opereerde en
's werelds grootste handelaar, is inmid
dels uitgeleverd aan de VS; zijn collega
Jacques-Antoine Cannavagio woonde al
acht jaar in een badplaatsje aan de Costa
Brava en werd op heterdaad betrapt met
liefst 17 ton hasj in zijn bezit. Multina
tional Cannavagio liet het spul recht
streeks uit Marokko en Libanon op het
strand voor zijn huis droppen, zette in
heel Europa via benzinestations een gi
gantisch netwerk op en exporteerde de
hasj vooral naar Groot-Brittannië en
Nederland.
Maar meer dan over de hasj maakt de
Spaanse overheid zich zorgen over de
explosieve groei van de cocaïne-import
en vooral de installatie van laboratoria,
waar originele coke-pasta tot poeder kan
worden verwerkt. Bovendien hebben en
kele Colombiaanse cocaïnebonzen zich
op Spaans grondgebied gevestigd om een
uitgebreid netwerk op te zetten ten be
hoeve van de beruchte drugskartels in
Cali en Medellin.
Het openbaar ministerie heeft er deze
zomer een omvangrijk en onrustbarend
rapport over geschreven, waarin iets van
wanhoop en onmacht blijkt. „De organi
saties die in deze drugs handelen, op
Niet
iedereen in
de Jordaan
wenst de
nonnen naar
de andere
kant van
Amsterdam.
Deze buurt
bewoner is
met een
bloemetje op
weg naar de
zusters van
Moeder
Theresa.
in een caravan buiten Amsterdam en
heeft tien kilometer gefietst voor een
gratis portie aardappelen met ragout en
spruiten.
Om half zes zijn bijna alle gasten wegr
verdwenen. Vrijwilligers vegen de straat
schoon, maar er valt weinig schoon te
vegen. En vandaag is geen uitzondering,
verzekeren vrijwilligers en bevestigt de
politie. Adjudant J. Blauwhof van poli
tiebureau Raampoort: „Wij houden re
gelmatig toezicht. Heroïnespuiten?
Naakte mensen? Nooit gezien daar. De
overlast bestaat uit een grote groep on
aantrekkelijk uitziende mensen die in
een kort tijdsbestek door de straat trekt.
De criminaliteit in de buurt is het afge
lopen jaar niet gestegen. De overlast ligt
meer in de emotionele sfeer dan dat er
daadwerkelijk wat gebeurt. Maar men
sen moeten met elkaar kunnen leven. Ik
zie nog liever vandaag dan morgen een
oplossing voor de Egelantierstraat. Be
woners in de binnenstad hebben hun
portie wel gehad. De Jordaan is een zeer
gesloten woongebied en er zitten veel
opvangcentra. Die zouden meer over de
stad verspreid moet worden".
Korrel zout
Ook opbouwwerker en bemiddelaar Pie-
ter van Loon pleit voor een betere sprei
ding van opvang- en crisiscentra in Am
sterdam. Alleen de Jordaan telt al zeven
opvangcentra. De ruim vierhonderd
handtekeningen die buurtbewoners heb
ben verzameld uit protest tegen de maal
tijdverstrekking in de Egelantierstraat
neemt hij met een korreltje zout. „De
mensen die vijf straten verder wonen
zijn bang van junks en raken in paniek
over iets wat mogelijk komen gaat. Maar
de klachten van directe omwonenden,
zo'n zestig gezinnen, over verslaafden
die schuilen in portieken, zijn terecht".
In een brief aan de gemeente schrijft het
opbouwwerk dat het spreiden van de
openingstijden van het klooster geen
soelaas zal bieden, maar dat er naar een
andere locatie gezocht zal moeten wor
den. Van Loon denkt daarbij aan het
Bolshuis aan de drukke Rozengracht of
de leegstaande Noordermarktkerk. De
kwestie is inmiddels echter zo beladen,
dat middenstanders en bewoners in de
omgeving van een eventuele nieuwe plek
de zusters niet met open armen zullen
ontvangen.
Maar de 'kinderen van Maria' voelen
vooralsnog niets voor verhuizen. En
niets of niemand kan hen verbieden gra
tis maaltijden te verstrekken of gebieden
te verkassen. „Wij hebben niets met
overheden te maken. Wij lessen de dorst
van Jezus voor de zielen van de men
sen". En de buurtbewoners? „Onlangs is
mij door een buurtbewoonster te ver
staan gegeven dat er nog wat gebeurt als
wij niet sluiten. Ik bid voor haar en als
ik ze weer ontmoet, vraag ik of ze mee
doet met het kerstspel. Als we haar mee-
hebben, hebben we veel bereikt. Het is
een invloedrijke dame".
MONIQUE VAN DE VEN
et water staat de
Iwoners van de
nsterdamse
elantierstraat aan de
pen. Dagelijks trekken
nderdvijftig tot
eehonderd verslaafden
daklozen door de
aat voor een gratis
laltijd bij de zusters
n Moeder Theresa. Zij
elen zich onveilig en
igen de zusters
ngend te vertrekken,
protten dus' staat er op
muur naast de deur
schreven. De zusters
n ervan overtuigd dat
aeen goede zaak dienen
■gaan vooralsnog
^verdroten door met
M verstrekken van
I jialtijden. Ondertussen
Rijgt de spanning in de
jJJLrt. Terwijl de zusters
Tden voor meer begrip,
luspreiden
urtbewoners
ff|zenden
jtestbrieven,
—zamelen
"Midtekeningen,
ffi£irijven brieven naar de
■neente, politie en de
schop. „Als dit niet
pt, dan is een opstand
vermijdelijk", meent
geei vrouw uit de
•essdantierstraat.
ii
zij
ehe
n di
i, d
t h<
vin
Dp i
W(
zeil
;r c
oor
tie
or
GOEDHEID
KLOOSTERZUSTERS
BEZORGT
BUURT OVERLAST
AMSTERDAM - Een doordrin
gende spruitjeslucht, dampende
aardappelen en een geurende pan
ragout. geef ons heden ons da
gelijks brood en vergeef ons onze
schuld Met luide stem bidden
de zusters van Moeder Theresa het
Onze Vader. Een aantal gasten pre
velt mee, de handen gèvouwen en
de tekst met een schuin oog afle
zend van een van de vier reusachti
ge borden die in de eetzaal hangen.
Een ander deel kijkt zwijgend en
stoned voor zich uit. „Kijk naar de
goedheid van deze medemensen",
smeekt overste Rajini. „Kijk naar
de overlast die die mafdaaien ons
bezorgen", klagen de buurtbewo
ners.
Tekenen van de goedheid van de gasten
zijn niet zichtbaar, noch van de overlast
die zij zouden veroorzaken. Als uitge
hongerde wolven vallen de meesten aan.
Het is dan vier uur. Terwijl voor de
deur van het klooster aan de Amster
damse Egelantierstraat een nieuwe groep
hongerige mensen wacht, hebben buurt
bewoners zichzelf anderhalf uur huisar
rest opgelegd. Spelende kinderen zijn
naar binnen geroepen, boodschappen
vooraf gedaan of uitgesteld. „Wij voelen
ons op straat niet meer veilig".
De Egelantierstraat is een smalle straat
in de Jordaan, die evenwijdig loopt aan
de Egelantiersgracht. Aan het eind van
de straat leven nieuw- en oudbouw sinds
een klein jaar met elkaar in onmin.
Daarvoor was er geen vuiltje aan de
lucht. In de voormalige 'bewaarschool'
van het Koning Willemhuis troffen
ouderen elkaar aan de kaart-, koffie- of
biljarttafel. Totdat begin dit jaar vijf zus
ters van de Orde van Moeder Theresa
hun intrek namen in de bewaarschool.
Op verzoek van bisschop Bomers zijn zij
door de congregatie naar Nederland ge
stuurd om de minder bedeelden te hel
pen. Vol enthousiasme hebben de zus
ters in samenwerking met vrijwilligers
een project maaltijdverstrekking opgezet
voor mensen die geen geld hebben om
eten te kopen. In de eerste weken klop
ten er dagelijks zo'n vijftig mensen aan
voor een warme hap. Maar al snel groei
de de schare uit tot dagelijks honderd
vijftig a tweehonderd gasten, terwijl de
eetzaal plaats biedt aan maximaal tach
tig mensen. Om ieders honger te kunnen
