Premier houdt vast aan geleide economie De 'Killing Fields' van Sri Lanka Oostduitsers vertrekken zonder kind Oppositie in Chili wil niet provoceren fje Klerk ontvangt Mandela jilgaarse CP geeft [nar leidende rol op agjteNLAND EcidócSoiMCMit DONDERDAG 14 DECEMBER 1989 PAGINA 5 (Van onze correspondent Rink Drost) OOST-BERLIJN De ze ven-jarige René woont sinds korte tijd in het kin dertehuis „Dr. Janusz Korczak" in Oost-Berlijn. Wie zijn vader was, is niet bekend; zijn moeder is on langs naar West-Berlijn overgestoken en spoorloos verdwenen. Het is te dan ken aan oplettende buren dat het kind, alleen in huis achtergelaten, niet is verhongerd. Zowel in Berlijn als in ande re plaatsen in de DDR zijn tientallen ouders, vaak al leenstaande moeders naar mos België na jPje wegvervoer ^^SEL Miljoenen Belgen 14-fpndaag te laat op werk en -*■ V verschenen door een lang- aan-actie van de transport- ^rvenemingen. De actie duurde zeven tot negen uur en ?ciate de ochtendspits danig in f rV. De Belgische wegvervoer- "ijn des duivels over een ver- van de dieselaccijns per 1 Een liter diesel kost in fos 1.22 gulden; dat is ruim .1 procent meer dan een jaar Tn. Met de accijnsverhoging ®ten gat van ruim tweehon- 1 eejniljoen gulden in de schat- voT,Torden gedicht. Sovjetunie betaalt na ongeluk MIG BRUSSEL De Sovjetunie heeft België schadeloos gesteld voor de ravage die een onbe mande MIG-23 begin juli heeft aangericht in het plaatsje Kooigem in de buurt van Kortrijk. Moskou heeft inmid dels ruim 1,3 miljoen gulden overgemaakt, zo heeft een woordvoerder van het Belgi sche ministerie van buiten landse zaken gisteren ver klaard. De onbemande bom menwerper stortte neer op een boerderij. Een 18-jarige jonge man kwam daarbij om het le- Noord- en Zuidjemen verder als één staat SANA Het islamitische Noordje- men en het marxistische Zuidjemen gaan in minder dan een jaar één staat vormen. De nieuwe herenigde staat Jemen zal naar verwachting op 30 no vember 1990 worden uitgeroepen. De Eenheidsverklaring wordt gepubli ceerd binnen zes maanden nadat een ontwerpgrondwet door de parlemen ten van beide landen is geratificeerd en na een referendum onder auspici ën van de Arabische Liga. Na jaren lang voorzichtig onderhandelen beslo ten de beide landen samen te gaan on der meer vanwege het economisch ge win door de exploitatie van olievel den, die precies op de grens van beide landen liggen. Wetenschap bewijst superbroeikas-effect CHICAGO Medewerkers aan de Universiteit van Chicago zijn op het spoor gekomen van een „superbroei- kas-verschijnsel". Het broeikaseffect is het stijgen van de temperatuur op aarde als gevolg van de uitstoot van kooldioxide en andere industriële gas sen. Er bestaat echter verdeeldheid binnen de wetenschap in hoeverre een hogere temperatuur klimaten zal veranderen en ijsmassa's doet smel ten. Het onlangs ontdekte „super broeikas-verschijnsel" houdt in dat de temperatuur onevenredig snel stijgt wanneer eenmaal een drempelwaarde (van 27 graden Celsius) is overschre den. Yon Weizsacker: Hereniging vergt tijd BONN De Westduitse president Richard von Weizsöcker heeft giste ren opgeroepen tot terughoudendheid in de discussie over Duitse hereni ging. „Het naar elkaar toegroeien van beide delen van Duitsland vergt tijd", zei Weizsëcker voor de Oost- duitse televisie. Evenals oud-bondskanselier Willy Brandt van de Westduitse sociaal-de mocratische oppositiepartij, maande Von Weizsöcker tot bezonnenheid in de omgang met politici en functiona rissen in de DDR die tot dusverre trouw waren aan het communistische systeem maar nu serieus een nieuw begin willen maken. Het waren de legerofficieren uit de Sovjetunie, die op 9 oktober voor kwamen dat bij de eerste massale be toging voor hervormingen in het Oostduitse Leipzig een bloedbad ont stond. Volgens de vroegere Westduitse bondskanselier Willy Brandt weiger den Sovjet-officieren in te stemmen met „welke actie dan ook" van het Oostduitse leger. Aangezien de top van het Oostduitse leger deels uit Sovjets bestaat, kon het leger niet in gaan op het bevel van de toenmalige partijleider Honecker de demonstra tie op gewelddadige wijze te beëindi gen. Eerder was in Oost-Berlijn ge suggereerd dat het de onlangs afge treden president Egon Krenz was, die het bloedbad had voorkomen. CONGRES VAN VOLKSAFGEVAARDIGDEN SOVJETUNIE Bevroren hertje Met alle macht pro beert dit her tje boven wa ter te blijven nadat het door het ijs is gezakt van een meer in La Monte (Missouri). Na enkele uren vast te heb ben gezeten werd het beest, met behulp van een boot, ge red door een politieman. FOTO: AP SANTIAGO De oppositie in Chili heeft de aanhangers van presidentskandidaat Aylwin opgeroepen iedere vorm van provocatie te vermijden. Voor komen moet worden dat er spontane feesten uitbreken, wanneer vannacht de uitslag van de verkiezingen bekend wordt gemaakt. De verkiezingen resulteren waarschijnlijk in een overwin ning voor de christen-demo craat Patricio Aylwin. Hij is er vast van overtuigd dat hij de absolute meerderheid van de stemmen behaalt en dat hij in maart diktator Pinochet zal opvolgen als president van Chili. Het is voor het eerst sinds twintig jaar dat de Chilenen naar de stembus gaan om een president te kiezen. Tevens zal een nieuw parlement worden gekozen. Het oude parlement werd bij de staatsgreep van Pi nochet in 1973 ontbonden. Aylwin wordt gesteund door zijn eigen christen-democrati sche partij en door alle linkse partijen. Hij heeft alle politie ke doelstellingen onderge schikt gemaakt aan de over gang naar een democratie. De verkiezingscampagne is rede lijk rustig verlopen, al zijn er aanslagen gepleegd op wonin gen van oppositionele politici en journalisten. Bij hevige rel len in het centrum van Santia go zijn dinsdagnacht zeker 25 mensen gewond geraakt. Vol gens onbevestigde berichten is een van de slachtoffers aan de verwondingen overleden. Ook zouden aanhangers van Büchi met geweren en Doberman- honden een overval hebben gepleegd op enkele gebouwen van de oppositiepartij. MAANDELIJKS MEER DAN DUIZEND MOORDEN DEN HAAG Jonge jon gens eigenlijk nog kin deren lopen zwaar be wapend door de straten. Op tal van plaatsen langs de wegen liggen lijken, de meeste zwaar verminkt. Afgehakte ledematen; het hoofd op een spies gesto ken. Als waarschuwing: iedereen kan het volgen de slachtoffer zijn. Dergelijke schokkende feiten zijn inmiddels vast onderdeel van de guwelijke dagelijkse werkelijkheid van Sri Lanka. In een vandaag gepubliceerd rapport zegt Amnesty Interna tional dat sinds de afkondiging van de noodtoestand, in juni dit jaar, vele duizenden weer loze mensen zijn vermoord. Sri Lanka; ooit de vreedzame 'groene parel' in de Indische Oceaan. Nu de nieuwe 'killing fields'. Elke maand, aldus Amnesty, worden op Sri Lanka meer dan duizend mensen ver moord, enkel en alleen omdat zij ervan worden verdacht te gen de regering te zijn. De da ders moeten worden gezocht in het leger en de ontelbare paramilitaire groeperingen. Maar er is niemand die hen aanklaagt. Tot voor enkele jaren ging het geweld met name tussen -de Tamils, die een eigen staat wil len in het noorden van het eiland, en de Singhalese meer derheid. Die oorlog heeft sinds 1983 al aan vele duizenden mensen het leven gekost. In 1987 stuurde het machtige buurland India troepen naar Sri Lanka om toe te zien op de naleving van een vredesak koord, dat de regering van Sri Lanka had gesloten met een aantal van de voornaamste Ta- milgroepen. In India wonen meer dan vijftig miljoen Ta mils in de zuidelijke deelstaat Tamil Nadu. Zij steunen het Tamil-verzet op Sri Lanka. Aanvankelijk leek er een eind gekomen aan de geweldsspi raal. Maar dat veranderde toen radicale Tamils Tijgers het vredesakkoord afwezen, zich keerden tegen de groepen die er wel mee hadden inge stemd èn tegen de Indiase be schermers. Het' Indiase leger hield zich niet afzijdig: opende de strijd tegen de Tamil Tij gers en bewapende de overige Tamil-groeperingen. Met als resultaat dat in het noorden en oosten van het eiland de gewa pende strijd tussen de verschil lende Tamil-groeperingen op laaide. Uitlaatklep Ondertussen leidde bij de Singhalese meerderheid van de bevolking in het zuiden van het land, de komst van de Indiase militairen en de verre gaande concessies van de rege ring aan de Tamils tot de op richting van de JVP, het 'volksbevrijdingsfront'. In de JVP vonden (jonge) funda mentalistische Singhalesen een uitlaatklep voor hun frustra ties, onder meer over de eco nomische achterstand van het zuiden van het land bij de hoofstad Colombo. Het front ontpopte zich tot een uiterst gewelddadige beweging, die op grote schaal aanhangers van de regering en andere politie ke tegenstanders vermoordt. De regering van president Premadasa en het leger heb ben de terreur van de JVP niet onbeantwoord gelaten. Legereenheden en doodseska ders hebben de afgelopen maanden een ware slachting aangericht, niet alleen onder de verklaarde aanhangers van de JVP, maar ook in streken waarvan alleen gedacht wordt dat de oppositie daar steun zou kunnen hebben. Volgens schattingen op Sri Lanka heeft het geweld sinds de komst van de Indiase militairen, ruim twee jaar geleden, al aan meer dan 147.000 mensen het leven gekost. De verdwijningen en niet-gerapporteerde doden niet meegerekend. Medewerkers van ontwikke lingsorganisaties die recent Sri Lanka hebben bezocht, onder schrijven het rapport van Am nesty International. Zo zei één van hen, na een recent bezoek: „Er heerst onder de mensen een enorme angst. Ze weten niet wie ze kunnen vertrou wen; er zijn zoveel doodseska ders en paramilitaire groepen. Elk parlementslid heeft zijn eigen, zwaarbewapende lijf wacht. En steeds weer die waarschuwingen: verminkte lijken langs de weg, zwarte plekken op straat waar licha men verbrand zijn. Als je 's- ochtends de deur uitgaat, weet je niet of je 's avonds weer thuis zult komen". „Ik vind het onbegrijpelijk dat het toerisme naar Sri Lanka gewoon doorgaat. In de kust streek, waar de hotels staan, valt het met het geweld welis waar mee. Je ziet er militairen op straat en er zijn wegver sperringen. Maar in het zuiden en in het binnenland heersen slechts terreur en geweld. De afgelopen dagen zijn weer tientallen mensen vermoord. Het geweld legt intussen het economische leven volledig lam. Scholen, ziekenhuizen en theeplantages sluiten. En de wereld gaat er volledig aan voorbij". JOS TIMMERS ons (vervolg van de voorpagina) MOSKOU Sovjet-pre mier Nikolai Ryzjkov heeft gisteren de hervor mingsgezinde vleugel van het parlement teleurge steld door in zijn economi sche plannen het traditio nele staatsmonopolie op planning en produktie- middelen intact te laten. De premier kreeg applaus van het behoudende deel van het 2.250 leden tellende Congres van Volksafgevaardigden toen hij onderstreepte dat „de staat eigenaar is van de produktie- middelen". Progressieve leden hadden vergeefs geprobeerd de wetten op eigendom van land en goe deren en de monopoliepositie i de communistische partij op de agenda van het Congres geplaatst te krijgen. Zij hebben gewaarschuwd dat de econo mie niet te hervormen valt zonder verregaande verande ring van de starre regels om trent eigendom en organisatie. „Vijf jaar geleden zeiden we dat de keus er een was tussen vijf-jarenplannen en perestroj ka, en het lijkt erop dat het vijf-jarenplan heeft gewon nen", zei de econoom Pavel Boenitsj. De rede van Ryzjkov moet de hervormers des te meer heb ben teleurgesteld, omdat Ryzj- kovs economische adviseur Leonid Abalkin vorige maand in een rapport had aangedron gen op maatregelen als het vrijgeven van een aantal prij zen, de verkoop van onrenda bele staatsbedrijven, het aan passen van de roebel aan de valutahandel en het leggen van een basis voor een aande lenmarkt. Ryqkov sprak langdurig over het ontwikkelen van een „so cialistische markteconomie," maar gaf geen bijzonderheden en zei dat de staat zeggenschap zou houden. Het persbureau TASS meldde dat Ryzjkov ook de introductie van privé-eigendom en groot scheepse privatisering van staatsbedrijven van de hand De premier herhaalde eerder aangekondigde plannen om de produktie van consumptiegoe deren en technologie uit te breiden ten koste van de zwa re industrie. In de plannen van de regering moeten in de komende planperiode voor 66 miljard aan consumptiegoede ren worden geproduceerd, vergeleken met 17 miljard in de voorgaande vijf jaar. Een afgevaardigde uit Letland heeft zijn schoenen uitgetrokken tijdens de urenlange vergaderingen van het Congres van Volk safgevaardigden. FOTO: AP het Westen vertrokken met achterlating van hun kroost. Alleen al in Berlijn zou het om 107 kinderen gaan. In de meeste gevallen heeft inten sief speurwerk aan beide zij den van de Muur in Berlijn en van de grens tussen de beide Duitslanden tot gezins hereniging geleid. Maar van René en enkele lotgenoten zijn de moeders tot nu toe volstrekt onvindbaar geble ken. Directeur Roeder van het kindertehuis Korczak: „Ge lukkig zijn lang niet alle kin deren zonder enige verzor ging thuis achtergelaten. Dat zijn incidenten gebleven. Het gaat met name om twee soor ten wetsovertredingen. Ten eerste: ouders van kinderen die in tehuizen waren ge plaatst, hebben zonder toe stemming hun kinderen naar West-Berlijn of de Bondsre publiek meegenomen. Dat heet formeel ontvoering. Twen tweede: ouders van in tehuizen geplaatste kinderen zijn er vandoor gegaan met achterlating van hun kinde ren". Opvoeding De kinderen die in „Janusz Korczak" en dergelijke te huizen wonen, zijn daar ge plaatst na bemiddeling van de kinderbescherming. De opvoedingsbevoegdheid van de ouders is niet opgeheven, maar beperkt. In de week ends en in de vakanties ver blijven de kinderen normaal gesproken bij hun ouders, in de meeste gevallen alleen staande moeders. De directie kan niet weigeren zo'n kind mee te geven aan de ouders. Roeder: „Wanneer de ouders naar het Westen willen, dan geven we hen dat kind mee en is de kous voor ons af. Natuurlijk is het voor som mige kinderen beter, wan neer ze niet met hun ouders meegaan. Volgens een nieu we reiswet krijgen wij een inspraakrecht in dergelijke gevallen." De zaak wordt an ders wanneer de ouders zon der melding naar het Westen vertrekken. Roeder: „Dat is natuurlijk kwalijker, want de ouders blijven voor de opvoeding van hun kinderen verant woordelijk. Maar ook hier is het in goede samenwerking tussen de instanties in Oost en West-Berlijn gelukt de ouders op te sporen en de hereniging tot stand te bren gen. De meeste ouders waren echt blij. Uit schaamte voor wat ze gedaan hadden, durf den ze zich niet vrijwillig te melden. Van een moeder kregen we uiteindelijk een heel lange bedankbrief". en bekenden treuren bij de begrafenis van Prakash Napier. Deze Zuidafrikaanse medewer- onp het ANC (African National Congres) had zichzelf opgeblazen tijdens het voorbereiden van Hij werd gisteren gecremeerd. 3 FOTO: EPA ich dedelingen worden gedaan over de inhoud van het ge sprek, waarbij ook minister Coetsee van justitie en diens collega Viljoen van constitutio nele ontwikkeling aanwezig waren. Mandela wordt al enige tijd klaargestoomd voor zijn leven in vrijheid op de riante gevan genisboerderij Victor Vester bij Kaapstad, waar hij vrij is om iedereen te ontvangen. Dinsdag sprak hij daar met Walter Sisulu, een van de ANC-voormannen die twee maanden geleden al werden vrijgelaten. Rellen in Polen bij herdenking WARSCHAU In heel Polen loeiden gisteren om twaalf uur 's middags de sirenes om het afkondigen van de staat van beleg op 13 december 1981 te gedenken. Lech Walesa verklaarde dat deze datum een herinnering moet zijn aan de noodzaak van „pluralisme en tolerantie". Enkele honderden jonge Polen trok ken de straat op om hun woede te uiten over de destijds afge kondigde maatregel en eisten dat de verantwoordelijken worden gestraft. Enkele jongeren gooiden met stenen en brandbommen. In Szczecin verbrandden activisten een pop die Jaruzelski moest voorstellen, onder het roepen van de leuze „Weg met het com munisme". In Wroclaw viel een groep demonstranten een poli tiebureau aan, waarop de politie met de wapenstok optrad. Ook bij partijkantoren in Warschau vonden kleine anti-communisti sche demonstraties plaats, zo meldde de staatstelevisie. e^NNESBURG De Wesfrikaanse president rerllrik de Klerk heeft danen in het presiden- sgd< werkverblijf in I^J&tad met ANC-leider To m Mandela gespro- 'e Apver de vooruitzich- Gejop politieke onder- felingen tussen blank :d?jart. de tweede keer dit jaar iandela een onderhoud iet een Zuidafrikaanse l r?ent' Op 5 juli sprak hij, 'StlLf eveneens in het Tuynhuis, de presidentiële residentie in Kaapstad, met toenmalig pre sident Pieter Botha, die inmid dels door De Klerk is opge volgd. In wijde kring wordt verwacht dat Mandela, die in 1964 tot een levenslange gevangenis straf werd veroordeeld, begin komend jaar zal worden vrij gelaten. Om het onderhoud was ver zocht door Mandela; De Klerk „greep de gelegenheid graag aan", aldus een verklaring van het ministerie van justitie, dat verder liet weten dat geen me- elniistersdochter in India bevrijd bed J ,p agar De Indiase regering heeft gisteren vijf militante 'itaP"actvisten vrijgelaten; twee uur later liet het islamitische wpir Bevrijdingsfront de dochter van een minister vrij, die igen eerder was ontvoerd. Rubaiya Sayeed, de 22-jarige »r van minister van binnenlandse zaken Mufti Mohammad d, werd onder bedreiging ontvoerd in Srinagar, de zomer- Etad van de deelstaat Jammu-Kashmir. De vrijlating van itante moslims is het resultaat van langdurige onderhan- ;n. Minister Sayeed was onlangs aangesteld om de betrek- n tussen moslims en hindu's te verbeteren. ;e >chl ;e p inAvDe Bulgaarse nunistische Partij var. heeft gisteren offi- ,haF afstand gedaan van leidende rol, zoals vastgelegd in de Ook is oud-par- Ier Todor Zivkov uit rdejrtij geroyeerd. bij irejeede en de derde alinea coljikel 1 van de grondwet, wa!i wordt bepaald dat de eruiunistische Partij „de 'lei- -Je kracht is binnen de vei)happij en de Staat", zul- me3gelijk al deze week for- *e |oor het Bulgaarse parle- en\vorden geschrapt. 'historische beslissingen h genomen tijdens een :je voltallige vergadering Partij, die gistermiddag dagen werd afgesloten. de deur open voor vrije ^.'zingen vóór de zomer, ^partijleider Petar Mlade- rinf!gelopen maandag al had beloofd. De Partij willigt daar mee een groot deel van de ei sen in van de Unie van Demo cratische krachten, waarin on afhankelijke oppositiegroepen en -partijen zich hebben vere nigd. De oppositie heeft de be volking de afgelopen dagen weten te mobiliseren voor massale demonstraties in Sofia en in andere delen van het land. Mladenov zei dat „als wij bin nen de kortste tijd niet ons eo- nomisch en sociaal systeem herstructureren, dan zullen we niet in staat zijn het socialisme en onze nationale belangen te verdedigen". Na Hongarije, Polen, de DDR en Tsjechoslowakije is Bulga rije het vijfde land dat breekt met het staatscommunisme. Het land maakte een „vreed zame revolutie" mee, zonder geweld, waarbij de Partij beet je bij beetje voldeed aan de ei sen van een oppositie die vorig jaar nog niet eens bestond. Avonturen van kapitein rob gel s q DE VALLEI DER VERGETEN WERELD gen en gaat, het geweer veiligheidshalve in aanslag, in de rich ting van het kamp. Rob springt achter een boom en José ziet hem niet. Rob neemt liever geen risico en besluit de indringer te overweldigen. Hij sluipt geruisloos naar voren en bespringt José van achteren. Zonder een kreet te slaken, zinkt de vreemdeling in elkaar. ng' trri Rob sluipt voorzichtig voort in de richting, waaruit de elfin zijn gekomen. Het is gelukkig nog licht genoeg om iets zien. Ah, staat daar geen man op die vooruitstekende voRob richt zich voorzichtig op, maar duikt meteen weer want José heeft zich omgedraaid en klimt nu naar bene- heeft drie schoten afgevuurd en neemt aan, dat de wil- el op de vlucht zijn geslagen. Maar hij wil zich toch overtui-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5