,Ik wil waarheid kunnen zeggen'
7
Maria en Jozef werden
wél gastvrij onthaald
Boodschap van Willibrord bekeken in tweeluik
brieven van leze
kerk
wereld
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
Eeidacöouacmt
DONDERDAG 14 DECEMBER 1989 PAGffJ
Italiaanse prelaat volgt Cassidy op
VATICAANSTAD De 55-jarige Italiaanse Curieprelaat Gio
vanni Battista Re wordt de nieuwe substituut (plaatsvervanger)
in het Staatssecretariaat, het centrale bestuursorgaan van het
Vaticaan. Na de paus en de staatssecretaris geldt de 'sostituto'
als de nummer drie in de hiërarchie van het Vaticaan. Aarts
bisschop Re, secretaris van de congregatie voor de bisschoppen,
volgt mgr. Edward Cassidy, op die dinsdag tot president van de
raad voor de eenheid der christenen werd benoemd.
Zo zeer als de benoeming van Cassidy, de vorige nuntius in
Nederland, tot opvolger van kardinaal Willebrands als een
verrassing geldt, zo voor de hand liggend is de benoeming van
mgr. Re. Hij kent het Staatssecretariaat van binnenuit, en staat
bekend als een goede organisator.
Groen licht voor moskeee in Emmen
DEN HAAG De Raad van State heeft het groene licht gege
ven voor de bouw van een moskee in Emmen. In een gisteren
bekend gemaakte uitspraak zijn de bezwaren van omwonen
den tegen de komst van de moskee afgewezen. Op een spoed
zitting eerder deze week hadden de bewoners van de wijk An-
gelslo gevraagd om schorsing van de bouwvergunning, die het
gemeentebestuur van Emmen heeft afgegeven. Zij vrezen ver-
keers- en parkeeroverlast van de bezoekers van de moskee.
Ook zijn zij bang voor geluidsoverlast van de gebedsbijeenkom
sten tijdens de Ramadan. Bovendien zou de gemeente Emmen
fouten hebben gemaakt bij de afgifte van de bouwvergunning.
De Raad van State heeft de bezwaren echter afgewezen.
Menige nul denkt dat hij
de baan is waarlangs de
aarde zich beweegt.
Kerken hekelen
Teleac-serie
over de Bijbel
HILVERSUM Een
groot aantal Nederlandse
kerken heeft Teleac al in
een vroeg stadium ontra
den om de bijbelcursus
'Het Testament' uit te
zenden. Teleac is deze
week toch gestart met de
uitzendingen van de ze
vendelige serie over de
geschiedenis en archeolo
gie van de bijbel.
De Raad voor Contact en
Overleg betreffende de Bijbel
(RCOB) waarin rooms-katho-
lieken, hervormden, gerefor
meerden, pinkstergemeenten,
doopsgezinden en lutheranen
zijn vertegenwoordigd, be
treurt de uitzendingen ten
zeerste. Ds. J. Broertjes, secre
taris van de RCOB, vindt dat
in de cursus een te eenzijdig
beeld van de Bijbel wordt ge
geven: "Duidelijk moet zijn
dat de Bijbel nog steeds een
boek is over levende mensen.
In de Cursus krijg je de indruk
dat het een boek over stoffe
lijke overschotten is".
Broertjes vertelt dat de RCOB
jaren terug bij Teleac aan de
bel heeft getrokken om weer
eens een serie over de bijbel
op het scherm te brengen.
Uiteindelijk kwam Teleac met
de Britse serie van de kunst
historicus en archeoloog John
Romer op de proppen. De
RCOB vond dat deze serie
niet echt de Bijbel laat zien,
maar enkel welke archeologi
sche vondsten er gedaan zijn.
Broertjes: "Ons oogmerk was
om de mensen te interesseren
voor de Bijbel zelf".
De RCOB heeft zich ook be
reid verklaard om mankracht
voor het maken van een ei
gen serie beschikbaar te stel
len.
Dr. H. J. van Schalkwijk, di
recteur van Teleac, wijst erop
dat er steeds verschil van in
zicht bleef bestaan tussen Te
leac en de kerken over de in
houd van de serie. "Het ver
kondigende element konden
wij als neutraal opleidingsin
stituut niet accepteren". Ver
der merkt hij op: "Het is altijd
zo dat mensen die zelf plan
nen hebben voor een cursus
het product van een ander al
tijd minder interessant vin
den".
Bij de aankoop van 'Het Tes
tament' heeft het financiële
argument een rol gespeeld.
Vap Schalkwijk: "Een eigen
productie over de Bijbel zat er
niet in".
Over de kritiek van de RCOB
zegt Van Schalkwijk: "Ik be
grijp die reactie niet zo goed.
Ik begrijp best dat ze teleur
gesteld zijn, maar dat men in
houdelijk zo reageert begrijp
ik niet". De Teleac-directeur
die zelf een gepromoveerd
theoloog is, wijst erop dat in
de televisieserie wetenschap
pelijke inzichten naar voren
gebracht worden die op de
meeste universiteiten vol
strekt geaccepteerd zijn.
Het interessante van de aan
pak van de Britse televisiema
kers vindt hij dat niet allerlei
professoren ten tonele worden
gevoerd maar dat gekozen is
voor een aanpak vanuit de
belevingswereld van een
mens.
TSJECHOSLOWAAKSE PRIESTER SLECHTS EVEN POLITICUS:
(Van onze correspondente
Wera de Lange)
PRAAG In de eerste
twee veelbewogen weken
van de Tsjechoslowaakse
omwenteling was hij het,
die de massabijeenkom
sten in Praag in- en uit
leidde. Vaclav Maly, een
katholieke priester, door
zijn eigen kerk in de
marge geduwd als straf
voor zijn politieke opvat
tingen, een moedige dissi
dent, een helder spreker,
en, zo bleek in de novem
berdagen, ook een be
gaafd spreker.
Toch moet het voor Maly een
hele stap geweest zijn zich op
het toneel van de harde poli
tiek te begeven. Maly en de
zijnen in het Burgerforum
waren gewend zich met een
klein groepje voor de mensen
rechten in te zetten, petities
op te stellen en te onderteke
nen, en daarvoor in de gevan
genis in te belanden. Een heel
ander soort van 'werk' dan
honderdduizenden mensen te
gemoet treden, eisenprogram
ma's opstellen en hard met de
autoriteiten onderhandelen.
Wat bracht Maly en de ande
ren binnen de dissidentenbe
weging Charta 77 ertoe plot
seling 'politicus' te worden?
Maly lacht: „Het was voor ons
ook een verrassing. De ge
beurtenissen haalden ons in.
Massa's mensen kwamen
opeens elke dag naar het
Wenceslas-plein. Niemand or
ganiseerde dat, maar ze kwa
men gewoon. En wij van
Charta stonden voor de keu
ze: toekijken of iets doen. We
besloten dat de manifestaties
een politiek programma nodig
hadden, een perspectief. Zo
werden we plotseling tot onze
eigen verbazing actieve politi
ci".
Plotseling moesten deze ama
teur-politici van het Burger-
forum van dag tot dag en van
uur tot uur bepalen hoe het
verder moest met de demo
cratische volksbeweging en
met Tsjechoslowakije in het
algemeen. Het is - naar het
zich nu laat aanzien - alle
maal wonderwel verlopen.
Maar er zijn oo^ fouten ge
maakt, geeft Maly toe: „Onze
grootste fout was dat we me
neer Adamec (twee weken
geleden nog de premier) zo
overschat hebben", meent
Maly.
De communistische minister
president Adamec kreeg aan
vankelijk, in de laatste dagen
van november, de voorwaar
delijke steun van het Burger
forum en van de massa bij
zijn pogingen een regering te
vormen die de gevoelens in
de samenleving weerspiegel
de. Daarmee werd Adamec
een kans geboden om een
brug te slaan naar de bevol
king, een kans waar iedere
vooraanstaande communist in
Polen, Hongarije, Bulgarije of
de DDR jaloers op kan zijn.
Maar Adamec verspeelde zijn
kans door zich tegenover de
menigte uit te spreken tegen
een algemene waarschu
wingsstaking en door - veel
erger nog - een regering te
vormen die voor driekwart
uit communisten bestond. „Hij
bleek niet meer te zijn dan
een 'apparatsjik', hij had geen
benul van wat er aan de hand
was. En daarmee stelde hij
niet alleen ons, maar de gehe
le bevolking teleur. Zijn ge
drag leverde een crisistoes
tand op. Wij konden niet an
ders dan het ontslag van die
nieuwe regering eisen. Maar
uiteindelijk is het allemaal
toch goed gekomen. Wij heb
ben nu een regering waar we
mee voort kunnen", zegt
Maly. De schade, die deze
misrekening van het Burger
forum te weeg heeft gebracht,
bleef beperkt: een week tijd
verlies.
President
De factor tijd speelt nog
steeds een grote rol bij het
FOTO: EPA
probleem van de presidents
verkiezingen. De Tsjechoslo
waakse grondwet eist dat het
parlement voor volgende
week zondag een nieuwe pre
sident kiest, als opvolger voor
de afgetreden communist
Gustav Husak. Het Burgerfo
rum wil van directe verkie
zingen niets weten. Het is
bang dat de partij de verkie
zingscampagne zal gebruiken
voor stemmingmakerij en
voor het zaaien van verdeeld
heid, zo meent Maly. Maar hij
vindt wel, dat de presidents
kandidaten er recht op heb
ben zich wat beter aan den
volke te kunnen presenteren.
En daar hebben de kandida
ten meer tijd voor nodig dan
anderhalve week. Dat geldt
voor ex-premier Adamec, die
door veel partij-afdelingen
kandidaat wordt gesteld, voor
de onafhankelijke linkse kan
didaat Cisar, voor Alexander
Dubcek, voorman van de
Praagse Lente in 1968, maar
ook voor Vaclav Havel. „De
mensen buiten Praag kennen
Havel pas drie weken, vanaf
het moment dat hij op de tele
visie verscheen. Ze kennen
hem nu van naam, maar ze
kennen zijn opvattingen, zijn
voorgeschiedenis en zijn per
soonlijkheid niet. We moeten
propaganda voor hem kunnen
maken", aldus Maly.
Portret
Wie in Praag verkeert, krijgt
de indruk dat Havel geen en
kele concurrentie te vrezen
heeft. Overal hangt zijn por
tret..., op muren, winkelrui
ten, in metrostations, op auto's
en bussen. Maar buiten Praag
ligt dat anders. Daar moeten
de mensen nog helemaal wen
nen aan de nieuwe politieke
vrijheid. Het Burgerforum
heeft er daarom, bij nader in
zien, geen bezwaar tegen als
het parlement pas na Kerst-
mis een president kiest. „De
menseh zijn nu ook met ande
re dingen bezig: kerstinkopen
doen, cadeautjes zoeken. Het
is geen goede tijd voor verkie
zingen", zegt Maly.
De Tsjechoslowaakse revolu
tie is door de wittebroodswe
ken heen. De mensen zijn de
politiek een beetje zat. Het
Burgerforum heeft daarom
tijd nodig om Havel's kandi
datuur te schragen met een
sterke volksbeweging. „Ik
weet zeker dat het slechts een
kwestie van sociale druk is.
Dit parlement bestaat uit
mensen zonder enige eigen
opvatting, ze passen zich ge
woon aan alle omstandighe
den aan. Als er een kandidaat
is, waarvan vaststaat dat de
bevolking die kandidaat wil,
dan wordt die kandidaat het
ook. Zonder enige twijfel",
volgens Maly. De priester gaat
zelf overigens niet de politiek
in. Drie weken was genoeg.
Kardinaal Tomasek staat op
het punt om Maly weer als
priester te accepteren. Maly
gaat daarom terug naar het
pastoraal werk: „Ik wil onaf
hankelijk zijn. Ik wil de
waarheid kunnen zeggen".
Dr. G. H. Cohen Stuart
FOTO: PERS UNIE
JERUZALEM De in
druk dat Josef en Maria
bij hun aankomst in
Bethlehem ongastvrij
werden behandeld zoals
zou blijken uit het tweede
hoofdstuk van het Lucas-
evangelie („Er was voor
hen geen plaats in de
herberg") is onjuist. Dat is
een fabeltje en bovendien
nog onjoods ook.
Dat meent dr. G. H. Cohen
Stuart, theologisch adviseur
van de Nederlandse Her
vormde Kerk en full-time na
mens deze kerk in Jeruzalem
gestationeerd om de betrek
kingen met het jodendom te
onderhouden. Hij meldt daar
over een en ander in zijn
nieuwsbrief en baseert zich
voor deze uitspraak op de in
het Midden-Oosten geboren
nieuw-testamenticus dr. Ken
neth Bailey.
Gastvrijheid stond en staat in
het Midden-Oosten hoog aan
geschreven. Lucas schreef dat
er voor Maria en Jozef geen
plaats was in de kataluma, het
Griekse woord dat Lucas el
ders in zijn evangelie gebruikt
om het woord vertrek mee
aan te duiden. In Nederlandse
vertalingen is daarvoor het
woord herberg geïntrodu
ceerd. Een dergelijk vertrek
werd gebruikt als gastenka
mer en werd alleen aange
troffen in de huizen van de
welgestelden. Deze ruimten
waren in het overvolle Beth
lehem kednnelijk al weggege
ven aan andere bezoekers die
naar Bethlehem waren geko
men om zich op last van kei
zer Augustus te laten registre
ren. Toen er geen plaats weer
was in de gastenkamer, kre
gen Jozef en Maria een plaats
in de enige kamer die in die
huizen overbleef, de plaats
waar ook de dieren werden
gehuisvest. Maar dit was vol
gens Cohen wel degelijk een
blijk van gastvrijheid.
Theologie in DDR
weer zelfstandig
ROSTOCK Theologie
krijgt aan de Wilhelm Pieck-
universiteit in Rostock (DDR)
weer de status van faculteit.
Dit besluit van de senaat van
de universiteit is „een daad
van 'Wiedergutmachung' ten
opzichte van de universiteit",
aldus dekaan prof. dr. dr. Hel
mut Fritzsche. Sinds de op
richting in 1432 vormde de
theologische faculteit een we
zenlijk bestanddeel van de
universiteit. Vele eeuwen
heeft de faculteit het culturele
leven in Mecklenburg mede
beïnvloed. Aan deze traditie
kwam in 1970 een abrupt ein
de toen de communistische
regering met de reorganisatie
van het hoger onderwijs theo
logie aan alle universiteiten in
de DDR tot een randver
schijnsel maakte.
A.G. Weiier: Willibrord* Mis*ie, uit
gave Gooi en Sticht. Prijs 39,-.
A.J. Jelsma: Met het oog op de
kerk van morgen. Uitgave Willi-
brordvereniging te Den Bosch, prijs
9,50.
Dertienhonderd jaar geleden
kwam hij hier met een bood
schap en die blijkt zo actueel
dat er na al die jaren artike
len en boeken over hem ver
schijnen en congressen wor
den gehouden. Het gaat na
tuurlijk om Willibrord, de
man die een begin maakte
met de kerstening van wat te
genwoordig Nederland heet.
De boodschap van Willibrord
werd gebracht in een heiden
wereld, waar de goden van
weer en onweer, dood en le
ven en andere oerkrachten
het leven van de bewoners
bepaalden.
Hoe het verhaal van Jezus
natuurlijk al wel met een er
fenis van zo'n zeshonderd jaar
interpretatie en vergroeiing
in belangen en kaders van
macht aan die vissende, ja
gende maar ook handeldrij
vende mensen verteld is, we
ten we maar een klein beetje
via de bronnen.
Nog minder weten we hoe dat
verhaal in de oren van de
mensen geklonken heeft. In
ieder geval nieuw. Want ze
zullen vreemd opgekeken
hebben, die Friezen, Franken
en Saksen. Voor hun ogen im
mers werden de godsbeelden
omgehakt en hun goden be
proefd door de uitdagende da
den van Willibrord en zijn
twaalf helpers. Ze moesten
constateren dat de kracht van
hun goden kennelijk niet was
opgewassen tegen de daad
kracht van Wilibrord.
Het magisch denken van de
bevolking in de lage landen
was tegelijkertijd een Voor
treffelijke kans voor de chris
tenen om het verhaal van de
„witte magie" te vertellen. De
vele wonderverhalen over bij
voorbeeld Willibrord komen
niet uit de lucht vallen!
Inmiddels moeten we consta
teren dat het verhaal van
Willibrord in dezelfde landen
in onze tijd steeds minder
wordt verteld en gehoord.
Sommigen zeggen dat het
komt omdat de boodschap
steeds minder wordt geleefd
zoals Willibrord wel deed
en daarom niet meer wordt
verstaan en de woorden niet
meer worden gevonden om
ervan te getuigen.
In ieder geval is de situatie
zorgelijk, zo bleek onlangs op
het Willibrordcongres van de
Raad van Kerken, met als
thema „Wat is de betekenis
van het evangelie in de huidi
ge, geseculariseerde samenle
ving?". Een gemeenschapppe-
lijke kern van de boodschap
was niet gevonden, moest dr.
D.C. Mulder na afloop conclu
deren.
Met die wetenschap is het le
zen van twee belangrijke boe
ken over Willibrord extra de
moeite waard. Gedoeld wordt
op het boek van A.G. Weiier:
„Willibrords Missie" en op dat
van „Met het oog op de kerk
van morgen" van A.J. Jelsma.
Beide historici (de eerste ka
tholiek en de tweede gerefor
meerd) hebben met een ver
schillende doelstelling hun
werk gedaan. Zij vullen el
kaar goed aan. Jelsma's grote
lijnen en suggestief-interpre-
terende lezing van de gebeur
tenissen kunnen worden ge
legd op het fijnmazige web
van historische feiten dat
Weiier heeft gesponnen rond
om Willibrord.
Jelsma's sterke punt is z'n
leesbare engagement met de
stof. Hij haalt Willibrord,
diens geestelijke vaders, voor
lopers en medespelers
maar net zo goed de Friezen,
Franken en de Saksen uit
de anonimiteit die het verre
verleden en de stereotiepe
beelden aan deze mensen
heeft opgedrongen. Willibrord
krijgt vlees en bloed als ie
mand die z'n daden van te vo
ren wikt en weegt, iemand
die vuile handen maakt in
zijn pact met de machtheb
bers, een man die deel uit
maakt van een gemeenschap,
een priester die is onderwor
pen aan norm en wet van ei
gen tijd en denken.
De titel van het boek: „Met
het oog op de kerk van mor
gen" doet vermoeden dat
Jelsma z'n grote lijnenspel
van Willibrords tijd probeert
door te trekken naar het he
den. Zij doet het begrip her
denkingsboek eer aan. Met
name in het laatste hoofdstuk:
„Na dertienhonderd jaar
christendom in Nederland".
Wat mij betreft is dit het
minst aantrekkelijke hoofd
stuk. De historicus van de
voorgaande bladzijden trekt
zich terug ten gunste van de
dominee. Maar die blijkt een
preek te houden die in het
voorgaande veel minder na
drukkelijk en dus veel subtie
ler en wellicht effectiever
wordt gehouden. De „toepas
sing" van Willibrords levens
verhaal hoeft niet met zo veel
woorden uitgesproken te wor
den; die is al gegeven in de
prachtige wijze waarop Jels
ma het verleden laat spreken
in zijn historische schetsen.
Met het boekje (kwantitatief
bedoeld: 80 blz.) van Jelsma
in de hand krijgt dat van
Weiier (266 blz.) nog meer een
streepje voor (eigenlijk is het
niet goed beide boeken ten
opzichte van elkaar aan de
orde stellen. Beide uitgaven
zijn niet te vergelijken. Wei-
Ier presenteert een historische
studie; Jelsma geeft schetsen.
Maar de inhoud gaat tezeer
over hetzelfde om ze niet
naast elkaar te zetten). Want
onder de grote lijnen van
Jelsma past wonderwel het
beeld dat Weiier tekent. Waar
Jelsma zich niet hoeft te be
kommeren om de fijne takjes
en twijgjes van feitjes en fijn
zinnige nuance, schildert
Weiier een minitieus beeld
van Willibrord en de zijnen.
Hij doet dat trouwens zodanig
dat de grote lijn door de veel
heid van weetjes weieens wat
minder zichtbaar is voor de
gene die minder historisch is
georienteerd en meer gericht
is op inzichten langs thema's
zoals Jelsma die aangeeft (bij
voorbeeld kerk en macht;
houding tegenover geweld; de
almachtige God).
Door z'n opzet en kwaliteit
kan het boek van Weiier
functioneren als handboek
over de vroegste geschiedenis
van de kerk (en van een beet
je samenleving) in onze stre
ken. En daarbij nadrukkelijk
inbegrepen die in de angel-
saksische landen. Voor een
goed beeld van Willibrord en
zijn missie is die achtergrond
immers noodzakelijk.
Al deze weetjes in combinatie
met de gedetailleerde infor
matie over het geestelijk en
kerkelijk klimaat, de politieke
omstandigheden, de kerk
stichting, de kerkelijke orga
nisatie, de kerkpolitiek, de
methode van missionering en
vooral niet te vergeten de
overzichten van de histori
sche bronnen en de vertalin
gen (door P. Bange) van lite
raire bronnen (Alcuin, Beda,
Bonifatius) vormen de inhoud
van een groots werk dat wel
licht het grootste Willibrord -
boek is voor jaren.
Tenslotte nog even beide boe
ken tegelijk lezen om te kij
ken of er tegenstrijdigen in
zijn te vinden. Dat lukt. Te
genstrijdigheid is een onjuist
woord, want de historische
werkelijkheid van Jelsma's
Willibrord is een andere dan
die van Weiier omdat ze op
zettelijk anders naar dat ver
leden kijken en met een an
dere bedoeling erover schre
ven. Het bedoelde verschil
van benadering en evaluatie
van gegevens is duidelijk
zichtbaar op het punt van be-
zitsuitbreiding van Willi
brord. Weiier geeft gedetail
leerde en uitgebreide infor
matie (heeft daar ook meerde
re pagina's voor nodig) en
commentarieert maar een
klein beetje tussen de regels
door. Bij Jelsma krijgt Willi
brord in maar een paar zin
nen honderden hectaren
grond en opstallen in eigen
dom. Hij gebruikt die feiten
(terecht, denk ik) om bijvoor
beeld te laten zien hoe voor
zowel schenkers als ontvan
ger geld en goed ruilwaar wa
ren voor een belofte voor wat
na het aardse leven komt. En
ook hoe de geestelijken van
toen de beheersing van de bo
vennatuurlijke krachten uit
buitten voor aardse doelein
den (natuurlijk weer in dienst
van de kerk).
Beide boeken hebben hun ei
gen perspectief op de werke
lijkheid van toen (en nu) en
verscherpen eikaars blik. Een
prachtig tweeluik dus.
LÜTSEN KOOISTRA
Wachten op zevende pogiip
larr
PRESIDENT Corazon Aquino van de Filipijnen is ard
week in geslaagd langs democratische weg meer bevofge
den te krijgen. Daarmee wil zij de situatie in haar land1
liseren na de mislukte, bloedige militaire staatsgreep i
rige week. De Eerste en, zij het met de nodige bepertf
ook de Tweede Kamer gingen akkoord met bevoegd)
die haar greep geven op openbare en particuliere beo ok
die van 'nationaal belang' zijn. ucl
Ondanks de extra macht, zit Aquino nog geenszins st^e
het zadel. 'e.f
n
Een emotionele oproep van Corazon Aquino heeft
week vele tienduizenden Filipino's op straat gebrac
haar steun te betuigen, maar niet de honderdduizeni
wie de president van de Filipijnen had gerekend. En
monstratie in Manila droeg ook bepaald niet het k;
van een aanhankelijkheidsbetuiging jegens Aquino, di
ge week de zesde militaire couppoging in drie jaar tege
regering overleefde.
De Filipijnse burgers willen hun nog jonge democ:
leven houden. Ze zijn zeker niet gediend van een m|
vername door een nieuwe junta met aan het hoofd ml
een nieuwe Marcos. Tegelijkertijd echter begint een
derheid van de bevolking haar geduld met het zwakki
atief- en besluiteloze bewind van Cory Aquino te vei
De rebellerende officieren en hun elitetroepen, die I
het einde van de opstand nog een laatste bastion in d I
vincie bezet hielden, mochten daarom op het nodige I
voor hun actie en eisen rekenen. Regeringsgetrouwe i
standige militairen hebben tijdens de opstand zeer veeT
ten gewisseld, maar ondanks de doden die zijn gevalle!
ben zij in de nasleep van deze trieste affaire de geli
weer snel kunnen sluiten. Niet toevallig kon een vanjgj
ders van de jongste rebellie, kolonel Honasan, na een ehj,
mislukte legeropstand zonder veel moeite uit militaire ijr
tie ontsnappen. De solidariteit binnen het leger bemt„
een harde bestraffing van de opstandelingen en dat 1^
Aquino het zoveelste probleem waarvoor zij vermo|^€
weer geen oplossing weet te vinden. L
n lh1
DE Verenigde Staten hebben Aquino vanaf het eersjis
ment gesteund, dit keer met daadwerkelijke militairsai
vanaf hun machtige Filipijnse legerbases. Hoewel een
streekse confrontatie met de rebellen achterwege is
ven, zorgden Amerikaanse vliegtuigen er wel voor dat001
standelingen geen overwicht in de lucht konden verWy
In het beginstadium van de strijd is dat een beslissen^"
tor ten gunste van de gezagsgetrouwe legereenhed^
wéest. De zichtbare, rondcirkelende Amerikaanse bering
om desnoods met zeer harde hand Corazon Aquino in di
del te houden heeft bovendien aarzelende militaire coi
danten overgehaald om toch maar te luisteren naar de^u
len van hun opperbevelhebber en hun rechtmatige^
A.NDERZIJDS heeft de interventie van de VS nieuw
sel gegeven aan de anti-Amerikaanse sentimenten di^
Filipijnen toch al wijd verspreid zijn. Het 'edelmoedii
treden van de opstandige elite-soldaten, die tijdens A
vechtspauze in Manila tussen twee vuren geraakte
vrije aftocht verleenden, heeft rebellenleider Honasar
zijnen in veel Filipijnse ogen, ondanks alles, het aure
zorgd van volkshelden, die tenminste het lef hebbe *1
niet door de Amerikanen de wet te laten voorschrijf
die tegenstrijdige gevoelens maken dat het een kwesl
tijd zal zijn voordat couppoging nummer zeven plaats^
TENZIJ Corazon Aquino zich alsnog ontpopt als eenlve
tige leidersfiguur, die er in slaagt het leger in het g£n
houden en weet af te rekenen met intriganten zoals vi!u®
sident Laurel. Die heeft zich tijdens de couppoging
maal laten kennen als een opportunist van het zuiver^
ter. Helaas is Aquino omgeven door een veelheid var pe
dubieuze raadgevers en medestanders. Een groot aanti i
de huidige machthebbers behoorde tot de groep die in R
het echtpaar Marcos als een pluimstrijkende, corrupt
houding omringde. Ze zijn gebleven nadat hun besche^
ten val was gebracht en hebben weinig aan invloed in| 01
da
Bovendien maken in de provincie de mandarijn^
hun privélegers nog steeds de dienst uit. Zij sabotej,^
landhervorming, vullen hun zakken met snelle winstr
fenen onder het mom van een jacht op de communidei
guerrilla een ware terreur uit onder de bevolking. V c
andere kant zijn hun stromannen in het leger er tot z?^s
toe niet in geslaagd de kennelijk toch als 'lastig' ervaij1
mocratische regering in Manila omver te werpen. Al^
no echter niet snel met internationale hulp eenjtei
aansprekende economische successen op haar naader
brengen, verliest zij het laatste restje vertrouwen v
volk. En daarmee de laatste bescherming tegen een nto<
machtsovername.
Brieven graag kort jn duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezcl
stukken te bekorten.
Perestrojka
Ooit schreef een veldheer aan
zijn vorst: „Stuur mij een ezel
beladen met een zak goud en
ik open voor u de vijandelijke
poorten zonder wapengeweld".
Aan deze woorden moet Gor-
batsjov hebben gedacht, toen
hij een middel bedacht om het
fel begeerde West-Europa zon
der slag of stoot in zijn macht
te brengen. Hij koos voor zijn
doel geen goud, maar simpele
woorden (glasnost en pere
strojka) die in het gehele Wes
ten weerklank hebben gevon
den.
Om in het Westen voet aan de
grond te krijgen besloot hij
zijn marxistische systeem met
'vrijheid' en 'democratie' te
verbinden. Verder bracht hij
een bezoek aan de paus om het
etiket 'goddeloos', dat het com
munisme ontsierde, kwijt te
raken. Paus Johannes Paulus
II, gebrand op een pastorale
reis naar Moskou, ontving
Gorbatsjov hartelijk en gaf
hem zijn zegen. Gorbatsjov
wist dat deze Poolse paus het
westerse kapitalistische sy
steem afwees. De bevestiging
daarvan kon hij lezen in de
pauselijke vredesboof
voor 1990, waarin df
schrijft: 'Het is onrechti
dat enkele bevoorr
doorgaan met het overig]
ophopen van goederen,h.
gelijktijdig ontelbare f\
in ellende of op het ran^"
het bestaansminimum Rï
Gorbatsjov is, met zijige
christelijkte politieke vfdi:
staat de gehele NAVQon
blazen, waarbij hij in hL
ten de steun heeft van
vredesactivisten, anti^
risten en defensie-tegl^d
ders. W aarschu wende liei
men van onder anderjr i
dr. Luns tegen de Sovjl
sische penetratie in WKi
ropa worden overstem!'''
dergetekende sluit zil
deze waarschuwende stj
aan. Als Oost- en West-I
eenmaal een eenheid-
waarvan Paus Johanné(f\|
lus II ook een groot voe
der is, wordt de stem
socialistische en comrr (IT
sche fracties in het Ejgjji
parlement zo groot, dap1
christelijk geluid vf
West-Europa moet zijn
lijke identiteit bewarei
Dr.W.J.A. Visser,
DEN HAAG.
