F
Vier-generatiefamilie geen uitzondering meer
Omroepen: geen sprake van
noodsituatie in Etiopië
I
'Leven ernstig gehandicapte
baby niet altijd verlengen'
Groei van Schiphol moet samen gaan met een goed leefmilieu
Verzorgingsstaat
in ons land
is niet aangetast
BINNENLAND
fieidaeSouomit
VRIJDAG 8 DECEMBER 1989 PAGINA||JJ
Kernmateriaal
in zee na
ramp met
Piper Alpha
DEN HAAG Door de
ramp met het booreiland Pi-
per Alpha, waarbij vorig jaar
juli 167 mensen om het leven
zijn gekomen, zijn vijftien
radio-actieve bronnen in de
Noordzee terechtgekomen.
Daarvan zijn er tot nu toe
pas twee teruggevonden. Het
ministerie van verkeer ên
waterstaat heeft de Britse
overheid om opheldering ge
vraagd en wil weten wat er
moet gebeuren om de zaak
op te ruimen. Een woord
voerder van IRO, een over
koepelende organisatie van
de offshore-industrie, sluit
niet uit dat het gaat om ma
teriaal dat wordt gebruikt
voor het controleren van las
sen op lekken. In het gebied
rond het platform is ook een
sterk verhoogd gehalte van
kankerverwekkende pcb's
gemeten; vis bleek nog niet
besmet. Pcb's werden onder
meer gebruikt in transforma
toren, hoewel de EG-landen
begin jaren tachtig al hebben
afgesproken deze niet meer
op booreilanden te gebrui
ken.
Oud
strijders
Geflankeerd door
twee oud
strijders heeft
generaal Vos
§isteren in
chaarsbergen
een krans gelegd
bij het monument
van de 7
December
Divisie.
FOTO: ANP
Oudste vrouw (108)
van Nederland
overleden
GRONINGEN De oudste
vrouw van Nederland, Hinde-
rika Modderaar (108), blijk af
gelopen zaterdag in Gronin
gen overleden. Zij zou op 29
december 109 jaar geworden
zijn.
Mevrouw I. Horstra-Booi uit
Wijnjewoude is nu de oudste
vrouwelijke inwoner van Ne
derland.
Zij is op 28 september 108 jaar
geworden. De oudste inwoner
van ons land is de Belg Jean
Michael Reyskens uit Dor
drecht. Hij is 111 jaar oud. Hij
kwam op negentienjarige
leeftijd naar Nederland.
Subsidiestop
FNV-jongeren
DEN HAAG Het ministe
rie van WVC heeft terecht
de subsidie van de Jongeren
beweging van de FNV inge
trokken. De afdeling recht
spraak van de Raad van Sta
te heeft gisteren een verzoek
om schorsing van dat besluit
afgewezen. Het ministerie
wil de subsidie, een jaarlijks
bedrag van 7,3 miljoen gul
den, beëindigen omdat het
geen vertrouwen meer heeft
in de jongerenorganisatie. De
intrekking van de subsidie
heeft grote gevolgen voor de
FNV-Jongerenbeweging, die
120 betaalde krachten in
dienst heeft.
Vertrouweling
Kok naar
financiën
DEN HAAGArend
Hilhorst (37) wordt poli
tiek adviseur van minis
ter Kok van financiën.
Hilhorst, sedert 1986 se
cretaris van de fractie
voorzitter van de PvdA,
wordt benoemd als kabi
netsmedewerker van de
vice-premier.
De afgelopen jaren was
het „politieke oog en
oor" van Kok nauw be
trokken bij de opstelling
van PvdA-verkiezings-
programma's en -cam
pagnes.
WN: ook fietsers zondeiBoi
alcohol in het verkeer tal'
HILVERSUM Feestje in de buurt,
wordt laat, de bus rijdt niet meer, dus stap
op- de (brom)fiets want een extra pilsje 1
een tweewieler telt niet. Fout, vindt
Verkeer Nederland (VVN). Vandaar dat
teren een nieuwe radioreclamespot is g<
troduceerd om het alcoholvrij fietsen
bromfietsen te bevorderen. „De laatste jai
is een lichte verschuiving opgetreden van i
den onder invloed onder automobilisten ni
fietsers", aldus P. Brunsveld van de VM
De vereniging ontleent deze informatie a
een rapport van het Verkeerskundig Stud ei
centrum in Groningen. Volgens de onderzipr
kers zijn jongeren zich wel bewust dat
een slok op een auto besturen maatschapj
lijk niet is geaccepteerd.
AR;
ij ee
on al
HSuri
tfn'
'fc>
OUDERS HECHTEN MEER AAN GOEDE RELATIE
AMSTERDAM Er heb
ben zich de afgelopen tijd
belangrijke veranderin
gen voltrokken die „hun
weerslag zullen hebben
op de ouder wordende
mens". In ons land is de
vier-generatie familie
geen uitzondering meer.
Dit heeft vooral gevolgen
voor de hulpverlening aan
ouderen.
Dat zei prof.dr. K. Knipscheer
vandaag bij het uitspreken van
zijn inaugurele rede. Hij is per
1 december benoemd tot hoog
leraar bij de faculteit der Soci
aal-Culturele Wetenschappen
aan de Vrije Universiteit (VU)
van Amsterdam.
Van 15 procent van de 60- tot
65-jarigen is bijvoorbeeld één
of beide ouders nog in leven,
aldus Knipscheer. Als deze ou
ders hulpbehoevend worden
komt de last van de ondersteu
ning bij de kinderen, die dan
zelf al op leeftijd zijn. „Er wor
den tegenwoordig veel meer
mensen oud dan in het verle
den, terwijl de meeste kinde
ren geboren worden op een
gemiddeld jongere leeftijd van
de ouders. Dit betekent dat ou
ders en hun kinderen gedu
rende een veel langere periode
als volwassenen met elkaar
omgaan", stelt de nieuwbak
ken hoogleraar.
Relatie
Knipscheer ging in zijn rede
dieper in op de relatie tussen
ouders en hun volwassen kin
deren. Volgens hem is hierbij
sprake van een ongelijke rela
tie waarbij ouder en kind ver
schillende belangen hebben,
en het uiteindelijk zo is dat ou
ders meer gehecht zijn aan een
goede relatie.
„Ouders hebben geïnvesteerd
tijdens de opvoeding, waarbij
er sprake was van een afhan
kelijkheidsrelatie. Als beide
volwassen zijn, ontstaat er
nieuwe situatie waarbij de
ders ook dan vaak meer
lang hebben bij de relatie
hun kinderen.
Dit maakt ouders kwetsba T
zeker als op hoge leeftijd i
zelfredzaamheid begint af)OS
nemen", aldus de hoogleraa)£)fl
DE SWAAN IN DEN UYL-LEZING?^
gen
O O en.
[hrii
DEN HAAG Begin no
vember kwamen de eer
ste, verontrustende be
richten over een op han
den zijnde hongersnood in
het noorden van Etiopië.
De hulporganisaties start
ten onmiddellijk overleg
om een grote inzamelings
acties op touw te zetten.
Maar hoewel nu duidelijk is
dat het leven van vier miljoen
mensen op het spel staat, is de
kans erg klein dat er op een
korte termijn een tv-actie voor
Etiopië komt. Ja, begin februa
ri is er ruimte, zo hebben de
programmadirecteuren via de
NOS laten weten. Toeval of
niet, maar dan is ook riet het
KRO-spel Telebingo, waarmee
geld ingezameld wordt voor
straatkinderen in de Derde
Wereld, afgelopen.
Voor de tien hulporganisaties
is de houding van de NOS bij
zonder teleurstellend. „Begin
februari is volstrekt onaan
vaardbaar, dat is veel te laat",
zegt Henk Zomer, voorzitter
van het samenwerkingsver
band en algemeen secretaris
van de Stichting Oecumeni
sche Hulp. „De eerste slachtof
fers zijn nu al gevallen. De
vluchtelingenstroom is op
gang gekomen en het is dus
zaak de hulp zo snel mogelijk
op gang te brengen".
Tien hulporganisaties hebben de handen ineengeslagen om geld
in te zamelen voor vier miljoen mensen in Noord-Etiopië die
met de hongerdood worden bedreigd. De tien zijn: Artsen zon
der grenzen, Memisa, Mensen in nood, Novib/Gast aan tafel,
Nederlandse Rode Kruis, Stichting Oecumenische Hulp, Stich
ting Vluchtelingenwerk,'Tear Fund, Terre des hommes en Uni
cef Nederland. Het gironummer van de Etiopië-actie is: 555 in
Den Haag.
De NOS maakt elk jaar met de
Stichting Collecteplan een
rooster op voor de periodes
waarin wel en nfet gecollec
teerd kan worden door liefda
digheidsorganisaties, sport- en
culturele verenigingen. Dit om
te voorkomen dat omroepen
met eigen inzamelingsacties de
lokale verenigingen in de wie
len rijden. Er is echter de af
spraak gemaakt dat er in geval
van een calamiteit van het
rooster afgeweken kan wor
den. Een calamiteit is volgens
NOS en Collecteplan „een on
voorzienbare, plotseling optre
dende situatie met een zodanig
massaal karakter dat interna
tionale hulporganisaties het
nodig achten hulp te bieden".
Ondeugdelijk
In haar brief aan de samen
werkende hulporganisaties be
roept de NOS zich op deze de
finitie om voorlopig geen tv-
medewerking te verlenen aan
de inzamelingsactie. Er zou
geen sprake zijn van een nood
situatie, maar van een structu
reel probleem.
Een ondeugdelijk argument,
vindt Zomer. „Natuurlijk is er
sprake van een noodsituatie
als zoveel mensen van honger
dreigen om te komen. Door
het gebrek aan medewerking
van de omroepen kost het de
organisaties moeite om brede
bekendheid te geven aan de
hongersnood in Etiopië.
„Journalistieke steun is bij
plotselinge rampen, bijvoor
beeld aardbevingen, geen pro
bleem. Maar bij rampen die
zich langzaam voltrekken of
die steeds weer terugkeren is
dat veel moeilijker".
De hongersnood in Etiopië is
zo'n ramp van de laatste cate
gorie. De hulporganisaties
moeten het doen zonder
schokkende beelden van uit
gemergelde mensen die door
eindeloze woestijnvlaktes
voortstrompelen op zoek naar
voedsel. En ook zonder de
hartverscheurende foto's van
baby's die wanhopig proberen
melk te krijgen uit de ver
schrompelde borsten van hun
moeders.
Ondanks de moeilijkheden
zijn de voorbereidingen voor
de inzamelingsactie in volle
gang, verzekert Zomer. „Als
we geen medewerking van de
televisie krijgen, dan moeten
we maar meer met adverten
ties werken. We worden al da
gelijks gebeld door lokale or
ganisaties - scholen, kerken
en verenigingen - die wat
willen doen".
Een streefbedrag hebben de
hulporganisaties niet. „Eén
voor Afrika (in 1985) leverde
102 miljoen gulden op, met
Afrika Nu (in 1987) kwam er
52 miljoen gulden binnen. We
stellen ons bewust geen doel,
want hoeveel er ook binnen
komt, er blijft nooit geld over.
Die acties hadden betrekking
op grotere delen van Afrika.
Onze doelstellingen zijn nu:
het voorkomen van slachtof
fers en van vluchtelingenstro
men in het noorden van Etio
pië".
Artiesten
Ook over de grenzen komen
weer inzamelingsacties op
gang. Op initiatief van popzan
ger Bob Geldof is deze week
het lied 'Do they know it's
Christmas' opnieuw opgeno
men door artiesten uit de hele
wereld. Ook komt er wellicht
weer een Live Aid Concert.
Plaatje en concert brachten
vijf jaar geleden 220 miljoen
gulden op.
Maar terwijl het gebakkelei
over de opzet van acties door
gaat, wordt de situatie in het
noorden van Etiopië, met
name in Tigray, steeds schrij
nender. Zeker de oorlog, een
belangrijke oorzaak van de
hongersnood, bemoeilijkt in
ernstige mate de hulp. De af
gelopen jareri zijn regelmatig
voedseltransporten tegenge
houden door troepen van het
verzet en het leger. „Er zijn
wel weer problemen te ver
wachten", zegt Zomer.
FOTO MILAN KONVALINKA
„De regering dreigt de hoofd
weg tussen Addis Abeba en Ti
gray te blokkeren. Als dat ge
beurt, wordt het heel moeilijk
om hulpgoederen naar de ge
troffen gebieden te transporte
ren. Maar de oorlogssituatie
mag volgens Zomer absoluut
geen reden zijn om hulp aan
de mensen in Noord-Etiopië te
onthouden. „Die mensen heb
ben de oorlog toch niet ge
wild?"
FRANS BOSSCHER
AMSTERDAM De ver
zorgingsstaat is in het af
gelopen no-nonsense de
cennium helemaal niet af
gebroken. De verzorging
is in feite nergens terug
gedrongen. De uitgaven
en de uitkeringen hebben
zich in Europa en de VS
op ongeveer hetzelfde ni
veau gehandhaafd.
Prof.dr. De Swaan, hoogle
raar sociologie aan de Uni
versiteit van Amsterdam, liet
er gisteren in de jaarlijkse
Den Uyl-lezing er geen mis
verstand over bestaan: hij
betreurt het niet dat het fe
nomeen verzorgingsstaat de
tijdgeest heeft overleefd.
„Het is een hardnekkig mis
verstand' dat in tijden van
economische teruggang de
verzorgingsstaat moet wor
den opgeschort. Het omge
keerde geldt: de verzorging
is er voor slechte -tijden. In
de huishouding van indivi
duen en in de economie van
volkeren".
Hij pleitte ervoor dat het be
grip verzorgingsstaat zijn in
trede doet in de landen van
aal
an t
de Derde Wereld. „Het p
bleem in deze landen is n
zozeer dat ze te arm zijn vi|k v
staatsverzorging. Want zo iaos
gezegd is de verzorgingsst e r<
een verdelingsmechanisi ;cjr£
ook van de armoede". 1 jt
ontbreekt volgens de hoo{ Bens
raar in die landen slee gel
aan bestuurlijk vermogen
politieke wil.
De positie van de arme
den in de wereld wordt
gens De Swaan verslecht^
doordat zij door het eiif
van de Koude Oorlog ge*j\
kans meer krijgen om
grote mogendheden tegen pJ-
kaar uit te spelen. Daar stJee^
volgens hem tegenover <)DI
de arme landen gebruik k\ieid
nen maken van de macht ®ili
zij hebben om al dan rjenc
mee te werken aan miliL^e
maatregelen. I
„De grenzen aan de verz|
gingsstaat zijn allereerst
staatsgrenzen. Wie de allfm
armsten echt zou willen hpaa
pen moet hun geen geld sprg
ren, maar een Nederlann
paspoort. Daarover gaat ljaag
gedoe met het fraudebeste
dig paspoort. Want het ïb
derlands paspoort is hongjxC
bestendig", aldus De Swaat
aak
Jo
SCHIPHOL De ont
wikkeling van Schiphol
tot voordeur („mainport")
van Europa behoort tot de
hoofdlijnen van het rege
ringsbeleid, maar moet
gepaard gaan met een
goed leefmilieu rondom
de luchthaven. Dit zei mi
nister van economische
zaken J. Andriessen gis
termiddag bij het slaan
van de eerste paal voor de
uitbreiding van het sta
tionsgebouw op Schiphol.
Met de uitbreiding is een half
miljard gulden gemoeid. „De
mainportfunctie behoeft een
milieuhygiënisch draagvlak",
aldus Andriessen. Hij kondig
de daarvoor een „integraal be
leid" aan. „Ik denk hierbij niet
alleen aan tunnels en wegen,
maar ook en vooral aan het
openbaar vervoer en dan niet
in de laatste plaats aan de rol
van de hoge snelheidslijnen",
zei hij. Schiphol wordt in de
toekomst aangesloten op het
TGV-net en houdt daar met
zijn bouwplannen ook reke
ning mee.
President-directeur R. den
Besten van de luchthaven zei
dat de uitbreiding dringend
nodig is omdat de huidige ca
paciteit voor de opvang van
passagiers „krap" begint te
worden. Als de uitbreiding in
1993 klaar is kan Schiphol
jaarlijks tussen de 24 en 27
miljoen passagiers verwerken,
tegen 16 miljoen nu. Verwacht
wordt dat Schiphol rond de
eeuwwisseling circa 30 miljoen
passagiers zal zien passeren.
Den Besten zei met trots dat
het uitbreidingsproject het
grootste particuliere bouw
werk is in Nederland. „Er
komt geen cent overheids- of
belastinggeld aan te pas. Voor
een bedrijf als Schiphol geen
geringe opgave, zeker niet als
u bedenkt dat die 500 miljoen
gulden nog maar een deel zijn
van de in totaal 3,5 miljard die
we in de komende vijftien jaar
willen investeren", aldus Den
Besten.
De uitbreiding van Schiphol
zal stapsgewijs verlopen. Na de
uitbreiding van het stationsge
bouw, volgt onder meer de
bouw var) een nieuwe, vijfde,
pier (de E-pier) die eveneens
eind 1992 gereed moet zijn. Of
Schiphol daarna nog verder
uitbreidt tot een capaciteit van
30 miljoen passagiers hangt af
van de ontwikkelingen in de
luchtvaart en de financiële
mogelijkheden van Schiphol.
De luchthavendirecteur legde
er de nadruk op dat Schiphol
zijn „maatschappelijke verant
woordelijkheid" op het punt
van het milieu „zwaar" op
neemt. Volgens Den Besten
moet het mogelijk zijn een ba
lans te vinden tussen de groei
van Schiphol en het leefmilieu
rond de luchthaven.
Schiphol blijft er naar streven
om de huidige minimale over-
staptijd van 45 minuten te
handhaven ondanks de grote
re afstanden binnen het sta
tionsgebouw als de uitbreiding
gereed is. Daarvoor zullen de
rolpaden verbreed worden zo
dat passagiers elkaar makkelij
ker kunnen passeren. Later
als het stationsgebouw verder
groeit komt er mogelijk een
automatisch personen-trans
portsysteem, de zogeheten
'people rrfover'. Hierbij wordt
gedacht aan een soort mag
neettrein. De ruimte voor een
dergelijk systeem is alvast ge
reserveerd op de derde verdie
ping van het stationsgebouw.
i
Terwijl een Boeing 747 langs taxiet wordt het eerste graafwerk verricht voor de uitbreiding van Schiphol.
SUSKE EN WISKE SAGARMATHA
(c) Standaard UitgeverlJ/Wavery Productions
UTRECHT Als je met
zeer kunstmatige midde
len een pasgeborene in le
ven houdt, moet je daar
mee ophouden als blijkt
dat er geen uitzicht is op
overleven. Of als blijkt
dat het kind door ernstige
handicaps slechts een ge
ringe kans heeft op een
leefbaar leven. Zo vatte
dr. C. Versluys gisteren
het rapport „Doen of la
ten?" samen. Dat gaat
over het al of niet begin
nen met en staken van le
vensverlengende maatre
gelen bij pasgeborenen.
Het rapport geeft het stand
punt weer van de Nederlandse
Vereniging voor Kinderge
neeskunde. Versluys is voor
zitter van de werkgroep die
het heeft opgesteld.
Hij zei dat
er met aparte definities is ge
werkt omdat het begrip me
disch zinloos handelen een
„harmonica-achtig gebeuren"
is. De criteria en het besluit
vormingsproces zijn gedetail
leerd uitgewerkt. Het gaat om
beslissingen over kinderen die
„wilsonbekwaam" zijn. Maar,
zei Versluys, ze vragen ook
niet om het beginnen of door
gaan met beademing.
De te verwachten handicaps
vormen de basis van de be
sluitvorming. Criteria die dan
aan de orde komen zijn: kan
het kind later communiceren,
zal het een beetje voor zichzelf
kunnen zorgen of wordt het
helemaal afhankelijk, kan het
thuis worden verzorgd of moet
het in het medisch circuit blij
ven, zal het pijn of ongemak
lijden en wat is de verwachte
levensduur. In de meeste ge
vallen betreft het kinderen
met dubbele of driedubbele li
chamelijke en geestelijke han
dicaps.
Ouders hebben een belangrij
ke stem in het kapittel. Artsen
moeten wel goede argumenten
hebben, aldus Versluys, willen
ze ingaan tegen de wens van
ouders die goed zijn voorge
licht, die zorgvuldig kunnen
oordelen en bij wie de belan
gen van het kind een centrale
De vereniging hoopt dat er op
basis van de in het rapport ge
noemde criteria en besluitvor
mingsprocessen snel goede af
spraken kunnen worden ge
maakt over de juridische pro
cedures. Van de 750 kinderen
die jaarlijks overlijden in de
tien intensive-care-centra voor
ziekepasgeborenen, wordt bij
naar schatting 300 het levens
verlengende handelen ge
staakt wegens te slechte voor
uitzichten.
Hof straft
opnieuw in
Maurikse
incestzaak
ARNHEM Het gerechtsl
in Arnhem heeft iri de Mj
rikse incestzaak opnieuw J
vangenisstraffen opgelegd, j
twee broers kregen straf
van respectievelijk vier en f
jaar. Een buurman van
slachtoffer kreeg opnieuw I
straf van drie jaar onvoc
waardelijk opgelegd. De M
rikse incestzaak wordt
schouwd als een van de
welijkste zaken op dit gebj
Het slachtoffer, een nu 2~
ge vrouw durfde pas te verf
len dat zij jarenlang op b
achtige wijze door haar I
broers, een oom en een buil
man misbruikt was. Aanvf
kelijk werden in deze
tien mensen aangehouit
maar slechts tegen vier r
hen kon vervolging inges'
worden.
