Geen hervatting gesprek met bestuur Acht Mei Beweging CeidócGomant Westduitse evangelische kerken houden kruistocht voor het leven kerk wereld BISSCHOPPENCONFERENTIE: beroepingen Nieuw tijdperk begonnen Medische zorgplicht GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CaidócSouotmt MAANDAG 4 DECEMBER 1989 PAGINA 2 BREDE KERKELIJKE KRITIEK OP BELEID THATCHER LONDEN Britse kerklei ders hebben de regering- Thatcher ervan beschuldigd de kloof tussen arm en rijk in het Verenigd Koninkrijk doelbewust te vergroten. De samenleving „wordt in een richting gedreven die Strijdig met het Evangelie is" en ve len worden „gekwetst, be schadigd en terzijde gescho ven", aldus de kerkleiders. De verklaring is door een oecumenische pres siegroep 'Kerk in actie tegen, armoede'. Onder de onderte* kenaars zijn de rooms-katho- lieke en anglicaanse bisschop pen van Liverpool, Derek Wörlock en David Sheppard, alsmede negen andere angli caanse en drie andere rooms- katholieke bisschoppen. Ook de aartsbisschoppen van de Schotse steden Edinburgh en Glasgow en de voorzitters van andere kerken behoren tot de ondertekenaars. De kerkleiders noemen een aantal ontwikkelingen die „niet goed kunnen zijn". Zo zijn er op straat steeds meer bedelaars, is het aantal daklo ze gezinnen in tien jaar ver dubbeld en worden afdelin gen van ziekenhuizen geslo ten, hoewel de wachtlijsten groeien. Ook hebben de kerk leiders er kritiek op dat gees telijk gehandicapten geen plaats in een inrichting kun nen vinden en dat scholieren bij gebrek aan leraren naar huis worden gestuurd. Even min kunnen zij instemmen met het voornemen van That cher om „essentiële diensten", zoals de electriciteits- en wa terleidingmaatschappijen, te privateren. Grote mensen zijn kinderen die zijn opgegroeid. Anne Surtees Dawson (10 jr) Hervormde zending wil theologisch gesprek over Midden-Oosten OEGSTGEEST De Raad voor de Zending van de Ne derlandse Hervormde Kerk heeft er bij de Wereldraad van Kerken op aangedrongen een theologisch gesprek te be ginnen met de kerken uit het Midden-Oosten en westerse en niet-westerse landen over de theologische betekenis van Israel. Aanleiding tot dit verzoek is de bespreking in de Raad van de resultaten van de wereld- zendingsconferentie in San Antonio, afgelopen zomer. Een van de daar gedane uit spraken betreft de (slachtof fers) van de Intifadah, de Palestijnse opstand op de wes telijke Jordaanoever. Volgens de Raad voor de Zen ding is de uitspraak van San Antonio eenzijdig omdat ze louter steun geeft aan de Pa- lestijnen; de dubbele verant woordelijkheid van de kerken in het westen iegens het con flict in het Midden-Oosten die er naar zijn oordeel is, ont breekt. De Raad schrijft: „De wester se wereld en de kerken in het westen zijn naar twee kanten verantwoordelijk. Die verant woordelijkheden staan met el kaar op gespannen voet. Enerzijds is er de verantwoor delijkheid tegenover het jood se volk dat in de loop der ge schiedenis van de westerse wereld oneindig leed is berok kend dat nog dagelijks wordt gevoeld en ervaren. De ker ken zullen daaraan nimmer voorbij mogen gaan". Maar er is ook een andere verantwoordelijkheid, name lijk die ten aanzien van „het lijden van vele volken buiten Europa onder omstandighe den die in dè westerse wereld hun oorsprong hebben. Het lijden dat het Joodse volk in Europa is aangedaan, blijkt nu repercussies te hebben in het gehele Midden-Oosten". De Raad bepleit naar aanlei ding van een en ander bij de Commissie voor Wereldzen ding en Evangelisatie van de Wereldraad een gesprek waarin kerken zich beraden over niet alleen de theologi sche betekenis van Israel, maar ook over de vragen van gerechtigheid en vrede in het Midden-Oosten, rekening houdend met het complexe historische proces. De Raad hoopt dat het bedoelde theolo gisch gesprek bijdraagt „tot een gesprek in een sfeer van wederzijds vertrouwen en verzoening over de toekomst in het Midden-Oosten". Europese theologen organiseren zich MAINZ Dertig theologen uit onder meer Italië, Polen, Hongarije, Ierland, de Duitse Bondsrepubliek en Neder land, hebben in Mainz de op richtingsvergadering van de Europese vereniging van ka tholieke theologen bijge woond. Tot voorzitter van de vereniging is gekozen dr. P. Hilnermann, hoogleraar fun damentele theologie in het Westduitse Tubingen. De vereniging vloeit voort uit de Verklaring van Keulen van begin dit jaar, waarin meer dan 160 theologen uit de Duitse Bondsrepubliek, Ne derland en Zwitserland ern stige kritiek op het beleid van Eaus Johannes Paulus II heb- en uitgeoefend. Zo werd de paus verweten dat hij bij de benoeming van bisschoppen steeds vaker voorbijgaat aan de rechten en opvattingen van de plaatselijke kerk. Ver der wordt de vrijheid van theologisch onderzoek be dreigd doordat kritische theo logen hun leerbevoegdheid w.oxdt ontnomen. Ook waren de r theologen het niet eens met de „theologisch uiterst twijfelachtige^ poging" de be voegdheden van de paus steeds verder uit te breiden. De vereniging komt op _Voor de vrijheid van katholieke theologen hun mening naar voren te brengen. Zij gaat er van uit dat de ontwikkelingen in Oost-Europa, de verant woordelijkheid van christe nen in de wereld van morgen en de oecumene nauwere sa menwerking tussen theologen noodzakelijk maken. In Nederland hebben 45 van de ongeveer 170 rooms-katho- lieke theologen aangekondigd lid van de vereniging te wil len worden. Veertig anderen willen van haar activiteiten op de hoogte blijven, aldus prof.dr. N.F.M. Schreurs, hoogleraar dogmatische theo logie in Tilburg. Schreurs be hoorde tot de ondertekenaars van de Verklaring van Keu len. UTRECHT De Neder landse bisschoppen voe len niets voor hervatting van de gesprekken met het bestuur van de Acht Mei Beweging. Hoewel zij blij zijn dat de be weging hun bezorgdheid deelt over de eenheid binnen de katholieke geloofsgemeen schap, menen zij dat nieuwe gesprekken „niet het goede middel zijn om aan die een heid te werken". Daarmee reageren de bis schoppen op een oproep van de beweging enkele maanden geleden om uit hun „zelfgeko zen, maar niet noodzakelijk isolement" te komen. De bis schoppen hadden vorig jaar drie gesprekken met een dele gatie van het bestuur van de beweging, die 107 vooruitstre vende katholieke groepen en organisaties verenigt. Zij besloten in augustus vorig jaar de gesprekken op te schorten, totdat de beweging haar „onjuiste en onvolledige visie op het katholieke kerk begrip", vooral op het gebied van de moraal, zou hebben herzien. De bisschoppen vroe gen de participanten hun deelneming in de beweging te herzien. Geen enkele partici pant is uit de beweging ge stapt. Zij vonden eensgezind dat de bisschoppen hun voor een „vals dilemma" stelden. Zij wilden zowel de leiding van de kerk als de beweging trouw blijven. De bisschoppen schrijven het met de Acht Mei Beweging eens te zijn, dat het onderhou den van contacten noodzake lijk is om elkaar beter te leren kennen. Daarom herhalen zij dat afzonderlijke bisschoppen graag bereid zijn met mensen uit de kring van de Acht Mei Beweging te spreken over „de wederzijdse intenties, de hoop en zorg die wij delen en de geloofsovertuiging die ons moet' dragen". Dat zal het iso lement waar de beweging van sprak, voorkomen. Bisschop R.Ph. Bar van Rot terdam heeft inmiddels al met mensen uit de Acht Mei Be weging gesproken. Het bestuur van de beweging beraadt zich later deze maand over de bisschoppelijke brief. Manifestatie „Deze wereld omgekeerd" is het motto van Me zesde mani festatie die de Acht Mei Be weging op zaterdag 12 mei 1990 in Zwolle houdt. Dat is besloten tijdens de halfjaar lijkse vergadering van de 107 participanten in Amsterdam. Het accent ligt tijdens de ma nifestatie op de samenwer king van kerkelijke en maat schappelijke organisaties in Nederland en ontwikkelings landen in hun strijd voor rechtvaardige verhoudingen en kerkvernieuwing. Een aantal participanten, zoals de missie- en vrouwenorganisa ties, maar ook de religieuze orden en congregaties zijn op dit terrein al actief. Met het motto wil de Acht Mei Beweging uitdrukking geven aan haar wens dat er een einde komt aan het een richtingsverkeer van het Westen naar de Derde We reld. Zo wil de beweging vor men van samenwerking be vorderen die de positie van vrouwen in ontwikkelings landen als uitgangspunt ne- In het programma zal veel aandacht zijn voor culturele uitingen als muziek, poëzie en literatuur uit de ontwikke lingslanden. Er wordt een fes tival van films van vrouwen over vrouwen in de Derde Wereld voorbereid. De manifestatie zal worden afgesloten met een liturgische viering in de „vespertraditie". Latijns- amerikaanse religieuzen zien af van 1992- project SAN JOSE De confe- rentie van religieuzen in Latijns-Amerika (CLAR) heeft besloten het project „Woord en Leven" niet voort te zetten. Het CLAR-bestuur nam dit besluit, nadat de samen stellers van het project hun ontslag hadden inge diend. De aanleiding was de kritiek van het Vaticaan en behou dende bisschoppen op het pro ject. Met „Woord en Leven" wilde de CLAR herdenken dat 500 jaar geleden met de ontdekking door Columbus van Amerika de kerstening van dit gebied begon. Deze verliep meestal zeer geweld dadig en de initiatiefnemers hadden een andere visie op de bijbel willen presenteren. Het project, waaraan een tiental theologen en bijbeldeskundi gen, onder wie de Nederlan der Carlos Mesters, werkten, bood de Latijnsamerikaanse religieuzen een bijbelretraite aan voor de duur van vijf jaar. De religieuzen werden opgeroepen de bijbel te lezen uit het oogpunt van de armen en kritisch te staan tegenover het misbruik dat machtheb bers van de bijbel hebben ge maakt. Het Vaticaan verweet de sa menstellers, dat het project „een manier van lezen van de bijbel voorstelde die de tradi tie en het leiderschap in de kerk negeerde". Volgens het Vaticaan gingen de samen stellers uit van een „eenzijdi ge en beperkte" visie op de bijbel. Priester wijding In de Haagse Pastoor van Ars-kerk werd gisteren Louis Berger (rechts) tot priester gewijd. Berger was al vanaf 1985 diaken in deze parochiekerk. Nederlands Hervormd* Kerk Beroepen te Zwammerdam 'K.R. Cu perus te Oldemarkt-Paasloo; te Op- sterland-Noord mw.E.M. van der Weijde-Wisselaar te Elahuizen en Oudega (H.O.). Aangenomen naar Haamstede C. Haasnoot, kand. te Lisse, die bedankte voor Opijnen en Tuil; naar Broek in Waterland (toez.) (part-time) H.J. Ekker, wonende te Utrecht. Bedankt voor Genemuiden J.C. Schuurman te Rijssen. Aange nomen naar Streekgemeente Vrede- wold-Westerdeel B. Stigter, kandi daat te Warffum en kerkelijk werker te Leeuwarden. Gereformeerde Kerken Aangenomen naar Gramsbergen P. Ravensbergen te Wijnjewoude. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Beroepen te Musselkanaal-Valther- mond drs.E. Brink, kand. te Kampen. Bedankt voor De Bilt-Bilthoven C. Bijl te Zwolle-Centrum. Baptisten Gemeenten Beroepen te Veendam J.M. Zijlstra te Kampen. Gedenkteken - Burgemees ter E. van Thijn onthult donderdag 7 december aan de Amstel in Amsterdam een gedenkteken ter nage dachtenis aan de pupillen en verzorgers van het Neder- landsch-Israëlietisch Jon gensweeshuis die in 1943 in het vernietigingskamp Sobi- bor om het leven zijn ge bracht. BONN De Westduitse kerken pleiten in een ge meenschappelijke verkla ring ervoor op alle ni veaus respect voor het le ven te betonen en ten- denzen die het leven be dreigen, effectief te be strijden. In de verklaring rGócT 'is een vriend van het levenLnemen de vijf tien kerken stelling inza ke de technologische vooruitgang, genetische manipulatie en onderzoek met embryo's, de be scherming van het onge boren kind, de situatie van zieke en gehandicap te mensen alsmede eutha- De kerken willen met deze verklaring bijdragen aan een duurzame mentaliteitsveran dering'ten gunste van de be scherming van het leven en het leefmilieu, zo zei voorzit ter bisschop Martin Kruse van de Evangelische Kerk in Duitsland bij de presentatie in Bonn. Daarbij waren ook aan wezig mgr. Karl Lehmann, voorzitter van de Westduitse bisschoppenconferentie, en ds. Hans Beat Motel, voorzitter van de werkgemeenschap van kerken in de Bondsrepubliek. Kruse deed een beroep op de Westduitse politici milieube scherming in de grondwet op te nemen. Ook wees hij op de noodzaak het ongeboren le ven te beschermen. „In het openbare leven en in de poli tiek ~is de laatste tijd de in druk ontstaan dat dit een rooms-katholiek thema is, waarover de EKD zich niet durft uit te spreken. Deze verklaring zal hopelijk ertoe bijdragen dat dit beeld wordt gecorrigeerd." Over de technologische voor uitgang zegt de verklaring on der verwijzing naar het civiel gebruik van kernenergie dat deze „ernstige sociale, techni sche, ecologische, medische en militaire risico's" inhoudt. Kernenergie kan naar de hui dige stand van zaken uitslui tend als een overgangsoplos sing worden beschouwd. Als het totale energieverbruik niet mag stijgen, dan is de groei in de ontwikkelingslan den alleen mogelijk bij gelijk tijdige daling in de industrie landen, die 80 procent voor hun rekening nemen. De kerken behandelen ook de oorzaken van de ruim 200.000 abortussen per jaar in de Bondsrepubliek. De conflicten om een zwangerschap zijn haast altijd het gevolg van re latieproblemen. Dat gaat soms zo ver dat de vader de vrouw onder druk zet om tot een abortus over te gaan. Ook kunnen een gebrek aan steun door de familie en een be perkte zicht op de werkelijk heid bij de vrouw de angst versterkn dat ze er helemaal alleen voor komt te staan. „Daarom moet er naar wor den gestreefd dat het ongebo ren leven mét de vrouw en niet tegen de vrouw wordt be schermd." Het aantal mensen dat een abortus in de eerste drie maanden van de zwanger schap geoorloofd achten, is de laatste jaren steeds kleiner ge worden. Vooral dankzij de embryologie groeit het inzicht dat „elke abortus het doden van menselijk leven inhoudt". De kerken noemen het on aanvaardbaar dat 80 procent van alle abortussen op grond van een sociale indicatie wor den gepleegd. De huidige juri dische voorschriften worden niet voldoende tegen mis bruik beschermd. De grond wet verplicht de staat en de hele samenleving het mense lijk leven te beschermen en de ontwikkeling ervan te be vorderen. Uiterst kritisch schrijven de kerken over de gangbare eut hanasiepraktijk in ae Bonds republiek. Het is dringend noodzakelijk dat het mense lijk leven wordt beschermd tegen misdaden die begeleid worden door „volstrekt on verantwoorde en verwerpelij ke" kreten als „levenson waardig leven" en „ballast- existeren". Er zijn de laatste weer aanwij zingen voor het opkomen van een „ongeest" „Ieder mens, gezond of niet, met hoge of met geringe levensverwach tingen, produktief of een 'last' voor de gemeenschap, is en blijft een „beeld Gods". Al het andere moet als afgodendienst aan het vitale, krachtige en produktieve worden be schouwd." „Wie het schandaal van het grote aantal abortussen be strijdt, heeft ook geen vrede met de absurd hoge defensie uitgaven; wie embryo's in het laboratorium tegen experi menten voor het onderzoek wil beschermen, moet zich ook voor het leven van een ongeboren kind in de moeder schoot inzetten en omgekeerd; wie voor een schoner milieu strijdt, mag het aan solidari teit met het recht op leven van elk menselijk wezen ze ker niet ontbreken." De minitop van de presidenten Bush en Gorbatsjov had zich niet tegen een betere symbolische achtergrond kunnen afspelen dan het noodweer in het gebied van de Middelland se Zee, dat dit weekeinde de golven huizenhoog opjoeg. Het barre weer, dat de twee oorlogsschepen van de VS en de Sovjetunie op de rede van Malta verwoed deed rukken aan hun zware ankerkettingen en het vergaderschema volledig in de war stuurde, deed niet onder voor de stormachtige ont wikkelingen die zich tot op datzelfde moment afspeelden in Oost- en Midden-Europa. Er schuilt ook zeker de nodige symboliek in het feit dat de beide presidenten elkaar tenslot te niet aan boord van oorlogsbodems diep in de ogen hebben gekeken, maar aan boord van een vredig passagiersschip. Het resultaat van het overleg heeft in elk geval niet gele den onder het natuurgeweld. Het was een informele top bijeenkomst, zodat er geen formele overeenkomsten plechtig zijn ondertekend. Maar er zijn wel degelijk belangrijke af spraken gemaakt, in een ongekende sfeer van 'een man een man, een woord een woord'. Het was dat goede klimaat dat aan het einde van het overleg beide presidenten deed beslui ten de gebruikelijke afzonderlijke persconferenties te schrap pen en voor het eerst in de geschiedenis gezamenlijk de pers te woord te staan. De laatste beletselen om een definitieve streep te zetten on der de Koude Oorlog zijn nu vrijwel geslecht. „Gebruik van macht, wantrouwen en psychologische strijd zijn zaken uit het verleden. Wij beginnen aan een lange periode van vrede", zo verzekerde Gorbatsjov. En president Bush beaam de dat er „geen enkele twijfel over kan bestaan dat de om standigheden op dit moment totaal verschillen van die tij dens de dieptepunten van de Koude Oorlog". Op de rede van Malta hebben Bush en Gorbatsjov elkaar hun vertrouwen gegeven, zonder overigens de realiteit over het hoofd te zien, dat niet alle problemen nu al kunnen wor den opgelost. Over één onderwerp bleven ze ernstig van me ning verschillen: de beperking van de zeestrijdkrachten. Geen gering probleem, want zodra er afspraken worden ge maakt over vermindering van kernwapens, ontstaat de nei ging die wapenvermindering te land te compenseren op zee. De Sovjets zien in de Amerikaanse militaire vloot en meer in het bijzonder in de met kernwapens uitgeruste onderzeeërs, een grote dreiging en dringen al jaren aan op vermindering in een mate, die in de ogen van de Amerikanen echter one venredig groot is. DESONDANKS wijst alles erop dat de wereld dit weekein de aan een nieuw tijdperk is begonnen. Over een half jaar ontmoeten de beide presidenten elkaar al weer, maar dan op een formele, op de gebruikelijke wijze voorbereide topconfe rentie. De gang van zaken aan boord van de Maksim Gorki geeft ruim voldoende hoop dat de VS en de Sovjetunie dan een groot aantal zaken zullen kunnen afronden, waar dit weekeinde een degelijke basis voor is gelegd. Op last van de rechter moest het Catharinaziekenhuis in Eindhoven alsnog met spoed een dotter-operatie uitvoeren (opheffen van vaatvernauwing met behulp van een ballon netje) bij een 60-jarige patiënte die op een wachtlijst was ge plaatst. Dat is vorige week ook gebeurd, maar de problemen duren voort. De directie van het ziekenhuis heeft opnieuw besloten te stoppen met dotteren, omdat de ziekenfondsen na de uitspraak van de rechter niets meer van zich hebben laten horen over de financiële regeling van de zaak. WANT daar draait het allemaal om. Het ziekenhuis besloot enige tijd terug dat gedurende de rest van dit (begrotingsjaar I niet meer zou worden gedotterd. Sinds 1 januari zijn bij het I Eindhovense hartcentrum achthonderd ingrepen met vaat- I verwijdende ballonnetjes gepleegd. Dat zijn er driehonderd méér dan was overeengekomen met de verzekeraars. Voor j de driehonderd „extra" dotter-operaties ontving het zieken huis weliswaar verzekeringsgeld, maar slechts als voorschot op het budget van volgend jaar. De kosten van de extra dotter-behandelingen circa zes duizend gulden per behandeling moeten in 1990 dus el ders op de eigen begroting worden verhaald. Tenzij het aan tal dotter-operaties volgend jaar tot een onaanvaardbaar mi nimum wordt beperkt en de wachtlijst nog langer wordt. Hetgeen betekent dat andere ziekenhuisafdelingen, en dus andere patiënten, vermoedelijk het slachtoffer worden. Om dat proces niet uit de hand te laten lopen wilde het zieken huis voorlopig een streep onder de dotterij zetten. De Bossche rechtbankpresident heeft echter uitgesproken dat de medische zorgplicht voorrang heeft boven de financië- le afspraken tussen verzekeraars en hospitalen. Een patiënt die verzekeringspremie betaalt voor een pakket dat onder meer de kosten van een dotter-behandeling dekt, heeft recht op zo'n behandeling. En wel zodra de medische noodzaak is vastgesteld, en niet over enige maanden of als er een keer geld en ruimte is. De in het nauw gebrachte hartpatiënte die met succes het proces heeft aangespannen, vertegenwoordigt een grote groep nerveuze wachtlijstgevallen in het hele land. Het Eindhovense ziekenhuis is slechts een voorbeeld uit het tota le ziekenhuiswezen dat kampt met dreigende budgetover schrijdingen. Een interventie van de rechter zat er al enige tijd aan te komen. Ruim een week geleden heeft die rechter gesproken ten gunste van de wachtende patiënt. Ondanks de afwach tende houding van de ziekenfondsen blijft nu de vraag of de uitkomst van het dotter-geding de doodsteek betekent voor het systeem van budgetfinanciering. En daarmee in de woorden van een teleurgestelde ziekenfondsdirecteur voor het „enige systeem van kostenbeheersing in de gezond heidszorg dat de overheid heeft". De ziekenhuizen zouden er niet minder van worden, want de rechter heeft bepaald dat in het Eindhovense geval het plaatselijke ziekenfonds de operatie moet betalen. De verze keraars echter vrezen een terugkeer naar de oude situatie, waarin specialisten tegen de klippen op opereerden en de verzekeraars achteraf de declaraties mochten betalen. DiE praktijk heeft mede geleid tot een explosieve groei van de kosten van de gezondheidszorg. De budgetfinanciering gebaseerd op afspraken vooraf over toegestane aantallen medische handelingen was bedoeld om daaraan paal en perk te stellen. Het ziet er naar uit dat het dotter-geding in derdaad de ondergang inluidt van de ziekenhuis-wachtlijst. Als in één geval een spoedoperatie wordt afgedwongen, kan bij een volgende, gelijksoortige gelegenheid geen „neen" worden verkocht. De verzekeraars overwegen dan ook, al of niet met behulp van de directie van het Eindhovense ziekenhuis, hoger beroep aan te tekenen. En voorlopig nemen de ziekenfond sen een afwachtende houding aan. Het is vanuit hun stand punt bezien begrijpelijk, zoals de gang van de Eindhovense hartpatiënte naar de rechter ook alleszins begrijpelijk en res pectabel is. Maar uiteindelijk hoort niet de rechter, maar de politiek het eindoordeel te vellen over de vraag naar de be taalbare grenzen van de medische zorgplicht. Want om die vraag gaat het. En het antwoord daarop mag nu niet langer meer op zich laten wachten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2