Menselijke zelfbeschikking dient
in ethiek voorop te staan
fozitióQ, Qoi&wi/ti
.ss,
kerk
wereld
PROF. KUITERT IN AFSCHEIDSREDE:
Samen op Weg-gemeenten
kunnen stap je verder
Oekraiens-katholieken gesterkt in eigen zelfstandigheid
Strafrechtdocenl
kritiseert acties i
kaalplukteams'
v
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
fceidóaOowiant
donderdag 30 november 1989
pagl
Vermogen van Vaticaanse bank 7,5 miljard gulden
VATICAANSTAD Het vermogen van
de bank van het Vaticaan, het Instituut
voor religieuze werken IOR, bedraagt 5
biljoen lire (ongeveer 7,5 miljard gul
den). Het meeste daarvan is belegd in
buitenlandse waardepapieren en in vijf
banken, waaronder de 'Ambroveneto'.
Dat zegt Angelo Caloja, sinds juli voor
zitter van de raad van toezicht van het
IOR, in een interview met de Italiaanse
editie van het Amerikaanse maandblad
'Fortune'. Hij kondigt aan dat de bank
een einde wil maken aan de geheimzin
nigheid en de gelovigen een duidelijker
beeld wil geven van zijn taak binnen de
kerkelijke gemeenschap.
Caloja zegt met nadruk dat de 7,5 miljard
gulden geen bezit van het Vaticaan zijn.
Het IOR is geen instelling van de Curie,
maar wikkelt de financiële transacties af
van de verschillende Curieorganen. Het
Vaticaan heeft zijn vermogen, dat wordt
beheerd door de Vaticaanse prefectuur
voor de economische aangelegenheden,
vooral belegd in onroerend goed in
Rome, Parijs en Londen.
De vroegere directeur van het IOR,
aartsbisschop Paul Marcinkus, zal bin
nenkort definitief vertrekken. Hij trad
in maart dit jaar af nadat hij in opspraak
was geraakt wegens mogelijke betrok
kenheid bij frauduleuze praktijken die
tot de ondergang leidden van de Banco
Ambrosiano, de grootste particuliere
bank in Italië. Het college van kardina
len dat toezicht houdt op de financiële
zaken van het Vaticaan, had Marcinkus
gevraagd voorlopig aan te blijven tot een
nieuwe directie was ingewerkt.
Je moet leven, niet
enkel bestaan.
„Gedrag priesters
met relatie
vaak onbehoorlijk"
AMSTERDAM Priesters
met een relatie gedragen zich
vaak onbehoorlijk. Dit con
cludeert de Zwolse maat
schappelijk werkster Tineke
Ferwerda in het vandaag
verschenen boekje 'Zuster
Philothea, ziet gij nog niets
komen...? Hoe vrouwen een
relatie met een priester bele
ven'. Op basis van een en
quête onder 23 (ex-)vriendin-
nen van priesters maakte zij
vorig jaar in een scriptie
voor het eerst melding van
dit vraagstuk.
Priesters maken vrouwen te
gen haar wil zwanger, houden
er meer dan één of meer
vriendinnen op na of laten de
vriendin uiteindelijk alleen
achter. „Als S. (die tegelijker
tijd drie vriendinnen had)
zich wil troosten met de ge
dachte dat hij op deze wijze
voor meerderen veel heeft be
tekend, dan mag hij ook we
ten dat het hun pijn, verdriet,
teleurstelling en eenzaamheid
heeft bezorgd."
Op de vraag hoe de 23 vrou
wen hun relatie beleefden,
werd 13 keer 'gelukkig' ge
antwoord, 10 keer 'frustre
rend', 8 keer 'pijnlijk', 'bevre
digend' en 'deels gelukkig' en
7 keer 'helpend naar de an
der'.
Er werden tien relaties afge
broken. Van de 23 relaties
hadden 9 vrouwen ervaren
dat hun priestervriend soms
gelijktijdig met andere vrou
wen het bed deelde, 2 weten
hpt niet.
AMSTERDAM Als de
ethiek niet kiest voor de
zelfbeschikking van de
mens, heft ze zichzelf als
wetenschappelijke disci
pline op. Met dit pleidooi
voor de autonomie (zelf
beschikking) heeft prof.
dr. H.M. Kuitert gisteren
afscheid genomen als
hoogleraar ethiek en in
leiding dogmatiek aan de
theologische faculteit van
de Vrije Universiteit te
Amsterdam.
De 65-jarige hoogleraar legde
in zijn laatste college uit dat
de mens zelf zijn handelen be
paalt. Autonomie is volgens
hem hetzelfde als vrijheid en
houdt in dat „mensen geen
dingen zijn, hun handelingen
niet als dingen verklaard
kunnen worden en dus niet
tot oorzaken te herleiden
zijn".
Kuitert ging in zijn toespraak
het „christelijk misverstand
omtrent autonomie" te lijf.
Voor veel christenen is auto
nomie uit den boze omdat dit
inhoudt dat de mensen zich
zelf tot norm stellen en zo
vergeten dat zij geroepen zijn
God te gehoorzamen. Deze ge-
dachtengang is volgens Kui
tert op logische en theologi
sche gronden onhoudbaar.
Autonomie of zelfbepaling
vooronderstelt niet een we
reld zonder God, maar een
mens die zichzelf in vrijheid
bepaalt. Het begrip staat niet
tegenover God, maar tegen
over oorzaken van binnenuit
of buitenaf: „Ik bepaal mijzelf
in plaats van dat ik bepaald
word". Dat is volgens de
scheidende hoogleraar geens
zins strijdig met het christelijk
geloof.
Autonomie en de gehoor
zaamheid aan God kunnen al
leen met elkaar in strijd ko
men als christenen ervan uit
gaan dat God zijn gebod op
autoritaire en bovenmenselij
ke wijze openbaart. „Maar zo
lang dat niet zo is - het zou
slechte theologie zijn om er
van uit te gaan - is voor het
luisteren naar Gods gebod eert
autonome, zichzelf bepalende,
vrije mens nodig".
Kuitert stelde de gerefor
meerden onder zijn gehoor
bovendien gerust met de me
dedeling dat het „ongerefor-
meerde" woord zelfbepaling
de spil vormde van het boek
'Gereformeerde ethiek' van
zijn voorganger W. Geesink.
Zedelijk leven was volgens
deze hoogleraar slechts zede
lijk als het geleid wordt door
zelfbepaling. Geesink voegde
er wel haastig aan toe dat hij
hier doelde op de zelfbepaling
van de „wedergeboren mens".
Autonomie een plaats in de
ethiek geven, heeft volgens
Kuitert wel een prijs, maar
deze is aanzienlijk lager dan
de prijs van de weigering om
dit te doen. Het leidt onder
meer tot het verlies van een
heid van denken en handelen
op het morele vlak. Dit hoeft
echter geenszins het „bank
roet van de moraal" tot ge
volg te hebben.
Autonomie brengt immers
„een alles doordringend mo
reel principe" met zich mee,
aldus Kuitert. „In rond Hol
lands: iemands overtuigingen,
hetzij godsdienstig, hetzij mo
reel, respecteren. Autonomie
wettigt met andere woorden
het principe van handelings
vrijheid: mensen mogen niet
belemmerd worden volgens
eigen overtuiging te hande
len".
Nu de wereld een mondiale
gemeenschap is geworden,
moet Kuitert niks hebben van
de zogenoemde deugden-
ethiek. „Ik zie geen heil in
een ethiek die terug wil naar
de ethiek van de regio, naar
wat een beperkte groep goed
vindt voor een mens". De
ethicus pleitte daarentegen
voor een regelethiek met een
beperkt karakter. De Tien
Geboden zijn daar een voor
beeld van. „Met deze magere
theorie van wat goed is voor
mensen, hebben hele culturen
kunnen overleven. In feite is
het een optelsom van natuur
lijke rechten".
Met een dergelijke „restrictie
ve, Tien Geboden-achtige mo
raal" kan Kuitert in deze tijd
wel uit de voeten. „De ethiek
moet veel bescheidener tegen
over de moraal staan. Theolo
gie maakt geen godsdienst,
ethiek maakt geen moraal.
Ethiek kan beter geen bouw
werkjes meer maken, maar
Dr. H.M. Kuitert
een tent spannen waarin mo
reel beraad kan plaats heb
ben".
Kuitert, sinds 1967 hoogleraar
aan de VU, kwam in die hoe
danigheid in de jaren '70
meermalen in aanvaring met
de synode van de Gerefor
meerde Kerken in Nederland.
Tot een officiële veroordeling
van zijn destijds omstreden
visie op het gezag van de bij
bel, de schepping, de zonde
val, de goddelijke openbaring
en andere zaken is het echter
nooit gekomen.
Peres
ingestort
WARSCHAU De Is
raëlische vice-premier
Shimon Peres is gister
avond ingestort tijdens
een ontvangst die te zij
ner ere was georgani
seerd in de Poolse
hoofdstad Warschau.
De bewindsman zou
problemen hebben met
de bloedsomloop, het
geen te wijten is aan te
veel inspanning. Peres
onderging in het voor
jaar een prostaatopera
tie en bracht onlangs
nog twee weken door in
een ziekenhuis wegens
een zware infectie. De
66-jarige voorzitter van
de Israëlische Arbei
derspartij bracht de af
gelopen dagen een offi
cieel bezoek aan Polen.
Volgens de Israëlische
radio raakte hij voor
slechts korte tijd bewus
teloos, maar besloot
men hem toch voor
controle naar het zie
kenhuis te brengen.
gistermiddag een be
zoek aan het vernieti
gingskamp Auschwitz
waar hij een krans legde
aan de voet van de exe
cutiemuur in het kamp.
Hij pleiite voor een snel
vertrek van het Carmeli-
tessenklooster uit
Auschwitz.
FOTO: AP
LUNTEREN Het komt niet
zovaak voor: een applaus in
een gecombineerde synode
van hervormden en gerefor
meerden voor Samen op Weg
(SoW), maar gisteren was het
zover. Na meer dan tien jaar
praten kon eindelijk een be
sluit worden genomen over
het beheer van geld en goed
van Samen op Weg-gemeen-
ten. En dat unanieme besluit
was een applaus waard, von
den de gereformeerde en her
vormde synodeleden die(voor
één dag bijelkaar waren in
het gereformeerde vergade
roord „De Blije Werelt" in
Lunteren.
Het besluit heeft zo lang op
zich laten wachten omdat ook
in de kerk kwesties van geld
en bezit „gevoelig" liggen.
Maar ook omdat in de beide
tradities op verschillende wij
ze vorm wordt gegeven aan
het beheer. In de hervormde
traditie ligt het beheer over
geld en goederen in handen
van de kerkvoogdij, die vrij
zelfstandig kan handelen. Er
zijn ook nog hervormde ge
meenten waarbij de kerk
voogdij zelfstandig is. Bij de
gereformeerden is de commis
sie van beheer een adviesor
gaan van de kerkeraad.
Een ander verschilpunt is dat
van het toezicht. De gerefor
meerde traditie legt de na
druk op het volledig kerk-zijn
van de plaatselijke gemeente
en haar autonomie (vandaar
de „Gereformeerde Kerkén")
en de hervormden hebben
een iets meer getrapte op
bouw van het kerkenverband:
één Hervormde Kerk met ge
meenten en tussen de plaatse
lijke gemeenten en dat van de
landelijke kerk is een provin
ciaal tussenniveau met be
voegdheden op divers terrein,
ook geld en goed betreffend.
Na diverse voorstellen en po
gingen tot compromissen, is er
een voorstel uitgerold dat van
beide tradities een „offer"
vraagt: sommige hervormde
gemeenten zullen moeten
wennen aan de eenheid van
bestuur en beheer en de gere
formeerden zullen een pro
vinciaal „college van advies"
moeten accepteren die in actie
komt bijvoorbeeld als ge
meenten, die ook in financieel
opzicht alles samen zijn gaan
doen, kerkelijk geld of goed
willen „vervreemden".
Ds. W. Klouwen uit Joure liet
merken dat Samen op Weg-
gemeenten erg gelukkig zijn
met het besluit: eindelijk kun
nen gefedereerde gemeenten
zich houden aan door de sy
noden aanvaarde richtlijnen,
kan wildgroei op dit gebied
worden voorkomen en kan de
kerkelijke samenwerking ook
op het terrein van het beheer
worden verstevigd.
Hij had ook nog een wens: zo
snel mogelijk hervormd-gere-
formeerde eenheid in de trak
tementen voor de predikan
ten. Een gefedereerde ge
meente is momenteel finan
cieel beter af met een jonge
gereformeerde predikant; die
is goedkoper en dat is een on
gewenste situatie.
De synoden konden geen
unanimiteit opbrengen bij ^en
ander agendapunt, de kwestie
van attestaties (de „bewijzen"
van het kerkelijk lidmaat
schap). Met acht stemmen te
gen (van de zijde van Gere
formeerde Bonders in de her
vormde synode) werd een re
geling aanvaard waardoor
hervormde en gereformeerde
kerkleden „vrij" kunnen
overgaan.
Dat is een consequentie van
het in „staat van hereniging"
en zijn, vond de synode. Het
elkaar de meetlat van het ge
loof aanleggen kan niet meer.
Het bezwaar van de Bonders
was dat de regeling voor de
hele kerk geldt. En, zoals be
kend, moeten veel Bondsge-
meenten niets van de hereni
ging met de gereformeerden
(die in hun ogen de vrijzin
nigheid toelaten) en dus heb
ben ze ook geen behoefte aan
„vrij grensverkeer".
Er werd echter opgemerkt dat
de (pastorale) verantwoorde
lijkheid van de ontvangende
kerk ook gaat gelden voor het
nieuwbakken lid, inclusief de
mogelijkheid tot opzicht
(tucht).
Er werd naar aanleiding van
de attestatie-kwestie nog een
motie aangenomen waarin het
gebruik van de kerkelijke lid-
maatschapsbewijzen (inclusief
doopbewijzen) nogeens na
drukkelijk wordt beperkt
voor kerkelijk gebruik. Attes
taties mogen nimmer worden
gebruikt ten behoeve van bij
voorbeeld niet-jood verklarin
gen, aldus de synode.
LVOV - De ongeveer 150 000
demonstranten die afgelopen
weekeinde bezit namen van
.de straten van de stad Lvov
droegen portretten van de
paus en geelblauwe nationale
Oekrainse vlaggen met zich
mee. Religie en nationale
identiteit zijn nergens in de
Sovjetunie zo hecht met el
kaar verbonden als hier, in
het vroegere Poolse gebied
dat wij gemeenlijk met West-
Oekraïne aanduiden. In 1939
annexeerden de Sovjets deze
streek op basis van het Molo-
tov-Von Ribbentrop-pakt. Dit
betekende dat de lokale ka
tholieken van de zogenaamde
geünieerde Kerk, die sinds de
Unie van Brest in 1596 Rome
erkent maar vasthoudt aan de
Byzantijnse riten in de ere
dienst, nu weer direct te ma
ken kregen met de Russisch-
Orthodoxe kerk van Moskou.
Dat kon niet goed gaan, ge
zien het sterk nationalistische
karakter van de geünieerde
kerk. Stalin kwam al snel met
de niet geheel onterechte be
schuldiging dat men juist in
het Westoekraiense ernstig
met de nazi's had gecollabo
reerd, en een door Moskou
volledig geënsceneerde syno
de deed in 1946 de rest: met
unanieme stemmen werd de
Oekraiens-katholieke kerk
daar geliquideerd. Zeker vier
duizend kerken werden er ge
sloten of door Moskou overge
nomen, de naar schatting
drieduizend priesters werden
gevangen gezet, verbannen of
zelfs gedood.
Sindsdien heeft de Oekraiens-
kaholieke kerk constant ver
volgingen te verduren gehad.
De ongeveer vier miljoen
Westoekraiense gelovigen
vertikten het namelijk om
zich naar de kerk van Mos
kou te schikken en gingen on
dergronds. Diensten werden
heimelijk op zolder of op een
open plek in het bos gehou
den. Van Rome kreeg men
openlijke steun, en dat heeft
de Vaticaans-Sovjetrussische
verhoudingen gedurende de
laatste veertig jaar nog veel
slechter gemaakt dan ze al
waren vanwege de atheïsti
sche campagnes die sinds Sta
lin elke geloofsbelijding in de
USSR bedreigden. Het Vati
caan bood bovendien onder
dak en status aan de leiders in
ballingschap van zowel de
Oekraiense als de Litouwse
Katholieke Kerk. Geen won
der dat een verzoek van de
paus, gedaan in 1984, om Li
touwen te mogen bezoeken
meteen de prullemand in
ging-
Anders lagen de kaarten vo
rig jaar, toen de Russisch-Or-
thodoxe kerk met veel praal
de duizendjarige kerstening
van 'het Russische Rijk her
dacht. Een gelegenheid die
Gorbatsjov aangreep om een
openlijke verzoening met de
kerk van Moskou af te kondi
gen en het actieve geloofsbe-
lijden uit de sfeer van de mar
xistische verdachtmakingen
te halen. Gorbatsjov bena
drukte dat kerk en staat in de
USSR van elkaar gescheiden
zijn. Voor de onderdrukte
Uniaten betekende dit alles
weinig soelaas: immers, de or
thodoxe kerkvaderen die nu
zo werden gefêteerd waren
hun felste tegenstanders en
nu het Kremlin zo nadrukke
lijk de handen van kerkelijke
aangelegenheden aftrok bete
kende dat in feite dat een mo
gelijke corrigerende invloed
van de perestrojka op het lot
van de Uniaten praktisch on
mogelijk was geworden. Het
was nu de beurt aan de paus
van Rome om te weigeren
naar Moskou te komen zolang
de kwestie van de Oekraiens-
katholieke kerk in de weste
lijke Oekraïne niet geregeld
was.
Inmiddels hebben de politieke
ontwikkelingen aan deze
touwtrekkerij zo goed als een
eind gemaakt. Het Kremlin
heeft ingezien dat de voortdu
rende demonstraties in Lvov
en wijde omstreken niet meer
de kop in te drukken zijn en
vice-minister van Buitenland
se Zaken Adamisjin kondigde
onlangs aan, dat een nieuwe
wet op de godsdienstvrijheid,
die nog in de maak is en waar
het parlement nog zijn goed
keuring aan moet hechten,
het de Uniaten waarschijnlijk
over een half jaar mogelijk zal
maken om zich officieel te la
ten registreren.
Op deze aankondiging hebben
de Uniaten hun schuilkelders
verlaten. De plaatselijke auto
riteiten treden al niet meer op
tegen uniate erediensten die
al in een kleine veertig West-
oekrainse kerken, die officieel
nog in het bezit van de Rus-
sisch-orthodoxe kerk zijn,
worden gehouden. Sinds eind
oktober is zelfs een van de be
langrijkste kerken van Lvov
door de bovengronds geko
men Oekraiense katholieken
overgenomen: zingend en bid
dend houdt men daar sinds
dien dag en nacht de wacht
om te voorkomen dat de or
thodoxen het gebouw weer te
rugvorderen.
Dit voorschot op wat onge
twijfeld komen gaat is uiter
aard in orthodoxe kringen op
groot verzet gestuit. Een Vati
caanse delegatie, die naar
Moskou zou komen om een
week lang in constructive
sfeer het probleem te bespre
ken, werd kribbig afgezegd.
Al ging Gorbatsjov naar de
paus, daar had de Kerk van
Moskou, sinds vorig jaar in
zijn zelfstandigheid hersteld,
geen boodschap aan.
Maar zo gaat het in de Sovjet
praktijk natuurlijk niet. Gor
batsjov gaat niet naar de paus
om bekeerd te worden, hij wil
daar zaken doen om de rust in
de randgewesten zeker te stel
len. Hoe hij 'de dwarsliggende
orthodoxe kerkvaderen heeft
laten bewerken weten we
niet, maar uiteindelijk kwam
er, een dag voordat Gorbats
jov naar Italië afreisde, wel
een verklaring van aartsbis
schop Kiril van Smolensk en
Kaliningrad, die zei: ik geloof
dat de Oekraiense katholie
ken via de weg van de dialoog
hun godsdienstige rechten
kunnen herkrijgen en dat alle
technische problemen tegelij
kertijd kunnen worden opge
lost. Technische problemen
staat voor kerkgebouwen en
andere bezittingen, die sinds
1946 in handen van de kerk
van Moskou zijn.
Met dit statement van een be
langrijke orthodoxe kerkva
der gewapend zal Gorbatsjov
gemakkelijk zijn Poolse ge
sprekspartner in het Vaticaan
ervan kunnen overtuigen dat
de metropoliet van Moskou en
de zijnen als het er op aan
komt de tekenen des tijds net
zo goed begrijpen als het pere
strojkateam in het Kremlin
dat doet. En dat Zijne Heilig
heid de paus (die term wordt
nu ook zonder terughoudend
heid in de communistische
pers gebruikt) er dus goed aan
doet zijn kudde in Lvov en
omstreken er op te wijzen, dat
een herleving van het Oek-
raiens nationalisme allerminst
in het belang van de pere
strojka is.
ALEXANDER MÜNNING-
HOF
Defensie-inspanning
ONDER invloed van de snelle veranderingen in Oost-}
pa is het vrijwel onvermijdelijk dat ook in het Westeniri
ken van meer ontspannen denken worden gegevenn
Amerikaanse minister van defensie Cheney, zondag nf1
Den Haag, had vorige week al bekend gemaakt een strel*1
willen halen door maar liefst 180 miljard defensiedr
voor de komende zes jaar. Zijn Nederlandse PvdA-ccP
Ter Beek had bij zijn aantreden zijn mensen nog meege^
dat eerst maar eens moest worden afgewacht wat de be,€
kingen met het Oostblok in Wenen zouden oplevereif<
sprak in de lijn van het regeerakkoord dat deze weefc-
eens door de nieuwe CDA-fractievoorzitter Brinkman i
onderstreept. Maar in zijn antwoord aan de Kamer zl
Lubbers gisteren dan toch voor een verrassing.
De premier zei niet te willen uitsluiten dat al begin vol
jaar duidelijk wordt dat er op Defensie verdergaande H
nigingen mogelijk zijn dan in het regeerakkoord waren I
sproken. Dit kan al van invloed zijn op de begroting!
1991. Uiteraard laat ook Lubbers zo'n ontwikkeling afha
lijk zijn van de voortgang in Wenen, maar toch was
nieuwe opstelling - na de oproep hiertoe van PvdA-fra
voorzitter Wöltgens - opmerkelijk genoeg.
Nu zullen successen bij de onderhandelingen in Wk
over vermindering van de conventionele strijdkracht!
Europa niet direct tot een scherpe verlaging van de defJ
lasten leiden, ook al niet omdat de Europese NAVO-par|
rekening moeten houden met een vermindering va|
Amerikaanse troepensterkte in Europa. Sinds de kwestij
de kruisraketten hoedt Nederland zich ervoor in NAVO,
band uit de pas te lopen; de verplichtingen jegens de boifo
noten worden nagekomen. Het bewijs van de stelling dffi
leen een sterk NAVO-bondgenootschap het Warschau»
tot onderhandelingen kan dwingen is voor minister Vanc
Broek van buitenlandse zaken een reden te meer om aair
beleid vast te houden.
t
De vraag is echter hoelang dat stand zal houden. Nog*
lang geleden overheerste de vrees dat nucleaire ontv?
ningsakkoorden het overwicht van het Oostblok in conÊ
tionele bewapening slechts zouden accentueren. Nu kui1
in de zich snel veranderende situatie de posities anders,
mistischer worden beoordeeld. Daartoe geeft ook aanlei*
de conclusie van een inmiddels door het Pentagon bevesi1
geheime studie, dat de kracht van het Warschau Pact€
het Westen jarenlang is overschat. Zonder de mili*
kracht van het Oostblok te onderschatten, geeft deze sl
toch de mogelijkheid iets vrijer adem te halen.
il
BlNNEN het Warschau Pact zijn zeer onzekere situ*
ontstaan. Verdere ontwikkelingen zijn ook niet te vooi^
Noodgedwongen moet ook het Warschau Pact defensiege^
overhevelen naar de versterking van de economie. Da<i
mag de hoop worden gekoesterd dat in de loop van volfi
jaar ook in West-Europa een deel van de defensie-inspaif
gen kan worden besteed aan een onderbouwing van de yj3
op een andere manier, bijvoorbeeld door de versterking^
de democratische basis in Oost-Europa.
n
TILBURG Vanuit juri-
disch-wetenschappelijke hoek
is sceptisch gereageerd op on
langs verstrekte cijfers van de
zogenaamde „kaalplukteams"
van de politie. Volgens mr. D.
van der Landen, die mede de
inzet van de kaalplukteams
onderzocht heeft, „lost het
middel de kwaal niet op".
Tijdens een bijeenkomst aan
de Tilburgse Universiteit zei
Van der Landen dat de crimi
naliteit niet is te bestrijden
door de sancties te verhogen,
maar zou de pakkans groter
moeten worden. Ook waar
schuwde hij voor ongewenste
neveneffecten. „Als hun winst
wordt afgeroomd, zullen (gro
te) criminelen dat compense
ren. Gokkoningen zullen hun
courtage verhogen; drugshan
delaren zullen verdovende
middelen meer versnijden,
met ook nadelige gevolgen
voor de volksgezondheid. Bo
vendien zullen criminelen an
dere markten aanboren", al
dus Van der Landen.
Volgens hem zal de kleine
fraudeur het bezuren, maar
blijft de grote misdadiger bui
ten schot. „Als straks blijkt dat
ook het aanpakken van de
vermogens niet helpt, zal om
nog zwaardere straffen wor
den geroepen. Dat is een weg
zonder einde. Grote boeven
zullen niet berooid achter de
tralies komen. Pas als de zaak
in crimineel opzicht totaal uit
de hand is gelopen, zou je zul
ke maatregelen moeten ne
men. Zo ver is het nog niet".
Hij bepleit de aanpak met de
huidige wettelijke middelen,
„maar wel met meer financië
le deskundigheid bij de politie
en sowieso meer politie".
Het hoofd Bureau Financiële
Ondersteuning Eindhoven, A.
van der Toorn, heeft er meer
vertrouwen in dat de crimina
liteit met succes kan worden
bestreden als de boeven in
hun portemonnee worden ge
raakt. Hij pleitte met name
voor meer strafrechtelijke mo
gelijkheden. Nu zijn die nog
volstrekt ontoereikend,
voorbeeld doordat in de n
te gevallen het bewijs niel
te leveren dat een bepi
som geld verkregen is doo
plegen van een bepaald s
baar feit.
Ook het feit dat crimineel:
mogen vaak op ander^
naam staat, vereenvoudig
zaak er volgens hem nie'
Van der Tporn brak eenl
voor verruiming van de ni
lijkheden tot informatie
wisseling tussen verschillt
instanties. „De wet besi?
ming persoonsregistratie i
dit in de weg", aldus Van,
Toorn.
Vijftien miljoen
Gisteren werd bekend da!
experimentele „kaaljj
teams" van de politie
april vijftien miljoen guj
hebben afgepakt van erin
len. In de regio Eindhl
was de buit tot nu toej
grootst: hier haalde de pt
voor negen miljoen gulden
geld en goederen binnen.
De rechter moet echter i
een oordeel uitspreken off
deel hiervan ook daadwq
lijk in beslag kan wordefj
nomen. Maar voorlichte!
van Zanten van de politt
Eindhoven is in elk geval
erg tevreden over het ex
ment. „Als je een kostep-
nanalyse maakt, is het ex
ment zeer de moeite wa
aldus Van Zanten. De
plukteams" verdienen zie
volgens hem gemakkelijk
rug. j
Behalve in Eindhoven zij
teams, die officieel aangei
worden met de naam Bur
Financiële Onderstel
(BFO's), ook actief in Am
Enschede, Rijnmond,
warden en Dordrecht. He
periment duurt officieel
jaar. De teams richten
vooral op georganiseerde
daad, grote fraudezaken,
titutie en drugshandel.
- Eet niet te vet
- Doe wat meer
Rook niet te veel
