Verdeelde reacties
>p herenigingsplan
T
S 0\M
iiibanon aan vooravond
gruwelijk bloedbad"
sn
fflR krijgt ronde-tafel conferentie
pppr-HC
Burgerforum houdt Praag onder druk
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Noodhulp Rode Kruis
aan noorden Etiopië
Witte tafel
^ITENLAND
Giidac Gomotii
WOENSDAG 29 NOVEMBER 1989 PAGINA 5
«urnalist vrij
«1 Libanese cel
e.
'rd HAAG De Nederlandse
Wist Charles van der Leeuw,
3eib 28 september in Bayrut werd
0nfesteerd op verdenking van
'j^zit, spionage en het negeren
steen uitwijzingsbevel, is giste-
'8 op vrije voeten gesteld. Van
'k'Leeuw zou inmiddels buiten
s bon zijn en binnen enkele da-
^rcin Nederland aankomen. De
en»rlandse Vereniging van Jour
een had eerder geprotesteerd
de arrestatie, omdat de echte
daarvoor de kritische be-
;eving van Van der Leeuw
'de christelijke generaal Mi-
na|Aoun zou zijn.
Solar Max brandt
op in dampkring
WASHINGTON De negen jaar gele
den gelanceerde Amerikaanse sonde So
lar Max valt terug naar de aarde. Rond 2
december zal de sonde de dampkring in
schieten om daar grotendeels te verbran
den. Verwacht wordt dat alleen enkele
stukken van zo'n twee kilo en één stuk
van rond 45 kilo de aarde zullen raken,
aldus het Amerikaanse ruimtevaartbu
reau NASA. De sonde kan neerkomen in
een band om de aarde die ligt tussen 28
graden noorder- en 28 graden zuider
breedte. In die band liggen onder meer
het zuidelijke deel van de VS en delen
van Afrika, Australië en Midden- en
Zuid-Amerika. Bijna tachig procent van
dat gebied bestaat echter uit zee.
Moskou waarschuwt
Baltische staten
ROME De Sovjetunie zal niet toestaan
dat de Baltische staten de drastische politie
ke hervormingen kopiëren die in Oost-Eu
ropa aan de gang zijn. Dit heeft een naaste
medewerker van Sovjetleider Gorbatsjov
verklaard. De hervormingen die zich in de
Sovjetunie afspelen, zullen leiden tot grote
re autonomie voor de vijftien republieken,
zo zei Vadim Zagladin aan de vooravond
van Gorbatsjovs bezoek aan Italië, dat van
daag is begonnen. Maar hij wilde geen ver
gelijking trekken tussen Estland, Letland
en Litouwen enerzijds en anderzijds Polen,
de DDR en Tsjechoslowakije, waar de lei
dende rol van de communisten verleden
tijd is.
Amerikaan koopt
dodenmasker Lenin
LONDEN Een Amerikaan heeft op
een veiling van het Londense veiling
huis Phillips 6.600 pond (ongeveer
22.000 gulden) neergeteld voor een do
denmasker van Lenin, de vader van de
Russische Revolutie en de stichter van
de Sovjetunie. De koper wenst anoniem
te blijven. Het masker is waarschijnlijk
vervaardigd door de beeldhouwer Ser
gei Merkoerov, vlak nadat de 53-jarige
Lenin op 21 januari 1924 de laatste
adem had uitgeblazen. Bekend was dat
dit eerste dodenmasker van Lenin aan
een bevriende sympathisant van de
Russische Revolutie in het Westen was
gegeven. Diens nakomelingen hebben
het masker ter veiling aangeboden.
Vrouwen en kinderen dood
door legerterreur in Peru
LONDEN In Peru voert het leger een „terreur tegen
terreur"-strategie waarbij vooral vrouwen en kinderen
het moeten ontgelden. Martelingen, moorden en ver
krachtingen zijn de handelsmerken van het leger gewor
den, aldus de mensenrechtenorganisatie Amnesty Interna
tional. De afgelopen zeven jaar zijn meer dan drieduizend
mensen „verdwenen" nadat zij in hechtenis ziin genomen,
aldus Amnesty in een rapport over Peru. Zeker driedui
zend anderen zijn gedood bij individuele of massale execu
ties. In zijn strijd tegen de maoïstische verzetsbeweging
„Lichtend Pad" past het leger dezelfde terreur toe als het
verzet. Dat voert in „bevrijde gebieden" regelmatig bloe
dige zuiveringen uit, waarbij burgers, onder wie kinderen,
na een nepproces in het openbaar worden geëxecuteerd.
Hierdoor is de burgerbevolking tussen twee vuren ge
raakt: de terreur van het verzet en de contra-terreur van
het leger, aldus Amnesty.
fvolg van de voorpagina)
"ÏN/WASHINGTON
kl door de Westduitse
r^lskanselier Helmut
?nil opgestelde plan van
punten voor de here-
s ng van de beide Duits
gelen heeft verdeelde
j^ties losgemaakt. In de
pR is de zienswijze van
inil van de hand gewe
st, In eigen land kreeg
isfl de steun van de opo-
r ,-partij SPD.
ds
Oostduitse partijleider
i Krenz zei gisteren voor
Ifestduitse televisie dat de
^iing van een confederatie
bl. de Bondsrepubliek „be-
1 ikbaar" is, maar dat voor
dat dat er twee „soeverei-
^piafhankelijke staten" blij-
c- bestaan. Hereniging van
1 puitslanden staat volgens
.iz „niet op de agenda".
cl£(e Groenen na hebben alle
■Jjen in de Bondsdag, het
.Tduitse parlement, zich ak-
„aj verklaard met het stre-
Volgens Egon Krenz staat de
hereniging van de beide Duits-
landen niet op de agenda.
ven van de regering, om via
tien stappen te komen tot een
hereniging met de DDR. Vol
gens het plan, dat bondskanse
lier Kohl gisteren presenteer
de, moet eerst worden gewerkt
aan de totstandkoming van
een confëderatie, een verre
gaande samenwerking tussen
de beide staten. Die confedera
tie moet vervolgens uitmon
den in een federatie, de vor
ming van een staat uit een
aantal deelstaten, overeen
komstig de structuur van de
huidige Bondsrepubliek.
De Verenigde Staten beschou
wen het door Kohl opgestelde
plan als „logische" stap. „Hij
heeft gereageerd op de diepste
wensen van zijn volk tot Duit
se eenheid, een doel dat de VS
en de Bondsrepubliek al lange
tijd delen", aldus een woord
voerster in Washington. „Het
vormt geen reden tot bezorgd
heid dat de bondskanselier zijn
visie op de toekomst van
Duitsland heeft gegeven".
In Brussel verklaarde de se
cretaris-generaal van de
NAVO, Manfred Wórner dat
de benadering, zoals de bonds
kanselier die heeft uiteenge
zet, in overeenstemming is
met de doelstelling om in Eu
ropa een situatie van vrede te
krijgen, waarin het Duitse
volk zijn eenheid herkrijgt
een eigen en
recht.
In Moskou is afwijzend gerea
geerd. Duitslandexpert Nikolaj
Portugalov van het centraal
comité zei dat het plan van
Kohl, althans op dit moment,
te ver gaat.
Bij de EG in Brussel heeft het
plan van Kohl een paar zorg
vuldig afgewogen scenario's
stevig dooreengegooid. Nog
maar een week geleden trok
de Bondskanselier op eigen
verzoek naar het Europees
Parlement in Straatsburg, een
vrij ongebruikelijke stap, om
er de trouw van Bonn aan het
Europa van de twaalf te betui
gen. Hij sprak zich daar ook
onomwonden uit voor het zelf
beschikkingsrecht van het
Oostduitse volk. Zijn 'drie fa
sen-plan' van gisteren is daar
mee niet strijdig, maar wekt
wel makkelijk de indruk dat
de Bondsregering een week la
ter accenten toch anders legt.
Kern van de zaak is dat bin
nen de EG nog steeds geen
eensluidende opvatting bestaat
over de manier waarop het
Duitse 'probleem' moet wor
den aangepakt.
BERLIJN Het
ptburo van de Oostduit-
Ecommunistische partij
^a) heeft gisteren voor
meld de eerste bijeen-
Sist van een ronde-ta-
°t°pnferentie met de op-
infie naar het voorbeeld
it Polen en Hongarije te
aden op 7 december.
De SED wijst daarvoor twee
gedelegeerden aan, zo meldde
het Oostduitse persbureau
ADN na afloop van een verga
dering van het buro. De datum
van 7 december was ook door
de zeven onafhankelijke groe
pen en partijen in de DDR
voorgesteld. Het parlement
ontving gisteren van de rege
ring het nieuwe wetsontwerp
voor de regeling van het reis
verkeer van DDR-burgers.
Het ontwerp zal vrijdag wor
den behandeld. Het voorziet,
zoals verwacht, in een volledig
vrij reisverkeer. Elke DDR-
burger zal daartoe voortaan
niet alleen een pas kunnen
krijgen, maar ook de deviezen
moeten kunnen kopen die no
dig zijn voor een reis. Het de-
viezenbedrag zal jaarlijks wor
den vastgesteld door het parle
ment. Speculanten óf mensen
die zonder vergunning in het
Naar het Oostduitse persbu
reau ADN meldde, luidt het
tweede artikel van het ont
werp dat „elke DDR-burger
het recht krijgt om naar het
buitenland te gaan wanneer
hij maar wil, dat hij daartoe
een paspoort moet krijgen en
dat hij ook kan terugkeren
wanneer hij wil".
(Vervolg van de voorpagina)
PRAAG Wanneer de
Tsjechoslowaakse bevol
king niet tevreden is over
de op 3 december nieuw
te vormen regering, dan
zal de oppositie het aftre
den van premier Adamec
eisen. Adamec zegde gis
teren na een twee uur du
rende gesprek toe dat de
oppositie toegang krijgt tot
de staatsmedia, eigen
kranten mag uitbrengen
en dat voor 10 december,
de internationale dag van
de mensenrechten zeker
dertig politieke gevange
nen worden vrijgelaten.
Het Burgerforum durfde giste
ren nog een stap verder te
gaan door het aftreden te eisen
van president Gustav Husak.
Deze volgde in april 1969, en
kele maanden na het neer
slaan van de „Praagse Lente"
door het Warschau Pact,
Alexander Dubcek op als par
tijleider. Hij leidde het proces
van „normalisering" waardoor
een half miljoen partijleden
werd weggezuiverd.
Het Burgerforum heeft verder
de Opperste Sovjet (parlement)
en het centrale comité van de
Sovjetrussische communisti
sche partij gevraagd de inval
van augustus 1968 te veroorde
len. Die kwestie „drukt op de
betrekkingen tussen Tsjecho
slowakije en de Sovjetunie en
vormt een ernstig obstakel
voor de ontspanning in Euro
pa". Een woordvoerder van
het Burgerforum zei dat de
brief is afgegeven bij de Sovje
tambassade in Praag die hem
meteen naar Moskou heeft ge-
telexed.
Premier Adamec heeft voor
zijn plannen voor de vorming
van een coalitieregering een
tweederde meerderheid in het
parlement nodig. De kans op
die meerderheid is gegroeid
sinds het vertrek van voorzit
ter Indra. Hij was een van de
meest conservatieve elemen
ten in de partij. Indra stond
vierkant achter het ingrijpen
van het Warschaupact in 1968
dat een einde maakte aan de
„Praagse Lente". De 68-jarige
Indra liet in de nacht van 20
op 21 augustus 1968 de toen
malige partijleider. Alexander
Dubcek, premier Oldrich Cer-
nik en andere leden van het
politburo arresteren en naar
de Sovjetunie overbrengen.
De delegatie van het Burgerfo
rum, die werd geleid door dis
sident Vaclav Havel, werd het
gisteren met premier Adamec
eens over het schrappen van
grondwetsartikel over het
marxistisch-leninistische on
derwijs. In plaats daarvan
moet het onderwijs op huma
nistische leest worden ge
schoeid. Uit een regeringsver
klaring bleek dat Adamec het
Praagse bestuur heeft ge
vraagd Burgerforum van fat
soenlijke huisvesting te voor
zien. Het forum opereerde tot
dusver vanuit theaters en ga
leries in de hoofdstad.
Forum-woordvoerder Klaus
gelastte voor gisteren alle de
monstraties af in verband met
het overleg met Adamec.
onze correspondent
Willy Werkman)
ec
aiL AVIV Syrische
ntpen hebben het Baab-
•fjpaleis waarin de chris-
e generaal Michel
n zich heeft ver-
£nst, onder vuur geno-
gn. Dat meldde althans
Libanees christelijke
flostation „Stem van Li-
yon" gisteravond.
Afgelopen dagen heeft het
irfsche leger massaal troe-
mi samengetrokken rondom
ajchristelijke enclave van
asëraal Aoun. Lange leger-
vooien trekken de grens
-r met Libanon; talrijke
aten namen stelling in en
lom Bayrut, terwijl be
ers van de geteisterde
de wijk nemen naar het
den.
troepenbewegingen zijn
antwoord op de weige-
van de generaal de
iwe president van Liba
non, Elias Hrawi te erken
nen. Bovendien zwoer de ge
neraal gisteren zich nog lie
ver dood te vechten dan af te
treden als bevelhebber. De
Syriërs, die de Libanese re
gering steunen zullen schuld
dragen aan een „gruwelijk
bloedbad" zo oreerde Aoun.
President Hrawi ontsloeg ge
neraal Aoun gisteren als mi
litair commandant en be
noemde in zijn plaats de ma
ronitische christen Emille
Haloud. Rondom het Baabda-
paleis, waar generaal Michel
Aoun zijn hoofdkwartier
heeft, demonstreerden daar
op vele duidenden christe
nen, die onder meer
schreeuwden: „Wij zullen
Aoun en Baabda verdedi
gen."
Afgelopen weekeinde ver
klaarde de nieuw gekozen
president Hrawi zijn intrek
te willen nemen in het Baab-
da-paleis. Hij stelde Aoun
een ultimatum om te ver
trekken. Vele duizenden
christenen lieten zich vervol
gens in het leger van gene
raal Aoun mobiliseren, in af
wachting van een aanval
van Syrische troepen en hun
Libanese geallieerde milities.
Volgens een anonieme Syri
sche militaire bron zijn onge
veer 15.000 Syrische soldaten
rondom de christelijke encla
ve in Bayrut samengetrok
ken.
Frankrijk, dat de christenen
in Libanon traditiegetrouw
steunt, is tussenbeide geko
men in een poging een nieu
we uitbarsting van de bur
geroorlog te voorkomen. De
militaire afgevaardigde van
de Franse regering Francois
Scheer voerde gisteren be
sprekingen met president
Hrawi en vertrok vervolgens
naar Damascus om overleg te
voeren met Syrische functio
narissen. De Amerikaanse
regering heeft Aoun opge
roepen president Hrawi te
erkennen en zich terug te
trekken uit het presidentiele
DE VALLEI DER VERGETEN WERELD
•35 Het duurt even voor het stamhoofd begrijpt, dat Rob
e,6maal niet van plan is de „gevaarlijke" kristallen weg te gooi
en angstig kijkt hij de blanke tovenaar aan, wanneer deze de
v/ien in zijn zakdoek wikkelt. Dan maakt hij echter een stuk
etfigehuid, dat om zijn gordel gewikkeld zit, los en beduidt Rob,
0t daar de kristallen in moet doen, nadat hij de binnenkant
de huid eerst met wat slijk heeft ingesmeerd. Vooruit dan
maar, denkt Rob, zo is het misschien toch beter. Dan begeven ze
zich samen op weg naar het hol. Rob loopt nog moeilijk, maar
het stamhoofd plukt onderweg wat bessen en daar knapt Rob
echt van op. Wanneer ze na een half uur de grot weer bereiken,
voelt hij zich weer helemaal fit en met een armzwaai begroet hij
de wilden, die uitgelopen zijn om hun „tovenaar" in te halen.
ADDIS ABEBA Het In
ternationale Rode Kruis
gaat opnieuw een hulp
verleningsactie organise
ren in het noorden van
Etiopië.
Vorig jaar moest het Rode
Kruis de hulp staken op last
van de regering in Addis Abe
ba. De Etiopische regering lijkt
zich nu, aldus bronnen in de
hoofdstad, te realiseren dat
hulp van alle mogelijke zijden
noodzakelijk is om een hon
gersnood van de omvang van
1984-1985 te voorkomen. Toen
kwamen meer dan een miljoen
mensen om het leven als ge
volg van oorlog en droogte.
Het Rode Kruis en alle andere
hulpverlenende internationale
organisaties moesten in april
vorig op last van de commu
nistische regering hun werk
staken in Eritrea, Wollo en Ti-
gray, waar verschillende be
wegingen voor afscheiding
strijden. Een hoge functionaris
van de Verenigde Naties
maakte vorige week de schat
ting dat in Noord-Etiopië vier
miljoen mensen het volgend
jaar nood-voedselhulp nodig
hebben: „De oogst was mager,
dus hebben zij geen (graan-)
reserves, en de gevechten zijn
nog verhevigd", zei een func
tionaris van een hulpinstelling
in Addis Abeba. De Etiopische
regering bestrijdt de cijfers
van de VN. In een verklaring
van de officiële Etiopische
hulporganisatie RCC werden
de aantallen „overdreven" ge
noemd.
Nederland in
de slag voor
Milieubureau
BRUSSEL Er komt op
korte termijn een Euro
pees Milieubureau voor de
meting, verificatie en ana
lyse van gegevens over de
milieuvervuiling in de
Gemeenschap.
Zodra het Europees Parlement
advies heeft uitgebracht kan
het besluit definitief worden.
De Europese regeringsleiders
moeten eind volgende week in
Straatsburg gaan uitmaken
waar de nieuwe EG-instelling
wordt gevestigd. Niet minder
dan 44 steden in Europa staan
te popelen het prestigieuze in
stituut binnen te halen. Neder
land heeft Den Haag en Bilt-
hoven naar voren geschoven.
KEURIGE HEER
ZOEKT fl.10.000
De oplossing voor meneer?
Even bij de Gemeentelijke
Kredietbank Leiden langs gaan.
Hèt adres voor persoonlijke
leningen tot fl. 30.000,-. Snel
geregeld, geheel op de per
soonlijke situatie toegesneden,
dus zonder latere problemen.
Bovendien kent zo'n lening van
de GKB een laag rentetarief en
soepele aflossingsvoorwaarden.
Ook interessant voor Van
harte welkom op werkdagen
van 9.00-12.30 uur en donder
dagavond van 17.30-19.30 uur.
Of bel voor nadere informatie.
/^SK goed voor
VZTB UW LENING
Gemeentelijke Kredietbank
Leiden
Breestraat 24,
Postbus 11300,2301 EH Leiden
tel. 071-254145
door Alexander Münninghof
MOSKOU Als ik wil
uitleggen hoe de
Sovjetsamenleving in elkaar
zit maak ik vaak gebruik van
het verhaal van de witte tafel.
Dat gaat als volgt. Bij het
uitpakken van de
verhuiskisten in Moskou bleek
ik voor mijn bureau een tafel
tekort te komen. Omdat al
mijn kantoormeubilair wit is,
besloot ik een witte tafel te
kopen.
Je zou zeggen: dat kan geen
probleem zijn. Maar het
tafelaanbod in Moskou bleek
schaars en onveranderlijk
bruin getint. Na tevergeefs een
paar winkels bezocht te
hebben vond ik tenslotte uit
dat aan de rand van de stad
een meubelmagazijn was waar
ze, heel misschien, zo 'n witte
tafel zouden kunnen leveren.
Ik belde de directeur van dat
magazijn en kreeg diens
secretaresse aan de lijn. „Hebt
u een vierkante tafel van witte
kleur voor mij?", vroeg ik
haar. „Die informatie geven
wij niet per telefoon
antwoordde zij bits, „stuurt u
ons een schriftelijke
aanvraag".
Zo gezegd, zo gedaan. Op mijn
gloednieuwe papier met
Cyrillisch briefhoofd schreef
ik een beleefd briefje waarin
ik uitlegde wat voor soort tafel
mij voor ogen zweefde, ik zette
mijn handtekening eronder en
begaf mij op weg naar de
verre buitenwijk waar het
magazijn was gevestigd. Dat ik
de brief niet per post stuurde
heeft te maken met (zacht
gezegd) het nogal onvolkomen
functioneren van de PTT in
de USSR. Er raakt nogal eens
wat zoek, het duurt lang,
kortom, alle 50.000
buitenlanders in Moskou
deponeren de post eigenhandig
ter bestemde plaatse.
Na een rit van anderhalf uur
kwam ik bij het
meubelmagazijn. De directie
secretaresse, die ik bij het
manicuren verraste, nam de
brief met tegenzin in
ontvangst. Een paar seconden
later stond haar gezicht op
oorlog: „Ja zeg, iedereen kan
wel een handtekening onder
zo'n brief zetten", blafte zij,
„ik wil een stempel zien van
uw firma, anders neem ik dit
niet in ontvangst". Het hielp
niet dat ik met redelijke
argumenten probeerde haar
van haar ongelijk te
overtuigen. Ze bleef
onwrikbaar met die
wegkijkende onaangedaanheid
van bureaucraten die honderd
procent zeker weten dat de
regeltjes hun gelijk geven.
Ten einde raad besloot ik om
aan haar verzoek gehoor te
geven. Na anderhalf uur
bereikte ik mijn bureau, zette
met een klap die de ruiten
deed rinkelen dat
vermaledijde stempel en reed
het hele eind weer terug.
De secretaresse nam mijn brief
voor de tweede keer in
ontvangst, controleerde met
ogen die uitpuilden van
waakzaamheid miin stempel,
bevond het geheel zuchtend in
orde en schommelde de
directiekamer binnen.
Na een minuut kwam ze weer
terug en overhandigde mij de
aanvraagbrief. „Het spijt me",
wist ze uit haar mond te
krijgen, „een vierkante tafel
van de witte kleur kunnen wij
u helaas niet leveren. En die
krijgen we ook niet binnen".
Deze treurige geschiedenis was
een van mijn eerste lessen in
Sovjet-realia. Ik moest denken
aan het axioma van de
geëmigreerde Sovjetfilosoof
Aleksandr Zinovjev, die stelt
dat elke Sovjetmens per dag
'nu eenmaal' structureel vele
uren in de rij, in afwachting
van de behandeling van zijn
probleem, moet verknoeien.
En ik begreep dat behandeling
lang niet altijd oplossing
betekent. Ik was immers een
kleine zes uur bezig was
geweest om, naar de luimen
van een of andere secretaresse,
het vreselijke geheim te
ontsluieren of dat
meubelbedrijf mij al dan niet
een vierkante witte tafel kon
leveren. Een informatie die ik
niet alleen in Nederland, maar
in elk normaal ontwikkeld
land binnen een minuut kan
krijgen.
We raken hier een grondtrek
van het Sovjetsocialisme.
Reeds in de jaren twintig, toen
vrijgevochten rode dichters als
Majakovski stukliepen op het
Sovjetleven, werd de
bureaucratie in dat land aan
de kaak gesteld. Maar ze heeft
zich in de hersenen van de
Sovjetmens als ultieme norm
gevestigd. Er is wat dat betreft
niets veranderd, alle
perestrojka ten spijt.
