Ben van der Meer voelt zich
niet beledigd door Hans Vonk
ponder pretenties
j's Purper op zii best
vnultelboek leest als een roman
ïOB komt dit jaar uit op
erlies van zeven miljoen
McCartney: Weg vrij voor reünie
Columbus vraagt vergunning
voor 24 uur betaal-tv aan
Gemeentemuseum: fondsvorming geen stap dichterbij
Veel mitsen bij verkoop kunstmusea
Brahms favoriet
GEEF HAAR MAJORICA...
Iajortca
«UNST
EeidóaQowicmt
WOENSDAG 29 NOVEMBER 1989 PAGINA 17
VvERSUM Het Nederlands Omroepproduktie bedrijf
jrpB) zal dit jaar uitkomen op een verlies van ongeveer zeven
adjoen gulden. Dit is volgens directiesecretaris A. de Rouw
leïreenkomstig het ondernemingsplan. Het verlies wordt gele-
p op een omzet van ongeveer 440 miljoen gulden. In 1988, het
g<ste jaar dat het NOB zelfstandig opereerde (voordien was het
Lflerdeel van de NOS), bedroeg het verlies 17 miljoen gulden
g een omzet van eveneens ongeveer 440 miljoen gulden. Vol-
ïtid jaar verwacht de onderneming quitte te spelen en in 1991
;i,et zij volgens de plannen op winst komen. De Rouw maakt
ofrbij wel de kanttekening dat op het moment wordt uitgere
nd wat de effecten zijn van de wijziging van de mediawet, die
ip in de steigers staat. Als deze wet wordt aangenomen, mogen
jejroeporganisaties ook faciliteiten aanschaffen, wat hun nu nog
iafboden is. Bovendien hoeven zij hun faciliteiten niet meer
Oplicht bij het NOB te betrekken.
LOS ANGELES Het heeft
lang geduurd, maar mogelijk
komt het er binnenkort toch nog
van: een reünie van de drie nog
overgebleven Beatles. Dit zegt
Paul McCartney.
„Mischien kunnen wij, na al deze tijd,
toch nog een keer samen optreden",
aldus McCartney maandagavond vlak
voor een concert in het Los Angeles
Forum. Paul die voor het eerst in 12
jaar op toernee is in de Verenigde Sta
ten zei dat een van de belangrijkste
struikelblokken voor een dergelijke
hereniging onlangs is opgeruimd.
Hij wees op het akkoord dat na jaren
lange processen was bereikt tussen de
Beatles en hun voormalige platen
maatschappij, alsmede de rechtzaken
tussen hem en George Harrison, Ringo
Starr en Yoko Ono, de weduwe van de
in 1980 vermoorde John Lennon. De
Beatles gingen in 1969 uiteen en in de
daaropvolgende jaren gaf een aaneen
schakeling van processen te zien.
McCartney zei dat „The Long and
Winding Road", een gefilmde terug
blik die door hun juridische problemen
tot nu toe is blijven liggen, de groep
mogelijk weer bijeen zou kunnen
brengen. „Wat een goede manier is om
te beginnen is deze film. Mogelijk kun
nen we de zaken rechtzetten....", aldus
Paul. „Een mogelijkheid is dat George
en ik samen kunnen schrijven. Dat
hebben wij nooit j
Paul McCartney.
ROTTERDAM Columbus Betaal
TV (CBT) heeft bij het Commissa
riaat voor de Media vergunning
gevraagd om. abonneetelevisie te
mogen exploiteren. Columbus wil
24 uur per etmaal uitzenden in een
horizontale programmering.
Dat wil zeggen dat op vaste tijden een
vast type programma te zien is. Gedacht
wordt aan consumenteninformatie, hu-
man interestprogramma's, informatie
voor beleggers en lokaal nieuws. Colum
bus wil naar een losse-verkoopsysteem,
waarbij kijkers toegang krijgen tot het
programma da zij willen zien door een
druk op de knop van een apparaatje op
hun telefoon. Daarbij is keus mogelijk
tussen een landelijk raamprogramma en
lokale varianten. De kosten bedragen
per programma enkele kwarmes. Al in
1991 denkt Columbus een brutowinst te
kunnen behalen van tussen 100 en 200
miljoen gulden. Het plan is om in het
vroege voorjaar in een aantal proefgebie
den te beginnen. In de tweede helft van
1990 moeten alle kabelabonnees aange
sloten kunnen zijn. Columbus Betaal TV
is een initiatief van ongeveer twintig re
gionaal georiënteerde uitgevers, regiona
le persbureaus en produktiebedrijven.
FOTO: ARNOLD VAN WEST
^iche. Door: cabaretgroep Pur-
Spelers: Angela Groothuizen,
'3 Breij, Frans Mulder, Alfred van
:ei Heuvel. Regie: Guusje Eybers.
jlien: 28 november in de Leidse
Jouwburg. Herhalingen: tournee
'nr het hele land.
kDolly Dot Angela Groot
ten toont zich in cabaret-
lep Purper een waardig op-
gster van haar illustere
)rgangsters Karin Bloemen
Adelheid Roosen. Samen
|t purperiaan van het eerste
r Erik Breij, de eveneens
ids lang meedraaiende
suns Mulder en nieuweling
ifred van den Heuvel vormt
s het ensemble dat dit seizoen
e» zevende Purper-program-
ai verzorgt. De „Pastiche" ge-
:bpte voorstelling ging gister-
rund in de Leidse Schouw-
rg in première,
bjandeweg ontpopt Groothui-
zich van een door de drie
j.fen vertroetelde mascotte
jride spil van het vernieuwde
ei-
gezelschap. Haar zangtalent
bezit ontegenzeggelijk klasse
en in de sketches bedient zij
zich van dezelfde brutale los
heid als Bloemen en Roosen.
Nu en dan lijkt zij bepaalde
trucs en thema's afgekeken te
hebben van Brigitte Kaan
dorp; de sketch met de nog on-
ingezongen popsong aan het
eind van de avond, „Pressu
re", deed zelfs denken aan or
dinair plagiaat.
Onmiskenbaar is Purper op
z'n sterkst in de gezamenlijke
optredens; individuele sket
ches, met name die van Frans
Mulder, doen steeds weer ver
langen naar een hereniging
met de overige drie spelers, op
zo'n moment vertoevend op de
achtergrond of in de coulissen.
Zo deden ook de komisch be
doelde verwijzingen van
Groothuizen naar haar Dolly
Dots-verleden nogal zouteloos
aan, al werd ze in die persoon
lijke hang naar glamour stee
vast teruggefloten door de
heren. Maar die (gespeelde)
boosheid was dan eigenlijk
niet minder flauw.
Zowel individueel als collec
tief wordt Purper ronduit ver
velend als het groepje een éch
te boodschap probeert te heb
ben. Het ensemble lijkt nu en
dan iets te willen beweren
over politiek en maatschappij,
waar echter het - overigens
zeer welwillende publiek -
duidelijk niet op zit te wach
ten. Aan onderwerpen ajs ra
cisme of suïcide brandt het
viertal zich al te gauw zijn
vingers, terwijl de scènes die
leuk zijn om zichzelf - en niet
gewild leuk om de boodschap -
dikwijls ijzersterk zijn. Een
mooi voorbeeld van dat laatste
is de vermakelijke pastiche op
het sprookje van Sneeuwwitje,
waarmee het programma na
de pauze wordt hervat.
Messcherpe vocale harmo
nieën, pretentieloze paljasserij:
daarin blijkt Purper op z'n
best en vooral ook op z'n sym
pathiekst.
JOS NIJHOF
DEN HAAG Ben van
der Meer, algemeen direc
teur van het Residentie
Orkest, zegt zich niet be
ledigd te voelen door de
woorden van chef-diri
gent Hans Vonk, die on
langs zei dat Van der
Meer het orkest „dermate
armzalig" leidt dat het
nauwelijks kan functione-
„Dat Vonk gisteren zei tot zijn
woorden te zijn geprovoceerd
vind ik eigenlijk veel erger",
aldus Van der Meer. „Eerst
brengt hij het conflict naar
buiten en nu beweert hij dat
wij dat hebben gedaan. De
suggestie dat een van de drie
mensen die naast Vonk
woensdagavond bij het ge
sprek waren, twee bestuursle
den en ikzelf, het conflict naar
buiten heben gebracht vind ik
echt héél erg". Tijdens dat ge
sprek werd onder meer ge-
Sproken over een vervroegd
terug treden van Van der
Meer als directeur van het or
kest. Van der Meer meent dat
er momenteel geen sprake van
kan zijn dat dat gesprek wordt
hervat. Hij is al enige tijd met
het bestuur in onderhandeling
over het aanvaarden van een
adviserende rol in het orkest.
Ook Vonk, wiens verhouding
tot Van der Meer al geruime
tijd uiterst slecht is, speelt bij
de onderhandelingen een rol.
Volgens Van der Meer staat
die overgang naar een andere
functie overigens los van het
nu spelende conflict, dat zich
nu vooral toespitst op de uitla
tingen van Vonk in de pers.
Van der Meer: „Al vrij snel na
de opening van de dr. Anton
Philipszaal heb ik het bestuur
laten weten met het oog op de
zwaarte van mijn functie ze
ker gebruik te maken van de
VUT en het liefst nog voor die
tijd iets te willen doen in de
adviserende sfeer. Dat is wat
er nu speelt, maar ik be
schouw dat eigenlijk als iets
dat met dit conflict niets te
maken heeft".
Van der Meer wil verder geen
uitlatingen doen over over wat
er met Vonk moet gebeuren.
„Dat is een zaak van het be
stuur. Natuurlijk heb ik wel
een mening, maar ik vind de
krant niet de plaats om die te
ventileren. Die maak ik wel
bekend aan het bestuur".
KOOS VAN WEES
Ben van der Meer, directeur van het Residentie Orkest.
AVRO: samenwerking met identiteitsomroepen
Twee van de mensen die de AVRO een nieuw gezicht moeten
geven, links hoofd amusement Lex de Rooi en rechts program
madirecteur Boudewijn Klap.
HILVERSUM De
AVRO wil met een her
kenbaarder programme
ring op radio en televisie
de concurrentieslag met
de commerciële omroepen
aangaan.
Tijdens een verlate presentatie
van de winterprogrammering
(verlaat omdat de invulling
van het management nu rond
is) maakte de nieuwe radio- en
televisiedirecteur Boudewijn
Klap duidelijk dat er meer
profiel in de programmering
moet komen. Dat de AVRO
zich meer dan voorheen wil
onderscheiden van omroepen
als de TROS en Veronica.
Die lonken immers naar de
status van commerciële om
roep, zij het met de nodige sla
gen om de arm, terwijl de
AVRO er, na het mislukte
plan om samen met TROS en
Veronica en de grote uitgevers
commercieel te gaan, nu juist
voor gekozen heeft binnen het
bestaande omroepbestel te blij-
Dat vereist, aldus AVRO-voor-
zitter G.C. Wallis de Vries, wel
meer samenwerking met de
drie geprofileerde omroepen
NCRV, KRO en VARA. Die
hebben een samenwerkings
verband, de Federatie van om
roepverenigingen, waarmee de
AVRO ook graag wil samen
werken. De AVRO wil er zelfs
wel lid van worden, maar al
leen als het om praktische sa
menwerking gaat, zoals bij
voorbeeld de gezamenlijke in
koop van films.
Wallis de Vries zei te bedan
ken voor nieuwe discussies
over de identiteit van de
AVRO en over de vraag of zij
wel een stroming in de samen
leving vertegenwoordigt. Het
zijn juist dit soort discussies die
de contacten tussen de AVRO
en de federatie altijd stroef
hebben doen verlopen. De fe
deratie denkt er nog over na.
De grotere herkenbaarheid
moet voor het publiek vooral
te merken zijn in de winter
programmering van 1990.
ÊN HAAG De nood-
kelijke fondsvorming
"or het Haags Gemeen-
jhiuseum komt geen stap
^hterbij. Aan het be-
.rfigrijkste aspect, het te-
efel aan kunstvoorwer-
tsn, wordt nog niets ge-
an. Winst is dat ver-
J?emding van künst-
"aorwerpen niet langer
>iibespreekbaar is, waar
een jaar geleden over-
Sgend werd afgewezen,
jpe indruk kreeg dr. Hans
cher, conservator van de
lectie van het Haags Ge-
mtemuseum, gisteren bij
•te lezing van het advies
de Rijkscommissie voor de
ea. Directeur drs. Rudi
jbhs van de Haagse instelling
'"eerde eerder dit jaar het
akmakende plan om enke-
'3schilderijen te verkopen,
it de opbrengst ervan wil hij
over ongeveer twee
gulden beschikken
voor een verantwoord aan
koopbeleid dat Locher voorna
melijk moet uitvoeren.
Het plan van Fuchs werd
voorafgegaan door de verkoop
van een Mondriaan door het
gemeentebestuur van Hilver
sum. Door tussenkomst van de
rijksoverheid kon dit werk
voor ons land behouden blij
ven. Een andere Mondriaan,
bezit van een particuliere
stichting, was al naar het bui
tenland gebracht voor er
ruchtbaarheid werd gegeven
aan het voornemen om het te
veilen. Dit werk ging voor Ne
derland verloren.
Volgens Locher geeft de Rijks
commissie voor de Musea cri
teria aan, maar laat zij ook zo
veel ruimte dat gesproken kan
worden van een zekere tegen
spraak. Niet alles wat de com
missie voorstelt is even lo
gisch. Wel kan de leiding van
het museum doorgaan met
haar pogingen tot fondsvor
ming, aldus Locher.
Over de plannen van Fuchs
was en is veel te doen. Fuchs
DEN HAAG Alleen in zeer uitzonder
lijke gevallen is het acceptabel dat voor
werpen uit kunstverzamelingen worden
verkocht. Iedere opbrengst uit verkoop
of ruil moet in principe worden gebruikt
om nieuw werk aan te schaffen.
Dit vindt de Rijkscommissie voor de Musea in
een advies aan de minister van WVC. Verkoop
van werk zou er toe moeten leiden dat het
werk nog beter tot zijn recht komt dan eerst.
Een museum mag nooit een kunstwerk verko
pen om het exploitatiebudget te verruimen.
Voorwerpen van wezenlijk belang voor het Ne
derlandse cultuurbezit mogen in geen geval
naar het buitenland worden verkocht.
De te vervreemden voorwerpen moeten eerst
aan musea in Nederland worden aangeboden.
Als er in ons land helemaal geen gegadigde
voor is te vinden, komen in het buitenland bij
voorrang musea in aanmerking om het aan te
schaffen. Een commissie van deskundigen zou
daar toezicht op moeten houden. Plannen om
kunstvoorwerpen te verkopen moeten* eerst aan
deze commissie worden voorgelegd.
was gisteren wegens verblijf
buitensland niet voor com
mentaar bereikbaar. Het be
leid van het Haags Gemeente
museum is erop gericht het
karakter van de verzameling
te versterken door ruilen en
aankopen van abstract, symbo
listisch en expressionistisch
werk, glas en keramiek, en
wellicht tekeningen uit de
twintigste eeuw. Locher staat
als conservator van het Haags
Gemeentemuseum voor de
verrijking en uitbouw van de
collectie.
De schilderijen die Fuchs te
koop wil aanbieden zijn Harle
kijn (1913) en Sybille (1921)
van Picasso. Aanvankelijk was
er ook Quai du Louvre (1866)
van Monet bij, die evenwel
een schenking bleek en als
aanbieding werd teruggetrok
ken. De beide andere werden
ooit gekocht. Voor de verkoop
werd bij het gemeentebestuur
nog geen aanvraag ingediend,
in afwachting van het overleg
van directeuren van niet-rijks-
musea met collecties heden
daagse kunst.
Dit informele mini-convent,
ter onderscheiding van het of
ficiële Directeurenconvent
Rijksmusea, bestaat uit Fuchs,
dr. Wim Beeren van het Ste
delijk in Amsterdam, prof.
Wim Crouwel van Boymans-
van Beuningen in Rotterdam,
drs. Jan Debbaut van het Van
Abbemuseum in Eindhoven,
drs. Frans Haks van het Gro
ninger Museum, en Alexander
van Grevenstein van het Bon-
nefantenmuseum in Maas
tricht.
Export van kunstschatten was
begin vorige eeuw onderwerp
van wetgeving in Oostenrijk,
Frankrijk, Egypte en Italië.
Nu zijn er 130 landen met ex
portbeperkingen, variërend
van een absoluut verbod, via
export met toestemming, tot
uitvoer als het land zelf er
geen billijke prijs voor kan be
talen. Ons land kent alleen de
recente Wet op kunstbehoud
die in essentie nog niet is ge
toetst.
Deze wet veronderstelt dat de
overheid niet verkoopt. De
vraag is nu of een museum
naar het buitenland mag ver
kopen, en of de Nederlandse
overheid een redelijk bedrag
moet bieden voor kunstschat
ten die in het buitenland wor
den geveild.
■N. Knuttel. Levensloop", door
Slangen. Uitgave: de Weten-
:d"P8winkel. Prijs: 39,90. Ver-
baar in de Leidse boekhandels
uj de Wetenschapswinkel.
t „Knuttelboek", officieel
eel 1 J.A.N. Knuttel, Le-
asloop", dwingt bewonde-
g af. Bij het zien van de we-
•chappelijke publicatie over
imunist, raadslid en letter-
idige Joannes Knuttel
'8-1965) zal de schrik me-
ejeen om het hart slaan. Ten
r|echte. Jaak Slangen heeft
Jiswaar een „pil" van ruim
e' pagina's van de persen la-
rollen, maar het werk is
HF verteerbaar.
i
lezer vergeet al gauw dat
een wetenschappelijk werk
wordt „doorgeworsteld". De
structuur van het boek is daar
debet aan. Het valt uiteen in
twee delen. Een biografie van
Jaak Slangen over Knuttel en
Knuttels autobiografie „Le
vensloop", die hij aan het eind
van zijn leven schreef. De au
tobiografie is veruit het aar
digst. De Leidse communist
schreef die in vrijwel onlees
baar handschrift in vier
schriftjes op. Het monnikken-
werk om de tekst daarvan te
ontcijferen én de moeite die
schrijver Theun de Vries hij
schreef het Woord Vooraf in
het Knuttelboek en Jaak
Slangen ervoor over hadden
om voor de autobiografie een
uitgever te vinden, waren een
terechte investering.
Knuttel protretteert zich door
zijn verteltrant als een vroeg
wijze, wat pedante man, zeker
als hij het over zijn kinderja
ren heeft. „Als de visite ons
bewonderd had, moesten we
naar de andere kamer. Maar
ik was lang genoeg binnen ge
weest om te merken dat mijn
ouders met hun opgewekte,
waardige toon opeens anderen
mensen waren geworden en
dat vooral mijn moeder dingen
zei die ze niet meende of die
nergens op sloegen".
Meer echter komt Knuttel
naar voren als een ongelooflij
ke romanticus, een gevoelige
dromer. Niet zozeer in de pas
sages waarin hij het over het
communisme en zijn werk
heeft. Wel - als hij het heeft
over zijn persoonlijk leven en
perikelen rondom leerlingen
waarop hij als leraar verliefd
wordt. Zo schrijft hij tijdens
een verliefdheid een dagooek.
„Zullen de dingen nu werke
lijk dramatisch worden? Soms
verlang ik het, mijn spanning
moet uitbarsten. Dat je eens
van mij zult zijn niets is zóó
zeker".
Knuttel moet verder een iro
nisch figuur zijn geweest. Als
hij weer op een leerlinge ver
liefd wordt en andermaal is
het een derde klasser, merkt
hij op: „Ik leek waarachtig wel
een specialist in kinderen van
de derde klasse. Ja, ik moest
een toontje lager zingen".
Achtergrond
voorafgaande biografie door
Slangen. In een helder stuk
leidt hij de lezer door de Knut
tel-historie op een toon die
doet denken aan een roman.
Hij brengt daarin de benodig
de achtergrond aan waartegen
de autobiografie moet worden
gelezen. Slangen schetst, onder
meer via citaten, een beeld
van Knuttel en het communis
me en de samenleving rond de
eeuwwisseling. Tevens wijst
hij op verdraaiingen in de au
tobiografie; Knuttel nam het
bij tijd en wijle niet zo nauw
met de waarheid.
Hoewel Slangen er met dit
eerste deel over Joannes
Knuttel in is geslaagd een
leesbaar, interessant en leer
zaam boek op de markt te
brengen is er toch wel wat op
^e uitgave aan te merken. Zo
Knuttelboek
gepresen teerd
Burgemeester C. Goekoop
heeft vanmiddag de twee eer
ste exemplaren uitgereikt van
„J.A.N. Knuttel. Levensloop".
Hij gaf ze aan de dames H.
Koolen-Wagemaker en A. van
Welzen-Harthoorn. Beiden
waren executeur-testamentair
van Knuttel. De presentatie
had plaats in sociëteit De
Burcht.
zitten er wel wat erg veel stij
ve portretjes in. Verder zijn,
als gevolg van problemen tij
dens het samenstellen van de
pagina's uit tekst en verkla
rende noten, passages soms
heel dun en soms afwijkend
dik afgedrukt. De waarde als
historisch én verstrooiend
werk over een historische Lei-
denaar wordt er echter niet
door aangetast.
ERIK HUISMAN
Burgerijconcert door Studenten Mu
ziek Gezelschap Sempre Crescendo
met medewerking van Tom Sol
(bas-bariton) en Merlette van Gel
der (viool), onder leiding van Ernst
van Thiel (orkest) en Herman Koff
lard (koor). Gehoord in de Stadsge
hoorzaal in Leiden op 28 november.
Voor een grote schare van
trouwe aanhangers toonden
koor en orkest van Sempre
Crescendo gisteravond hun
liefde voor de muziek van een
vijftal componisten, waaron
der twee Nederlandse: Hen
drik Andriessen en Herman
Strategier. Van de eerste wer
den de „Due Madrigali" uitge
voerd. Hoewel de tweede,
„Evviva Bacco" wat lichter
opgezet had mogen worden,
werden deze inspirerende
composities als geheel toch op
verdienstelijke wijze ten geho
re gebracht.
Met een orkest dat met name
in het begin wat onvast speel
de, maar geleidelijk zijn weg
vond, overtuigde „Zoo Bud-
dingh' Zoo" voor bariton, koor
en orkest van Strategier, op
teksten van Cees Buddingh
mede dankzij het prachtige
aandeel van solist Tom Sol, de
zaal onmiddellijk van de gees
tige en muzikale kwaliteiten
de componist. Het koor voelde
zich op zijn gemak in dit werk
en dat was te horen: pittige ac
centen en een ronde, volle
klank. Interessante program
mering tot zover.
Maar waarom ook Mozarts
concertadagio in E (KV 261)
en het banale Havanaise van
Camille Saint Saëns, beide
voor viool en orkest moesten
worden uitgevoerd, bleef raad
selachtig. Noch de orkesüeden,
noch de soliste leken enige af
finiteit met deze muziek te
hebben, die dan ook nauwe-
lijkjs vaste vorm aannam,
maar integendeel verloren
ging in ritmische onduidelijk
heid en kampte met onoverko
melijke intonatieproblemen.
Een bewijs voor het feit dat
deze twee stukken ten onrech
te op het programma prijkten,
werd na de pauze geleverd,
toen bleek dat het orkest
doodleuk eventjes een heel be
hoorlijke uitvoering van een
toch allerminst eenvoudige se
renade van Johannes Brahms
(nr. 1 in D) ten gehore wist te
brengen.
Het allegro was echt parman
tig, het zwierige scherzo tover
de glimlachjes op de gezichten
van de musici. Vervolgens
loodste Ernst van Thiel zijn
musici door een mooi ingehou
den, goed geconcentreerd ada
gio. Ook in het menuetto en
het afsluitende rondo allegro
zette het orkest zijn beste
beentje voor, zeer tot tevre
denheid van zijn toehoorders.
Sempre speelt hetzelfde pro
gramma op twaalf december.
TOM STRENGERS
Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags
tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoon 071-12.22.48 en uw krant
wordt nog dezelfde avond nabezorgd.
ADVERTENTIE
POUSSETTES
in zilver en vermeil
speciale aanbieding van f$8r
nu voor de feestdagen f y g
PARELS EN BIJOUX
VERKRIJGBAAR BIJ JUWELIER EN SPECIAALZAAK y'f
