Een halsbandje voor blanke dominee ficidócScnnati;' brieven van lezer kerk wereld Onderzoek naar waarheid over dictatuur nodig Hostie was in Middeleeuwen voorwerp van verering GEESTELIJK LEVEN/OPINIE £cklóe0ouAcutt DINSDAG 28 NOVEMBER 1989 PAGIlf] Laatste groet aan kerkverlaters DEN HAAG - Het hervormde Boekencentrum heeft haar col lectie compleet. Naast kaartjes voor getrouwden, gedoopten en kerkleden die belijdenis hebben gedaan, is er nu ook een 'an sichtkaart' voor kerkverlaters. Het fraai uitgevoerde kaartje is voor 45 cent per stuk te koop. „Nu onze wegen zich scheiden omdat U de band met de kerk verbroken hebt, ooit door Uzelf of door Uw ouders gelegd, nemen wij afscheid, maar niet van harte. Zovele jaren stond Uw naam geschreven in ons register. Uw uitschrijving is een streep door onze rekening. Wij wensen U al het goede van deze wereld en hopen op Uw wederkeer", aldus de tekst van de kaart. Volgens R. Noorda van de Haagse uitgever moet er gezien het grote aantal uitschrijvingen grote behoefte aan bestaan. „We willen de mensen toch wat meege- Westduitse rk koepelorganisatie voor hereniging BONN De koepelorganisatie van RK organisaties in de Bondsrepubliek, ZDK, is voor hereniging van beide delen van Duitsland. Tijdens de najaarsvergadering in Bonn zei de voor zitter, CDU-politica Rita Waschbuesch, dat het de mensen in de DDR in de eerste plaats om vrijheid en zelfbeschikking is te doen. „Als de DDR een vrij en democratisch land is geworden, zullen de meeste Duitsers 'hüben und drüben' (in Oost en West) nauwelijks begrijpen waarom de deling in twee staten kunstmatig in stand wordt gehouden." De ontwikkelingen in de DDR tonen volgens haar aan dat ook na tientallen jaren on derdrukking het verlangen naar vrijheid bij de mensen in Mid- den-Duitsland niet is gedoofd. Zonder namen te namen oefen de zij kritiek uit op politici die jarenlang het vraagstuk hebben verzwegen. Waarheid is wat de wereld eenvoudiger maakt en niet wat chaos schept. A. de Saint-Exupérie MGR. BAR: Vernieuwing liturgie ging vaak overijld ROTTERDAM Na het Vaticaans Concilie is er op liturgisch gebied in Nederland op grote schaal vernieuwd. Maar deze vernieuwing werd niet altijd gedragen door een gefundeerde kennis van wat liturgie moet zijn. Dit stelde mgr. R. Bar afgelo pen week op een bijeenkomst op een symposium van het ge nootschap voor liturgie. Daar werd herdacht dat vijfen twintig jaar geleden op het Tweede Vaticaans Concilie de constitutie over de liturgie werd aanvaard. Door de snelle vernieuwingen zijn volgens de bischop de of ficiële teksten uit Rome die later kwamen in het ongerede geraakt. Vaak werd er geen kennis van genomen. Litur gie, aldus de bisschop, is even wel een zaak van de kerk, zo dat het ermee omgaan aller eerst vereist dat men wat voor allen gegeven is, respec teert. Een extra moeilijkheid is vol gens de bisschop dat de nieu we liturgie in tegenstelling tot de oude van de pastor veel meer inspanning eist. Mgr. Bar bepleit een betere samenwerking tussen de offi ciële instanties de priesters om uitwassen in liturgie tegen te gaan. De grootste zorgvul digheid is volgens de bisschop geboden als het gaat om het „heilig dienstwerk", de cen trale gedeelten in de liturgi sche vieringen. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Broek in Waterland (toez.) (part-time) H.J. Ekker, wonen de te Utrecht. Aangenomen naar Egmond aan Zee en Egmond Binnen mw. R. Olden- boom, kandidaat te Amsterdam vi caris te Utrecht; naar Ridderkerk F. Wijnhorst te Ochten; naar Ten Boer Y. Buurma, kandidaat te Groningen - Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt Beroepen te Baflo i.c.m. Warffum, te Beverwijk, te Franeker-Sexbierum i.s.m. Arum en te Zuidwolde (Gr.) drs.E. Brink, kand. te Kampen. Priesterwijding - Drs. L. W. Berger, momenteel diaken in de Pastoor van Arsparochie in Den Haag, wordt aan staande zondag in deze parochie tot priester gewijd. Aanvang van de dienst 10.15. Louis Berger, geboren in 1935, werd diaken gewijd in 1981 en is sinds 1985 in de Pastoor Van Ars-parochie diaken. De Zuidafrikaanse dr. J. Lensink, oud-predikant in het Drentse Zuidwolde, zal zich moeten houden aan de kerkelijke wetten die apartheid voorschrijven. Dominee Lensink werd vorige week terecht gewezen nadat hij tijdens een oecumenische kerkdienst met zwarten en kleurlingen geciteerd had uit de belijdenis van de zwarte Sendingkerk waarin de apartheid fel wordt veroordeeld. JOHANNESBURG - „De commissie van de alge mene kerkvergadering, de synode, heeft me een halsbandje omgelegd. Ik zal me eenvoudig moeten houden aan de kerkor de." Dr. J.Lensink, tot Zuidafri kaan genaturaliseerd Neder lander, oud-predikant in Zuidwolde, nu alweer vijf jaar predikant van de Nederduit- sche Hervormde Kerk in Jo hannesburg, klinkt berustend. Hij is stevig op de vingers ge tikt. Als tegenstander van de apartheid zal hij moeten ac cepteren dat de kerkorde be paalt dat alleen blanken lid kunnen zijn van zijn kerk. Ook zal hij niet meer via oe cumenische diensten stelling tegen de apartheid kunnen nemen. Zijn oecumenische contacten met andere kerken waren niet in overeenstem ming met de kerkelijke wet ten. Wat hij nu gaat doen? „Wist ik het maar. Ik zal eerst tot overeenstemming moeten ko men met de kerkeraad en mijn gemeente. Maar in de cember gaat iedereen met va kantie. Voorlopig zal ik ge woon door moeten' gaan. Een predikant moet nu eenmaal geduld hebben. Gelukkig heb ik een gemeente die al vanaf de stichting in 1958 gevochten heeft tegen de apartheid." Lensink (53) kwam in 1957 vanuit Nederland naar Zuid- Afrika. Hij studeerde er en voelde zich zo een deel van Afrika dat hij zich al na vijf jaar tot Zuidafrikaan liet na turaliseren. Aanvankelijk was hij predikant in de Nederduit se Gereformeerde Kerk. Ver volgens ging hij voor negen jaar naar de toenmalige doch terkerk in Zambia, de Refor med Church, om daarna te worden beroepen door de zwarte Nederduitse Gerefor meerde Kerk in Zuid-Afrika. „In totaal ben ik ruim twintig jaar predikant in zwarte ker ken geweest". Terug In 1979 kwam Lensink terug naar Nederland, toen hem een ongeluk was overkomen waarvoor hij nog steeds geen verklaring kan vinden. „Als gevolg daarvan moest ik de middenstad van Johannes burg op medisch advies verla ten. De Gereformeerde Kerk van Zuidwolde heeft me toen uit die situatie gered en me beroepen. Vijf jaar ben ik op het Drentse platteland geble ven. Ik was blij met een nieuw beroep, waardoor ik weer terug kon naar Johan nesburg." Ditmaal kwam het beroep van een andere kerk, de Ne- derduitsche Hervormde Kerk. Het ging om een gemeente die gevormd werd door een Ne derlandse emigrantengemeen schap. Die gemeente had al vanaf z'n begin protest aange tekend tegen artikel 3 van de kerkorde, dat alleen blank lidmaatschap toelaat. „Die lijn van protest heb ik ook ge volgd. Omdat ik lid en predi kant geweest ben van zwarte kerken en heb gewerkt onder de zogenaamde trekarbeiders, voel ik me daarbij nog steeds betrokken. Ook heb ik nog veel contacten met de kleur lingen en de Engelse kerken." Uit die contacten kwam de oecumenische dienst voort waarin Lensink voorging en al gevolg waarvan hij werd aangeklaagd bij het bestuur van de kerk. Tijdens de dienst in zijn eigen kerk werd Len sink bijgestaan door twee niet-blanke collega's. Uit res pect voor de leden van de Sendingkerk die aan de kerk dienst deelnamen, las Lensink voor uit de belijdenis van Bel- har waarin de apartheid fel wordt aangevallen. Deze belij denis werd enkele jaren gele den aangenomen door de Sen dingkerk, waarin vroeger al leen plaats was voor kleurlin gen. Lensink over die dienst: „Ik moet zeggen dat velen uit de gemeente het erg gewaar deerd hebben. Er waren ook enkele die het helemaal niet goedkeurden. Daaruit is die klacht voortgekomen." 'Voortrekkers' Tot voor kort kon dominee Lensink zijn gang gaan. Hij constateert dat de Nederduitse Gereformeerde Kerk en de Gereformeerde Kerk, de blanke kerken dus, aan het veranderen zijn, zich hervor men. „Vreemd genoeg doet de Nederduitsche Hervormde Kerk niet mee. Men gaat zelfs de tegenovergestelde richting in." Volgens Lensink is dit te verklaren uit het feit dat de Hervormde Kerk in de vorige eeuw voor een groot deel be stond uit 'voortrekkers' die van de Kaapkolonie naar Transvaal waren gegaan. „Men heeft dus veel tradities en gewoonten van deze bevol kingsgroep vastgehouden." Vandaar star voor de apart heid? „Het komt er wel op neer." Op de laatste synode heeft de gemeente van dominee Len sink niet alleen stelling geno men tegen artikel 3, maar ook tegen de AWB, de Afrikaner Weerstand Beweging. „Vol gens ons is dat niet alleen een politieke beweging, maar ook een heel religieuze. Helaas zit ten er ook enkele predikanten in de leiding van de AWB. Dat geeft kerkelijk ook wrij ving. Voor emigranten is het moeilijk zich binnen zo'n ge meenschap aan te passen." Lensink overweegt niet met z'n gezin terug te keren naar Nederland. „Ik moet wel toe geven dat er nog onzekerheid bestaat over onze toekomst." De toekomst van Zuidafrika? „Nog vaag. Er wordt aan ge werkt. Er zijn veel verande ringen. Gisteren hebben in Port Elisabeth duizend blan ken een optocht gehouden naar de zwarte woongebieden. Ze hadden contact met de be volking, ze werden er vrien delijk ontvangen. Daar zijn we mee bezig: met bruggen bouwen... Ook door mijn con tact met andere kerken ben ik daar bij betrokken." Er zijn maandelijkse bijeen komsten van predikanten van een groot aantal kerken. „Zij zitten allemaal - zowel aan de zwarte als aan de blanke kant - met het probleem om de ge meente mee te krijgen. De predikanten zien elkaar, be grijpen elkaar, maar zij wor den geremd door de gemeen ten. Dezelfde problemen die ik nu heb, vind je ook bij de Engelsen." De predikanten zijn dus voor uitstrevender dan hun ge meenten? Dominee Lensink: „Ja." BARENS STRANG CHILEENSE BISSCHOPPEN: SANTIAGO DE CHILE De rooms-katholieke bisschoppen in Chili me nen dat het opsporen van de waarheid over de situ atie tijdens de dictatuur van de afgelopen 16 jaar „onmisbaar is voor de morele gezondheid van het land". „Er zijn zeer diepe wonden geslagen die duidelijk moeten wor den blootgelegd om te kunnen genezen", aldus de bisschoppen in een verklaring. De bisschoppen menen dat een nationale verzoening noodzakelijk is, maar dat be tekent niet dat nu alles maar moet worden vergeven en vergeten. Verzoening bete kent, dat de waarheid moet worden opgespoord en dat in alle voorkomende gevallen gerechtigheid geschiedt. Al leen dan wil de kerk verge ving schenken, aldus de bis schoppen. Zij verwachten dat wraakge voelens blijven voortbestaan, als de waarheid wordt achter gehouden. Dat zal de nationa le verzoening bemoeilijken. De bisschoppen roepen de kandidaten bij de presidents verkiezingen van 14 decem ber op hun verantwoordelijk heid „met zelfonthechting en als dienst aan het algemeen welzijn" onder ogen te zien. De katholieke kiezers worden opgeroepen bij het bepalen van hun keuze na te gaan of de kandidaten de waarden van het evangelie nastreven en of zij kunnen bijdragen aan de nationale verzoening. Volgens waarnemers is het Chileense episcopaat verdeeld over de manier waarop de na tionale verzoening tot stand moet komen. Sommige bis schoppen zijn tegen een on derzoek van de schendingen van de mensenrechten onder generaal Pinochet. Pinochet is niet als enige verantwoorde lijk voor het geweld en de po litieke onvolkomenheden in het land, zo zeggen zij. Boven dien moet er rekening mee worden gehouden dat de ge neraal Chili in 1973 heeft be vrijd van „een marxistisch programma". Daar staan vele bisschoppen tegenover die vinden dat het land op de hoogte moet zijn van de schendingen van de mensenrechten tijdens de dic tatuur en dat de daders moeten worden gestraft. „Als wij de waarheid dienen, die nen we de verzoening", zo is de gedachtengang van deze bisschoppen. Bestseller Intussen blijkt het boek 'Chili: de verloren herinnering - schendingen van de mensen rechten 1973/1983' (ook wel bekend als Chili: nooit weer) een best-seller in Chili te zijn geworden. Aan het boek, een uitgave van het (rooms-katho lieke) Vicariaat voor de Soli dariteit, heeft ook de Neder lander prof.dr. Th. van Boven meegewerkt. Theo van Boven Het boek verscheen vorige maand en is geschreven door zeven personen die allen nauw betrokken zijn bij de verdediging van de mensen rechten in Chili en de andere Latijnsamerikaanse landen. Behalve Van Boven, oud-di recteur van de mensenrechte- nafdeling van de Verenigde Naties, behoren tot de auteurs onder anderen de aartsbis schop van Sao Paulo, kardi naal Paulo Evaristo Arns, de Argentijnse schrijver Ernesto Sabato en de oprichter van het Vicariaat, de vroegere aartsbisschop van Santiago, kardinaal Raul Silva Henri- boek 1500 personen die door foto: sp het leger of met het leger sa menwerkende organisaties in Chili zijn vermoord. Verder is er een lijst van 800 verdwe nen personen. In Chili zaten honderden personen om poli tieke redenen vast. Nu zijn er nog 500 politieke gevangenen. 'Chili: nooit weer' maakt deel uit van een serie over de schending van de mensen rechten in Latijnsamerikaan se landen. Eerder verschenen 'Argentinië: nooit weer (1984), 'Brazilië: nooit weer' (1985) en 'Uruguay: nooit weer (1989). Een boek over Paraguay komt waarschijnlijk begin volgend jaar uit. De Chileense bisschoppen hebben gewei gerd mee te werken aan de samenstelling van het boek. AMSTERDAM De hos tie is in de Middeleeuwen vervreemd geraakt van het doel waartoe Christus de eucharistie heeft inge steld: een gemeenschap pelijke viering van de verbondenheid met Hem. In de 12e en 13e eeuw werden allerlei wonder bare krachten aan de hostie toegekend. Zij zou onbederflijk en genees krachtig zijn en niet kun nen verbranden. De historicus drs. G.J.C. Snoek (55) schreef hierover het proefschrift 'Eucharistie- en reliekverering in de Mid deleeuwen' waarop hij van daag aan de Vrije Universiteit te Amsterdam is gepromo veerd. Snoek onderzocht wel ke samenhang er in de Mid deleeuwse samenleving be stond tussen de verering van relieken en de eucharistie. Relieken zijn restanten van het lichaam van een heilige of van voorwerpen die met een heilige in aanraking zijn ge weest. Deze relieken werden al in de eerste eeuwen van het christelijk geloof vereerd omdat de desbetreffende hei lige bescherming zou bieden. Deelnemers aan de jaarlijkse Stille Omgang ontbloten het hoofd bij het passeren van de Gods lantaarn in de Amsterdamse Kalverstraat. Daar zou in 1345 een in het vuur gegooide hostie niet zijn verbrand. foto: anp Een soortgelijke steun ver- hostie toenam, begon men Snoek, werden in de kerken wachtte men van het eucha- haar op dezelfde wijze te ver- de hosties ook een voorwerp ristisch brood dat eeuwenlang eren als al eeuwenlang met van verering. Zo werden zij mee naar huis werd genomen. relieken was gedaan. In de evenals relieken meegedragen Naarmate de eerbied voor de 14e eeuw, zo constateert in processies om Gods zegen te vragen. Bovendien werd aan de hos ties een wonderbare kracht toegekend. Snoek noemt als voorbeeld het Mirakel van Amsterdam. In 1345 zou een ernstig zieke Amsterdammer na het ontvangen van de communie onpasselijk zijn ge worden. Het braaksel van de zieke werd in het vuur ge gooid, maar de hostie ver brandde niet. De stille om gang, die elk jaar in maart door de binnenstad van Am sterdam wordt gehouden, en de zogenaamde Mirakelzuil op het Rokin in de hoofdstad herinneren aan dit wonder. Hosties, relieken en andere sacrale voorwerpen zouden volgens sommige Middel eeuwse bronnen vuur kunnen bestrijden. In de Benedictijnse kloosters van Cluny en Dijon was voorgeschreven dat er al tijd een 'corporale (altaardoek waarop de hostie ligt) gereed moest liggen om die bij brand te kunnen gebruiken. De abt Geraldus zou eind 11e eeuw zelfs niet hebben geaarzeld om alle hosties in het vuur te werpen in een poging de brand ten gevolge van blik seminslag in de abdij Castres Frankrijk Raad van Kerken tegen samen bidden moslims AMERSFOORT „Wel sa- men zijn en ieder zijn eigen gebed uitspreken, maar niet samen bidden". Die formule over de verhou ding christenen moslims heeft de instemming van de meeste Raadsleden (vertegen woordigers van de kerkge-, nootschappen in de Raad van Kerken in Nederland). Dit bleek op een bezinnings dag van de Raad over de ver houding christenen mos lims. Een verslag door secretaris ds. W.R. van der Zee is opgeno men in het december-num- mer van Oecumenisch Bulle tin, het officieel orgaan van de Raad. Aanleiding was de afgelasting in september 1986 van een ge zamenlijke gebedsdienst met andere religies in Utrecht ter gelegenheid van de gebeds dienst voor de vrede, waartoe paus Johannes Paulus II de werelgodsdiensten in Assisi had uitgenodigd. Aan prote stantse zijde bestonden hierte gen bezwaren omdat niet dui delijk was of christenen, mos lims en hindoes tot dezelfde God bidden. Een speciale werkgroep van de Raad heeft daarop een nota geschreven, waarin dit thema werd beperkt tot de moslims (met 350.000 de grootste niet-christelijke gods dienst in Nederland). De werkgroep schetst daarin drie posities binnen de kerken: (a) de God van de moslims is niet de God van de joden en chris tenen; (b) het gaat bij moslims en christenen wel om een en dezelfde God, maar het is toch zaak dat de moslims Hem door het geloof in Jezus Christus ten volle leren ken nen; (c) zowel christenen als moslims hebben kennis van God; hun wegen al zijn ze dan niet identiek lopen in wezen identiek. Het is van deze posities afhan kelijk hoe er gedacht wordt over gezamenlijk bidden en de bekering van moslims. Bidden: (a) onmogelijk; (b) men bidt tot dezelfde God, maar men zal in een geza menlijk gebed bepaalde din gen niet kunnen zeggen; (c) samen bidden kan. Bekering: (a) het is de taak van de kerk het evangelie ook aan moslims te verkondi gen; (b) moslims hoeven niet tot God te worden gebracht, maar ze zullen door de kennis van het evangelie tot een die per en voller geloof komen; (c) het gaat eerder om een ge sprek, het uitwisselen van er varingen en het van elkaar leren. Hoewel er op een bezinnings dag geen besluiten worden genomen, tendeerde binnen de gespreksgroepen de opinie naar de erkenning dat chris tenen en moslims in dezelfde God geloven, maar dat dat nog niet betekent dat ze de zelfde boodschap hebben of dat de boodschappen op de zelfde wijze waar zouden zijn. Vraagtekens werden er ge steld bij een gezamenlijk gebed. Een gebed veronder stelt een geloofsgemeenschap. Ja r*ïn osf Geruststellend idee Cda en PvdA. De eerste een partij die altijd regeert^ daardoor enigszins behoudend is geworden, de tweede nogal revolutionaire groepering die mede als gevolg daai de laatste twaalf jaar bijna onafgebroken in de oppoi heeft gezeten. Wat voor soort kabinet zou een coalitie vy die twee opleveren? Sinds premier Lubbers gisteren de reg( ringsverklaring heeft uitgesproken, weten we meer. I De nieuwe regeerploeg voert vooral de voorzichtigh^ hoog in het vaandel. Het duidelijkst bleek dat uit de passL waarin de minister-president uitlegde hoe het kabinet j_ geld heeft gevonden om de ambtenaren en trendvolgers *- meer loonruimte te kunnen bieden. Die maatregel kost miljoen. Daardoor dreigde het financiële tekort van de o1 heid volgend jaar boven de afgesproken norm van 5,25 cent uit te komen. Derhalve had het kabinet een „moeilik afweging" moeten maken, vertelde premier Lubbers. jt\ oi MOEILIJK vooral voor PvdA-leider Kok die in zijn verify zingscampagne had beloofd dat er met zijn partij in de re" ring een 'ander' beleid gevoerd zou worden. Maar erg lC heeft de nieuwe minister van financiën kennelijk niet h ven nadenken. Al tien dagen geleden liet hij via de StJ brief weten dat er „een bescheidener begin" gemaakt moeten worden met de uitvoering van bepaalde onderdei van het zogeheten nieuwe beleid. De PvdA-fractie was da uiteraard niet blij mee, maar ging toch al door de knie Lubbers kon volstaan met de woorden van Kok letterlijk- de regeringsverklaring te herhalen. WAT betreft Defensie heeft Lubbers evenmin moeite gel met de nieuwe coalitiepartner. Weliswaar grepen het Pvq. kamerlid Van Traa en PvdA-voorzitter Sint de ontwikkef gen in Oost-Europa aan om een verlaging van het defens budget te bepleiten, maar niets wijst erop dat de Haagse i der socialisten ook maar een moment heeft overwogen die wens gehoor te geven. Integendeel, nog voor de aanvj van het debat over de regeringsverklaring liet fractievoorF ter Wöltgens weten dat er ook op dit punt niet aan hetj' geerakkoord mocht worden gemorreld. Het betrof hier jv mers een „fijn luisterend compromis" tussen CDA en PvJ' Met een gerust hart kon premier Lubbers dus verklaren |C het kabinet vasthoudt aan de afspraak dat de betreffende l groting de komende vijf jaar gemiddeld nog iets zal stijg^ CONCLUSIE: de PvdA neemt er genoegen mee dat haar!1 breng in het kabinetsbeleid voorlopig bescheiden zal r Voor degenen die nog huiveren bij de gedachte dat er wi socialisten in de regering zitten, zal dat een geruststelt idee zijn. Aandacht voor achterblijven ONDANKS de gehanteerde voorzichtigheid poogt de re| ringsverklaring in elk geval een aansprekende ideële basi leggen onder de kersverse coalitie. De vlag die een indr. wekkende lading van voorgenomen maatregelen en stuc plannen moet dekken heet 'sociale vernieuwing'. Het kabii ruimt in zijn beleid veel plaats in voor de maatschappeli achterblijvers, de mensen die om uiteenlopende redenen meeprofiteren van de stijgende welvaart. DAT werd tijd. Het was ook de bedoeling van de partr ruil waartoe het CDA, mede door de verkiezingsuitslag, gedwongen. Bestrijding van de langdurige werkloosh bron van veel individuele en sociale ellende, blijft een hot doel van het regeringsbeleid. Dat kan ook niet anders in land met nog vele honderdduizenden werklozen binnen grenzen. SOCIALE vernieuwing blijkt echter een zeer wijde zal zijn, waarin behalve een stevige aanpak van de werkloosh ook ruimte is voor een schoon milieu, goed onderwijs en 'gezonde levensstijl'. De bekommernis om het welzijn van ciale probleemgroepen wordt bovendien mede geïnspireei wat minder altruïstisch - door de vrees voor verloeder van de grote steden. Hetgeen niet wegneemt dat de rq ringsverklaring, in tegenstelling tot het regeerakkoord, minste een begin van visie bevat en een aantal duidel doelstellingen van beleid formuleert. HET kabinet geeft vrij concreet de hoofdlijnen aan wa langs de gepredikte sociale vernieuwing moet worden reikt. Een verbeterde versie van het Nationaal Milieu leidsplan moet duidelijk maken dat het de overheid erns met de schoonmaak van het milieu. Het siert de nieuwe geringsploeg dat zij wat dat aangaat geen doekjes windt de kosten waarmee burgers en bedrijven in de toekomst w den geconfronteerd. Bij de bestrijding van de werkloosh wordt de kaart van een verbeterd jeugd-werkgarantiep gespeeld. Een veelbelovend pakket van maatregelen, dat elk geval komende generaties van werkzoekenden veel lende kan besparen. Al met al is de regeringsverklaring afgewogen en op v punten overtuigend, waarbij, ook de financiële randvo waarden duidelijk zijn aangegeven. Juist de financiële derbouwing is echter de adder onder het fris-groene g Voor sociale vernieuwing bijvoorbeeld is voorlopig slechts helft van het aanvankelijk geraamde budget beschikbaar EeN vraagteken is ook op zijn plaats achter de wijze waa het derde kabinet-Lubbers zijn sociale vernieuwing bestu lijk wil realiseren. Decentraliseren is over de hele linie motto: bij politie, onderwijs, uitvoering van sociale wetten het sociale vernieuwingsbeleid. Bij dat laatste komt de vermijdelijke coördinerende minister op het tapijt, maai het verleden zijn dat nooit succesnummers geweest. Hope is minister Dales van binnenlandse zaken echter in staat vaandel hoog te houden waaronder het kabinet de komei vier jaar ten strijde wil trekken tegen sociale onevenwich heid en maatschappelijk verval. Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezond stukken te bekorten. Muur De schrijver van de tekst van bon op de voorpagina meldt in de krant van donderdag dat onze krant misschien wel eens de primeur zou kunnen heb ben als de muur bij de Bran denburger Tor tegen de vlakte gaat. Twan van de Brand houdt immers de wacht, zo wordt de lezer gerustgesl Even verderop in deze krant bemerkte ik echter mijn schrik dat Twan var Brand helemaal de wacht houdt, maar (stiekem?) i Leipzig is vertrokken, moet dat nu bij die Bran< burger Tor? Uit de brand

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2