Een halsbandje voor blanke dominee
ficidócScnnati;'
brieven van lezer
kerk
wereld
Onderzoek naar waarheid over dictatuur nodig
Hostie was in Middeleeuwen voorwerp van verering
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
£cklóe0ouAcutt
DINSDAG 28 NOVEMBER 1989 PAGIlf]
Laatste groet aan kerkverlaters
DEN HAAG - Het hervormde Boekencentrum heeft haar col
lectie compleet. Naast kaartjes voor getrouwden, gedoopten en
kerkleden die belijdenis hebben gedaan, is er nu ook een 'an
sichtkaart' voor kerkverlaters. Het fraai uitgevoerde kaartje is
voor 45 cent per stuk te koop. „Nu onze wegen zich scheiden
omdat U de band met de kerk verbroken hebt, ooit door Uzelf
of door Uw ouders gelegd, nemen wij afscheid, maar niet van
harte. Zovele jaren stond Uw naam geschreven in ons register.
Uw uitschrijving is een streep door onze rekening. Wij wensen
U al het goede van deze wereld en hopen op Uw wederkeer",
aldus de tekst van de kaart. Volgens R. Noorda van de Haagse
uitgever moet er gezien het grote aantal uitschrijvingen grote
behoefte aan bestaan. „We willen de mensen toch wat meege-
Westduitse rk koepelorganisatie voor hereniging
BONN De koepelorganisatie van RK organisaties in de
Bondsrepubliek, ZDK, is voor hereniging van beide delen van
Duitsland. Tijdens de najaarsvergadering in Bonn zei de voor
zitter, CDU-politica Rita Waschbuesch, dat het de mensen in
de DDR in de eerste plaats om vrijheid en zelfbeschikking is te
doen. „Als de DDR een vrij en democratisch land is geworden,
zullen de meeste Duitsers 'hüben und drüben' (in Oost en
West) nauwelijks begrijpen waarom de deling in twee staten
kunstmatig in stand wordt gehouden." De ontwikkelingen in
de DDR tonen volgens haar aan dat ook na tientallen jaren on
derdrukking het verlangen naar vrijheid bij de mensen in Mid-
den-Duitsland niet is gedoofd. Zonder namen te namen oefen
de zij kritiek uit op politici die jarenlang het vraagstuk hebben
verzwegen.
Waarheid is wat de
wereld eenvoudiger
maakt en niet wat chaos
schept.
A. de Saint-Exupérie
MGR. BAR:
Vernieuwing
liturgie ging
vaak overijld
ROTTERDAM Na het
Vaticaans Concilie is er
op liturgisch gebied in
Nederland op grote
schaal vernieuwd. Maar
deze vernieuwing werd
niet altijd gedragen door
een gefundeerde kennis
van wat liturgie moet
zijn.
Dit stelde mgr. R. Bar afgelo
pen week op een bijeenkomst
op een symposium van het ge
nootschap voor liturgie. Daar
werd herdacht dat vijfen
twintig jaar geleden op het
Tweede Vaticaans Concilie de
constitutie over de liturgie
werd aanvaard.
Door de snelle vernieuwingen
zijn volgens de bischop de of
ficiële teksten uit Rome die
later kwamen in het ongerede
geraakt. Vaak werd er geen
kennis van genomen. Litur
gie, aldus de bisschop, is even
wel een zaak van de kerk, zo
dat het ermee omgaan aller
eerst vereist dat men wat
voor allen gegeven is, respec
teert.
Een extra moeilijkheid is vol
gens de bisschop dat de nieu
we liturgie in tegenstelling tot
de oude van de pastor veel
meer inspanning eist.
Mgr. Bar bepleit een betere
samenwerking tussen de offi
ciële instanties de priesters
om uitwassen in liturgie tegen
te gaan. De grootste zorgvul
digheid is volgens de bisschop
geboden als het gaat om het
„heilig dienstwerk", de cen
trale gedeelten in de liturgi
sche vieringen.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Broek in Waterland
(toez.) (part-time) H.J. Ekker, wonen
de te Utrecht.
Aangenomen naar Egmond aan Zee
en Egmond Binnen mw. R. Olden-
boom, kandidaat te Amsterdam vi
caris te Utrecht; naar Ridderkerk F.
Wijnhorst te Ochten; naar Ten Boer
Y. Buurma, kandidaat te Groningen -
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Baflo i.c.m. Warffum, te
Beverwijk, te Franeker-Sexbierum
i.s.m. Arum en te Zuidwolde (Gr.)
drs.E. Brink, kand. te Kampen.
Priesterwijding - Drs. L. W. Berger,
momenteel diaken in de Pastoor van
Arsparochie in Den Haag, wordt aan
staande zondag in deze parochie tot
priester gewijd. Aanvang van de
dienst 10.15. Louis Berger, geboren
in 1935, werd diaken gewijd in 1981
en is sinds 1985 in de Pastoor Van
Ars-parochie diaken.
De Zuidafrikaanse dr. J. Lensink, oud-predikant in het
Drentse Zuidwolde, zal zich moeten houden aan de
kerkelijke wetten die apartheid voorschrijven. Dominee
Lensink werd vorige week terecht gewezen nadat hij
tijdens een oecumenische kerkdienst met zwarten en
kleurlingen geciteerd had uit de belijdenis van de zwarte
Sendingkerk waarin de apartheid fel wordt veroordeeld.
JOHANNESBURG - „De
commissie van de alge
mene kerkvergadering,
de synode, heeft me een
halsbandje omgelegd. Ik
zal me eenvoudig moeten
houden aan de kerkor
de."
Dr. J.Lensink, tot Zuidafri
kaan genaturaliseerd Neder
lander, oud-predikant in
Zuidwolde, nu alweer vijf jaar
predikant van de Nederduit-
sche Hervormde Kerk in Jo
hannesburg, klinkt berustend.
Hij is stevig op de vingers ge
tikt. Als tegenstander van de
apartheid zal hij moeten ac
cepteren dat de kerkorde be
paalt dat alleen blanken lid
kunnen zijn van zijn kerk.
Ook zal hij niet meer via oe
cumenische diensten stelling
tegen de apartheid kunnen
nemen. Zijn oecumenische
contacten met andere kerken
waren niet in overeenstem
ming met de kerkelijke wet
ten.
Wat hij nu gaat doen? „Wist
ik het maar. Ik zal eerst tot
overeenstemming moeten ko
men met de kerkeraad en
mijn gemeente. Maar in de
cember gaat iedereen met va
kantie. Voorlopig zal ik ge
woon door moeten' gaan. Een
predikant moet nu eenmaal
geduld hebben. Gelukkig heb
ik een gemeente die al vanaf
de stichting in 1958 gevochten
heeft tegen de apartheid."
Lensink (53) kwam in 1957
vanuit Nederland naar Zuid-
Afrika. Hij studeerde er en
voelde zich zo een deel van
Afrika dat hij zich al na vijf
jaar tot Zuidafrikaan liet na
turaliseren. Aanvankelijk was
hij predikant in de Nederduit
se Gereformeerde Kerk. Ver
volgens ging hij voor negen
jaar naar de toenmalige doch
terkerk in Zambia, de Refor
med Church, om daarna te
worden beroepen door de
zwarte Nederduitse Gerefor
meerde Kerk in Zuid-Afrika.
„In totaal ben ik ruim twintig
jaar predikant in zwarte ker
ken geweest".
Terug
In 1979 kwam Lensink terug
naar Nederland, toen hem
een ongeluk was overkomen
waarvoor hij nog steeds geen
verklaring kan vinden. „Als
gevolg daarvan moest ik de
middenstad van Johannes
burg op medisch advies verla
ten. De Gereformeerde Kerk
van Zuidwolde heeft me toen
uit die situatie gered en me
beroepen. Vijf jaar ben ik op
het Drentse platteland geble
ven. Ik was blij met een
nieuw beroep, waardoor ik
weer terug kon naar Johan
nesburg."
Ditmaal kwam het beroep
van een andere kerk, de Ne-
derduitsche Hervormde Kerk.
Het ging om een gemeente die
gevormd werd door een Ne
derlandse emigrantengemeen
schap. Die gemeente had al
vanaf z'n begin protest aange
tekend tegen artikel 3 van de
kerkorde, dat alleen blank
lidmaatschap toelaat. „Die lijn
van protest heb ik ook ge
volgd. Omdat ik lid en predi
kant geweest ben van zwarte
kerken en heb gewerkt onder
de zogenaamde trekarbeiders,
voel ik me daarbij nog steeds
betrokken. Ook heb ik nog
veel contacten met de kleur
lingen en de Engelse kerken."
Uit die contacten kwam de
oecumenische dienst voort
waarin Lensink voorging en
al gevolg waarvan hij werd
aangeklaagd bij het bestuur
van de kerk. Tijdens de dienst
in zijn eigen kerk werd Len
sink bijgestaan door twee
niet-blanke collega's. Uit res
pect voor de leden van de
Sendingkerk die aan de kerk
dienst deelnamen, las Lensink
voor uit de belijdenis van Bel-
har waarin de apartheid fel
wordt aangevallen. Deze belij
denis werd enkele jaren gele
den aangenomen door de Sen
dingkerk, waarin vroeger al
leen plaats was voor kleurlin
gen.
Lensink over die dienst: „Ik
moet zeggen dat velen uit de
gemeente het erg gewaar
deerd hebben. Er waren ook
enkele die het helemaal niet
goedkeurden. Daaruit is die
klacht voortgekomen."
'Voortrekkers'
Tot voor kort kon dominee
Lensink zijn gang gaan. Hij
constateert dat de Nederduitse
Gereformeerde Kerk en de
Gereformeerde Kerk, de
blanke kerken dus, aan het
veranderen zijn, zich hervor
men. „Vreemd genoeg doet de
Nederduitsche Hervormde
Kerk niet mee. Men gaat zelfs
de tegenovergestelde richting
in." Volgens Lensink is dit te
verklaren uit het feit dat de
Hervormde Kerk in de vorige
eeuw voor een groot deel be
stond uit 'voortrekkers' die
van de Kaapkolonie naar
Transvaal waren gegaan.
„Men heeft dus veel tradities
en gewoonten van deze bevol
kingsgroep vastgehouden."
Vandaar star voor de apart
heid? „Het komt er wel op
neer."
Op de laatste synode heeft de
gemeente van dominee Len
sink niet alleen stelling geno
men tegen artikel 3, maar ook
tegen de AWB, de Afrikaner
Weerstand Beweging. „Vol
gens ons is dat niet alleen een
politieke beweging, maar ook
een heel religieuze. Helaas zit
ten er ook enkele predikanten
in de leiding van de AWB.
Dat geeft kerkelijk ook wrij
ving. Voor emigranten is het
moeilijk zich binnen zo'n ge
meenschap aan te passen."
Lensink overweegt niet met
z'n gezin terug te keren naar
Nederland. „Ik moet wel toe
geven dat er nog onzekerheid
bestaat over onze toekomst."
De toekomst van Zuidafrika?
„Nog vaag. Er wordt aan ge
werkt. Er zijn veel verande
ringen. Gisteren hebben in
Port Elisabeth duizend blan
ken een optocht gehouden
naar de zwarte woongebieden.
Ze hadden contact met de be
volking, ze werden er vrien
delijk ontvangen. Daar zijn
we mee bezig: met bruggen
bouwen... Ook door mijn con
tact met andere kerken ben
ik daar bij betrokken."
Er zijn maandelijkse bijeen
komsten van predikanten van
een groot aantal kerken. „Zij
zitten allemaal - zowel aan de
zwarte als aan de blanke kant
- met het probleem om de ge
meente mee te krijgen. De
predikanten zien elkaar, be
grijpen elkaar, maar zij wor
den geremd door de gemeen
ten. Dezelfde problemen die
ik nu heb, vind je ook bij de
Engelsen."
De predikanten zijn dus voor
uitstrevender dan hun ge
meenten?
Dominee Lensink: „Ja."
BARENS STRANG
CHILEENSE BISSCHOPPEN:
SANTIAGO DE CHILE
De rooms-katholieke
bisschoppen in Chili me
nen dat het opsporen van
de waarheid over de situ
atie tijdens de dictatuur
van de afgelopen 16 jaar
„onmisbaar is voor de
morele gezondheid van
het land". „Er zijn zeer
diepe wonden geslagen
die duidelijk moeten wor
den blootgelegd om te
kunnen genezen", aldus
de bisschoppen in een
verklaring.
De bisschoppen menen dat
een nationale verzoening
noodzakelijk is, maar dat be
tekent niet dat nu alles maar
moet worden vergeven en
vergeten. Verzoening bete
kent, dat de waarheid moet
worden opgespoord en dat in
alle voorkomende gevallen
gerechtigheid geschiedt. Al
leen dan wil de kerk verge
ving schenken, aldus de bis
schoppen.
Zij verwachten dat wraakge
voelens blijven voortbestaan,
als de waarheid wordt achter
gehouden. Dat zal de nationa
le verzoening bemoeilijken.
De bisschoppen roepen de
kandidaten bij de presidents
verkiezingen van 14 decem
ber op hun verantwoordelijk
heid „met zelfonthechting en
als dienst aan het algemeen
welzijn" onder ogen te zien.
De katholieke kiezers worden
opgeroepen bij het bepalen
van hun keuze na te gaan of
de kandidaten de waarden
van het evangelie nastreven
en of zij kunnen bijdragen
aan de nationale verzoening.
Volgens waarnemers is het
Chileense episcopaat verdeeld
over de manier waarop de na
tionale verzoening tot stand
moet komen. Sommige bis
schoppen zijn tegen een on
derzoek van de schendingen
van de mensenrechten onder
generaal Pinochet. Pinochet is
niet als enige verantwoorde
lijk voor het geweld en de po
litieke onvolkomenheden in
het land, zo zeggen zij. Boven
dien moet er rekening mee
worden gehouden dat de ge
neraal Chili in 1973 heeft be
vrijd van „een marxistisch
programma".
Daar staan vele bisschoppen
tegenover die vinden dat het
land op de hoogte moet zijn
van de schendingen van de
mensenrechten tijdens de dic
tatuur en dat de daders
moeten worden gestraft. „Als
wij de waarheid dienen, die
nen we de verzoening", zo is
de gedachtengang van deze
bisschoppen.
Bestseller
Intussen blijkt het boek 'Chili:
de verloren herinnering -
schendingen van de mensen
rechten 1973/1983' (ook wel
bekend als Chili: nooit weer)
een best-seller in Chili te zijn
geworden. Aan het boek, een
uitgave van het (rooms-katho
lieke) Vicariaat voor de Soli
dariteit, heeft ook de Neder
lander prof.dr. Th. van Boven
meegewerkt.
Theo van Boven
Het boek verscheen vorige
maand en is geschreven door
zeven personen die allen
nauw betrokken zijn bij de
verdediging van de mensen
rechten in Chili en de andere
Latijnsamerikaanse landen.
Behalve Van Boven, oud-di
recteur van de mensenrechte-
nafdeling van de Verenigde
Naties, behoren tot de auteurs
onder anderen de aartsbis
schop van Sao Paulo, kardi
naal Paulo Evaristo Arns, de
Argentijnse schrijver Ernesto
Sabato en de oprichter van
het Vicariaat, de vroegere
aartsbisschop van Santiago,
kardinaal Raul Silva Henri-
boek 1500 personen die door
foto: sp
het leger of met het leger sa
menwerkende organisaties in
Chili zijn vermoord. Verder is
er een lijst van 800 verdwe
nen personen. In Chili zaten
honderden personen om poli
tieke redenen vast. Nu zijn er
nog 500 politieke gevangenen.
'Chili: nooit weer' maakt deel
uit van een serie over de
schending van de mensen
rechten in Latijnsamerikaan
se landen. Eerder verschenen
'Argentinië: nooit weer (1984),
'Brazilië: nooit weer' (1985) en
'Uruguay: nooit weer (1989).
Een boek over Paraguay
komt waarschijnlijk begin
volgend jaar uit. De Chileense
bisschoppen hebben gewei
gerd mee te werken aan de
samenstelling van het boek.
AMSTERDAM De hos
tie is in de Middeleeuwen
vervreemd geraakt van
het doel waartoe Christus
de eucharistie heeft inge
steld: een gemeenschap
pelijke viering van de
verbondenheid met Hem.
In de 12e en 13e eeuw
werden allerlei wonder
bare krachten aan de
hostie toegekend. Zij zou
onbederflijk en genees
krachtig zijn en niet kun
nen verbranden.
De historicus drs. G.J.C.
Snoek (55) schreef hierover
het proefschrift 'Eucharistie-
en reliekverering in de Mid
deleeuwen' waarop hij van
daag aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam is gepromo
veerd. Snoek onderzocht wel
ke samenhang er in de Mid
deleeuwse samenleving be
stond tussen de verering van
relieken en de eucharistie.
Relieken zijn restanten van
het lichaam van een heilige of
van voorwerpen die met een
heilige in aanraking zijn ge
weest. Deze relieken werden
al in de eerste eeuwen van
het christelijk geloof vereerd
omdat de desbetreffende hei
lige bescherming zou bieden.
Deelnemers aan de jaarlijkse Stille Omgang ontbloten het hoofd bij het passeren van de Gods
lantaarn in de Amsterdamse Kalverstraat. Daar zou in 1345 een in het vuur gegooide hostie niet
zijn verbrand. foto: anp
Een soortgelijke steun ver- hostie toenam, begon men Snoek, werden in de kerken
wachtte men van het eucha- haar op dezelfde wijze te ver- de hosties ook een voorwerp
ristisch brood dat eeuwenlang eren als al eeuwenlang met van verering. Zo werden zij
mee naar huis werd genomen. relieken was gedaan. In de evenals relieken meegedragen
Naarmate de eerbied voor de 14e eeuw, zo constateert in processies om Gods zegen
te vragen.
Bovendien werd aan de hos
ties een wonderbare kracht
toegekend. Snoek noemt als
voorbeeld het Mirakel van
Amsterdam. In 1345 zou een
ernstig zieke Amsterdammer
na het ontvangen van de
communie onpasselijk zijn ge
worden. Het braaksel van de
zieke werd in het vuur ge
gooid, maar de hostie ver
brandde niet. De stille om
gang, die elk jaar in maart
door de binnenstad van Am
sterdam wordt gehouden, en
de zogenaamde Mirakelzuil op
het Rokin in de hoofdstad
herinneren aan dit wonder.
Hosties, relieken en andere
sacrale voorwerpen zouden
volgens sommige Middel
eeuwse bronnen vuur kunnen
bestrijden. In de Benedictijnse
kloosters van Cluny en Dijon
was voorgeschreven dat er al
tijd een 'corporale (altaardoek
waarop de hostie ligt) gereed
moest liggen om die bij brand
te kunnen gebruiken. De abt
Geraldus zou eind 11e eeuw
zelfs niet hebben geaarzeld
om alle hosties in het vuur te
werpen in een poging de
brand ten gevolge van blik
seminslag in de abdij Castres
Frankrijk
Raad van Kerken
tegen samen
bidden moslims
AMERSFOORT „Wel sa-
men zijn en ieder zijn eigen
gebed uitspreken, maar niet
samen bidden".
Die formule over de verhou
ding christenen moslims
heeft de instemming van de
meeste Raadsleden (vertegen
woordigers van de kerkge-,
nootschappen in de Raad van
Kerken in Nederland).
Dit bleek op een bezinnings
dag van de Raad over de ver
houding christenen mos
lims.
Een verslag door secretaris ds.
W.R. van der Zee is opgeno
men in het december-num-
mer van Oecumenisch Bulle
tin, het officieel orgaan van
de Raad.
Aanleiding was de afgelasting
in september 1986 van een ge
zamenlijke gebedsdienst met
andere religies in Utrecht ter
gelegenheid van de gebeds
dienst voor de vrede, waartoe
paus Johannes Paulus II de
werelgodsdiensten in Assisi
had uitgenodigd. Aan prote
stantse zijde bestonden hierte
gen bezwaren omdat niet dui
delijk was of christenen, mos
lims en hindoes tot dezelfde
God bidden.
Een speciale werkgroep van
de Raad heeft daarop een
nota geschreven, waarin dit
thema werd beperkt tot de
moslims (met 350.000 de
grootste niet-christelijke gods
dienst in Nederland). De
werkgroep schetst daarin drie
posities binnen de kerken: (a)
de God van de moslims is niet
de God van de joden en chris
tenen; (b) het gaat bij moslims
en christenen wel om een en
dezelfde God, maar het is toch
zaak dat de moslims Hem
door het geloof in Jezus
Christus ten volle leren ken
nen; (c) zowel christenen als
moslims hebben kennis van
God; hun wegen al zijn ze
dan niet identiek lopen in
wezen identiek.
Het is van deze posities afhan
kelijk hoe er gedacht wordt
over gezamenlijk bidden en
de bekering van moslims.
Bidden: (a) onmogelijk; (b)
men bidt tot dezelfde God,
maar men zal in een geza
menlijk gebed bepaalde din
gen niet kunnen zeggen; (c)
samen bidden kan.
Bekering: (a) het is de taak
van de kerk het evangelie
ook aan moslims te verkondi
gen; (b) moslims hoeven niet
tot God te worden gebracht,
maar ze zullen door de kennis
van het evangelie tot een die
per en voller geloof komen;
(c) het gaat eerder om een ge
sprek, het uitwisselen van er
varingen en het van elkaar
leren.
Hoewel er op een bezinnings
dag geen besluiten worden
genomen, tendeerde binnen
de gespreksgroepen de opinie
naar de erkenning dat chris
tenen en moslims in dezelfde
God geloven, maar dat dat
nog niet betekent dat ze de
zelfde boodschap hebben of
dat de boodschappen op de
zelfde wijze waar zouden zijn.
Vraagtekens werden er ge
steld bij een gezamenlijk
gebed. Een gebed veronder
stelt een geloofsgemeenschap.
Ja
r*ïn
osf
Geruststellend idee
Cda en PvdA. De eerste een partij die altijd regeert^
daardoor enigszins behoudend is geworden, de tweede
nogal revolutionaire groepering die mede als gevolg daai
de laatste twaalf jaar bijna onafgebroken in de oppoi
heeft gezeten. Wat voor soort kabinet zou een coalitie vy
die twee opleveren? Sinds premier Lubbers gisteren de reg(
ringsverklaring heeft uitgesproken, weten we meer.
I
De nieuwe regeerploeg voert vooral de voorzichtigh^
hoog in het vaandel. Het duidelijkst bleek dat uit de passL
waarin de minister-president uitlegde hoe het kabinet j_
geld heeft gevonden om de ambtenaren en trendvolgers *-
meer loonruimte te kunnen bieden. Die maatregel kost
miljoen. Daardoor dreigde het financiële tekort van de o1
heid volgend jaar boven de afgesproken norm van 5,25
cent uit te komen. Derhalve had het kabinet een „moeilik
afweging" moeten maken, vertelde premier Lubbers. jt\
oi
MOEILIJK vooral voor PvdA-leider Kok die in zijn verify
zingscampagne had beloofd dat er met zijn partij in de re"
ring een 'ander' beleid gevoerd zou worden. Maar erg lC
heeft de nieuwe minister van financiën kennelijk niet h
ven nadenken. Al tien dagen geleden liet hij via de StJ
brief weten dat er „een bescheidener begin" gemaakt
moeten worden met de uitvoering van bepaalde onderdei
van het zogeheten nieuwe beleid. De PvdA-fractie was da
uiteraard niet blij mee, maar ging toch al door de knie
Lubbers kon volstaan met de woorden van Kok letterlijk-
de regeringsverklaring te herhalen.
WAT betreft Defensie heeft Lubbers evenmin moeite gel
met de nieuwe coalitiepartner. Weliswaar grepen het Pvq.
kamerlid Van Traa en PvdA-voorzitter Sint de ontwikkef
gen in Oost-Europa aan om een verlaging van het defens
budget te bepleiten, maar niets wijst erop dat de Haagse i
der socialisten ook maar een moment heeft overwogen
die wens gehoor te geven. Integendeel, nog voor de aanvj
van het debat over de regeringsverklaring liet fractievoorF
ter Wöltgens weten dat er ook op dit punt niet aan hetj'
geerakkoord mocht worden gemorreld. Het betrof hier jv
mers een „fijn luisterend compromis" tussen CDA en PvJ'
Met een gerust hart kon premier Lubbers dus verklaren |C
het kabinet vasthoudt aan de afspraak dat de betreffende l
groting de komende vijf jaar gemiddeld nog iets zal stijg^
CONCLUSIE: de PvdA neemt er genoegen mee dat haar!1
breng in het kabinetsbeleid voorlopig bescheiden zal r
Voor degenen die nog huiveren bij de gedachte dat er wi
socialisten in de regering zitten, zal dat een geruststelt
idee zijn.
Aandacht voor achterblijven
ONDANKS de gehanteerde voorzichtigheid poogt de re|
ringsverklaring in elk geval een aansprekende ideële basi
leggen onder de kersverse coalitie. De vlag die een indr.
wekkende lading van voorgenomen maatregelen en stuc
plannen moet dekken heet 'sociale vernieuwing'. Het kabii
ruimt in zijn beleid veel plaats in voor de maatschappeli
achterblijvers, de mensen die om uiteenlopende redenen
meeprofiteren van de stijgende welvaart.
DAT werd tijd. Het was ook de bedoeling van de partr
ruil waartoe het CDA, mede door de verkiezingsuitslag,
gedwongen. Bestrijding van de langdurige werkloosh
bron van veel individuele en sociale ellende, blijft een hot
doel van het regeringsbeleid. Dat kan ook niet anders in
land met nog vele honderdduizenden werklozen binnen
grenzen.
SOCIALE vernieuwing blijkt echter een zeer wijde zal
zijn, waarin behalve een stevige aanpak van de werkloosh
ook ruimte is voor een schoon milieu, goed onderwijs en
'gezonde levensstijl'. De bekommernis om het welzijn van
ciale probleemgroepen wordt bovendien mede geïnspireei
wat minder altruïstisch - door de vrees voor verloeder
van de grote steden. Hetgeen niet wegneemt dat de rq
ringsverklaring, in tegenstelling tot het regeerakkoord,
minste een begin van visie bevat en een aantal duidel
doelstellingen van beleid formuleert.
HET kabinet geeft vrij concreet de hoofdlijnen aan wa
langs de gepredikte sociale vernieuwing moet worden
reikt. Een verbeterde versie van het Nationaal Milieu
leidsplan moet duidelijk maken dat het de overheid erns
met de schoonmaak van het milieu. Het siert de nieuwe
geringsploeg dat zij wat dat aangaat geen doekjes windt
de kosten waarmee burgers en bedrijven in de toekomst w
den geconfronteerd. Bij de bestrijding van de werkloosh
wordt de kaart van een verbeterd jeugd-werkgarantiep
gespeeld. Een veelbelovend pakket van maatregelen, dat
elk geval komende generaties van werkzoekenden veel
lende kan besparen.
Al met al is de regeringsverklaring afgewogen en op v
punten overtuigend, waarbij, ook de financiële randvo
waarden duidelijk zijn aangegeven. Juist de financiële
derbouwing is echter de adder onder het fris-groene g
Voor sociale vernieuwing bijvoorbeeld is voorlopig slechts
helft van het aanvankelijk geraamde budget beschikbaar
EeN vraagteken is ook op zijn plaats achter de wijze waa
het derde kabinet-Lubbers zijn sociale vernieuwing bestu
lijk wil realiseren. Decentraliseren is over de hele linie
motto: bij politie, onderwijs, uitvoering van sociale wetten
het sociale vernieuwingsbeleid. Bij dat laatste komt de
vermijdelijke coördinerende minister op het tapijt, maai
het verleden zijn dat nooit succesnummers geweest. Hope
is minister Dales van binnenlandse zaken echter in staat
vaandel hoog te houden waaronder het kabinet de komei
vier jaar ten strijde wil trekken tegen sociale onevenwich
heid en maatschappelijk verval.
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezond
stukken te bekorten.
Muur
De schrijver van de tekst van
bon op de voorpagina meldt in
de krant van donderdag dat
onze krant misschien wel eens
de primeur zou kunnen heb
ben als de muur bij de Bran
denburger Tor tegen de vlakte
gaat. Twan van de Brand
houdt immers de wacht, zo
wordt de lezer gerustgesl
Even verderop in deze
krant bemerkte ik echter
mijn schrik dat Twan var
Brand helemaal de wacht
houdt, maar (stiekem?) i
Leipzig is vertrokken,
moet dat nu bij die Bran<
burger Tor? Uit de brand