i
final
Ie
Nr.45 - Cryptogram
a si o i
op:
ZATERDAG 25 NOVEMBER 19
89 PAGINA 31
Oplossing vorige puzzel
«Het spreekwoord luidt: TWEEDRACHT
^BREEKT KRACHT
ie)De winnaars van puzzel 44 zijn:
Bos-Zandbergen, Willibrordusstraat
2382 XG Zoeterwoude.
H. Vos, Bachstraat 20, 2324 GL Leiden.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 45 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
HORIZONTAAL:
2. Deel van het jaar dat bestemd is om
verdeeldheid te zaaien? (13).
8. Heeft men vrees nu onrustig te worden? (7).
9. Grote hark van een tandarts? (7).
11. Zo te horen verplaatste de expeditie zich per
auto (4).
12. Snelheid waarmee men per schip reist? (5).
13. Dier dat het gebit aantast? (4).
16. Elke keer kletsen ze door elkaar! (7).
17. Ter verlichting van een huisdier dat in de
knel zit? (7).
18. Men krijgt er wat van als iemand het nalaat!
(7).
21. Opgewonden door een berisping? (7).
23. Minder slecht dan nooit! (4).
24. Zo'n greep is stevig! (5).
25. Als ik het klaarspeel zit er lijn in! (4).
28. Omlijsting van een handvat? (7).
29. Geweldig vluchtige stof? (7).
30. Tijd dat een koning in de winter regeert?
(12).
VERTICAAL:
1. Zorgt voor verwijdering tussen mensen (14).
2. Adviescollege dat neerging als een slaaf? (7).
3. Aangaande iets dat blijft? (4).
4. Chef-betaalmeester? (7).
5. Als strijker geschikt om veel te delven (7).
6. Probeer het te vinden, want het is weg! (4).
7. Van dit principe heeft men geen nadeel! (14).
10. Flink dier (5).
14. Taal waarvan een dominee in een
Scandinavisch land zich bedient (5).
15. Vangtoestel voor een insekt? (5).
19. Handigheid waarmee een zwaard wal vis uit
koraalrif wordt gehaald? (5).
20. Hoofddeksel waarmee men een prettig
leventje leidt? (7).
21. Ontvoerder van een koningin? (6).
22. Saai voor je om erop te zitten! (7).
26. Dans waarmee men een ieder plat krijgt (4).
27. Rijdt men hierin het centrum van Pisa door?
oAndreiko-memorial
.1
in Vorige week schreef ik dat ik van het
I lAndreiko-memorial toernooi nog geen
partijen ontvangen had. Intussen is
dat wel het geval, zodat ik u er in deze
rubriek een en ander van kan laten
jzien. Winnaar was dus de jeugdige
i\|Russische speler Valneris, met een
/jscore van 21 uit 15. De complete eind-
I .stand ziet er als volgt uit: 1G. Valne-
Jris 21; 2. en 3. Gantwarg en Wirni 20;
4. Wigman 19; 5. Bozenkow 18; 6. en
7. Vermin en N'Diaye 17; 8. en 9.
^Korchow en Van der Zee 16; 10. Tin-
ogas 15; 11. Autar 14; 12. Laimite 13;
r 13. Jansen 12; 14. Bies 10; 15. en 16.
«Casaril en Specogna 6.
Opvallend in deze slotstand is de ma
tige klassering van de Nederlandse
deelnemers, met name die van Jansen
en Bies. Hier om te beginnen de vlotte
"overwinning die Valneris op (de expe
rimenterende?) Jansen boekte.
G. VALNERIS-H. JANSEN
"Vijfde ronde Andreiko-memorial
Hl 989.
1.32-28 18-23 2.38-32 12-18 3.31-27 7-
12 4.43-38 17-21 5.49-43.
Een ongebruikelijke zet. Wilde wit de
Molimard-variant die na 5.37-31 met
23-29 6.34x23 18x29 7.33x24 20x29
mogelijk was, uit de weg gaan? 11-17
6.34-30 21-26 7.37-31 26x37 8.42x31
"6-11 9.30-25 20-24 10.47-42 1-6 11.41-
)j37 17-21 12.31-26 2-7 13.26x17 11x31
o 14.36x27. Wit heeft nu een mooi ont-
djwikkelde stelling; bij zwart staat daar
entegen de lange vleugel nog als in de
aanvangspositie opgesteld. 7-11 15.46-
41 12-17 16.41-36 8-12 17.39-34.
Niet 17.40-34? vanwege de dam 24-29!
18.33x24 19x30 19.28x8 18-22
20.27x7 11x13 21.35x24 14-20
22.25x14 9x49. 14-20 18.25x14 9x20
19.37-31 3-8. De zwarte positie is al
lastig te hanteren.
20.34-30 24-29 21.33x24 20x29 22.30-
25 10-14 23.44-39 17-22 24.28x17
12x21 25.39-24! 8-12 26.31-26! 12-17
27.34-30 14-20 28.25x14 19x10 29.40-
34 29x40 30.45x34. Wit heeft nu
prachtig spel. 15-20 31.38-33 13-19
32.50-44 10-14 33.33-29 5-10 34.44-39
20-25 35.39-33 10-15 36.43-39 4-10
37.42-37 14-20 38.30-24! 19x30
39.35x24. Zwart wordt volkomen
overspeeld. 18-22 40.27x18 23x12
41.32-28 12-18 42.28-23 18-22. Niet
42... 10-14? want dan volgt na het
slaan 24-19 met schijfwinst. 43.23-19
21-27 44.48-42 27-32 45.37x28 16-21
en na nog enkelè zetten gaf zwart op.
Hoewel het toernooi gewonnen werd
door Valneris, maakte niet zijn spel
maar dat van de zeer sterke gropt-
meester Wirni de meeste indruk. Hier
de fraaie overwinning die hij in de
eerste ronde boekte op de al enige ja
ren in Zwitserland wonende Vermin.
W. WIRNI-H. VERMIN
Eerste ronde Andreiko-memorial
1989.
1.33-29 17-22 2.39-33 11-17 3.44-39 6-
11 4.50-44 1-6 5.31-26 16-21 6.32-28
19-23 7.28x19 14x23 8.29-24. De
hoofdvariant van deze Keiler-opening
gaat hier verder met 8.35-30 10-14
H Hf
'i s i
s m m n m
9.30-24. Met de tekstzet, die ook regel
matig wordt gespeeld, probeert wit op
een andere wijze tot omsingelspel te
komen. 20x29 9.33x24 10-14 10.34-30
14-20 11.39-33 20x29 12.33x24 13-19
13.24x13 8x19 14.40-34 2-8 15.44-39
15-20 16.39-33 20-25 17.34-29 25x34
18.29x40 9-13 19.33-29 23x34
20.40x29 19-23 21.29-24 22-28. Zwart
zet zijn aanval verder door. 22.43-39
17-22 23.26x17 12x21 24.45-40 7-12.
In het vervolg zal blijken dat de witte
voorpost op 24 zeer sterk staat opge
steld. De vraag rijst daarom of zwart
er niet beter aan had gedaan dit stuk
na bijvoorbeeld 24...5-10 en vervol
gens 25...8-12 met 26... 13-19 enz. van
het bord te verwijderen. 25.40-34 11-
16 26.38-33 6-11 27-42-38 11-17
28.33-29 21-26 29.38-33 17-21 30.35-
30 12-17 31.49-44 8-12 32.36-31!
Een fraaie zet: door zich te laten op
sluiten stopt wit de zwarte aanval te
gen zijn lange vleugel af. Overigens
volgde Wirni dezelfde strategie ook al
in de 16-de matchpartij met Wiersma
in 1984, die hij, zoals bekend, op in
drukwekkende wijze won. 21-27
33.41-36.
Hierna komt zwart met zijn aanval
niet goed verder. Die van wit, gericht
op de lange vleugel van zwart, gaat
daarentegen wel door: 5-10 34.44-40
10-14 35.40-35 4-10 36.30-25 14-19
37.25-20 19x30 38.35x24 10-14
39.20x9 13x4 40.24-20 17-21 41.29-24
4-10 42.33-29 10-15 43.20-14 12-17
44.48-43 27-32 45.47-41 21-27
Zie het diagram.
In deze positie lijkt het allemaal nog
geweldig mee te vallen voor zwart.
Hoe moet wit nu namelijk verder?
Vanzelf had Wirni zich die vraag al
veel eerder gesteld, en hij hoefde op
dit moment dan ook het antwoord
niet schuldig te blijven: 46.39-33!
28x10 47.37x19 26x37 48.41x23. Deze
originele combinatie is beslissend. Er
volgde nog: 3-8 49.29-24 16-21 50.46-
41 10-14 51.19x10 15x4 52.24-20 8-12
53.20-14 21-27 54.41-37 12-17 55.14-9
en zwart gaf zich gewonnen.
Tot besluit de overwinning in de Par-
tie-Bonnard van Gantwarg op
N'Diaye.
A. GANTWARG-M. N'DIAYE
Derde ronde Andreiko-memorial
1989.
1.33-29 19-23 2.35-30 20-25 3.40-35
13-19 4.44-40 8-13 5.50-44 14-20 6.30-
24 19x30 7.35x24 9-14 8.38-33 2-8
9.33-28 4-9 10.28x19 14x23 11.31-27
17-22 12.40-35 22x31 13.36x27 11-17
14.44-40 10-14 15.41-36 6-11 16.36-31
14-19 17.35-30 17-21 18.31-26 1-6
19.26x17 11x31 20.37x26 7-11 21.46-
41 12-17 22.41-36 17-21 23.26x17
11x22 24.39-33 6-11 25.43-38 11-17
26.32-27 22x31 27.36x27 5-10 28.38-
32 10-14 29.33-28 17-22 30.28x17 23-
28 31.32x12 19-23 32.29x18 13x11
33.42-38 8x17 34.47-41 20x29
35.34x23 25x34 36.40x29 9-13 37.29-
24 3-8 38.45-40 8-12 39.40-34 13-18
40.34-29 17-22 41.41-36 22x31
42.36x27 11-17 43.38-33 17-22 44.24-
20 22x31 45.20x9 31-36 46.9-3 en
zwart gaf op.
Het korte leven
van downslagen
Vorige week zijn we geëindigd met een
tegenspelprobleem uit het 3de ESTS-
toernooi. Dit waren de handen van
noord en oost:
NOORD
V 3 2
9 B 10 3
o 8 6 4 3
iH 7 2
OOST
9
CAV964
o A 6 5
x A B 9 2
Oost heeft 1 harten geopend (O/NZ),
zuid volgt 4 schoppen- pas- pas- dou
blet en west start met harten 2-3-aas-8.
Wat moet oost naspelen?
Jaap van der Neut van Hok 2 legde
eerst ruitenaas op tafel, en dat scheel
de alweer een downslag. Zijn partner
Gert-Jan Paulissen gaf daar met rui-
tenboer een ondubbelzinnig signaal
„Ik wil een hartenmtroever en Jaap
speelde harten 4 na, de laagste, een la-
vinthal-signaal voor klaver dus. Zo lag
dit spel, dat nu nog plotseling gemaakt
werd:
NOORD
V 8 2
9B 10 3
08 6 4 3
*H 7 2
WEST
OOST
10 6
9
<52
A V 9 6 4
o H B 9 2 OA 75
V 10 8
6 5 4 *A B 9 3
ZUID
♦AHB7543
°H875
OV 10
-
West troefde en durfde niet eerst rui-
tenheer te incasseren, maar speelde
een kleine klaver na: klein- aas- ge
troefd en 10 slagen waren een feit.
Zelfs met 2 down zouden NZ nog ge
scoord hebben, want aan de andere ta
fel ging het bieden:
WEST NOORD OOST ZUID
1 Ha 1 Sch.
dbl. pas 2 KI. 3 Sch.
4 KJ. pas 5 KJ. pas
pas dbl. a.p.
Dat leverde +550 op. +650 had ook
gekund, want het is 6 klaver... Als
zuid doe je je hand met 1 schoppen
weinig eer aan. Daarmee geef je de te
genpartij veel te veel ruimte om te
communiceren! Met fatale gevolgen.
A propos. Als west op verzoek van
oost klaver gaat inspelen, moet hij kla
vervrouw voor het hok gooien. Doet-
ie dat niet, dan gaat een goede oost
speler er automatisch van uit dat die
ldavervrouw daar niet zit.
Ditzelfde spel werd later op een in
structie-avond voorgelegd aan een
groep hoofdklassers. De resultaten:
1 x 4 schoppen gedoubleerd contract.
1 x ongedubbeld gemaakt.
1 x gedoubleerd 1 down.
1 x 5 klaver gedoubleerd 1
Een opmerkelijk spel, met even op
merkelijke resultaten!
EÉN KAPITEIN
Mensen die nog niet zo lang bridgen,
gaan niet alleen springen van vreugde
wanneer ze aantrekkelijke kaarten krij
gen, maar ook springen in bieden. De
volgende hand was daar een afschrik
wekkend voorbeeld van:
En partner opende in een viertallen-
wedstrijd 2 klaver... Tegenover sterke
handen word je geacht aan te geven
wat je hebt en tegenover 2 klaver ge
beurt dat doorgaans door het tonen
van controles (2 ruiten 0 of 12 harten
2 enz.). De bezitter van deze kaart
sprong direct naar 4SA (antwoord 5
harten), vervolgde met 5 schoppen
(het zogenaamd gestroomlijnd heren
vragen), antwoord 6 schoppen en
beëindigde deze biedserie in 6SA.
Waarom? Omdat-ie niet wist op grond
waarvan hij iets anders had moeten
bieden. Kijk, als-ie nou H V B 10 xx
in een kleur had gehad èn een aas, dan
zou deze actie enige zin hebben gehad,
maar nu... Nu had 't overzicht uiter
aard aan de sterke hand gegeven
moeten worden. Die zag er zo uit:
A H 9 3
A H V 8 7
o H 3
4HB
WEST OOST
2 KJ. 2 SA 1)
3 Ha. 3 Sch.
4 SA 2) 5 Ru. 3)
5 Ha. 4) 5 SA 5)
6 SA
14 controles.
2). vrouwen vraag.
4). nog meer van die dingen?
5). neen.
Naar boeren wordt over het algemeen
niet gevraagd, maar de sterke hand
kan zien dat er mogelijk een schop
penslag verloren gaat en dus verant
woord afstoppen in 6 SA (of 6 schop
pen). Het hele spel lag zo:
NOORD
V 6
9 6 5 2
o 10 5 4 2
*8 7 6
WEST
OOST
A H 9 3
B 8 7 2
<5 A H V 8
7 B 4
oH 3
O A V B 7
*H B
*A 5 2
ZUID
10 5 4
10 3
09 8 6
*V 10 9 4 3
Op het moment dat west na een vrou-
wenvraag eindigt in 6 SA, zou oost op
grond van het feit dat-ie wel drie boe
ren heeft, waaronder de zeer belangrij
ke hartenboer en ruitenboer, kunnen
overwegen om 7 SA te bieden.
Hij heeft namelijk 4 a 5 cover cards en
tegenover een hand die eigenlijk
slechts 3 verliezers aangeeft (meer zijn
het er ook niet!) is dat ruim voldoende
voor groot slem! Niet in schoppen,
maar in SA.
Corr. p/a Leharstraat 10, 2162 AC Lis-
KN SB-competitie
In de derde ronde van de hoofdklasse
competitie moest favoriet VOLMAC
de, op papier, enige belager bestrijden.
Het Hilversumse HSG had met veel
sponsorgeld de drie zusjes Polgar ge
contracteerd, om het grootmeesterge-
weld van VOLMAC te weerstaan. De
Rotterdamse topclub nam geen risico
en liet Kortsjnoj uit Zwitserland en
Speelman uit Engeland overkomen.
Hoe goed dit gezien was, bleek uit het
verloop van deze prachtige wedstrijd,
die een, voor de KNSB-competitie,
ongekend aantal toeschouwers trok.
De Brit Speelman won overtuigend
van de, wat mat spelende, Zsuzsa Pol
gar. De 16-jarige Szofia maakte het
grootmeester Van der Wiel zo moei-
ijk, dat hij na 22 zetten remise aan
bood. De meeste belangstelling ging
uit naar het duel tussen Kortsjnoj en
zijn 46 jaar jongere tegenstandster Ju-
dit Polgar. Dit echte wonderkind had
de laatste tijd al laten zien goed opge
wassen te zijn tegen de wat mindere
grootmeesters, maar hoe zou ze zich
ïouden tegen een echte topper? Van
ïudit is bekend dat ze graag aanvalt en
snel en goed combineert. Kortsjnoj
wist haar in een stelling te manoeuvre
ren, waar deze kwaliteiten minder aan
3od kwamen. Haar mogelijkheden lij
ten echter onbegrensd, want ook in
:en minder eindspel wist ze de goede
zetten te vinden en haar grote tegen
stander van de overwinning af te hou
den.
!zie eerste diagram)
J. POLGAR-V. KORTSJNOJ
Stelling na de 48ste zet van wit.
48...h4.
Latere analyses wezen uit, dat zwart
met 48...Ke7 betere winstkansen had
gehad, De tekstzet is verleidelijk, om
dat zwart twee verbonden vrijpionnen
creëert.
49.gxh4 Tc3+ 50.Kd6!
Om dit te verhinderen had de zwarte
M.
i i
11 i i k
•4*1
•A ft. l" ft >H
i
A -
DIAGRAM 3.
koning op e7 moeten staan. Na 50.
Kb4 Tc8! krijgt wit te laat tegenkansen
met zijn vrije b-pion.
50...Tb3 Sl.Kcó Tc3+ 52.Kd6 Tb3
53.Kc6 Txh3!?
Bij een stand van 5-4 voor VOLMAC
doet Kortsjnoj nog een riskant ogende
winstpoging. Veel teamleiders zouden
dergelijk gedrag niet op prijs stellen,
maar van Kortsjnoj mag men gerust
aannemen, dat hij gezien heeft hoe ver
hij kan gaan.
54.b6 Txh4 55.Tbl!
Wint enkele belangrijke tempi. Na
55.b7 Tb3 56.Kc7 f4 57.b8D Txb8
58.Kxb8 e5 staan de witte koning en
toren te ongunstig opgesteld.
55...Th8 56.b7 f4 57.b8D Txb8
58.Txb8 Kf5 59.Tb7 f6 60.Tb3! Ke4
61.Kd6.
Remise gegeven. Een vervolg zou kun
nen zijn 61...e5 62.Ke6 f3 63. Kxf6 f2
64.Tbl Kf4 65.Tfl Kf3 66.Kxe5 Ke2
67.Txf2+ en remise.
Jeroen Piket, die in het WK voor lan
denteams zo slecht op dreef was,
maakte zich verdienstelijk voor VOL
MAC, door oud-kampioen van Neder
land Rudy Douven te verslaan,
(zie tweede diagram)
R. DOUVEN-J. PIKET - bord 5.
Stelling na de 20ste zet van zwart.
Piket heeft zojuist 20...c6 gespeeld,
met als plan de volgende afwikkeling:
21.Dxd6 Dxd6 22.Txd6 Pxe4 23.hxg6
Pxd6 24.gxf7+ Pxf7 met iets beter spel
voor zwart, hoewel wit, bij goed spel,
niet hoeft te verliezen. Douven wilde
echter meer.
21.Dd2? Pxe4 22.De3 exf4 23.Txf4
Txf4 24.Dxf4 Df5 25.De3.
Het is niet goed te zien wat wit alle
maal van plan was, maar vast staat
wel dat het niet gelukt is.
25...Pf6 26.Dd2 Dc5+ 27.Kh2 De5+
28.Lf4 Dxe2.
Wit geeft het op.
Hans Böhm, die op tv in „Ook dat
nog" en de schaakverslaggeving pres
teert, heeft het in de schaakwereld
steeds moeilijker. Aan een laag bord
in de hopfdklasse heeft hij het zwaar.
Tegen Hilversum overkwam hem het
volgende.
(zie derde diagram)
W. ZAGEMA-H. BÖHM - bord 9.
Stelling na de 34ste zet van wit.
Zwart speelde 34...Pf3? en verloor het
eindspel. In zijn goede dagen had
Böhm, zeker in tijdnood, 34...e3+
35.Kg3 Del+ 36.KÏ4 Df2+ 37.Kxg5
Df6 mat, niet gemist.
Corr. adres: Leo Hofland, C. Fock-
straat 113, 2613 DE Delft.
Meteoren vallen
in december
Tussen 13 en 15 december zijn elk
jaar veel meteoren (beter bekend als
'vallende sterren') aan de hemel te
zien. Ze behoren tot de zwerm van de
Geminiden omdat hun sporen wijzen
naar het sterrenbeeld Gemini (ofwel
Tweelingen). Dit jaar vormt de maan
echter een storende factor: alleen de
helderste exemplaren zullen goed
zichtbaar zijn. In de dagen voor Kerst
mis zijn er opnieuw meteoren te zien.
Die behoren tot de kleinere zwermen
der Ursiden en Lynciden.
In december valt het begin van de
winter. Op 1 december per definitie
voor de weerkundigen, voor de astro
nomen echter pas als de zon het meest
zuidelijke punt, de Steenbokskeer
kring, bereikt. Dat is dit jaar op 21 de
cember om 22.22 uur precies.
De decemberhemel wordt behalve
door de wintersterrenbeelden als
Orion,-Grote Hond, Stier en Tweelin
gen, vooral versierd door zes planeten.
Jupiter staat in oppositie (dus tegen
over de zon) op 27 december. De pla
neet is dan de hele nacht zichtbaar en
- extra gunstig - in het sterrenbeeld
Tweelingen. Jupiter is niet te missen,
hij straalt met een rustig, niet twinke
lend licht, in tegenstelling tot de ster
ren. Even na middernacht staat Jupi
ter zo'n 60° hoog in het zuiden.
Al we beschikken over een kijker is
het aardig die eens op de planeet te
richten. Zet de kijker op statief zodat
het instrument goed stil staat. Dan
zien we vlakbij deze zeer heldere pla
neet de vier stippen van de manen
van Jupiter die in 1610 dopr Galilei
zijn ontdekt. Als u de positie van de
maantjes noteert en de volgende dag
nog eens kijkt, is duidelijk te zien dat
ze van plaats veranderd zijn. Met be
hulp van een telescoop is dit nog veel
beter te zien. Soms is het mogelijk een
schaduw van een van de maantjes op
Jupiter te zien - een bewijs dat de pla
neet niet zelf licht geeft, maar dat ont
vangt van de zon.
CERES
Hoewel strikt genomen geen planeet
in de bekende rij van negen, is Ceres
niettemin een planeet-achtig lichaam
met een diameter van bijna duizend
kilometer. Deze kleine planeet - of
planetoïde - beweegt in een baan rond
de zon, gelegen tussen die van Mars
en Jupiter. Hij is 's avonds met een
kijker te zien in het sterrenbeeld
Tweelingen in de buurt van Jupiter als
een kleine stip tussen de sterren. Hij is
nu van de zevende grootte, dus met
het blote oog niet waarneembaar.
De sterrenhemel in de
cember omstreeks 22.00
uur. Jupiter staat in het
zuidoosten, hoog
aan de hemel.
VENUS
De helderste verschijning aan het fir
mament is Venus. Althans de eerste
uren van de nacht, want daarna is Ve
nus onder de horizon verdwenen. Al
in de avondschemering is Venus een
zeer opvallende verschijning boven de
zuidwestelijke kim. In december staat
Venus tussen de aarde en de zon in.
Met het blote oog blijft de planeet een
stipje, maar met een kijker zien we
een klein bolletje, of liever een sikkel
tje. Venus vertoont immers net als de
maan schijngestalten. Maar oppervlak
te-details zijn niet te zien, want Venus
is permanent omgeven door een dicht
wolkendek.
SATURNUS
Venus kan ons de weg wijzen naar
twee andere planeten. Saturnus is
maandenlang zichtbaar geweest, maar
vanaf de aarde gezien nadert hij nu de
zon. Alleen in de eerste dagen van de
maand is hij nog even te zien in het
zuidwesten rechts van Venus, even na
zonsondergang. Rond Kerstmis is ook
rechts van Venus in het zuidwesten de
kleine stip van de binnenplaneet Mer-
curius te vinden. Daarvoor is wel een
kijker nodig.
De rode planeet Mars was de afgelo
pen maanden niet zichtbaar. Hij be
vond zich achter de zon, op meer dan
390 miljoen kilometer van de aarde
verwijderd. Nu is Mars in de vroege
ochtenduren in het zuidoosten te zien.
Maar pas over een jaar is de positie
van de planeet weer echt gunstig.
CfiidbC SoiIACWlt1
