|!ijnwerkersbestaan Sovjetunie:
ien goedbetaald maar kort leven
CcicUcSouACMtt
Gespannen situatie
in Noord-Namibia
Superfraude schokt België
Geen bestand El Salvador
Mist
in;ITENLAND
VRIJDAG 24' NOVEMBER 1989 PAGINA 7
vpo3erere helpt Carter
Mi! conflict Etiopië
De voormalige Tanzani-
president Julius Nyerere gaat
imenkaanse oud-president Jim-
19 larter assisteren bij het vredes-
g: <i eg tussen de marxistische rege-
18. van Etiopië en het Eritrese
ie|gSbevrijdingsfront (EPLF). De
isbesprekingen moeten een ein-
)aken aan de al 28-jarige burger-
g in het noorden van Etiopië
het EPLF streeft naar onafhan-
;heid van de provincie Eritrea.
IPLF wil de 3,5 miljoen bewo-
van Eritrea middels een refe-
i um over hun eigen toekomst la-
teslissen. Het voortslepende con-
heeft meermalen tot massale
ersnoden geleid in Etiopië.
WINDHOEK Vrijwel dagelijks krijgt de vredes
macht van de Verenigde Naties in Namibia (UNTAG)
meldingen binnen over geweldsuitbarstingen in het
noorden van het land. „De situatie is niet stabiel", al
dus UNTAG-woordvoerder Fred Eckhard op een
persconferentie. Vooral in de noordelijke Oshakati-
regio, aan de grens met Angola, is de spanning na de
verkiezingen voor de grondwetgevende vergadering
begin november opgelopen. Oshakati is de thuisbasis
van de Namibische bevrijdingsbeweging Swapo, die
de meerderheid in de grondwetgevende vergadering
behaalde. Swapo versloeg de Democratische Turnhal-
le Alliantie, die de tweede partij werd, maar de ani
mositeit tussen sympathisanten van beide partijen is
gebleven. Volgens Eckhard is de situatie alleen in het
noorden onrustig.
Nigerianen lynchen
drie zakkenrollers
LAGOS In de Nigeriaanse
stad Port Harcourt heeft een
uitzinnige menigte drie ver
meende zakkenrollers zonder
veel omhaal vermoord, zo meldt
de onafhankelijke krant „Natio
nal Cord". Vanaf eind juli tot
september dit jaar zijn in Port
Harcourt, de hoofdstad van de
zuidelijke deelstaat Rivers,
meer dan twintig 'verdachten'
gelyncht door mensen die hen
met stenen en brandende vod
den bekogelden. Zakkenrollen
is in Rivers in korte tijd uitge
groeid tot een volwaardige
broodwinning voor honderden
werklozen.
Centrum Boksburg
open voor zwarten
JOHANNESBURG In het conser
vatief blanke bolwerk Boksburg
wordt de zogeheten „kleine" apart
heid opgeheven. Het zakencentrum
van de stad staat voortaan open voor
alle rassen, alsook openbare toiletten,
het stadspark, sportcentrum en bi
bliotheek. Vorig jaar behaalde de
Conservatieve Partij in Boksburg een
meerderheid op de Nationale Partij
en voerde een strikte rassenscheiding
in. De zwarte bevolking boycotte
sinds die tijd de blanke middenstand,
maar gaven die boycot dit weekeinde
op na de toezegging van president De
Klerk de apartheid in de industrie
stad op te heffen.
Khmer moet
zetel VN kwijt
STRAATSBURG
Het Europees
Parlement wil dat
de Rode Khmer,
een Cambodjaanse
guerrillabeweging
die verantwoorde
lijk is voor volke
renmoord, haar ze
tel in de VN ver
liest. De Rode
Kmers vormden in
de jaren zeventig
de regering onder
leiding van Pol
Pot. In die tijd zijn
mogelijk twee mil
joen Cambodjanen
Kinderen immigranten
automatisch Belg
BRUSSEL Kinderen van immi
granten die in België worden geboren
moeten in de toekomst automatisch
de Belgische nationaliteit krijgen.
Dat is één van de in totaal tachtig be
leidsvoorstellen waarmee de konink
lijk commissaris voor migrantenbe
leid in België, Paula D'Hondt, de in
tegratie van vreemdelingen in de
Belgische samenleving wü bevorde
ren.
D'Hondt, oud-minister van PTT en
sinds acht maanden 'migranten-com
missaris', diende gisteren bij premier
Martens een zeshonderd pagina's dik
rapport in met aanzetten voor een
vaak revolutionair en in ieder geval
totaal nieuw vreemdelingenbeleid.
ijyan" onze correspondent)
OKOEZNETSK
[gemiddelde levensver-
ihting van een mijn-
DEfitker in het Koezbass-
23i|enbekken in Siberië
aagt 47,5 jaar. Dat is
;ien jaar minder dan
landelijk Sovjet-ge-
[delde. Het salaris van
mijnwerker is daaren-
meestal drie en
zelfs zes of meer ke-
zo groot als dat van
gewone fabrieksarbei-
iminabele woonomstandig-
en, bittere koude, levens-
aarlijk werk: men accep-
le het, enerzijds met de
itenheid van een volk dat
Ift geleerd dat het zijn
ad -maar beter kan houden,
Jerzijds zich verheugend in
^eit ^at men met °*at hoge-
u,n laris ook meer en betere
lukten kon kopen dan
ook in de Sovjetunie,
laatste voordeel is sinds
land de laatste paar jaar in
algehele economische ma-
is geraakt, verdwenen,
in de hoofdstad Moskou
>n behoorlijk stuk vlees of
meer te krijgen is, loopt
oorrading van een mijn-
?rkerscentrum als Novokoe-
'tsk, diep in Siberië, natuur-
helemaal mis.
:n wonder dat de mijnwer-
istaking van afgelopen zo-
juist in deze regio begon.
Ie lijst stonden eisen die in
un eenvoud de totale ont-
lering in de schachten af-
illustreren: speciale
éding met knie- en elleboog-
schermers, bodywarmers,
tomaten met mineraalwater
het stof uit de longen te
len, een handdoek en een
ik stuk zeep per man om
:r toonbaar thuis te kunnen
|men, meer vlees en sla in de
itinemaaltijd.
[t was het prille begin. In
is het zelfbewustzijn
de mijnwerkers met
rongen gestegen. Men merk-
die zomermaanden dat
it centrum van de macht in
skou geen troepen inzette
de staking te breken, maar
3 ist verrassend snel alle eisen
willigde om maar deze vitale
t^ctor weer aan het werk te
Dp, ijgen. Dat lukte na een
id. eek: de schade bedroeg 53
iljoen roebel, zo'n 150 mil-
en gulden.
in paar maanden later bleek
Een mijnwerker argumenteert op een drukbezochte stakingsbijeenkomst in Novokoznetsk.
foto: ap
dat Moskou- veel van zijn be
loften niet kon of wilde nako
men. Essentiële eisen, door de
stakers in juli aan de oorspron
kelijke lijst toegevoegd, aan
gaande beveiliging in de mij
nen, de rampzalige milieusitu
atie en het recht om zelf met
hun produkt de wereldmarkt
op te gaan (waardoor ze niet
meer de kolen voor afbraak-
prijzen aan de staat hoeven te
gunnen) bleven uiteindelijk
grotendeels onbeantwoord.
In oktober werden de mijn
werkers van Vorkoeta, een
onguur ex-strafkampgebied
boven de poolcirkel, als eer
sten kwaad. En ze deden iets
wat nog niemand voor hen ge
durfd had: ze veranderden
hun sociaal-economische eisen
in politieke. De afgelopen
maanden hadden immers be
wezen dat zolang de partijbon
zen en de witte boorden van
de administratie in de regio de
lakens bleven uitdelen, er uit
Moskou slechts mooie voorne
mens, maar geen concrete ver
beteringen te verwachten vie-
Dus gingen twaalf van de der
tien mijnen in Vorkoeta in ok
tober dicht met eisen als alle
macht aan de Sovjets en de fa
brieken aan de arbeiders. Ook
werd de afschaffing van arti
kel 6 in de grondwet bepleit,
dat de leidende rol van de
communistische partij in de sa
menleving benadrukt. Hier
mee gingen de kameraden in
Vorkoeta plotseling een stuk
verder dan hun vakbroeders
in de koezbass, de Donbass,
Karaganda en de andere ko-
lengebieden.
Een lastig dilemma doemde
op. Aan de ene kant hadden
de Vorkoetenzers wel gelijk
met hun gedachte, dat zonder
politieke veranderingen geen
materiele verbeteringen te
verwachten zijn. Aan de ande
re kant: was nu juist de Opper
ste Sovjet in Moskou, het pas
gekozen parlement, niet bezig
om die politieke structuur
steentje voor steentje te her
bouwen? Moest men nu als
mijnwerkers dat delicate pro
ces, waar intellectuelen maan
den mee bezig waren, probe
ren te forceren?
Solidariteit
Een tweedaags mijnwerkers-
congres, vorig weekeind in
Nov.okoeznetsk gehouden,
bracht in dit vraagstuk geen
direkte oplossing. Men toonde
zich wel solidair met Vorkoeta
en als Moskou de stakers al
daar niet alsnog als volwaardi
ge gesprekspartners gaat be
handelen komt er op 29 no
vember een 24-uursstaking in
de Koezbass. De enkele afge
vaardigde die de mogelijkheid
van een nieuwe massale sta
kingsgolf te berde bracht
kreeg een grote meerderheid
tegen zich.
Tegelijk met het besef dat hun
machtige arm inderdaad het
hele raderwerk kan stilleggen
lijkt bij de meerderheid van de
mijnwerkers een tot dusver in
de Sovjetunie ongebruikelijk
verantwoordelijkheidsbesef te
zijn doorgedrongen. Hun
schragende functie in de land-
seconomie wordt bovendien
met het invallen van de win
ter des te actueler. Nu al drei
gen er, volgens officiële mede
delingen althans, tekorten in
de kolenvoorziening.
Een bezoek aan de Abasjevski-
mijn, de grootste van de Koez
bass, brengt ons in aanraking
met de harde werkelijkheid
van het mijnwerkersleven.
Onder leiding van Michail
Poetintsev, de 34-jarige hoofd
ingenieur van de mijn, dalen
we met een rammelende,
schokkende lift tweehonderd
meter diep af tot een soort ba
sis, waar alle rails bij elkaar
komen. De wandel- en klau-
terpartij door de ingewanden
van Moedertje Rusland zijn
een angstaanjagende ervaring.
Steeds weer gingen stalen deu
ren open en keken we in al
weer zo een peilloos diepe,
inktzwarte schacht waarin een
onheilspellende kille wind
rondloeide en slechts een gam
mel plankier langs de wand,
beschenen door onze helmlam
pen, de weg naar God weet
waarheen aangaf. Af en toe
kwamen we griezelig grote
machines tegen die in al hun
onbegrijpelijkheid toch ook ge
ruststellend waren. Af en toe,
op een kruispunt van het naar
ons gevoel al totaal onover
zichtelijk geworden schachten
netwerk, zagen we een paar
lampjes van andere arbeiders
heen en weer deinen.
Eenmaal terug in de kleedka
mer vroegen wij onze gasthe
ren waarom ze in hemelsnaam
voor dit beroep hadden geko
zen. Geld, klonk het voor de
zoveelste keer. En de jonge
Volodja, met thuis twee kin
dertjes van anderhalf en twee
ëneenhalf, gaf toe dat hij zijn
heel wat veiliger baantje als
chauffeur bij een meubelfa
briek er zelfs voor had opgege
ven. Tweede overweging: als
mijnwerker kun je al op je
vijftigste met pensioen, als je
tenminste tien jaar in de
schachten hebt gewerkt. En
als je de vijftig haalt natuur
lijk
Rondom de mijnen vertoont
twintig procent van de kinde
ren aangeboren afwijkingen;
per duizend kinderen zijn er
tachtig doof, een kwart van de
kinderen gaat motorisch ge
stoord door het leven; .de kin
dersterfte ligt ruim twee keer
zo hoog als in de Baltische lan
den. Ongetwijfeld zal Lenin
hier in zijn overtuiging ge
sterkt zijn dat het zo niet ver
der kon. Maar of hij met het
huidige resultaat van zijn in
spanningen zo gelukkig zou
zijn geweest, valt te betwijfe
len.
Want wat zich bijvoorbeeld in
een stad als Novokoeznetsk
heeft ontwikkeld is in feite de
slechtst denkbare variant van
het kapitalisme zoals dat in de
tweede helft van de vorige
eeuw nog bestond: een slaven-
bestaan (zoals de mijnwerkers
dat zelf onomwonden noemen)
met als enige compensatie:
geld. Geen hongerloontje zoals
toen, dat is waar. Maar wat
ben je in feite opgeschoten als
je met een hoog salaris niets
kunt kopen? Het welslagen
van de perestrojka hangt voor
een belangrijk deel af van de
vraag, of aan deze situatie in
de kolengebieden snel een
eind wordt gemaakt.
Kou in Washington
Een in plastic gehulde zwerver probeert warm te blijven op een
ventilatiegat van de metro in de Amerikaanse hoofdstad. Het
Washington Monument blijft onaangeroerd op de achtergrond,
maar de winterse koude in het oosten van de VS brengt talloze
daklozen in levensgevaar. foto.- afp
Terugkeer uit Ark van Noach
Wetenschappelijk medewerker Linda Leigh verlaat na drie weken
uichend de Biosphere II in het Amerikaanse Tucson. De Biosp-
lere is een gigantische glazen bol waarin alle aardse leven is sa
mengebracht. Deze moderne Ark van Noach, met planten, vissen
ïn zoogdieren wordt getest om eventueel te worden ingezet bij
de kolonisatie van andere planeten. foto: ap
(Van onze correspondent
Frans Boogaard)
BRUSSEL Een aantal
grote ziekteverzekeraars
en de fiscus in België zijn
voor miljarden franken
opgelicht door een van de
grpotste klinische labora
toria in het land, Biorim
uit Sint Gillis.
Het parket in Brussel maakte
dat bekend, nadat woensdaga
vond bij een razzia vijf ver
dachten werden aangehouden
en bij dertig huiszoekingen ki
lo's documenten in beslag wer
den genomen.
Het parket meent nog maan
den nodig te hebben om de
kluwen van frauduleuze prak
tijken, omkoperij en niet-be-
staande bedrijven te ontwar
ren. Uit het onderzoek blijkt
dat het op een na grootste kli
nisch lab de vraag naar labo
ratoriumonderzoeken en -ana
lyses op een gigantische ma
nier heeft opgedreven. Huis
artsen en medisch personeel
van ziekenhuizen werden be
loond met snoepreisjes, compu
ters en auto's. De ziekteverze
keraars hebben door die frau
duleuze praktijken miljarden
franken te veel betaald. Maar
ook werden veel analyses al
leen op papier uitgevoerd. De
'winst' werd wit gewassen via
een complex netwerk van
spookfirma's in Luxemburg,
Liechtenstein en Panama. De
hoofddader van wat in België
nu al een superfraude wordt
genoemd zou een steenrijke
edelman zijn. Hij en vier ande
re medewerkers van Biorim
zitten voor verder onderzoek
in voorarrest.
SAN SALVADOR Pre
sident Alfredo Cristiani
van El Salvador heeft gis
teren een oproep van het
verzet voor een staakt-
het-vuren in de burger
oorlog afgewezen. Zijn
verklaring was tijdens een
persconferentie af en toe
nauwelijks te verstaan
door het lawaai van ins
laande rakétten en grana
ten.
Het was de eerste officiële.re
actie op het voorstel voor een
staakt-het-vuren dat het Be
vrijdingsfront Farabundo Mar
ti (FMLN) woensdag had ge
daan. „Wij denken niet dat het
een serieus voorstel is. Het is
niet realistisch... Het zou hun
in staat stellen zich te hergroe
peren en zich opnieuw te be
wapenen", aldus Christiani.
Halverwege de persconferen
tie zorgde een plotselinge uit
barsting van mortiervuur er
voor dat de president bijna zijn
evenwicht verloor en dat de
journalisten snel dekking
zochten. Het schieten met de
mortieren vlakbij de militaire
club, waar de bijeenkomst
voor de pers was belegd, sa
men met andere oorlogsgelui
den maakten veel van Cristia-
ni's woorden onverstaanbaar.
Het schieten lijkt een duidelij
ke ontkenning van de verkla
ring van de regering in San
Salvador dat het op 11 novem
ber gelanceerde offensief van
het linkse verzet onderdrukt
is. Gisteren voerden A-37 ge
vechtvliegtuigen en helikop
ters van de regering aanvallen
uit op stellingen van het
FMLN op de hellingen van de
vulkaan die zich haast de
hoofdstad San Salvador ver
heft.
De radiozender van de het
verzet, Radio Venceremos,
meldde nieuwe aanvallen van
zijn strijders tegen legerkam
pen en posities van de rege
ring in het oosten van het
land.
Vlak voor de afwijzing van
een bestand door de president
had de Salvadoraanse nationa
le assamblée het kader voor
een pakket van nieuwe stren
ge wetten tegen terrorisme
goedgekeurd. De maatregelen
geven de regering bijna onbe
perkte macht bij het onder
drukken van afwijkende poli
tieke opvattingen. De nieuwe
wetten stellen niet alleen
„subversieve ideeën" straf
baar. Alleen al op de verden
king van de verspreiding van
zulke denkbeelden staan lange
gevangenistraffen. Steeds va
ker komen meldingen binnen
van westerse ontwikkelings
werkers die door regeringsmi
litairen worden bedreigd. De
PvdA-fractie in de Tweede
Kamer wil dat Nederland zo
snel mogelijk een resolutie in
de Verenigde Naties (VN) in
dient over de toestand en de
mensenrechtensituatie in El
Salvador. Ook wil de fractie
dat de VN-rapporteur inzake
El Salvador in dat land een
onderzoek instelt naar de poli
tieke toestand en de mensen
rechtenorganisatie. Dé PvdA
heeft de regering gisteren
schriftelijk tot spoed gemaand.
De weduwe van de vermoorde president René Muawad kan haar emoties niet de baas.
foto: ap
Libanon zoekt naarstig naar nieuwe president
door Roger Simons
BAYRUT In het noorden
van Libanon zijn vandaag par
lementsleden bijeengekomen
om een opvolger te kiezen
voor de vermoorde president
René Muawad. Het streven is
erop gericht zo spoedig moge
lijk een nieuwe president te
installeren. Door snel te han
delen hoopt men te voorko
men dat het vredesproces ver
zandt.
Als belangrijkste kanshebbers
voor het presidentschap wor
den genoemd de maronitische
parlementsleden Butros Harb,
Fuad Naffaa, een voormalige
minister van buitenlandse za
ken en Pierre Helou, een za-
kenmagnaat. Een sterke fi
guur zoals de voormalige pre
sident Suleiman Franjieh, een
invloedrijke pro-Syrische ma
ronitische voorman, wordt ook
genoemd. De nieuwgekozen
president moet het opnemen
tegen generaal Aoun, de enige
die zich verzet tegen het Ak
koord van Taif, waarop het
vredesproces is gebaseerd.
Deze overeenkomst voorziet
onder meer in een evenwichti
gere verdeling van de parle
mentszetels tussen moslems en
christenen. Het akkoord, dat
brede internationale steun
kreeg, werd gezien als de laat
ste kans op beëindiging van de
veertien jaar oude burgeroor-
Een aantal christelijke en mos
lem-parlementariërs hebben
zich gisteren in een zwaarbe
waakt konvooi naar de noor
delijke stad Zgorta begeven,
waar Muawad morgen wordt
begraven. Ook Muawads ver
kiezing vond, nog geen drie
weken geleden, in dit gebied
plaats vanwege de onzekere
veiligheidssituatie in Bayrut.
Om besluiten te kunnen ne
men, moeten ten minste 48
van de 72 parlementariërs
aanwezig zijn.
LONDEN Enkele dagen
geleden hing hier weer een
dikke mist. De collega 's in
Nederland vonden dit
volkomen normaal en
vanzelfsprekend. De
hardnekkigste mythe die
door buitenlanders nog
steeds wordt geloofd, is
immers dat Engeland
's winters praktisch
doorlopend verscholen ligt
achter een romantische
laagwolk die alle uitzicht
beneemt.
In werkelijkheid heeft
Thatcherland tegenwoordig
zelden meer last van het
mistverschijnsel dan
continentaal Europa. De
legendarische Londense
erwtensoep, de 'pea-souper'
die geel was van kleur en
officieel 'smog' werd
genoemd, behoort al sinds
eind de jaren vijftig tot het
verleden. Hij doet zich niet
meer voor dankzij het 'Clean
Air Act', de wet uit 1956 die
het gebruik van zware
rookverwekkende vette
steenkolen verbiedt. Ruim
een jaar later werd Londen
voor het laatst geteisterd
door een dikke mist, die
langer dan een dag aanhield.
Ik herinner mij die dagen
nog goed omdat ik toen pas
in Londen werkzaam was.
De eerste avond kon ik niet
naar huis omdat in
Lewisham, in het zuidoosten
van de Britse hoofdstad, de
mist een zware treinbotsing
had veroorzaakt. Er vielen
87 doden te betreuren.
In 1962 spreidde zich nog een
tamelijk 'schonemist uit
over Londen die zo dik was
dat de tweedekkerbussen
heel vroeg teruggeroepen
werden naar hun garages. Ik
dineerde die avond met
enkele Lagerhuisleden en
reed erg laat met de auto
naar huis. Op grote,
goed verlichte straten viel het
nog mee, maar eenmaal op
de uitgestrekte heide van
Blackheath zag ik geen
steek. Hoe ik toen toch weer
in de bewoonde wereld ben
geraakt, is mij nog steeds een
raadsel.
Vlak bij mijn woning bleek
de mist nog minder
doordringbaar. Op een
gegeven moment wist ik
helemaal niet meer waar ik
was. Ik parkeerde mijn
wagen op het gevoel tegen
het trottoir, zag een huis
waar licht brandde en belde
aan. Van een dame, die de
voordeur angstvallig gesloten
hield, vernam ik de naam
van de straat waarin ik mij
bevond, zodat ik mij weer
kon oriënteren. Zij deed niet
open; haar man was nog
steeds niet thuis en deze
mevrouw dacht kennelijk
aan Jack the Ripper.
Verteld wordt dat in de tijd
van de erwtensoep
verdwaalde voetgangers
vaak door meevoelende
bewoners in huis werden
genodigd voor een kop thee.
Maar dat waren andere
tijden; toen vertrouwden de
Londenaren elkaar nog. De
'smogs' van het begin van de
jaren vijftig deden zo
gemeen, dat zelfs Londense
autobussen erin
verdwaalden. Een
gepensioneerde
buschauffeur, Ernie Hill, nu
86, vertelt dat hij ooit
onwetend met zijn rode
dubbeldekker van lijn 2 tot
vlakbij de ingang van het
oude St. George's Hospital
was gesukkeld. „Een
politieman stak z'n hoofd in
mijn cockpit", zegt hij, „om
te vragen wat ik van plan
was. Ik antwoordde; Ben ik
hier niet op Park Lane?" De
agent grinnikte en zei: „Rijd
nog een paar meter verder,
maat, en dan zit je in de
operatiezaal!"