|!ijnwerkersbestaan Sovjetunie: ien goedbetaald maar kort leven CcicUcSouACMtt Gespannen situatie in Noord-Namibia Superfraude schokt België Geen bestand El Salvador Mist in;ITENLAND VRIJDAG 24' NOVEMBER 1989 PAGINA 7 vpo3erere helpt Carter Mi! conflict Etiopië De voormalige Tanzani- president Julius Nyerere gaat imenkaanse oud-president Jim- 19 larter assisteren bij het vredes- g: <i eg tussen de marxistische rege- 18. van Etiopië en het Eritrese ie|gSbevrijdingsfront (EPLF). De isbesprekingen moeten een ein- )aken aan de al 28-jarige burger- g in het noorden van Etiopië het EPLF streeft naar onafhan- ;heid van de provincie Eritrea. IPLF wil de 3,5 miljoen bewo- van Eritrea middels een refe- i um over hun eigen toekomst la- teslissen. Het voortslepende con- heeft meermalen tot massale ersnoden geleid in Etiopië. WINDHOEK Vrijwel dagelijks krijgt de vredes macht van de Verenigde Naties in Namibia (UNTAG) meldingen binnen over geweldsuitbarstingen in het noorden van het land. „De situatie is niet stabiel", al dus UNTAG-woordvoerder Fred Eckhard op een persconferentie. Vooral in de noordelijke Oshakati- regio, aan de grens met Angola, is de spanning na de verkiezingen voor de grondwetgevende vergadering begin november opgelopen. Oshakati is de thuisbasis van de Namibische bevrijdingsbeweging Swapo, die de meerderheid in de grondwetgevende vergadering behaalde. Swapo versloeg de Democratische Turnhal- le Alliantie, die de tweede partij werd, maar de ani mositeit tussen sympathisanten van beide partijen is gebleven. Volgens Eckhard is de situatie alleen in het noorden onrustig. Nigerianen lynchen drie zakkenrollers LAGOS In de Nigeriaanse stad Port Harcourt heeft een uitzinnige menigte drie ver meende zakkenrollers zonder veel omhaal vermoord, zo meldt de onafhankelijke krant „Natio nal Cord". Vanaf eind juli tot september dit jaar zijn in Port Harcourt, de hoofdstad van de zuidelijke deelstaat Rivers, meer dan twintig 'verdachten' gelyncht door mensen die hen met stenen en brandende vod den bekogelden. Zakkenrollen is in Rivers in korte tijd uitge groeid tot een volwaardige broodwinning voor honderden werklozen. Centrum Boksburg open voor zwarten JOHANNESBURG In het conser vatief blanke bolwerk Boksburg wordt de zogeheten „kleine" apart heid opgeheven. Het zakencentrum van de stad staat voortaan open voor alle rassen, alsook openbare toiletten, het stadspark, sportcentrum en bi bliotheek. Vorig jaar behaalde de Conservatieve Partij in Boksburg een meerderheid op de Nationale Partij en voerde een strikte rassenscheiding in. De zwarte bevolking boycotte sinds die tijd de blanke middenstand, maar gaven die boycot dit weekeinde op na de toezegging van president De Klerk de apartheid in de industrie stad op te heffen. Khmer moet zetel VN kwijt STRAATSBURG Het Europees Parlement wil dat de Rode Khmer, een Cambodjaanse guerrillabeweging die verantwoorde lijk is voor volke renmoord, haar ze tel in de VN ver liest. De Rode Kmers vormden in de jaren zeventig de regering onder leiding van Pol Pot. In die tijd zijn mogelijk twee mil joen Cambodjanen Kinderen immigranten automatisch Belg BRUSSEL Kinderen van immi granten die in België worden geboren moeten in de toekomst automatisch de Belgische nationaliteit krijgen. Dat is één van de in totaal tachtig be leidsvoorstellen waarmee de konink lijk commissaris voor migrantenbe leid in België, Paula D'Hondt, de in tegratie van vreemdelingen in de Belgische samenleving wü bevorde ren. D'Hondt, oud-minister van PTT en sinds acht maanden 'migranten-com missaris', diende gisteren bij premier Martens een zeshonderd pagina's dik rapport in met aanzetten voor een vaak revolutionair en in ieder geval totaal nieuw vreemdelingenbeleid. ijyan" onze correspondent) OKOEZNETSK [gemiddelde levensver- ihting van een mijn- DEfitker in het Koezbass- 23i|enbekken in Siberië aagt 47,5 jaar. Dat is ;ien jaar minder dan landelijk Sovjet-ge- [delde. Het salaris van mijnwerker is daaren- meestal drie en zelfs zes of meer ke- zo groot als dat van gewone fabrieksarbei- iminabele woonomstandig- en, bittere koude, levens- aarlijk werk: men accep- le het, enerzijds met de itenheid van een volk dat Ift geleerd dat het zijn ad -maar beter kan houden, Jerzijds zich verheugend in ^eit ^at men met °*at hoge- u,n laris ook meer en betere lukten kon kopen dan ook in de Sovjetunie, laatste voordeel is sinds land de laatste paar jaar in algehele economische ma- is geraakt, verdwenen, in de hoofdstad Moskou >n behoorlijk stuk vlees of meer te krijgen is, loopt oorrading van een mijn- ?rkerscentrum als Novokoe- 'tsk, diep in Siberië, natuur- helemaal mis. :n wonder dat de mijnwer- istaking van afgelopen zo- juist in deze regio begon. Ie lijst stonden eisen die in un eenvoud de totale ont- lering in de schachten af- illustreren: speciale éding met knie- en elleboog- schermers, bodywarmers, tomaten met mineraalwater het stof uit de longen te len, een handdoek en een ik stuk zeep per man om :r toonbaar thuis te kunnen |men, meer vlees en sla in de itinemaaltijd. [t was het prille begin. In is het zelfbewustzijn de mijnwerkers met rongen gestegen. Men merk- die zomermaanden dat it centrum van de macht in skou geen troepen inzette de staking te breken, maar 3 ist verrassend snel alle eisen willigde om maar deze vitale t^ctor weer aan het werk te Dp, ijgen. Dat lukte na een id. eek: de schade bedroeg 53 iljoen roebel, zo'n 150 mil- en gulden. in paar maanden later bleek Een mijnwerker argumenteert op een drukbezochte stakingsbijeenkomst in Novokoznetsk. foto: ap dat Moskou- veel van zijn be loften niet kon of wilde nako men. Essentiële eisen, door de stakers in juli aan de oorspron kelijke lijst toegevoegd, aan gaande beveiliging in de mij nen, de rampzalige milieusitu atie en het recht om zelf met hun produkt de wereldmarkt op te gaan (waardoor ze niet meer de kolen voor afbraak- prijzen aan de staat hoeven te gunnen) bleven uiteindelijk grotendeels onbeantwoord. In oktober werden de mijn werkers van Vorkoeta, een onguur ex-strafkampgebied boven de poolcirkel, als eer sten kwaad. En ze deden iets wat nog niemand voor hen ge durfd had: ze veranderden hun sociaal-economische eisen in politieke. De afgelopen maanden hadden immers be wezen dat zolang de partijbon zen en de witte boorden van de administratie in de regio de lakens bleven uitdelen, er uit Moskou slechts mooie voorne mens, maar geen concrete ver beteringen te verwachten vie- Dus gingen twaalf van de der tien mijnen in Vorkoeta in ok tober dicht met eisen als alle macht aan de Sovjets en de fa brieken aan de arbeiders. Ook werd de afschaffing van arti kel 6 in de grondwet bepleit, dat de leidende rol van de communistische partij in de sa menleving benadrukt. Hier mee gingen de kameraden in Vorkoeta plotseling een stuk verder dan hun vakbroeders in de koezbass, de Donbass, Karaganda en de andere ko- lengebieden. Een lastig dilemma doemde op. Aan de ene kant hadden de Vorkoetenzers wel gelijk met hun gedachte, dat zonder politieke veranderingen geen materiele verbeteringen te verwachten zijn. Aan de ande re kant: was nu juist de Opper ste Sovjet in Moskou, het pas gekozen parlement, niet bezig om die politieke structuur steentje voor steentje te her bouwen? Moest men nu als mijnwerkers dat delicate pro ces, waar intellectuelen maan den mee bezig waren, probe ren te forceren? Solidariteit Een tweedaags mijnwerkers- congres, vorig weekeind in Nov.okoeznetsk gehouden, bracht in dit vraagstuk geen direkte oplossing. Men toonde zich wel solidair met Vorkoeta en als Moskou de stakers al daar niet alsnog als volwaardi ge gesprekspartners gaat be handelen komt er op 29 no vember een 24-uursstaking in de Koezbass. De enkele afge vaardigde die de mogelijkheid van een nieuwe massale sta kingsgolf te berde bracht kreeg een grote meerderheid tegen zich. Tegelijk met het besef dat hun machtige arm inderdaad het hele raderwerk kan stilleggen lijkt bij de meerderheid van de mijnwerkers een tot dusver in de Sovjetunie ongebruikelijk verantwoordelijkheidsbesef te zijn doorgedrongen. Hun schragende functie in de land- seconomie wordt bovendien met het invallen van de win ter des te actueler. Nu al drei gen er, volgens officiële mede delingen althans, tekorten in de kolenvoorziening. Een bezoek aan de Abasjevski- mijn, de grootste van de Koez bass, brengt ons in aanraking met de harde werkelijkheid van het mijnwerkersleven. Onder leiding van Michail Poetintsev, de 34-jarige hoofd ingenieur van de mijn, dalen we met een rammelende, schokkende lift tweehonderd meter diep af tot een soort ba sis, waar alle rails bij elkaar komen. De wandel- en klau- terpartij door de ingewanden van Moedertje Rusland zijn een angstaanjagende ervaring. Steeds weer gingen stalen deu ren open en keken we in al weer zo een peilloos diepe, inktzwarte schacht waarin een onheilspellende kille wind rondloeide en slechts een gam mel plankier langs de wand, beschenen door onze helmlam pen, de weg naar God weet waarheen aangaf. Af en toe kwamen we griezelig grote machines tegen die in al hun onbegrijpelijkheid toch ook ge ruststellend waren. Af en toe, op een kruispunt van het naar ons gevoel al totaal onover zichtelijk geworden schachten netwerk, zagen we een paar lampjes van andere arbeiders heen en weer deinen. Eenmaal terug in de kleedka mer vroegen wij onze gasthe ren waarom ze in hemelsnaam voor dit beroep hadden geko zen. Geld, klonk het voor de zoveelste keer. En de jonge Volodja, met thuis twee kin dertjes van anderhalf en twee ëneenhalf, gaf toe dat hij zijn heel wat veiliger baantje als chauffeur bij een meubelfa briek er zelfs voor had opgege ven. Tweede overweging: als mijnwerker kun je al op je vijftigste met pensioen, als je tenminste tien jaar in de schachten hebt gewerkt. En als je de vijftig haalt natuur lijk Rondom de mijnen vertoont twintig procent van de kinde ren aangeboren afwijkingen; per duizend kinderen zijn er tachtig doof, een kwart van de kinderen gaat motorisch ge stoord door het leven; .de kin dersterfte ligt ruim twee keer zo hoog als in de Baltische lan den. Ongetwijfeld zal Lenin hier in zijn overtuiging ge sterkt zijn dat het zo niet ver der kon. Maar of hij met het huidige resultaat van zijn in spanningen zo gelukkig zou zijn geweest, valt te betwijfe len. Want wat zich bijvoorbeeld in een stad als Novokoeznetsk heeft ontwikkeld is in feite de slechtst denkbare variant van het kapitalisme zoals dat in de tweede helft van de vorige eeuw nog bestond: een slaven- bestaan (zoals de mijnwerkers dat zelf onomwonden noemen) met als enige compensatie: geld. Geen hongerloontje zoals toen, dat is waar. Maar wat ben je in feite opgeschoten als je met een hoog salaris niets kunt kopen? Het welslagen van de perestrojka hangt voor een belangrijk deel af van de vraag, of aan deze situatie in de kolengebieden snel een eind wordt gemaakt. Kou in Washington Een in plastic gehulde zwerver probeert warm te blijven op een ventilatiegat van de metro in de Amerikaanse hoofdstad. Het Washington Monument blijft onaangeroerd op de achtergrond, maar de winterse koude in het oosten van de VS brengt talloze daklozen in levensgevaar. foto.- afp Terugkeer uit Ark van Noach Wetenschappelijk medewerker Linda Leigh verlaat na drie weken uichend de Biosphere II in het Amerikaanse Tucson. De Biosp- lere is een gigantische glazen bol waarin alle aardse leven is sa mengebracht. Deze moderne Ark van Noach, met planten, vissen ïn zoogdieren wordt getest om eventueel te worden ingezet bij de kolonisatie van andere planeten. foto: ap (Van onze correspondent Frans Boogaard) BRUSSEL Een aantal grote ziekteverzekeraars en de fiscus in België zijn voor miljarden franken opgelicht door een van de grpotste klinische labora toria in het land, Biorim uit Sint Gillis. Het parket in Brussel maakte dat bekend, nadat woensdaga vond bij een razzia vijf ver dachten werden aangehouden en bij dertig huiszoekingen ki lo's documenten in beslag wer den genomen. Het parket meent nog maan den nodig te hebben om de kluwen van frauduleuze prak tijken, omkoperij en niet-be- staande bedrijven te ontwar ren. Uit het onderzoek blijkt dat het op een na grootste kli nisch lab de vraag naar labo ratoriumonderzoeken en -ana lyses op een gigantische ma nier heeft opgedreven. Huis artsen en medisch personeel van ziekenhuizen werden be loond met snoepreisjes, compu ters en auto's. De ziekteverze keraars hebben door die frau duleuze praktijken miljarden franken te veel betaald. Maar ook werden veel analyses al leen op papier uitgevoerd. De 'winst' werd wit gewassen via een complex netwerk van spookfirma's in Luxemburg, Liechtenstein en Panama. De hoofddader van wat in België nu al een superfraude wordt genoemd zou een steenrijke edelman zijn. Hij en vier ande re medewerkers van Biorim zitten voor verder onderzoek in voorarrest. SAN SALVADOR Pre sident Alfredo Cristiani van El Salvador heeft gis teren een oproep van het verzet voor een staakt- het-vuren in de burger oorlog afgewezen. Zijn verklaring was tijdens een persconferentie af en toe nauwelijks te verstaan door het lawaai van ins laande rakétten en grana ten. Het was de eerste officiële.re actie op het voorstel voor een staakt-het-vuren dat het Be vrijdingsfront Farabundo Mar ti (FMLN) woensdag had ge daan. „Wij denken niet dat het een serieus voorstel is. Het is niet realistisch... Het zou hun in staat stellen zich te hergroe peren en zich opnieuw te be wapenen", aldus Christiani. Halverwege de persconferen tie zorgde een plotselinge uit barsting van mortiervuur er voor dat de president bijna zijn evenwicht verloor en dat de journalisten snel dekking zochten. Het schieten met de mortieren vlakbij de militaire club, waar de bijeenkomst voor de pers was belegd, sa men met andere oorlogsgelui den maakten veel van Cristia- ni's woorden onverstaanbaar. Het schieten lijkt een duidelij ke ontkenning van de verkla ring van de regering in San Salvador dat het op 11 novem ber gelanceerde offensief van het linkse verzet onderdrukt is. Gisteren voerden A-37 ge vechtvliegtuigen en helikop ters van de regering aanvallen uit op stellingen van het FMLN op de hellingen van de vulkaan die zich haast de hoofdstad San Salvador ver heft. De radiozender van de het verzet, Radio Venceremos, meldde nieuwe aanvallen van zijn strijders tegen legerkam pen en posities van de rege ring in het oosten van het land. Vlak voor de afwijzing van een bestand door de president had de Salvadoraanse nationa le assamblée het kader voor een pakket van nieuwe stren ge wetten tegen terrorisme goedgekeurd. De maatregelen geven de regering bijna onbe perkte macht bij het onder drukken van afwijkende poli tieke opvattingen. De nieuwe wetten stellen niet alleen „subversieve ideeën" straf baar. Alleen al op de verden king van de verspreiding van zulke denkbeelden staan lange gevangenistraffen. Steeds va ker komen meldingen binnen van westerse ontwikkelings werkers die door regeringsmi litairen worden bedreigd. De PvdA-fractie in de Tweede Kamer wil dat Nederland zo snel mogelijk een resolutie in de Verenigde Naties (VN) in dient over de toestand en de mensenrechtensituatie in El Salvador. Ook wil de fractie dat de VN-rapporteur inzake El Salvador in dat land een onderzoek instelt naar de poli tieke toestand en de mensen rechtenorganisatie. Dé PvdA heeft de regering gisteren schriftelijk tot spoed gemaand. De weduwe van de vermoorde president René Muawad kan haar emoties niet de baas. foto: ap Libanon zoekt naarstig naar nieuwe president door Roger Simons BAYRUT In het noorden van Libanon zijn vandaag par lementsleden bijeengekomen om een opvolger te kiezen voor de vermoorde president René Muawad. Het streven is erop gericht zo spoedig moge lijk een nieuwe president te installeren. Door snel te han delen hoopt men te voorko men dat het vredesproces ver zandt. Als belangrijkste kanshebbers voor het presidentschap wor den genoemd de maronitische parlementsleden Butros Harb, Fuad Naffaa, een voormalige minister van buitenlandse za ken en Pierre Helou, een za- kenmagnaat. Een sterke fi guur zoals de voormalige pre sident Suleiman Franjieh, een invloedrijke pro-Syrische ma ronitische voorman, wordt ook genoemd. De nieuwgekozen president moet het opnemen tegen generaal Aoun, de enige die zich verzet tegen het Ak koord van Taif, waarop het vredesproces is gebaseerd. Deze overeenkomst voorziet onder meer in een evenwichti gere verdeling van de parle mentszetels tussen moslems en christenen. Het akkoord, dat brede internationale steun kreeg, werd gezien als de laat ste kans op beëindiging van de veertien jaar oude burgeroor- Een aantal christelijke en mos lem-parlementariërs hebben zich gisteren in een zwaarbe waakt konvooi naar de noor delijke stad Zgorta begeven, waar Muawad morgen wordt begraven. Ook Muawads ver kiezing vond, nog geen drie weken geleden, in dit gebied plaats vanwege de onzekere veiligheidssituatie in Bayrut. Om besluiten te kunnen ne men, moeten ten minste 48 van de 72 parlementariërs aanwezig zijn. LONDEN Enkele dagen geleden hing hier weer een dikke mist. De collega 's in Nederland vonden dit volkomen normaal en vanzelfsprekend. De hardnekkigste mythe die door buitenlanders nog steeds wordt geloofd, is immers dat Engeland 's winters praktisch doorlopend verscholen ligt achter een romantische laagwolk die alle uitzicht beneemt. In werkelijkheid heeft Thatcherland tegenwoordig zelden meer last van het mistverschijnsel dan continentaal Europa. De legendarische Londense erwtensoep, de 'pea-souper' die geel was van kleur en officieel 'smog' werd genoemd, behoort al sinds eind de jaren vijftig tot het verleden. Hij doet zich niet meer voor dankzij het 'Clean Air Act', de wet uit 1956 die het gebruik van zware rookverwekkende vette steenkolen verbiedt. Ruim een jaar later werd Londen voor het laatst geteisterd door een dikke mist, die langer dan een dag aanhield. Ik herinner mij die dagen nog goed omdat ik toen pas in Londen werkzaam was. De eerste avond kon ik niet naar huis omdat in Lewisham, in het zuidoosten van de Britse hoofdstad, de mist een zware treinbotsing had veroorzaakt. Er vielen 87 doden te betreuren. In 1962 spreidde zich nog een tamelijk 'schonemist uit over Londen die zo dik was dat de tweedekkerbussen heel vroeg teruggeroepen werden naar hun garages. Ik dineerde die avond met enkele Lagerhuisleden en reed erg laat met de auto naar huis. Op grote, goed verlichte straten viel het nog mee, maar eenmaal op de uitgestrekte heide van Blackheath zag ik geen steek. Hoe ik toen toch weer in de bewoonde wereld ben geraakt, is mij nog steeds een raadsel. Vlak bij mijn woning bleek de mist nog minder doordringbaar. Op een gegeven moment wist ik helemaal niet meer waar ik was. Ik parkeerde mijn wagen op het gevoel tegen het trottoir, zag een huis waar licht brandde en belde aan. Van een dame, die de voordeur angstvallig gesloten hield, vernam ik de naam van de straat waarin ik mij bevond, zodat ik mij weer kon oriënteren. Zij deed niet open; haar man was nog steeds niet thuis en deze mevrouw dacht kennelijk aan Jack the Ripper. Verteld wordt dat in de tijd van de erwtensoep verdwaalde voetgangers vaak door meevoelende bewoners in huis werden genodigd voor een kop thee. Maar dat waren andere tijden; toen vertrouwden de Londenaren elkaar nog. De 'smogs' van het begin van de jaren vijftig deden zo gemeen, dat zelfs Londense autobussen erin verdwaalden. Een gepensioneerde buschauffeur, Ernie Hill, nu 86, vertelt dat hij ooit onwetend met zijn rode dubbeldekker van lijn 2 tot vlakbij de ingang van het oude St. George's Hospital was gesukkeld. „Een politieman stak z'n hoofd in mijn cockpit", zegt hij, „om te vragen wat ik van plan was. Ik antwoordde; Ben ik hier niet op Park Lane?" De agent grinnikte en zei: „Rijd nog een paar meter verder, maat, en dan zit je in de operatiezaal!"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 7