Praag is in de ban
fan „de politiek"
alf miljard kiezers naar de Indiase stembus
Margaret Thatcher wil
laar revolutie voltooien
Krenz heeft
vertrouwen
verloren
Verwisseling baby's
na tien jaar bewezen
Kans op verzoening
in Spanje verkeken
{JITENLAND
CcidócSomtmt
WOENSDAG 22 NOVEMBER 1989 PAGINA 5
[Verleg van
iindinisten met
antra's gestaakt
e
i^SHINGTON De Nicara-
anse regering en de Contra's
ben hun vredesbesprekingen
jeren opgeschort nadat zij het
eens konden worden over de
rwaarden voor een staakt-het-
*en. De Amerikaanse onderhan-
Tar voor de Nicaraguaanse rege-
Reichler, verklaarde dat de
Tdinisten van plan zijn de Mid-
?!amerikaanse presidenten voor
^doverleg bijeen te roepen om
met hen te beraden over de
*iende stap. De Contra's hebben
'teigerd hun manschappen terug
'tekken in kampen in Honduras.
Oefening
Zwitserse tanks denderen
door de straten van
Sitterdorf. Geen ongewoon
beeld, want de neutrale
Zwitsers hebben een
moderne, sterke strijdmacht
opgebouwd. Maar of dat zo
zal blijven is zondag de
vraag, wanneer de Zwitsers
zich in een referendum
mogen uitspreken over het
voortbestaan van het leger.
Volgens de opiniepeilingen
hoeven de militairen niet
bang te zijn: een ruime
meerderheid zal „neen"
zeggen op de vraag of
Zwiterland zonder leger kan.
foto: epa
BBC-televisie wil
Oost-Europa veroveren
NEW YORK De Britse omroep BBC
is in onderhandeling met Amerikaanse
networks' over nauwere samenwer
king. Door de samenwerking, die gestal
te moet krijgen in de vorm van regel
matige co-produkties, denkt de geres
pecteerde, publieke omroep grotere voet
aan de grond te krijgen in de landen
van Oost-Europa. Overigens speelt het
financiële aspect een belangrijke rol
speelt bij de gezochte samenwerking. De
BBC wordt volledig gefinancierd uit de
Britse omroepbijdragen. Door het aan
treden van steeds meer commerciële sa
tellietzenders wil de publieke omroep
zijn marktaandeel en financiële positie
verstevigen.
Grieken vormen regering
van nationale eenheid
ATHENE Griekenland wordt tot volgend
jaar april geregeerd door een kabinet van na
tionale eenheid. Dit akkoord tussen conserva
tieven, socialisten en communisten voorkomt
dat de Griekse bevolking binnenkort op
nieuw naar de stembus zou moeten. Na twee
verkiezingen (in juni en begin deze maand)
bleek geen van de partijen over voldoende
steun in het parlement te beschikken om op
eigen houtje een regering te vormen. Het ka
binet wordt geleid door de 85-jarige Xenop-
hon Zolotas, voormalige president van de
Griekse centrale bank. De drie partijen heb
ben overeenstemming bereikt over een mini-
mum-programma op economisch gebied en
ten aanzien van het loonbeleid voor 1990. In
april volgen dan de volgende verkiezingen.
fan onze correspondente
Wera de Lange)
Jj\AG „We zijn echt
1(jg voor gewald", zegt
r van de organisatoren
N de universiteitssta-
k in de Tsjechoslo-
Jjkse hoofdstad Praag,
medewerker van een
lologisch instituut. „Ze
Ie ons aan het provoce-
u»'
r
nis drie uur in de middag.
- dat moment is alleen in
ne kring bekend dat een
^jgatie van de oppositie door
rnier Adamec is ontvangen.
e'gezicht van de medewer-
klaart op zodra hij dat
£t. Wellicht loopt het toch
Ngoed af.
stad is geheel verpoliti-
Overal hangen pamfle-
"^op de muur, mensen staan
groepjes omheen en wie
'^dichtstbij staat leest voor
)Vordt na afloop beleefd be-
'kt. Zo nu en dan wordt
de luidsprekers in de me-
omgeroepen dat de wer-
Q| in het openbaar vervoer
ig zijn de algemene waar-
iwingsstaking van 27 no-
Jber voor te bereiden. De
isfeer is er naar om van de
instratie van vandaag een
hj groter succes te maken
dan die van gisteren al was.
Aan het begin van het Wen-
ceslas-plein staan vijf jonge
meisjes met een groot span
doek: 'Studenten willen geen
geweld'. Opdat het toestro
mende publiek het maar weet,
voordat de bijeenkomst begint.
Het zijn er nog meer dan giste
ren naar het zich laat aanzien;
ruim 200.000. Op het balkon
van het gebouw van de krant
van de Tsjechische Socialisti
sche Partij - dit partijtje en
zijn krant hebben nèt op tijd
de kant van het volk geko
zen - wordt de geluidsinstalla
tie opgesteld, voor het eerst tij
dens de volkomen spontane en
ongeorganiseerde revolutie die
Praag sinds vijf dagen in haar
greep heeft. Tot nu toe konden
de speeches alleen maar ver
staan worden door degenen
die op gehoorsafstand stonden.
Het publiek blijft een tijdje ge
duldig wachten. Totdat het te
gek wordt. Massale spreekko
ren: „Wie komt er?!". Iemand
van het Burger Forum roept
door de microfoon: „Dat had
een verrassing moeten blijven,
maar goed dan Vaclav Ha-
vel zal er in ieder geval bij zijn
en hij heeft goed nieuws".
Een anti-Walesa
Daar is hij dan, Vaclav Havel,
onder immens gejuich. „Ik ben
een schrijver, geen spreker",
zegt hij meteen. „Ik zal het
kort houden, anders sluiten ze
de electriciteit maar af". Het is
doodstil op het stampvolle
plein. Havel vertelt in het kort
wat het Westen allang weet,
maar heel veel Tsjechen bij
gebrek aan betrouwbare me.-
dia nog niet: dat het Burger
Forum is opgericht en dat ze
met Adamec hebben gespro-
ken. Hij geeft de microfoon
onmiddellijk aan de acteur
Bartoska over, opdat die kan
vertellen wat het gesprek met
de regering heeft opgeleverd.
Havel heeft duidelijk geen zin
in de leidersrol, die het pu
bliek hem zo graag had toebe
deeld, hij is een anti-Walesa.
Adamec blijkt de delgatie van
de oppositie beloofd te hebben,
dat er geen staat van beleg zal
worden uitgeroepen. De open
bare aanklager heeft opdracht
gekregen van de regering het
politiegeweld van vrijdag
jongstleden te onderzoeken.
De regering komt terug op
haar harde verklaring van de
dag tevoren, waarin iedere di
aloog in de huidige omstandig
heden werd afgewezen. De di
aloog is begonnen en zal wor
den voortgezet. Een zucht van
opluchting stijgt van het plein
op.
Oorverdovend gejuich als Bar
toska de eisen van het Burger
Forum voorleest. Vooral als de
namen vallen van diegenen in
de partijleiding en de regering
van wie het Forum het ontslag
eist. Oud-leider partijleider
Husak, zijn opvolger Milos Ja
kes, de keiharde ideoloog In-
dra en de chef van de partij in
Praag, Stepan. „Burger Fo
rum! Burger Forum!", scan
deert het publiek.
Daarna verklaring na verkla
ring, van studenten, van zan
gers, van een mijnwerker
(„Leve de arbeiders!") en als
klap op de vuurpijl een ver
klaring van de bejaarde kardi
naal Tomasek. Zijn verklaring,
voorgelezen door iemand an
ders, is het meest radicaal van
allemaal: vrije verkiezingen,
gerechte straf voor mensen die
misdaden hebben begaan, eist
hij. „Maar laten we ons niet
overgeven aan wraak en
haat", voegt hij eraan toe.
Honderdduizenden applaudis
seren, zoals iedere keer als er
wordt opgeroepen tot „be
schaafd, democratisch en ge
weldloos gedrag". De manifes
tatie loopt uit op een waar
volksfeest. Auto's rijden toete
rend door het centrum. Veel
mensen blijven in de kou
rondslenteren tot in de late
uren, klappend en zingend. De
beweging heeft een gezicht ge
kregen, een organisatie en een
samenhangend pakket politie
ke eisen. „We gaan door en we
zullen winnen", is de laatste
zin van het feest op het bal
kon.
De plek in Praag waar vrijdag een student door de politie zog zijn doodgeslagen is een bedevaart
plaats geworden, waar betogers bloemen neerleggen en kaarsjes branden. Overigens is het lot van
de jongen nog steeds onduidelijk: zijn vader en de politie ontkennen dat hij dood is, maar de
jongen zelf is nog niet in het openbaar gezien. foto: ctk
OOSTDUITSE KRANT:
OOST-BERLIJN De
positie van de Oostduitse
partijleider en president
Egon Krenz wordt steeds
zwakker. Nadat demon
stranten de afgelopen da
gen zijn vertrek hadden
geëist, heeft nu ook een
officiële krant geschreven
dat Krenz er niet in zal
slagen het vertrouwen
van de bevolking te win
nen.
Volgens de National Zeitung
maakte Krenz deel uit van het
leiderschap waar nu „heftige
kritiek" op is. De krant maak
te ook gewag van de felicita
ties die Krenz stuurde aan de
Chinese leiding na het neer
slaan van het studentenprotest
in juni en de rol die hij speelde
bij het vervalsen van de ver
kiezingsuitslagen in de DDR
dit voorjaar. Volgens het
Westduitse boulevardblad Bild
bestaat een grote kans dat
Krenz op het speciale partij
congres van 15 tot 17 decem
ber uit zijn functie wordt ont
heven. Een aantal Oostduitse
economen heeft verklaard dat
de DDR zich economisch moet
gaan toeleggen op de Bondsre
publiek. West-Duitsland is vol
gens hen de „natuurlijke"
handelspartner van de DDR.
De DDR gaat intussen maatre
gelen nemen om een dam op
te werpen tegen smokkel in en
hamsteren van zwaar gesubsi
dieerde artikelen. Dit heeft
premier Hans Mod row ver
klaard tegen arbeiders in
Oost-Berlijn. De Oostduitse au
toriteiten geven forse subsidies
uit om de prijzen van kinder
kleding, schoenen, vleeswaren
en snoep laag te houden. Tal
rijke mensen smokkelen der
gelijke goederen naar het
Westen, om ze daar met grote
winsten te verkopen.
In een vraaggesprek met de
Amerikaanse televisie zei de
Westduitse minister van bui
tenlandse zaken Genscher
vannacht dat hij het verlangen
van Oostduitse radicalen naar
een verenigd Duitsland steunt.
„Er bestaat niet een kapitalis
tische Duitse natie of een soci
alistische Duitse natie. Er is
maar één Duitse natie".
VW DELHI Premier
ldhi van India heeft
-ochtend drie kwartier
het openen van de
libussen in de hoofd-
n New Delhi zijn stem
{ebracht. Ongehinderd
r de peilingen, die wij-
op verlies van zijn
ïgrespartij, verklaarde
eidhi dat zijn partij gaat
winnen. De komende drie
dagen kunnen maar liefst
een half miljard kiezers
hun oordeel vellen over
Nehru's kleinzoon.
Tot spreiding van de verkie
zingen over meerdere dagen is
besloten om de kans op geweld
te verkleinen en niet overal
tegelijk in het land militairen
te hoeven inzetten. In de ver-
kiezingsgebieden staan ruim
honderdduizend militairen pa
raat om de plaatselijke politie
te assisteren in geval van ver-
kiezingsgeweld. Bij de cam
pagne van de afgelopen vier
weken vonden veertig mensen
de dood.
„Vecht terug als je aangeval
len wordt. Steek hun ogen uit
als ze (de oppositie, red) probe
ren de verkiezingen te mani
puleren". Deze raad gaf Rat-
nakar Pandey, lid van de re
gerende Congrespartij nog aan
de vooravond van de verkie
zingen. Desondanks krijgt juist
de Congrespartij steeds vaker
het verwijt de verkiezingen op
oneerlijke wijze naar haar
hand te willen zetten.
Het is in India voor de meeste
partijen inmiddels een oud ge
bruik voor iedere verkiezing
te huren, een
Hindi-begrip voor vechtersba
zen, moordenaars en andere
criminelen, om de kiezers te
intimideren. Op de dag van de
verkiezingen veranderen de
goonda's hun jeeps in mini-ge
vechtsvoertuigen met gewe
ren, bommen, stokken, flessen
en potige kerels.
Het verkiezingsthema was
meer openheid en doelmatig
heid bij het landsbestuur. De
regering-Gandhi wordt al bij
na twee jaar hardnekkig ach
tervolgd door een corruptie
schandaal rond een miljarde
norder dat het Zweedse Bo-
fors-concern in de wacht
sleepte. Waarnemers achten
het niet uitgesloten dat de
Congrespartij de comfortabele
meerderheid van 415 van de
545 parlementszetels kwijt
raakt en in de oppositie wordt
gedrongen.
f-DEBUUT LAGERHUIS OVER TROONREDE
efan onze correspondent
Roger Simons)
8j)ïDEN Het Britse
ierhuis maakte gister-
ndag zijn debuut op de
>Wa een verzet Van bij-
"hdertig jaar tegen de
wezigheid van came-
r kwam het parlemen-
spektakel eindelijk
'ezo'n vijf miljoen Brit-
pI rechtstreeks in de
5kamer.
j^Bravond trokken uittrek
ken samenvattingen, die in
prse journaals waren ver-
nog eens extra de aan-
ft van naar schatting twin-
—niljoen Britse kijkers. Het
beter dan de meeste pessi-
en hadden verwacht.
Sommige Lagerhuisleden zijn
voortreffelijke en vaak bijzon
der geestige sprekers. Ze zou
den van dergelijke uitzendin
gen een zeer populair amuse
mentsprogramma kunnen ma
ken. Maar er werd en wordt
ook veel gezeurd. Dat kon niet
anders, want aan de orde was
de inhoud van de troonrede
die koningin Elizabeth 's och
tends had uitgesproken in het
Hogerhuis.
Hoewel zij in de politieke pu
ree dreigt te verzinken, doet
premier Thatcher toch alsof
alles volkomen normaal is. In
de troonrede zaten wel vijftien
nieuwe wetsontwerpen die
volgens de bewindsvrouwe
moeten worden beschouwd als
de voortzetting van haar revo
lutionair hervormingspro
gramma. Ondanks de protes
ten van dokters, verpleegsters
en patiënten moet de Britse
gezondheidszorg er nu toch
aan geloven. Zij zal uitgebrei
de veranderingen ondergaan.
De Britse bonden krijgen nog
minder armslag en ook de
vrijheid van geleerden die re-,
search doen op embryo's zal
gevoelig worden beperkt. Er
komt een nieuwe omroepwet
die een nieuw tv-kanaal en
drie nieuwe landelijke com
merciële radiostations in het
leven zal roepen. In de com
merciële tv-sector zullen de
zendvergunningen openbaar
worden verkocht.
Een anti-vervuilingswet en
nieuwe controlemaatregelen
op het voedsel dat de Britten
consumeren, zullen samen de
indruk wekken dat 'groene
Thatcher het heel goed meenl
met het milieu.
Nog wat onwennig zaten de leden van het Lagerhuis gisteren, bij
hun debuut op de tv, op hun groen-lederen bankjes. foto: ap
.AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DE VALLEI DER VERGETEN WERELD
Rob is daarom zo nieuwsgierig om deze grot te ver-
n, omdat het werkelijk lijkt, alsof zich hier een tunnel be-
ll\, waarlangs misschien verbinding met de buitenwereld mo-
rt is. Want het plateau, waar de wilden leven, is .geheel door
1 e kloven omringd. Maar waarom zijn de mannen zo bevreesd
binnen te gaan? Voorzichtig loopt Rob verder. Maar als hij
efekt, waar het licht vandaan komt, is hij teleurgesteld en toch
Pist. Want de grot zélf geeft licht: duizenden kleine kristallen
liggen hier opgestapeld, die een eigenaardig groenblauw licht uit
stralen. En als Rob zichzelf kon zien, zou hij ook begrijpen, waar
om de wilden niet in dit hol durven komen; de kristallen zenden
röntgenstralen uit en Rob zou zichzelf zien als... een wandelend
geraamte! Maar even later ontdekt hij deze eigenschap, wanneer
hij zijn eigen hand ziet. Hij kan de beentjes van zijn vingers wel
tellen!
Communisten
Leningrad
willen meer
partijen
MOSKOU De plaatselijke
communistische partij in Le
ningrad gaat de volgende ver
kiezingen in met het streven
naar een meer-partijenstelsel.
Uit het ontwerp verkiezings
programma blijken de commu
nisten van de op één na groot
ste stad van de Sovjetunie
voor „invoering van politiek
pluralisme" te zijn. Met die
stellingname gaat de plaatselij
ke partij regelrecht in tegen de
centrale leiding in Moskou, die
vasthoudt aan de alleenheer
schappij van de communisti
sche partij.
Gisteren is de secretaris van
de Moskouse partij-afdeling
Lev Zajkov vervangen. Zajkov
was twee jaar geleden de op
volger van de politiek omstre
den Boris Jeltsin. De ex-partij
leider behoudt een belangrijke
functie als plaatsvervanger
van Gorbatsjov in de machtige
Defensieraad.
SARASOTA Twee ge
zinnen in de Verenigde
Staten zijn het slachtoffer
geworden van een fout in
een ziekenhuis in Florida,
waarbij tien jaar geleden
twee pasgeboren baby's
werden omgeruild.
Deze week bleek uit bloed
onderzoek dat Kimberley
Michelle Mays in werkelijk
heid de dochter is van Ernest
en Regina Twigg. Arlena, de
echte dochter van Robert
Mays en diens in 1981 over
leden vrouw Barbara, is op
gevoed door de Twiggs; Arle
na is echter vorig jaar aan
een hartafwijking overleden.
De verwisseling kwam aan
het licht door de hartafwij
king van Arlena, toen bloed
onderzoek aantoonde dat ze
helemaal geen familie was
van de Twiggs. Na haar dood
begonnen de ouders dan ook
een speurtocht naar het kind
dat ze kennelijk kwijt waren
geraakt. Om Mays zover te
krijgen dat hij zich zou on
derwerpen aan een genen-
onderzoek, hebben de
Twiggs beloofd dat ze niet
zullen proberen de zeggen
schap over hun echte doch
ter Kimberley te krijgen, en
zich tevreden zullen stellen
met een bezoekregeling.
NA MOORD OP BASKISCHE POLITICUS
(Van onze correspondent
Edwin Winkels)
BARCELONA De
moord op maandagavond
in Madrid op een congres
lid van de Baskische poli
tieke partij Herri Batasu
na (HB) heeft Spanje jaren
teruggeworpen in de poli
tieke strijd tegen het ter
rorisme van de ETA. De
kans op verzoening lijkt
voorlopig wel verkeken.
De partij HB is de steeds ge
matigder. politieke spreekbuis
van de terreurbeweging ETA.
De in een Madrileens hotel
vermoorde Josu Muguruza
was een van de grote breinen
achter de nieuwe opstelling
van HB. Inaki Esnaola, die bij
de aanslag zwaar gewond
raakte, zat op dezelfde golf
lengte en beiden werden vol
gens getuigen doelbewust door
de twee schutters uitgekozen
als slachtoffer.
De in totaal vier pasgekozen
congresleden van HB zaten sa
men met de drie senaatsleden
van hun partij en drie journa
listen van het Baskische dag
blad Egin (het platform voor
de communique's van de ETA)
in het restaurant van het hotel
in Madrid aan het avondeten
toen twee gewapende mannen
op hun tafel afrenden. De 31-
jarige Muguruza werd van
achter door het hoofd gescho
ten en was op slag dood.
De aanslag is duidelijk het
werk van een ultra-rechtse
groepering, maar justitie tast
over de identiteit van de da
ders in het duister. De rechtse
anti-ETA-beweging GAL eiste
wel de verantwoordelijkheid
op, maar de politie trekt die
sterk in twijfel.
Congres
De aanslag kwam op een stra
tegisch moment. Gisteren zou
den de vier HB-leden beëdigd
worden als leden van het
Spaanse congres. Vanaf de
verkiezingen vanaf 1979 heeft
HB al zetels in het parlement,
maar de afgevaardigden van
de partij weigerden tot nu toe
hun democratisch verkregen
plaats in te nemen omdat zij
het centrale bestuursorgaan
van het land in Madrid niet
accepteerden.
Maar nu de steun van het volk
voor HB de afgelopen jaren
steeds kleiner is geworden -
mede door de hardere aansla
gen van de ETA - is er bin
nen de partij een sterke stro
ming op gang gekomen die het
Baskische onafhankelijkheid-
sideaal via de politieke weg
wil bereiken. Vandaar de in
tentie om dit keer voor het
eerst daadwerkelijk zitting te
nemen in het congres.
Dat zou voor de socialistische
regering van premier Gonza
lez weer een stap in de goede
richting zijn om via HB lang
zaam aan een einde te maken
aan het ETA-terrorisme.
Maandag nog verklaarden de
congresleden van HB de dia
loog tussen de ETA en de re
gering, die in maart werd af
gebroken, te willen hervatten.
Minister Corcuera van binnen
landse zaken reageerde posi
tief op de politieke toenade
ring van HB, al merkte hij wel
op: „Laat de HB-politici hun
vriendjes van de ETA eerst
maar eens vragen met het
moorden te stoppen".
Iedereen was het er gisteren in
Spanje over eens, dat de moor-
daandslag op de Baskische
parlementariërs een poging is
die dialoog bij voorbaat onmo
gelijk te maken. „Dit is een
aanslag op het proces naar de
vrede", concludeerde premier
Gonzalez. De aanslag wordt
gezien als „een poging om de
normalisering van de verhou
dingen in Spanje te verhinde
ren".
Juichend
Ultra-rechts Spanje -enkele
aanhangers begaven zich na
de aanslag direct claxonne
rend en juichend naar het ho
tel waar de aanslag werd ge
pleegd - hoopt met de aanslag
de minder gematigde leden
van HB te provoceren. Dat is
in zoverre gelukt dat de geko
zen Baskische vertegenwoor
digers opnieuw de beëdiging
in het parlement hebben ge
boycot. Congreslid Jon Idigo-
ras zei eerder in een emotione
le reactie: „Dit is een misdaad
van de staat, zo duidelijk zeg
ik het. En wij eisen van me
neer Gonzalez en zijn partij
een onmiddellijke opheldering
over deze aanslag".
Zo denkt de hardere lijn in
zijn partij er ook over. En de
vraag is of die nu nog in toom
is te houden. Gisteren waren
er al talloze incidenten in het
Baskenland en voor vandaag
heeft HB een algemene sta
king uitgeroepen, tegelijk met
de begrafenis van de vermoor
de Muguruza. Het HB-lid dat
Muguruza's zetel in het con-
gres moet overnemen, zit ove
rigens gevangen wegens ver
meende medewerking aan de
ETA.
