De ergernis van Frans Moor
iï
Franse communisten willeb
gekke" Marchais snel kwijl
Aartsbisschop El Salvador noemt moorden „barbaars
BINNENLAND/BUITENLAND
Qeidóe-Oowumt
MAANDAG 20 NOVEMBER 1989 PAGII
Kerstoffensief
IRA begint
met drie doden
MAYOBRIDGE Bij een aanslag in
het Noordierse plaatsje Mayobridge
zijn zaterdag drie Britse militairen
om het leven gekomen. Hun gepan-
sterde landrover werd opgeblazen
toen hij over een landmijn reed. En
kele uren eerder raakten een Britse
soldaat en zijn vrouw ernstig gewond
toen een auto ontplofte bij een Britse
kazerne in oost-Engeland. De IRA
eiste de verantwoordelijkheid voor
de aanslagen op. Ze lijken het begin
in te luiden van het kerstoffensief
van de IRA.
Bedelen in Dakar
kan lucratief zijn
DAKAR Bedelaars in Da
kar, de hoofdstad van het
Afrikaanse Senegal, verdienen
in een goede maand meer dan
'het minimumloon. Volgens cij
fers van het officiële persbu
reau vangen bedelaars tegen
de 45.000 frank cfa (300 gul
den) per maand, terwijl het
minimumloon ligt op 32.000
frank cfa (210 gulden). Er le
ven 90.000 bedelaars in Dakar
op een totale bevolking van
1,5 miljoen zielen. Elk jaar
trekken er 160.000 mensen
van het platteland naar de
stad.
Boeing gaat weer werken
SEATTLE Tussen directie en
werknemers van de Amerikaanse
vliegtuigfabrikant Boeing is een
voorlopig akkoord bereikt over de
arbeidsvoorwaarden bij het bedrijf.
De aanbevelingen van de onderhan
delaar van de Amerikaanse regering,
Doug Hammond, zijn door beide par
tijen aanvaard. Dat betekent dat het
einde van de al 47 dagen durende
staking in zicht is. Op 3 oktober zijn
57.800 technici bij Boeing in staking
gegaan omdat de directie niet wilde
toegeven aan de looneisen van de
vakbonden. Als gevolg van de sta
king zijn vertragingen opgetreden in
de produktie en aflevering van nieu
we vliegtuigen, waarvan onder meer
KLM en Martinair schade hebben
ondervonden.
Tientallen doden in
oosten Sri Lanka
COLOMBO Het leger van Sri Lanka
heeft ruim drieduizend soldaten gezon
den naar een district aan de oostkust,
waar verleden week tientallen mensen
zijn gedood bij botsingen tussen ver
schillende bevolkingsgroepen. De onge
regeldheden braken vorige week don
derdag uit in het district Ampara. Vol
gens plaatselijke bronnen had een nieu
we Tamil-strijdgroep, genaamd Natio
naal Tamil Leger, in de plaats Karativu
ongewapende moslim-politiemannen ge
dood. Gisteren zei het hoofd van de pro
vinciale raad voor noordoostelijk Sri
Lanka, dat in totaal 307 mensen de dood
zouden hebben gevonden. Dat aantal is
echter niet officieel bevestigd.
Astronomen ontdekken
enorm sterrenstelsel
CAMBRIDGE Astronomen hebben een sterren
stelsel ontdekt, dat volgens hen de grootste struc
tuur is die ooit in het heelal is waargenomen. Het
stelsel, dat de Grote Muur is genoemd, is zo moei
lijk te verklaren, dat de huidige theorieën over
oorsprong en samenstelling van het heelal erdoor
aan het wankelen worden gebracht. Dat schrijven
de wetenschappers die zijn verbonden aan het
Centrum voor Astrofysica in Cambridge in de
Amerikaanse staat Massachusetts, in het het tijd
schrift Science, waarin zij verslag doen van hun
ontdekking. De Grote Muur heeft een lengte van
ten minste 500 miljoen lichtjaren (4800 miljard mil
jard kilometer), is 200 miljoen lichtjaren breed en
heeft een dikte van 15 miljoen lichtjaren. De Melk
weg van de aarde heeft, ter vergelijking, een door
snede van 100.000 lichtjaren.
Gemeente Utrecht u
neemt Domtoren o\g
IA
UTRECHT Het college van B en W van f
is bereid formeel eigenaar van de uit de vee^c
eeuw stammende Domtoren te worden.
Tot nu toe is steeds onduidelijk geweest vf
van de hoogste toren van het land (112 mei
genlijk was, van het rijk of van de gemeen)
aan die onzekerheid een einde te maken, 13
gemeentebestuur van de Domstad notariee0
vastleggen de rechtmatige eigenaar te zijn. jn
ding van de stap van burgemeester en wetlf;
is de stopzetting van de specifieke onderhout?'
die voor de toren (118.000 gulden per jaf.
Utrecht van het ministerie van WVC ontvfj:
het vervolg zal de bijdrage in de onderhoudf1
deel uitmaken van de algemene uitkering P1
gemeentefonds.
„WIE AAN KOPPELING MORRELT, IS VERRADER VAN SOCIALISME'
HOEK VAN HOLLAND
Frans Moor (48) wordt
wel eens de 'Laatste Ar
beider' in de PvdA-fractie
genoemd. Dat belet hem
niet zich op z'n gemak te
voelen in het 'Jagershuis',
een sjiek ogend etablisse
ment in zijn woonplaats
Hoek van Holland.
Na zes jaar lagere en drie jaar
ambachtsschool werkte hij on
der meer als bankwerker en
lasser. In 1977 kwam Frans
Moor, nadat hij zich had on
derscheiden in het vakbonds
werk en zich tevens had ont
popt als een verdienstelijk lid
van de Rijnmondraad, in de
Tweede Kamer. Daar houdt
hij zich nu bezig met sociale
zaken en ambtenarenzaken.
Hij kreeg bekendheid door een
initiatiefwet die hij samen met
zijn fractiegenoot Willem Ver
meend indiende. De wet Ver
meend-Moor heeft het een
stuk gemakkelijker gemaakt
om langdurig werklozen via
een loonkostensubsidie van de
overheid aan een baan te hel
pen.
Maar nog bekender werd
Moor door zijn taalgebruik. Hij
ergert zich wild aan het vaak
onbegrijpelijke jargon waarin
politici zich menen te moeten
uitdrukken. Moor houdt ervan
de dingen te zeggen zoals hij
ze ziet.
Hoe denkt deze Frans Moor
nu over het regeerakkoord dat
de PvdA heeft gesloten met
het CDA? Maakt Kok zijn be
loften waar of niet? Langzaam
schudt Moor zijn hoekige kop.
„Erg vrolijk ben ik voorlopig
nog niet. En dat geldt ook voor
anderen in de fractie. Ik hoor
niks anders dan: we moeten
het proberen, maar enthou
siast zijn we niet".
Is hij het dan eens met de kri
tiek die zijn fractiegenoten
Kombrink en Stemerdink op
Wim Kok hebben geuit? Kom
brink vindt het fout dat Kok
op Financiën is gaan zitten en
Stemerdink verwijt hem een
gebrek aan inspirerend leider
schap. Moor: „Ik vind het stom
wat Kombrink en Stemerdink
gedaan hebben. Iedereen legt
toch onmiddellijk de link met
het feit dat ze geen minister
geworden zijn. Maar aan de
andere kant heb ik wel begrip
voor die twee. Het is toch
doodzonde dat Hans Kom-
PvdA-kamerlid
Frans Moor:
„Het eerste
probleem waar
het nieuwe
kabinet mee te
maken krijgt is
de inkomens
vorming in de
collectieve
sector.
brink, met wie ik zoals bekend
behoorlijk in de clinch heb ge
legen, verloren gaat voor de
fractie. Een man met zoveel
kennis, met het vermogen om
zich in elke materie in te wer
ken en een groot strategisch
inzicht! Ik vind het terecht
dat-ie dat staatssecretariaat
voor Europese zaken heeft af
gewezen. Dat is beneden zijn
niveau. Voor Bram Stemer
dink geldt een beetje hetzelf
de.
Waarom Kok die twee gepas
seerd heeft? Dat weet ik na
tuurlijk ook niet precies. Ik
heb weieens horen zeggen dat
Kombrink en Stemerdink
vaak kritiek uitten en dat Kok
daar niet zo goed tegen kan.
Maar of dat zo is?"
Vriendjes
Het is overigens wel raar dat
Kok alleen z'n vriendjes in het
kabinet heeft gezet. „Ja", be
vestigt Moor, „Wim heeft in
derdaad bijna het hele fractie
bureau (bestuur) meegenomen.
Maar ik neem hem dat niet
kwalijk. Ik zou hetzelfde ge
daan hebben, maar dan op po-
litiek-inhoudelijke gronden. Ik
vind het prima dat Hans Al
ders en Elske ter Veld in het
kabinet zijn gekomen. Over
Aad Kosto kan ik niet oorde
len. Justitie is mijn terrein
niet".
De terugkeer van Ien Dales is
ook niet door iedereen met ge
juich begroet. „Dat heeft iets
te maken met angst. Ik kan
me nog heel goed herinneren
dat Ien Dales in 1981 als
staatssecretaris van sociale za
ken met die afschuwelijke wij
ziging van de ziektewet kwam.
Wie weet wat ze nu weer in
haar hoofd haalt. En andere
mensen vinden dat je het ei
genlijk niet kan maken om zo
snel nadat je burgemeester
bent geworden, weer weg te
gaan. Bovendien was zij de
eerste niet-katholieke burge
meester in Nijmegen".
„Maar ik verzeker ie dat ze
over een paar jaar één van de
populairste ministers is. Ne
derlanders houden wel van
dat eigengereide en autoritaire
optreden van haar".
Terug naar het regeerakkoord.
Is dit wat Frans Moor voor
ogen staat voor de onderkant
van de samenleving? „Ik heb
al gezegd dat ik er niet vrolijk
van word. Als ik naar het in
komensplaatje kijk, krijg ik
nog meer de pest in. De beter
betaalden gaan er ook nu, in
een regering met de PvdA
dus, meer op vooruit dan de
laagst betaalden. Ja, dat is
even slikken. Maar aan de an
dere kant is het wel zo dat het
akkoord hier en daar een dui
delijke breuk betekent met het
beleid van het tweede kabinet-
Lubbers".
„Dat er echter nog steeds een
scheef inkomensbeeld blijft,
komt door die Oort-operatie.
Ik vind het verschrikkelijk
jammer dat de beter betaalden,
die er onder de eerste twee ka-
binetten-Lubbers al flink op
vooruit zijn gegaan, op de
ambtenaren en trendvolgers
na, er nu weer een schep geld
bij krijgen".
Extraatje
Misschien komt er nog een ex
traatje voor de minima. Moor:
„Ons voorstel was om de kop
peling met terugwerkende
kracht per 1 juli te laten in
gaan. Dat zou 200 miljoen ge
kost hebben. Als je dat bedrag
over 3,5 miljoen mensen ver
deelt, betekent dat een paar
tientjes de man. Maar als je het
in de koppeling opneemt, is
het vast, hè. En de volgende
verhoging komt er dan boven
op. Waar het nu om gaat is
weer een eenmalige uitkering.
Met ingang van 1 januari gaat
het er weer vanaf en lopen die
mensen toch weer een achter
stand op. Ik zal natuurlijk
geen 'neen' zeggen, als het ka
binet het voorstelt, maar ik
vind het eigenlijk een onfat
soenlijke gang van zaken. Wel
vijf miljard beschikbaar stellen
voor verlaging van belasting,
die vooral ten goede komt aan
de beter betaalden, en mensen
die echt achteruit gegaan zijn
in de afgelopen jaren afsche
pen met een fooi van een paar
tientjes".
Denkt Frans Moor dat de zo
juist herstelde koppeling vol
gend jaar volledig zal worden
toegepast. Als we minister
Wim Kok van financiën ho
ren, die een plafond van 2,5
procent aangeeft, lijkt dat niet
erg waarschijnlijk. Moor, zeer
gedecideerd: „Iedereen die op
dit moment in de Partij van de
Arbeid de koppeling ter dis
cussie stelt, daarvan vind ik
precies hetzelfde als wat ik
twee jaar geleden van Hans
Kombrink vond". Moor noem
de zijn collega-kamerlid toen
een verrader van de socialisti
sche zaak. „Kijk, er staat nu in
het regeerakkoord: in principe
wordt er gekoppeld en afhan
kelijk van de loonstijging krij
gen we een discussie. Maar in
de huidige economische situa
tie, nu de winsten de pan uit
rijzen in het bedrijfsleven,
vind ik een loonstijging van
bijvoorbeeld drie procent niet
onverantwoord. En dus zie ik
ook geen reden waarom de
ambtenarensalarissen en de
uitkeringen niet met hetzelfde
percentage zouden mogen stij
gen".
Oud-minister Jan de Koning
ging er onlangs in Het Capi-
tool al vanuit dat een volledige
koppeling niet mogelijk is. Hij
zei: „Dat wordt een dramati
sche zitting van het kabinet,
waarin wordt vastgesteld dat
de koppeling niet volledig kan
worden toegepast". Moor:
„Wat mij betreft is dat dan
meteen het einde van het ka
binet. Tenzij het natuurlijk
echt onmogelijk is volledig te
koppelen. Als de werkloosheid
met honderdduizenden gaat
stijgen en de lonen de pan uit
rijzen, ja, dan ligt het anders.
Maar als de situatie blijft zoals
die nu is, is het voor mij echt
onaanvaardbaar als de koppe
ling niet volledig wordt toege
past".
Frans Moor ziet overigens nog
sneller een andere forse klip
opdoemen voor het nieuwe
schip van staat. „Het eerste
grote probleem, waarmee dit
kabinet te maken krijgt is de
inkomensvorming in de collec
tieve sector, zowel bij de amb
tenaren als de trendvolgers.
De regering kan die mensen
niet nog een keer met een
kluitje in het riet sturen. Dan
gaat gegarandeerd de vlam in
de pan".
„En onze minister Kok van fi-
nariciën speelt daarbij even
tueel een heel belangrijke rol.
Het gaat immers om de beste
ding van overheidsgeld, ge
meenschapscenten. Dat bete
kent dat ook Kok in conflict
kan komen met de vakbewe
ging. Wellicht nog eerder dan
zijn collega De Vries van soci
ale zaken. Want die kan zich
nog verschuilen achter zijn
ambtgenoot op Financiën. La
ten we eerlijk zijn, het regeer
akkoord voorziet volstrekt
niet in een oplossing van de fi
nanciële achterstand van amb
tenaren en trendvolgers. Er
staan een paar loze kreten in,
zoals de noodzaak van effi
ciënter werken. En de ver
pleegkundigen en andere
trendvolgers wil men afkopen
met alweer een sigaar uit ei
gen doos: een greep in hun
pensioenkas. Jawel, dat heeft
men één keer kunnen flikken,
maar zoals ik de maatschappe
lijke situatie inschat, gaat dat
toch echt geen tweede keer!"
RIK IN 'T HOUT
ALEX SNELLEMAN
Auto's stonden gis
in een lange file teL
wachten voor de ve
pomp in het Braba
Son. Maar het wac
werd wel beloond.*!
slechts een gulderfe
liter konden de 1;
automobilisten hufo
volgooien. Aanleidj(
een benzine-oorloi.
in Eindhoven en
omgeving woedt, f1
pomphouders hebP
hun prijs verlaagd tl
1,40 gulden per liti
Maar de vrije pomu
Son zit daar met sr
een gulden per lite0
onder. r
FOTë'
r»r>
PARIJS Terwijl Oost-
Europa op zijn kop staat
en de meeste Westeurope-
se zusterpartijen allang
nieuwe wegen hebben in
geslagen, blijft de Franse
communistenleider Geor
ges Marchais volharden in
de orthodoxe leer van Le
nin en Stalin.
In een radio-interview ver
baasde de secretaris-generaal
van de PCF vriend en vijand
met de stelling, dat de proble
men in het Oostblok te maken
had met groeistuipen en veel
minder ernstig waren dan die
pe crisis die het kapitalisme op
dit moment zou doormaken.
„Georges is gek geworden",
meenden zelfs enige leden van
het doorgaans toch applaudise-
rende centraal comité.
Marchais verklaarde in het
zelfde radioprogramma
niettemin zeer gelukkig te zijn
over de afbraak van de Muur,
die volgens hem echter uit
„economische motieven" was
opgetrokken. „Het kapitalisme
zou de Muur nooit omver zou
hebben gekregen", liet hij na
afloop van de uitzending de
verbijsterde journalisten nog
weten.
Druppel
De uitspraken van Georges
Marchais kunnen weieens de
druppel zijn die de emmer
doet overlopen. Mede door de
starre en archaïsche opstelling
van de secretaris-generaal is
de communistische partij van
Frankrijk de laatste jaren ver
vallen tot een marginale groep
met acht procent van dè stem
men. Tot in de jaren zeventig
was de PCF altijd goed voor
meer dan twintig procent.
Het failliet van Marchais is dat
van het zogeheten 'democrati
sche centralisme', waarbij' de
partijtop de dienst uitmaakt en
van werkelijke discussie geen
sprake is. Vernieuwers ('reno-
vateurs') werden door Mar
chais steevast uit de partij ge
kegeld en zelfs degenen die
zich op Gorbatsjov beriepen,
werden twee jaar geleden nog
voor 'liquidators' uitgemaakt.
De verhouding tussen PCF en
Moskou is sindsdien behoorlijk
bekoeld. Een van de dwarslig
gers, oud-minister Anicet Le
Pors, heeft Marchais in een
brief gevraagd eindelijk terug
te komen op zijn onvoorwaar
delijke goedkeuring van de
Russische invasie in Afghanis
tan. Het Kremlin heeft het
verkeerde van die onderne
ming wel reeds erkend.
Mohikanen
De in 'houten klazentaal' uit
blinkende Georges Marchais
(„globaal is de balans van het
communisme positief") dreigt
onderhand ook binnen de PCF
de laatste der Mohikaits
worden. Steeds meer bfl
ders zijn ervan overtuig
alleen een ingrijpende rt
tie de partij kan reddej
vergeefs probeerden 'h(c
wers' de secretaris-geneis
op te wijzen, dat de w|
mer van 1989 niet deze(c
als de ideologisch gescpl
mijnwerker en staalaitt
van vlak na de oorlog.
Net als in andere Euȣ
landen is van de zware p
trie in Frankrijk nog.
weinig over, hoewel Mijt
daarin de bastions blijfi
van waaruit de klasspA-
kan beginnen. Maar n).
Frankrijk economisch
voor de wind gaat, asstf"
veel Fransen de PCF vi_
melijk met overlast, wa"
de communistische vai
CGT weer eens tot een 1
nale stakingsdag' heeft i
ten. Marchais zelf werd
niet meer serieus genom|
Na zijn laatste opzienba
en de vele reacties o
dreigen nieuwe scheut
binnen de partijtop. Ve^
ging van het volgende i
congres, dat voor 1990 ga
staat, wordt niet uitger
geacht. Daarbij wordt ge|
leerd dat de laatste comn
tische presidents-kand
Andre Lajoinie, mogelL
Egon Krenz van PCF
worden. Marchais wach
hetzelfde lot als Honeckt
Eerste
stapjes
Terwijl hij liever
nog op zijn vleu
gels vertrouwt
dan op zijn po
ten, probeert
een kokmeeuw
het eerste vliesje
ijs. Zijn soortge
noten volgen
hem. De eerste
tekenen van de
winter zijn er
dus. In het noor
delijke Winsum
is het ijslaagje al
3 centimeter dik.
FOTO: ANP
SUSKE EN WISKE SAGARMATHA
Kunnen ven gelegenheid gebru/h
maken om Bsto. hm en Phokhari
op berg le brengen 2un dan al
nee! ernd ueg vooratm ze het
doorhebben
(c) Standaard UltgeverlJ/Waveo' Productions
GEESTELIJKHEID LOOPT ERNSTIG GEVAAR:
SAN SALVADOR En
kele duizenden mensen
hebben gisteren in de Sal
vadoraanse hoofdstad San
Salvador de begrafenis
bijgewoond van de zes je
zuïeten, die donderdag
werden vermoord. Aarts
bisschop Rivera y Damas
noemde de moord „bar
baars". Zijn voorstel om te
bemiddelen in het gewel-
dadige conflict tussen de
rebellen van het FMLN
en het nationale leger is
door de regering afgewe
zen.
De gevechten om en rond de
hoofdstad woedden ook dit
weekeinde voort, hoewel het
verzet zich volgens onbeves
tigde berichten gedeeltelijk
zou hebben teruggetrokken.
Vele duizenden mensen zijn
op de vlucht geslagen omdat
met name het nationale leger
zware aanvallen uitvoert op
woonwijken en ziekenhuizen.
Het aantal burgerslachtoffers
zou inmiddels in de duizend
lopen. Gisteren werd ook een
vooraanstaande vakbondslei
der door onbekenden uit zijn
huis gehaald en doodgescho
ten.
De procureur-generaal van El
Salvador, Mauricio Colorado
heeft dit weekeinde in een
brief aan paus Johannes Pau-
lus geschreven dat „zekere bis
schoppen voor een belangrijk
deel verantwoordelijk worden
gehouden voor de gewelddadi
ge gebeurtenissen die zich
sinds verscheidene jaren in El
Salvador afspelen". Wie deze
bischoppen zijn, schrijft Colo
rado niet.
In de brief vraagt de procu-
1980 verantwoordelijk
voor de moord op aai^
schop Oscar Romero.
President Cristiani verkl?
zaterdag dat degenen diel
de moord op de priesters!
antwoordelijk zijn ge|
worden. In El Salvador,
land met een lange tri
van politieke moordei
evenwel nog nooit een i
doodseskader strafrech
vervolgd. De leden va
doodseskaders zijn veelal
hangers van de momente/1
gerende Arena-partij.
De Verenigde Staten A
hun steun aan het bewinc
de Salvadoraanse pref
Alfredo Cristiani opschc
als deze er niet in slaaf
doodseskaders in bedwaï
houden. Bernard AronsoiJ
derminister van buitenli
zaken zei dat „de situati
de mensenrechten moet
anderen" en vervolgens
de VS zich in deze niet I
den stellen met vage belo
Overigens haalde de ond
nister fel uit naar het F
dat niet bereid zou zijn tc
derhandelen.
reur-generaal om ten minste
„een tijdelijk vertrek van be
paalde bisschoppen" die een
„kerk van de armen" propage
ren. Aartsbisschop Rivera y
Damas, die over het algemeen moordenaars van de zes jezuï-
als gematigd bekend staat eten, onder wie universiteits-
werd voor de staatsradio afge- rector Ellacuria gezocht
schilderd als een communist, moeten worden in de extreem-
Gisteren verklaarde hij dat de rechtse doodseskaders die in
Minister Pronk van Ori
kelingssamenwerking he<
miljoen gulden noodhulji
schikbaar gesteld vooi
slachtoffers in El Saljl
Het ministerie sluist eéi|
joen gulden via de Neder
se particuliere hulporgl
ties door naar Diaconie
particulier samenwerkinj
band van kerkelijke en
verlenende organisaties,
der gaat er vier ton na<
internationale Rode Krui
geld wordt gebruikt voor
vesting van vluchteli
voeding en eerste hulpm<
nen.
