Succesvolle evangelisatie alleen mogelijk door voorbeeld eerste christenen „El Salvador is beroofd van een teken van hoop fieicbeGoivum i kerk wereld „OJEC laat zich gijzelen door CIDF' GEESTELIJK LEVEN/OPINIE EcidócSoutcmt VRIJDAG 17 NOVEMBER 1989 PAGIN| Pastores Zeist danken Lubbers BILTHOVEN De rooms-katholieke pastores van het deke naat Zeist waarderen het zeer dat minister-president Lubbers in tegenstelling tot kardinaal Simonis zaterdag in Nijmegen aanwezig was bij het symposium ter gelegenheid van de 75e verjaardag van de theoloog prof.dr. E. Schillebeeckx. Zij be schouwen de houding van Lubbers als een aanmoediging „ook in deze barre tijden" door te gaan, zo schrijven de pastores aan de minister-president. De pastores vinden het „pijnlijk", dat de kardinaal zich niet voor het symposium had vrijgemaakt. De Nederlandse bisschoppen beschouwden Schillebeeckx tijdens het Tweede Vaticaans Concilie als hun belangrijkste theologi sche adviseur. Net als Lubbers vinden de Zeister pastores Schillebeeckx een „eminent denker" die opkomt voor de me dezeggenschap van alle gelovigen. „Godsdienst in Nederland maatschappelijk irrelevant" DRIEBERGEN In het Nederlandse collectieve bewustzijn nestelt zich op dit moment definitief de overtuiging dat gods dienst een privé-zaak is en maatschappelijk vol komen irrelevant. Prof. dr. E. Henau, hoogleraar te Heerlen, zei dit gister avond bij de opening van het symposium in ver band met het Willibrord- jaar „Boodschap aan de boodschap" in Drieber gen. De maatschappelijke margi nalisering van godsdienst en kerk wordt volgens Henau gesymboliseerd in de beslis sing de aantekening van de kerkelijke gezindte uit de be volkingsregisters te schrap pen. De rooms-katholieke hoogleraar aan de Universi teit voor Theologie en Pasto raat te Heerlen legde uit dat het bewustzijn dat „godsdienst niet langer het bindmiddel van de samenleving is", al in de zeventiende eeuw is ont staan. Henau schetste op het sympo sium, één van de herden kingsactiviteiten in dit Willi- brordjaar, de wordingsge schiedenis van het huidige geestelijk klimaat. Anders dan in omringende landen is het christelijk geloof in Ne derland sterk gerationali seerd, betoogde hij. In vele gevallen is het bovendien herleid tot ethiek, die als a- functioneel wordt ervaren omdat zij de individuele gelo vige overvraagt. Minder dan elders heeft men in Nederland na het inzetten van de ontkerkelijking oog gehad voor de sluimerende religiositeit die bij het volk aanwezig bleef. Dat heeft vol gens Henau alles te maken met de „onvoorstelbaar grote polarisatie" in Nederland. Deze polarisatie „maakt het progressieven onmogelijk zich te interesseren voor thema's die door conservatieven ge monopoliseerd worden. Men is als de duivel zo bang door de andere groep geannexeerd te worden," aldus Henau. De voortschrijdende seculari satie heeft ervoor gezorgd dat de miljoenen Nederlandse ge- lovigen „alleen in de elektro nische media waar de gods dienstige overtuiging mede aan de basis ligt van het om roepbestel nog de indruk verkrijgen dat zij niet in re servaten thuishoren", zo zei Henau. Maar ook het omroepbestel staat onder zware druk, moest Henau met anderen constate ren. „De kans is groot dat onze generatie het nog beleeft dat alles zal worden afgeme ten aan de kijkdichtheid. En dan beleven wij zonder twijfel de apotheose van de banali teit". De gevolgen van de ontkerke lijking wilde Henau niet lou ter negatief beoordelen. Er worden van de kerken uitge sproken keuzes gevraagd, waardoor de Nederlandse kerken, meer dan in het bui tenland het geval is, relatief veel actieve leden tellen. Bo vendien bevordert de strikte scheiding tussen kerk en staat het verantwoordelijkheidsbe sef van de kerkleden. „Dit be sef kan een haard van wrij vingen zijn, het is echter ook een bron van hoop". Nederland** Hervormd* K*rk Beroepen te Borssele en Driewegen A. Freund, kandidaat te Vogelwaar de; te Egmond aan Zee en Egmond- Binnen mw. R. Oldenboom, kandi daat te Amsterdam en vicaris te Utrecht. Ierse parlement beschermt homoseksuelen DUBLIN Het Ierse parlement heeft gisteren homoseksuelen toegevoegd aan de lijst van personen die worden beschermd door een nieuwe wet die voorziet in een verbod op het „aanzet ten tot haat op grond van ras, religie, nationaliteit of seksuele geaardheid". Volgens de Ierse minister van justitie, Ray Burke, zou zonder de toevoeging de kans bestaan dat „onscrupuleuze personen de aanwezigheid van aids gebruiken om op een vol strekt oneerlijke manier een aanzet te geven tot een haatcam pagne tegen homseksuelen". In Ierland kunnen homoseksue len volgens een uit de vorige eeuw daterende wet worden ver oordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Hoewel zij zeer zelden wordt toegepast, werd deze wet onlangs door het Euro pees Hof strijdig verklaard met de rechten van de mens. Aan de andere kant is het zalig land. KARDINAAL SUENENS: HELVOIRT Wie van daag de dag op overtui gende wijze wil evangeli seren zal zich opnieuw moeten laten inspireren door de aanpak van de apostelen die zich gedra gen wisten door de Geest. Het visitekaartje van christenen moet een le vende en vertrouwen wekkende getuigenis zijn. Dit vertelde de Belgische kar dinaal L. Suenens, tot 1980 aartsbisschop van Mechelen- Brussel, op een bijeenkomst over nieuwe evangelisatie die georganiseerd was door de Stichting Getuigenis van Gods Liefde van oud-Sport- huiscentrumdirecteur Piet Derksen in het congrescen trum Emmaus van deze stich ting in Helvoirt. Het christendom dreigt tot een ideologie te verworden, wanneer we het loskoppelen van de H. Geest en van Ma ria. Een ideologie kan geen moeder hebben, maar daarom is het zo belangrijk dat wij ons tot haar wenden om te laten zien dat het christendom een levende getyigenis is, aldus kardinaal Suenens, die aan het eind van de jaren zestig een van de grondleggers was van de charismatische bewe ging in de RK kerk. Ruim honderdvijftig belang stellenden onder wie veel priesters met Romeinse col laar, leden van de Charisma tische Vernieuwing en van Emmanuel Nederland luister den gisteren naar sprekers die een nieuwe evangelisatie voorstaan. Tussen de toespra ken door en aan tafel zongen zij charismatische liederen. De show werd duidelijk gesto len door de Amerikaanse zus ter Angelica die twee jaar ge leden in de staat Alabama een rooms-katholiek televisieom roep op poten heeft gezet. Zij hekelde het feit dat de kerk steeds maar weer op zeker heid speelt en nooit risico's durft te lopen. Je open stellen voor Jezus betekent dat je een sprong voorwaarts maakt en dan loop je altijd risico's, zei ze. Gevraagd waarom ze risi co's durft te nemen antwoord de ze: „Ik denk dat het een groter risico is God teleur te stellen". Volgens haar waren de apos telen mensen zonder herse nen. De boodschap werd geopenbaard aan onwetende leken, aldus zuster Monica. Het belangrijkste dat die apos- telen bezaten was dat ze Jezus kenden. De zuster vond ker kleer en theologie volstrekt onbelangrijk. „De mensen hebben slechts behoefte aan een ding: dat ze Jezus en Ma ria leren kennen". Zuster Monica mocht zich in de bijzondere belangstelling verheugen van Piet Derksen die zelf ook met plannen loopt voor een wereldwijd religieus televisiestation per satelliet. Zij bedankte Derksen uitvoe rig dat zij haar naar Neder land had gehaald. Andere sprekers waren de Duitse curieprelaat Paul Cor- des, vice-voorzitter van de pauselijke raad voor de leken en de Amerikaanse jezuïet Tom Forrest. Cordes meende dat men het het Woord van God moet opvatten zoals het in de bronnen staat. Hij keer de zich een humanistisch christendom, waarin kerk en geloof volgens hem nog maar ternauwernood een rol spelen. De bijeenkomst had plaats in het Emmaus-centrum in Hei- Kardinaal Leo Suenens foto: ap voirt waar. de nauw met Derksens stichting verbonden Emmanuel-beweging in de weekenden vormingsbijeen komsten houdt. De spirituali teit van deze gemeenschap wordt uitgedrukt door de drie trefwoorden aanbidding, me delijden en evangelisatie. De gemeenschap die van Franse herkomst is, telt vierduizend leden onder wie 35 eigen priesters. De leden verbinden zich tot een gebedsleven van uit de eucharistie tot eucharis tische aanbidding en lofprij zing. GESCHOKTE REACTIES NA MOORD OP JEZUÏETEN DEN HAAG Kogels hebben gisteren in San Salvador de stem van de hoop verstomd. De stem van een man die ondanks de tien jaar durende bur geroorlog en zeventigdui zend doden, onvermoei baar bleef strijden voor dialoog en verzoening. Maar die boodschap mag in het Middenamerikaan- se land niet verkondigd worden. Op overtreding van dit verbod staat de dood. Op deze en soortgelijke wijze hebben mensenrechten- en ontwikkelingsorganisaties in tal van landen gereageerd op de dood van de Salvadoraanse jezuïet Ignacio Ellacuria, de rector van de Middenameri- kaanse Universiteit (UCA) van El Salvador. Samen met vijf andere jezuïeten, een kokkin en haar vijftienjarige dochtertje werd Ellacuria gis teren in San Salvador gemar teld en op gruwelijke wijze vermoord. Van de daders ont breekt elk spoor. Maar vol gens Salvador-kenners is het overduidelijk in welke hoek zij gezocht moeten worden: die van de rechtse doodseska ders of extreem-rechtse mili tairen. Geweld „Dat men een morele kracht figuur als Ellacuria heeft dur ven vermoorden zegt iets over de omvang van het geweld in dit Middenamerikaanse land", aldus een woordvoerder van Cebemo, een van de Neder landse ontwikkelingsorgani saties die al vele jaren nauw samenwerken met de UCA en waarvan veel medewerkers Ellacuria persoonlijk goed kenden. Maar niet alleen in ons land was de jezuïet een graag ge ziene gast. Hij werd veelvul dig geraadpleegd door minis ters, bisschoppen, parlementa riërs en hoge ambtenaren in tal van Europese landen. „Vooral vanwege zijn uitste kende analyses van de situatie in zijn land. Hij nam nooit een blad voor de mond. Leverde kritiek op zowel links als op rechts. Mede onder zijn lei ding heeft de UCA zich niet louter beziggehouden met academisch onderwijs, maar heeft de universiteit aanslui ting gezocht bij de Salvado raanse maatschappelijke wer kelijkheid. Zo geeft het men- senrechtenbureau van de uni versiteit een blad uit, waarin iedereen mag schrijven. Van regeringssoldaat tot verzets leider. Het is een van de wei nige fora in El Salvador waar alle meningen aan het woord kunnen komen. Als journalist gaf Ellacuria, onder meer ge steund met Nederlandse gel den, wekelijks een radiocom mentaar dat zich onderscheid de door deskundigheid en maatschappelijk engage ment", aldus de woordvoerder van Cebemo. Bedreigingen Helemaal onverwachts komt de moordaanslag overigens niet. Al jarenlang zijn Salva- doranen die opkomen voor de mensenrechten slachtoffer van doodseskaders. Met name de jezuïeten ontvangen gere geld bedreigingen. Bovendien is de UCA er door rechtse ele menten vaak van beschuldigd te sympathiseren met het ver zet. De universiteit is al eerder doelwit geweest van aanslagen. De afgelopen dagen waren de bedreigingen steeds ernstiger geworden. In een speciale tv- uitzending van de overheid werden regelrechte dreige menten geuit aan het adres van aartsbisschop Rivera Y Damas en priesters en reli gieuzen, van wie Ellacuria met name werd genoemd. Juist deze twee, Rivera Y Da mas en Ellacuria, waren dege nen die ondanks alles bleven vertrouwen op een vreedzame beëindiging van de burger oorlog, die sinds een week weer in alle hevigheid woedt. Vooral in de hoofdstad San Salvador worden de straatge vechten steeds heviger en voert de luchtmacht onge kend zware bombardementen uit op de dichtbevolkte slop penwijken, waar het verzet zich verschanst heeft. Verdrongen Cynisch genoeg worden die gruwelijke gebeurtenissen in de westerse media vrijwel ge heel verdrongen door Berlijn. De afbraak van de Muur en het zicht van de Oostduitsers op de vrijheid heeft El Salva dor naar de laatste minuten van de journaals en de bin- nenpagina's van veel kranten verbannen. Juist daarom, aldus woord voerders van Nederlandse or ganisaties, moeten de moor den op de meest krachtige wijze worden veroordeeld. „Als de wereld nu niet snel en scherp reageert, zullen de gebeurtenissen in El Salvador een vrijbrief zijn voor doods eskaders elders in Latijns- Amerika om uit hun schulp te kruipen. Dat moeten we voor komen". Over de nabije toekomst in El Salvador zijn velen erg som ber. De afgelopen jaren is bij de hulpverlening het accent luist verschoven van de nood hulp naar de wederopbouw. „Maar ik ben bang dat we weer terug zijn bij af. De ker ken zijn weer begonnen kam pen in te richten voor de mensen, die met duizenden tegelijk de oorlogsgebieden ontvluchten", aldus woord voerders van hulporganisa ties. „De bevolking van El Salvador is de oorlog meer dan moe, maar er lijkt maar geen einde te komen aan het vechten". JOS TIMMERS Hoogleraar bedrijfsethiek: „deugden in direktiekamer" AMSTERDAM „Kerkelijke organisaties zouden wat zake lijker, eigentijdser en klantgerichter worden, bedrijfsorgani saties moeten wat meer open staan voor de finale waarden in ons leven. Ik hoop dat kerk en onderneming elkaar iets gaan zeggen". Dat zei de Jezuiet dr. E.J.J.M. Kimman, die gisteren zijn ambt ,van bijzonder hoogleraar bedrijfsethiek aanvaardde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Kimman besteedde in zijn rede: „Deugden in de direktieka- mer" veel aandacht aan de leidinggevenden in het bedrijfs leven. Direkteuren zouden „deugdzame" mensen moeten zijn, dat wil zeggen mensen die door hun handelen een waarde uitdrukken, iets nastrevenswaardigs. Kimman stelde dat een direktie dient te bestaan uit volwasse nen; mensen met persoonlijkheid. Bovendien moet een direk- teur of ondernemer niet slechts doel-rationeel handelen: „in het omgaan met mensen zijn er altijd problemen die niet langs rationale weg, maar vaak met een invoelende, niet op winst gerichte, onbaatzuchtige houding opgelost zouden moeten worden". De mens die zo kan handelen beschikt over wat genoemd wordt deugden, aldus de nieuwe hoogleraar. Kimman is de eerste VU-hoogleraar bedrijfsethiek. Aan de VU is er de traditie dat alle studenten economie verplicht het vak economische ethiek volgen. PAX CHRIST: DEN HAAG Het Overleg orgaan van Joden en Christe nen (OJEC) laat zich gijzelen door het Centrum voor Infor matie en Documentatie Israël (CIDI). Pax Christi-secretaris drs. J. ter Laak vindt het on begrijpelijk dat het Overleg orgaan zo gemakkelijk kan worden beïnvloed door de po litieke standpunten van het CIDI. Ter Laak uitte zijn beschuldi ging gisteren bij de presenta tie van de plannen voor een vredesdemonstratie in Jerusa lem. Hij vindt dat het OJEC „op onheuse wijze" kritiek heeft geleverd op het bezoek van de Raad van Kerken aan de bezette gebieden en op de spreekbeurt van prof. dr. D.C. Mulder, voorzitter van de Raad, tijdens de PLO-bijeen- komst volgende week in Den Haag. Ter Laak haalde ook uit naar de Katholieke Raad voor Is raël, die het OJEC steunde in zijn,kritiek op Mulder en de Raad van Kerken. Hij toonde zich zeer verheugd dat Mul der in tegenstelling tot enkele politici zich niet heeft terug getrokken als spreker op de PLO-bijeenkomst. „Hier blijkt het verschil tussen kerkelijke en partijpolitieke standpun ten". CIDI-directeur Naftaniël ziet „geen enkele reden om de op merkingen van Ter Laak se rieus te nemen". De veront waardiging van het OJEC is niet op instigatie van het CIDI tot stand gekomen, zegt hij. Het gaat hier om een „volkomen autonome boos heid onder zowel joden als christenen". Bovendien heeft het dagelijks bestuur van het OJEC, waarin Naftaniël geen zitting heeft, zelfstandig gere ageerd. De CIDI-directeur is wel één van de dertien be stuursleden van het OJEC. Naftaniël vindt het voorne men om in Jeruzalem een vredesmanifestatie te houden „een goede zaak". De initia tiefnemers hebben voldaan aan de belangrijkste voor waarde door de Israëlische vredesbeweging 'Vrede Nu' bij de organisatie te betrek ken. De manifestatie is waar schijnlijk een betere bijdrage aan de vrede dan de vele ver klaringen van Nederlandse v redesbewegingen De vredesmanifestatie, die wordt gehouden van 29 tot en met 31 december, is een initi atief van de Italiaanse vredes beweging waarbij Pax Christi en het Interkerkelijk Vredes beraad (IKV) zich hebben aangesloten. Neus op de feiten jf NADAT het kabinet Lubbers III deze week een forse£ tenverzwaring voor de burgers in het vooruitzicht haènf steld, heeft minister van financiën Kok daar een duid^ 1 waarschuwing aan de vakbonden op laten volgen. De 1 in het bedrijfsleven mogen volgend jaar gemiddeldd met t| meer dan 2,5 procent stijgen. Gebeurt dat wel, dan z%j 'koppeling' niet kunnen worden toegepast, dat wil zeggei >n salarissen van ambtenaren en trendvolgers en sociale ufpi ringen geen gelijke tred kunnen houden met de lonen ii ;.Y bedrijfsleven. T i\.OK heeft de vakbeweging daarmee nogmaals met de (19 op de feiten gedrukt: ze heeft zelf in de hand of ze voldo begrip voor de belangen van ambtenaren en trendvolger voldoende solidariteit met uitkeringsgerechtigden wil brengen. Dat legt een zware druk op de komende cao-on handelingen, zo heeft het CNV terecht opgemerkt. De stelt zich bij voorbaat afwijzend op tegenover haar vroe"- voorzitter: de minister zou voor zijn beurt hebben gepr; Dat is niet het geval. Het kabinet blijft onder mei het belang van de werkgelegenheid met grote streven naar een sociaal akkoord tussen werkgevers, nemers en regering. De FNV heeft de neiging een beslii daarover zo lang mogelijk uit te stellen, teneinde eerst krachtig mogelijke uitgangspositie te veroveren. De werl versorganisatie VNO heeft van haar kant al geweigerd I 27 november met kabinet en vakbonden onderhandelil aan te gaan over een mogelijk sociaal akkoord, omdat ol datum de nieuwe coalitie van CDA en PvdA haar regerf verklaring aflegt. Pas dan zal immers duidelijk zijn wa| bedrijfsleven van de politiek te verwachten heeft. MOCHT blijken dat ondernemend Nederland een omvl rijk pakket van lastenverzwarende maatregelen voorge» teld krijgt, dan hoeft van VNO-voorzitter Van Lede eigef niet meer te worden onderhandeld. De kans op een soji akkoord is dan verkeken, tenzij wellicht diezelfde regerilr verklaring royaal tegemoet komt aan de eisen die van w geverszijde zijn gesteld aan het toekomstige economisch technologiebeleid van de overheid. Ir VAST staat dat naast de lastenverlichting als gevolg vajg 'Oort-maatregelen', er voor de burgers ook een forse la»< verzwaring in aantocht is. Indien de bonden zullen prob** datgene wat de overheid van de lonen afhaalt, via de w| gevers terug te krijgen in de komende cao-besprekingen,N zullen de lonen in het particuliere bedrijfsleven volgend f ongetwijfeld met gemiddeld meer dan 2,5 procent stijl Geenszins voor zijn beurt heeft minister Kok gisteren p oude, vertrouwde vakbeweging voor de gevolgen daar Geen gebrek aan moed s De forse lastenverzwaring voor de burgers die het kalb; deze week heeft aangekondigd, is bedoeld om de hondejh miljoenen bij elkaar te krijgen die nodig zijn ter financie" van het toekomstige milieubeleid. Het gaat daarbij in ei1 instantie om het reiskostenforfait, de kwestie waar de het vorige kabinet over liet vallen, en het huurwaardefoi,,, een bedrag dat huiseigenaren bij hun belastbaar inkotfi moeten tellen. Woon-werkverkeer wordt afgetopt en bepi aftrekbaar, en het bezit van een eigen huis wordt zwaai belast. In beide gevallen wordt enige compensatie geboF De overdrachtsbelasting op huizen gaat omlaag, zodat, aankoop van een (bestaande) woning goedkoper wordt, f] huizen kost huiseigenaren straks dus minder. de t De bedoeling is dat het aantrekkelijker wordt te verhu^, naar een woning die dichterbij de werkplek staat. Opfc manier kunnen mensen die getroffen worden door de: vriezing van het reiskostenforfait hoe groter de afsld tussen huis en werk, des te groter wordt de finanaj' klap op den duur hun kosten omlaag brengen. De (r van de zaak wordt, als het aan het kabinet ligt, zwaai, aangeslagen. Wie die bedrijfswagen op de parkeerplaats |e het bedrijf laat staan en forenst met gebruikmaking vanr door de werkgever verstrekte kaart voor het openbaar V voer, wordt echter fiscaal ontzien. F HOE men zich dat in de praktijk voorstelt is enigszins ter, maar op papier is het een redelijk ronde redenering: gaat er echter wel aan voorbij dat in veel gevallen en zé" in de grote stedelijke centra, zelfs als men zou willen, dikwijls niet mogelijk is binnen een straal van dertig kilof ter van de arbeidsplaats voldoende geschikte woonruimte vinden. Niet voor niets werden in het verleden zelfs prei) uitgereikt om het wonen ver buiten de stadscentra te betj deren. jé d HET kabinet kan in elk geval geen gebrek aan fanti* worden verweten; gebrek aan moed evenmin. Het get^ van daadkracht om zo kort na het aantreden met zo'n in)t pulaire boodschap naar buiten te treden. Want het entld siasme over de aangekondigde maatregelen is niet groot, f gaat pijn doen in de portemonnee en die pijn is onmogi volkomen rechtvaardig te verdelen. Sommige groi degenen die ver van hun werk wonen in een ei huis krijgen de eerste volle lading van het milieubel over zich heen. Het rumoer als gevolg daarvan zal ongett feld nog toenemen. Daarbij moet bedacht worden dat def' mende lastenverzwaring ook de kosten van diesel, h brandolie en gas gaan omhoog slechts een logisch uitvf sel is van de prioriteit die de samenleving terecht wenS] geven aan een intensief milieubeleid. r EeN schoon milieu vergt nu eenmaal een financiële adef ting. Het zou van grote kortzichtigheid getuigen indien organisaties van werkgevers hierin aanleiding zouden il zich terug te trekken uit het sociale overleg. Het zou kortzichtig zijn als de bonden proberen de lastenverho, terug te pakken in de vorm van onverantwoord hoge loo sen. Het overleg over het sociaal akkoord en de afzonde cao-onderhandelingen zullen daarom in dubbel opzicht belangrijke proef op de som zijn. Enerzijds voor de bei heid van de sociale partners de komende vier jaar samen sociaal-economisch beleid te trekken. Anderzijds voor de reidheid van de samenleving om de consequentie te aanv den van het feit dat het milieu dringend een grote sch( maakbeurt behoeft. MISSCHIEN KUNT U OOK IETS DOEN. GEEF VOOR DE BEHANDELING VAN SUIKERZIEKTE GIR0 5766 BANK /O 70 70 80* L

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2