„Het RO is gewoon
een heel goed orkest"
JAN VAN DEN BERG DERTIG JAAR ORKESTLID
Kunstinstellingen komen met
voorstellen voor bezuinigingen
Sprankelend optreden Monty Alexander Trio
ECI-prijs niet voor Karei van het Reve
Verrast lachen om geniale Strijards
Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u!
KUNST/RTV
EcidócSoutant
VRIJDAG 17 NOVEMBER 1989 PAGINA 18
DEN HAAG De directeuren van vijf van de
zes Haagse kunstinstellingen komen in de eer
ste helft van december met voorstellen voor ex
tra bezuinigingen. Zij geven tevens aan wat
hiervan de gevolgen zijn. Dit hebben zij giste
ren afgesproken met wethouder mevrouw A.
van den Berg (cultuur en financiën). Het gaat
om het Haags Gemeentemuseum, het Museon,
het Gemeentearchief, het Centrum voor Kunst
zinnige Vorming en de Stedelijke Muziek
school. Deze instellingen moeten samen met de
Koninklijke Schouwburg in het kader van de
begroting voor 1990 ruim een miljoen gulden
extra bezuinigen. De directies van de zes instel
lingen hadden eerder in een brief aan de wet
houder laten weten dat dit onmogelijk is, zon
der het huidige voorzieningenniveau aan te tas
ten. Mevrouw Van den Berg heeft nu tegen de
vijf directeuren gezegd dat zij maar voorstellen
moeten doen om door middel van efficiency
maatregelen te bezuinigen. Daarna bekijken B
en W of deze acceptabel zijn. Met de directeur
van de Koninklijke Schouwburg, momenteel, in
het buitenland, wordt later gesproken. De be
zuinigingen van ruim een miljoen gulden vor
men onderdeel van een operatie waarin het ge
meentelijk apparaat van Den Haag door reorga
nisatie en efficiency-maatregelen 16,2 miljoen
moet bezuinigen. Overigens heeft een deel van
de gemeenteraad (CDA, D66 en Links Den
Haag) al felle kritiek geleverd op het voorge
stelde cultuurbeleid.
Optreden van het Monty Alexander
Trio met John Clayton (contrabas),
Alvin Queen (slagwerk) en Monty
Alexander (piano). Met medewer
king van Laurence Alexander
(zang). Leidse Schouwburg, gister
avond. Herhaling: zondag in Diligen-
tia, Den Haag.
De Leidse Schouwburg, die dit
seizoen toch al uitblinkt in een
sterke toneelprogrammering
had gisteravond ook nog maar
even het fameuze Monty
Alexander Trio in huis ge
haald. Na Astor Piazzola vori
ge maand in een uitermate
sfeervol nachtconcert te heb
ben gehad, werd daarmee dit
maal wederom een muzikale
gebeurtenis van formaat ge
presenteerd. Muziekoptredens
vinden er tot op heden nog erg
maar incidenteel plaats in deze
schouwburg. Als we directeur
Frans Boelen mogen geloven,
komt daar binnenkort veran
dering in en zullen we in de
toekomst op nog veel meer
evenementen van dit kaliber
mogen rekenen.
Samen met contrabassist John
Clayton en slagwerker Alvin
Queen verzorgde Monty
Alexander een heel fris en
enerverend optreden. Monty
Alexander, geboren op Jamai
ca en al geruime tijd wonend
en werkzaam in New York,
behoort onder andere met Os
car Peterson tot 's werelds
vermaardste jazzpianisten. In
de knusse Leidse Schouwburg,
gevuld met publiek van alle
leeftijden, bleek hij nog niets
aan kwaliteit en creativiteit te
hebben ingeboet. In een stel
voortreffelijke arrangementen,
bijvoorbeeld van Stevie Won
ders „Isn't she lovely" en
Charlie Chaplin's „Smile", en
een reeks eigen composities
etaleerde Monty Alexander
weer eens zijn geweldige mu
zikale talent. Wat een wend
baarheid en gekte aan invallen
demonstreerde hij weer giste
ren. Een verrassing was het
optreden van Little Larry of
Jamaica, Monty Alexander's
broer Larry, een wat bonkige,
Lee Towerachtige verschijning
die met zijn figuur niet goed
raad wist en, heel aandoenlijk,
een tweetal nummers met het
trio meezong.
Met de overige twee trioleden
vormde Monty Alexander ove
rigens een perfecte eenheid. In
hen vond hij twee musici die
volledig aan hem gewaagd wa-
ren. Ze hadden allen oog voor
wat de anderen deden, rea
geerden alert en daagden el
kaar veelvuldig uit met hun
spel. Wanneer bijvoorbeeld
Monty Alexander bezig was
met het spelen van een be
paald thema, gebeurde het re
gelmatig dat John Clayton dat
met zijn aanstekelijke basloop-
jes heel subtiel probeerde te
ontregelen. Opvallend en leuk!
om te zien was ook hoe be
trokken zij zich opstelden
wanneer een van hen soleer
de. Duidelijk was dat er door
alledrie heel inventief en
speels werd geïmproviseerd.
Het enthousiasme dat zij daar
door uitstraalden was groot en
dat sloeg duidelijk ook over op
de zaal. Aanstaande zondag
bestaat de mogelijkheid dit
aanstekelijk musicerende trio
nog eens aan het werk te zien
in Diligentia in Den Haag.
PETER VAN VEEN
Optredens Ziggy
Marley afgelast
ZÜRICH DELFT De
Europese tour van Ziggy
Marley and the Melody-
makers is gestrand in Zu
rich: door een Zwitserse
keel-, neus- en oorarts is
Ziggy onmiddellijk naar
huis gestuurd.
Hij bleek een virale infectie
in zijn keel te hebben die op
zijn stembanden was gesla
gen. Doorgaan met zingen
zou hebben geleid tot blij
vende schade. Het impressa-'
riaat Mojo uit Delft heeft
daarom de twee optredens
van Ziggy Marley and the
Melodymakers (22 november
Muziekcentrum Vredenburg
in Utrecht en 23 november
Jaap Edenhal in Amsterdam)
afgelast. Kaarten kunnen in
geleverd worden daar waar
ze gekocht zijn.
Limburgen leggen
kunstbezit vast in
boekwerk
BORGLOON In het kader
van hun 150-jarig bestaan heb
ben de gelijknamige buurtpro-
vincies Belgisch en Nederlands
Limburg een tweedelig boek
werk uitgegeven over het
kunstzinnig en culturele leven
in beide gewesten vanaf de
prehistorie. De titel van het
boek luidt „Kunst en cultuur in
Limburg". Elk deel beslaat 234
pagina's tekst met kleurenfo
to's. Daar het werk gebruikt zal
worden als relatiegeschenk is
de tekst vertaald in het Frans,
Duits en Engels. Een samen
vatting zelfs in het Japans. De
auteurs gaan in op archeologie,
kerken, kastelen en woonhui
zen van vóór 1800, alsook op
beeldende kunsten en bouw
kunde De vormgeving en de
produktie gebeurde door be
drijven in beide provincies. De
kosten van rond 450.000 gulden
zijn gedragen door Nederlands
en Belgisch Limburg.
Residentie Orkest zeker nog
wel één en ander veranderd
en verbeterd willen zien. Het
zoeken naar meer balans in
de programmering bijvoor
beeld, meer tijd voor het
voorbereiden van de pro
gramma's, meer (speel-)disci-
pline bij het podiumgedrag
en vooral meer steun en min
der bezuinigingen.
„Die bezuinigingen zetten
een domper op alles wat je
doet, die grijpen je naar je
strot. Wij zouden wel weer
eens hele grote gastdirigen-
ten willen aantrekken maar
die zijn nu voor ons onbetaal
baar. Ik denk dan aan de tijd
van de Kurhausconcerten
met toppers als Böhm, Krips,
Bernstein. Nergens ter we
reld speelde een orkest in de
zomermaanden, wij deden
dat wel en die grote dirigen
ten kwamen maar al te graag
naar Scheveningen. Dat gaf
aan het orkest glans en allu
re. Vandaag de dag hebben
wij steun nodig. Niet alleen
financiële steun, maar ook
aandacht, belangstelling en
waardering van de kant van
de gemeente, van het pu
bliek. Je hebt geen idee hoe
frustrerend het is om altijd
voor een publiek te spelen
dat alles waardeert met drie
rondjes applaus. Waarom niet
eens de zaal „afbreken" als
het geweldig was of gewoon
zonder applaus weglopen als
het slecht was. Orkestleden
hebben een klankbord nodig
en dat klankbord is het pu
bliek. Een mooi schilderij is
eeuwig mooi, een mooi con
cert is zo maar voorbij en
daarom wil een orkest mer
ken dat het publiek het mooi
vond. Het Residentie Orkest
is toch immers een verrekt
goed orkest?".
Strijdbaar
Jan van den Berg heeft nog
niets van zijn strijdbaarheid
verloren. Voor hem geldt
maar één belang: het Resi
dentie Orkest als collectief.
Als voorzitter van de OR
heeft hij altijd maar één
standpunt ingenomen: het
belang van het orkest gaat
voor het belang van het indi
vidu. Dat heeft hem in de
loop van de jaren wel eens
problemen opgeleverd, maar
ook veel waardering en res
pect.
„Van Otterloo zei altijd: „Het
orkest speelt beter dan het
denkt dat het speelt" en dat
is waar. Het is een orkest dat
verrekte goeie prestaties kan
leveren en ik hoop dat ik nog
jaren in dat orkest kan blij
ven spelen. Misschien dat ik
me toch eens ga bezighouden
met de organisatie binnen
het orkest. Er is nog veel te
doen maar het staat vast dat
we op de goede weg zijn".
DEN HAAG „Orkest
musici zijn opgewonden
standjes waar iets moois
uitkomt". Jan van den
Berg (58) kan het weten,
hij is al meer dan dertig
jaar violist in het Resi
dentie Orkest en hij was
25 jaar lang nauw be
trokken bij het beleid.
Eerst als penningmeester
van de Orkestcommissie,
later als voorzitter van
de Ondernemingsraad.
Om persoonlijke reden heeft
hij zich uit de bestuursfunc
ties teruggetrokken. Wel te
leurgesteld maar niet verbit
terd blijft hij met veel plezier
orkestlid. „Als ik weer op de
wereld zou komen zou ik
weer violist worden en weer
in het Residentie Orkest. Ze
ker weten".
Het Residentie Orkest is Jan
van den Berg veel verplicht.
Ook chefdirigent Hans Vonk,
omdat hij het was die Vonk
na zijn lichamelijke ineen
storting tijdens een concert in
het Duitse Leverkusen met
razende spoed naar het Am
sterdamse VU-ziekenhuis
heeft gereden. Vandaag
wordt Jan van den Berg in
het zonnetje gezet.
Jan van den Berg: „Het Resi
dentie Orkest staat bekend
als een lastig orkest. Ik ben
het daarmee van harte eens,
maar dan lastig in de beteke
nis van eisen stellend aan
programmering en aan diri
genten. Geen oubollige pro
gramma's/geen middelmati
ge gastdirigeriten. Als de or
kestleden lastig zijn dan is
dat altijd positief en goed be
doeld. In onze tijd moet een
orkest veel programma's ma
ken, veel concerten geven,
maar het gevaar dreigt dat
het een eenheidssoep wordt.
Dat geldt voor alle orkesten.
Onder Van Beinum had het
Concertgebouworkest een ei
gen gezicht, een eigen karak
ter, het was overgoten met
een Van Beinumsaus. Ik heb
bij ons orkest natuurlijk de
tijd van Van Otterloo meege
maakt. Dat was een dirigent
die vooral in de Franse mu
ziek het orkest een eigen
kleur wist te geven. Na Van
Otterloo kwam Martinon.
een groot dirigent die ik ver
eerde maar die helaas kort
na zijn benoeming bij het or
kest overleed".
Lombard
Het zit Jan van den Berg
hoog dat Alain Lombard, ja
renlang vaste gastdirigent
van het Residentie Orkest,
zich genoodzaakt voelde zijn
functie vrij onverwacht neer
te leggen. Dat gebeurde aan
het eind van het vorige sei
zoen. „De manier waarop dat
is gegaan is voor mij de be
langrijkste reden om mij uit
de bestuursfuncties terug te
trekken," zegt Jan van den
Berg met teleurstelling in
zijn stem. „Lombard is een
wispelturig man maar wel
een grootheid. De uitvoerin-
Jan van den Berg: „Je hebt geen idee hoe frustrerend het is
spelen dat alles waardeert met drie rondjes applaus".
gen in het vorige seizoen van
„La damnation de Faust"
van Berlioz en van het Re
quiem van Verdi waren toch
absolute hoogtepunten? Na
tuurlijk is aan dat plotselinge
vertrek veel voorafgegaan,
maar toen ik in juli in Bor
deaux bij hem was heb ik te
gen hem gezegd: „Alain, het
orkest mist je". Zijn ant
woord was: „Ik mis het or
kest ook, maar het is een ge
sloten boek".
Dirigenten zijn als solisten,
altijd voor zichzelf bezig en
snel geraakt. In mijn functie
had ik gekozen voor de com
binatie Vonk-Lombard. Om
Lombard voor het Residentie
Orkest te behouden heb ik
zelfs een door vele orkestle
den ondertekende handteke
ningenactie op touw gezet.
Dat het gelopen is zoals het
gelopen is betreur ik".
Sociaal orkest
Het Residentie orkest was in
1968 het eerste orkest in Ne
derland dat een vertegen
woordiging kreeg in het be
stuur met een wezenlijke in
vloed op het beleid. Jan van
den Berg: „Ik heb zeker kri
tiek op enkele punten, maar
het orkest is mijn halve le
ven, ik heb aan dat orkest
mijn hart verpand. Het is een
sociaal orkest waarin ieder
een contact heeft met ieder
een. Het is ook een goed or
kest dat in een mooie zaal
speelt en dat in Hans Vonk
een goeie dirigent heeft".
Van den Berg zou binnen het
om altijd voor een publiek te
foto: cees verkerk
V.l.n.r. Gerrit Krol, Jet Wester, minister Hedy d'Ancona en Charles Crombach tijdens de uitreiking
van de ECI- Essayprijs. foto: anp
DEN HAAG De jury van de
ECI-essayprijs brak zich er na
afloop van de prijsuitreiking
het hoofd over. Was prof. dr.
Karei van het Reve nu serieus,
toen hij in z'n rede vertelde dat
hij ook had meegedaan maar
met in de prijzen was gevallen?
Jurylid Rudy Kousbroek, die
samen met vier anderen meer
dan 200 essays had doorgewor
steld, meende van niet. „Wahr-
heit und Dichtung liggen bij de
heer Van het Reve vaak dicht
bij elkaar", zo concludeerde hij
in goed Nederlands. Zijn collega
prof. dr. G.A. Kohnstamm twij
felde. „Bepaalde zinnen in zijn
betoog kwamen me wel bekend
voor, maar of ik ze nu in de es
says heb gezien of ergens an
ders weet ik niet meer". Uitein
delijk bracht een toehorende
mevrouw uitkomst: „Rij heeft
wél meegedaan". Kousbroek:
„Hoe weet u dat?". „Omdat ik
z'n schoondochter ben". „Dat
antwoord overtuigt me niet",
aldus Kousbroek, die de moge
lijkheid overigens niet uitsloot
dat alle juryleden onafhanke
lijk van elkaar na lezing van de
eerste regels het essay van Van
het Reve al terzijde hadden ge-
legd.
De discussie over de bijdrage
van Van het Reve leidde enigs
zins de aandacht af van de win
naars van de essay-prijsvraag,
dat als onderwerp had: „Gaat
het Nederlands teloor?". De
jury, die nooit de namen van de
deelnemers onder ogen kreeg,
kreeg zelf pas een uur voor de
prijsuitreiking te horen wie de
winnaars waren. Jet Wester,
wetenschappelijk medewerk
ster aan de Universiteit van
Utrecht, mocht 45.000 gulden in
ontvangst nemen voor haar es
say „De Tao van de taal", waar
in zij betoogt dat de Nederland
se taal eerder teloor gaat aan
een teveel aan bemoeienis dan
aan een tekort. Schrijver-infor
maticus Gerrit Krol kreeg de
tweede prijs van 30.000 gulden
voor „Onze nationale schaam
te", over de ongelijke strijd tus
sen het Engels en Nederlands.
En drs. Charles Crombach, ver
bonden aan de landbouwuni
versiteit in Wageningen, be
haalde met „Een taal kan niet
sterven" over de overlevings
kansen van het Nederlands in
een internationaal georiënteerd
land, de derde prijs, goed voor
20.000 gulden.
De jury was overigens niet erg
te spreken over het niveau van
de 212 inzendingen. Na een eer
ste schrifting werden slechts 42
inzeningen serieus bekeken,
maar „ook de kwaliteit van
deze teksten is ons in het alge
meen niet meegevallen". Over
een speciale oorspronkelijk-
heidsprijs wilde de jury het
maar niet meer hebben. Ze zegt
zich niet aan de indruk te kun
nen onttrekken dat het essay
een weinig favoriete vorm is
voor het overbrengen- van
denkbeelden.
Ook de prijswinnaars zelf ont
komen niet aan kritiek. Stellin
gen die niet woren uitgewerkt,
gebrek aan samenhang, weinig
betoog, beloften die niet wor
den waargemaakt, het zijn en
kele van de kritiekpunten op
de prijswinnaars.
De prijzen werden uitgereikt
door minister van WVC Hedy
d'Ancona, die daarmee haar
eerste beleidsdaad op het gebied
van cultuur verrichtte. Als het
lezen teloor zou gaan, zo hield
zij haar publiek voor, kan de
ECI zich nog altijd troosten met
de gedachte dat de mensen dan
misschien wel een plaatje op
zullen zetten.
De meeste aandacht ging naar
Karei van het Reve, die tenslot
te was uitgenodigd zijn visie te
geven op het essay en op prijs
vragen. Van het Reve verwees
naar Schopenhauer, die keihard
op de omslagen van zijn boeken
liet zetten: „Niet bekroond
door...". De heer Van het Reve
bedoelde er maar mee te zeggen
dat ook bijdragen aan een prijs
vraag die niet bekroond wor
den hun weg naar de lezer wel
zullen vinden. En als troost
misschien, voor zichzelf, om
toch nog enige bevrediging te
halen uit zijn essay, dat hoe
aardig ook, geen prijs waard
was.
KOOS VAN WEES
Hoorspelweek in
teken van angst
Hoorspelweek t/m 25 november. Ra
dio 4 om 23.00 uur. Vanaf zaterdag.
Dagelijks. Ook BRT 1 om 22.05 uur.
HILVERSUM Zes Neder- p
landse omroepen en de BRT or- [J
ganiseren dit jaar voor de vijfde r
keer een hoorspelweek. Het r
idee voor deze concentratie aan r
radio-verhalen werd destijds in P
het leven geroepen omdat het F
hoorspel in het slop dreigde te f
raken. Er werd voor een hori- I
zontale programmering geko- f
zen en de omroepen bedachten
een thema. Voor de uitwerking l
ervan werd een aantal schrij- L
s uitgenodigd.
De horizontale programmering
is gebleven, maar in de opzet is
wel het een en ander veranderd f
dit jaar. Vooral om nieuw talent
aan te boren en een kans te ge- fa
ven, werd gekozen voor een
hoorspel wedstrijd. Dat leverde F
enige tijd geleden honderdveer- r
tig nieuwe stukken op, die alle-
maal zijn gelezen en beoor- r
deeld. Zeven daarvan zijn uit- f
eindelijk genomineerd voor een
prijs. Vandaag zal, tijdens een C
Oscar-achtig feestje, bekend L
worden gemaakt wie zich win- li
naar mag noemen.
Volgens TROS-dramaturge P
Marlies Cordia, tevens voorzit- t
ter van Cirad (de Werkgroep ic
Culturele Informatie en Radio-
drama), bestaat er een groeien
de belangstelling voor het hoor
spel. Marlies: „Twee jaar gele
den zag de toekomst er echt
heel somber uit, maar nu lijkt
hij weer heel gezond. Het hoor
spel heeft meer luisteraars dan
ooit en de stroom brieven
groeit".
Marlies gelooft dat het voor
aankomende scenario-schrijvers
heel goed is om bij het hoorspel
te beginnen. „Zij worden heel
snel met het eindresultaat j
confronteerd".
Cultuurgoed
Behalve dat het hoorspel als
Nederlands cultuurgoed van
wezenlijk belang is, biedt zo'n
radio-verhaal de nodige moge
lijkheden. Zo heeft de BBC in
Engeland inmiddels ervaren
dat een als hoorspel gestart ver
haal, vaak later een leven gaat
leiden als novelle of als theater
stuk. Hieruit heeft een aantal
hoorspel-schrijvers nieuwe
moed geput, want van het
schrijven van deze radio-dra
ma's valt niet te leven. Auteur
Mare Lohman laat dan ook we
ten zijn NCRV-bijdrage „Sep
tember" om te zullen zetten in
roman-vorm. „Als ik er tijd
voor heb".
Het hoorspel is een cultuur
goed, dat we niet mogen mis
sen, vinden de gezamenlijke
omroepen, hoewel het een
goedkope theatervorm, maar
een heel dure radiovorm is.
Voor de makers betekent het
telkens weer strijd leveren om
geld los te peuteren bij de eigen
omroep of bij andere organisa
ties. De Taalunie biedt in deze,
ook financieel, een grote steun
en zelfs het stimuleringsfonds
Nederlandse Culturele Omroep-
produkties heeft voor deze
hoorspelweek een behoorlijk
agressief beleid gevoerd door
alle omroepen te benaderen
met de vraag of ze een hoorspel
hadden in te brengen.
Angst
Dat angst als thema werd geko
zen,. ligt volgens de omroepen
een beetje voor de hand. Mis
daad is een geliefd onderwerp
bij de luisteraars van radio-ver-
halen. „Het is een menselijk fe
nomeen dat drama met zich
meebrengt. Bovendien hebben
we met angst een breed thema.
Zoals straks zal blijken, inter
preteert iedere hoorspelschrij
ver het op een heel eigen wij-
drama's-tussen-de-oren i
worden vanaf zaterdag telkens
om elf uur uitgezonden op Ra
dio 4. Marlies: „We durven de
concurrentieslag met „Het Oog
Op Morgen" rustig aan. Het
blijkt een goed beluisterd uur,
waarop mensen de tijd hebben
en nemen om aandachtig te
luisteren".
HANS PIËT i
Luilebol
Luilebol, of het Nederlands Scheldwoordenboek. Zo heet het
boekje met tweeduizend scheldwoorden van Hans Heestermans
(foto). Heestermans begon met het verzamelen van scheldwoor
den nadat hij, nog geen twee dagen na zijn eerste bril, werd uit
gemaakt voor brillejood. Hij stond versteld van de enorme diver
siteit in scheldwoorden en besloot er een boekje van te maken.
Een kleine selectie toont de grote creativiteit van de taalgebrui
kers: struikendel, wratbak, koeievla, spekbokking, komkommers
lak, gare peen, zemeltrees, sponzekop, beugelbek en luilebol.
Het boekje ligt vanaf vandaag in de winkel. foto: anp
Veronica stopt
met 'Parallax'
HILVERSUM Veronica
heeft „Parallax", het pro
gramma over paranorma
le verschijnselen, stopge
zet. Gisteravond was de
laatste aflevering te zien.
De tegenvallende kijkcijfers
zijn de belangrijkste aanlei
ding voor deze beslissing. In
principe moet het restant van
de 14-delige serie, waarvan tot
nu toe zes afleveringen zijn
uitgezonden, in de program
mering voor het volgend jaar
worden opgenomen. Dan zal
een „kijkersvriendelijker" uit-
zend-tijdstip meer succes
moeten garanderen. Het pro
gramma werd op de late
woensdagavond rond 23.00 uur
uitgezonden.
Art Pro: „Het syndroom van
Stendhal" van Frans Strijards. Re
gie: Frans Strijards. Korzo, gister
avond, herhalingen t/m zaterdag en
in Leiden, 1 en 2 december.
Het zien van kunst, in Italië,
kan de beschouwer letterlijk
ziek maken, schreef Stendhal.
Dat syndroom heeft in zekere
zin iets met „Het syndroom van
Stendhal" van Art Pro te
maken: de personages in het
stuk zijn allen betrokken bij
kunst en allen behept met een
gekte. Het verklaren van wat
er op het toneel gebeurt, kan
vanwege de complexiteit van
deze Strijards, slechts ten dele
gebeuren.
Het toneelbeeld toont het huis
van de grote afwezige. De heer
des huizes heeft zich van kant
gemaakt. Twaalf mensen zijn
bijeen om, ja om wat? Misschien
zijn ze er uit eigenbelang, zoals
een zoon van een oud-mede
werker van de dode, die wraak
zou willen nemen. Misschien
om meer te weten te komen,
zoals de detective die door de
dode op diens vrouw is gezet.
Een psychiater, een notaris, wat
familie en vrienden daarvan
zouden nader licht op de zaak
kunnen werpen, maar weigeren
steevast de waarheid te spre
ken. Het publiek krijgt vol
doende clues en het kan zijn ei
gen plot samenstellen.
De vorm van „Het syndroom
van Stendhal" is een mengeling
van het plotloze drama en de
detective. De personages zijn
bijeen als in een Tsjechov op
zoek naar een uitweg in de im
passe. Regisseur Strijards laat
hen echter handelen als in een
Agatha Christie-stuk: om el
kaar heen cirkelend en werve
lend, alsof een van hen meer
van de dood afweet.
Wat Strijards letterlijk aan
geeft, is dat „Het syndroom"
zou kunnen gaan over de bloe
deloze wereld van kunstmana
gers, -ambtenaren en -speculan
ten. Zijn acteurs gedragen zich
even hol en babbelziek als de
karikatuur van die groep, die
zich tussen kunst en publiek
beweegt. Het is misschien daar
om dat er weliswaar stoelen
dansen tussen de mensen op het
toneel plaatsvinden, maar dat
er geeneen een werkelijke part
ner heeft of vindt. Een andere
clue daartoe zou kunnen zitten
in de muziekkeuze. „Het syn
droom" heeft veelschrijvers als
soundtrack. Mozarts „Requiem"
domineert net als de eindeloos
herhaalde muziek van Nino
Rota. Technisch gezien behoort
Art Pro tot de Nederlandse
acteurstop. Pont, Van der Grijn,
Smits, Franssen, Van Leeuwen,
Kerckhoffs en al die anderen
blijven verbazen met hun ge
laagde acteren, dat flitsend, af
standelijk en diepgaand tegelijk
is. Hen zien doet het publiek la
chen van verrassing, blij zoveel"
virtuositeit in zo'n geniale voor
stelling mee te maken.
