Ulysses gaat zonnepolen onderzoeken
mm
Vraag Oostblok mee te doen met
actie tegen president Ceausescu'
Voor Relus ter Beek is de omslag in Oost-Europa is een geschenk uit de hemel
Brood jessmeermachine
uniek Fries produkt
Lang wachten bij
kassa meest irritant
BINNENLAND
£eidóc@oma/nt
WOENSDAG 15 NOVEMBER 1989 PAGII
Vijf arrestaties
voor muziekfraude
ENSCHEDE De politie in
Enschede heeft vijf mensen
gearresteerd op verdenking
van het plegen van een om
vangrijke muziekfraude via
het bedrijf ECR. Deze onder
neming heeft volgens de poli
tie al jaren zeker honderddui
zend cassettes en cd's per dag
geproduceerd zonder dat daar
rechten over werden betaald.
Het gaat om een van de groot
ste fraudes op dit gebied in
Nederland. Het is nog niet dui
delijk voor hoeveel geld aan
auteursrechten ECR heeft ont
doken maar de politie en Bu-
ma/Stemra sluiten niet uit dat
het om meer dan een miljoen.
DEN HAAG „Als iemand mij een
tijdje geleden had gezegd dat de Ber-
lijnse Muur zo goed als afgebroken
zou worden, zou ik niet zo'n beste in
druk van zo iemands geestelijke ver
mogens hebben gekregen". Relus ter
Beek, de kersverse minister van de
fensie, kan het zelfs vanuit zijn posi
tie allemaal nauwelijks bijbenen.
„Het is toch ongelooflijk wat er in het Oost
blok gaande is. In Polen is een niet-com-
munistische regering aan het bewind, in
Hongarije heeft de communistische partij
zich omgevormd tot een socialistische par
tij, de DDR gaat dezelfde kant op en nu
heeft Tsjechoslowakije net weer zijn gren
zen geopend. Dat we dit allemaal nog mo
gen meemaken. Het is geweldig boeiend om
op dit moment minister van defensie te
zijn".
Voor Ter Beek is de omslag in Oost-Europa
niet alleen boeiend, maar het is ook een ge
schenk uit de hemel. Hij heeft nu de kans
om tussen de twee vuren uit te komen,
waar het regeerakkoord hem had geplaatst.
De uitgaven voor defensie moeten in de ko
mende vijf jaar met gemiddeld 0,24 procent
stijgen. Dat is uiteraard veel te veel voor
het PvdA-congres, maar natuurlijk veel te
weinig voor de generaals en admiraals. De
militairen hebben tot hun afgrijzen al ge
constateerd dat zij in deze regeerperiode
voor circa één miljard gulden moeten be
zuinigen.
Het smelten van het ijs in de Sovjetunie en
haar vazalstaten biedt Ter Beek de moge
lijkheid om deze operatie en misschien
straks nog één (om de PvdA gerust te stel
len) te verkopen. „Ik denk dat het buiten
lands- en defensiebeleid van een land als
het onze met die ontwikkelingen rekening
moet houden, uiteraard wel binnen het ka
der van het NAVO-bondgenootschap", zegt
Ter Beek. Hij heeft deze opvatting gisteren
ook in Brussel uitgedragen, in de vergade
ring van die andere alliantie, de Westeuro-
pese Unie.
De minister laat het niet bij woorden. Hij
heeft al aangekondigd dat hij de defensie
nota die zijn voorganger Bolkestein had
achtergelaten, geheel gaat herschrijven.
„Defensie speelt zich immers niet af op een
eiland. Integendeel, als het IJzeren Gordijn
dat tot dusver Europa verdeeld hield, in
derdaad wordt opgehaald, is het van het
grootste belang dat wij nu met elkaar drif
tig gaan nadenken over wat ons te doen
staat".
Onderop
Collega Hans van en Broek, de minister
van buitenlandse kaken, is al evenzeer on
der de indruk van alle nieuws uit het Oos
ten. „Het bijzondere van wat we in de DRR
zien, is dat het zo verschilt wat er in de
Sovjetunie gebeurt. In de DDR is het zo
duidelijk van onderop gekomen. De rege
ring kon eenvoudig geen weerstand meer
bieden aan het massale protest, die enorme
schreeuw om vrijheid en vervolgens die
enorme leegloop naar de Bondsrepubliek".
Van den Broek denkt dat hetzelfde gaat ge
beuren in Tsjechoslowakije en Bulgarije.
„Ik heb er vertrouwen in dat de hervor
mingen niet beperkt zulen blijven tot Po
len, Hongarije en de DDR". Wat Roemenië
betreft is de minister wat pessimistischer.
„Dat land is nog het meest gesloten, het
meest stalinistisch".
Kan Nederland, het Westen iets doer
het Oostblok te helpen? „Voorop moet
den gesteld dat wij daarop geen doorsl
vende invloed kunnen uitoefenen. We
nen'wel proberen de kansen op succi
vergroten. Door de pijn te verzachte?
veroorzaakt zal worden door de ecoq
sche hervormingen".
Van den Broek wijst op de ondersteun»
programma's die al ontworpen zijn»
Polen en Hongarije. „Dat kunnen w»
doen voor de DDR als de ontwikkel
daar een even hoge vlucht nemen,
noodhulp behoort tot de mogelijkl
Voor Polen hebben wij een groot v«
programma in gang gezet. Allemaal
len dat wij niet blind zijn voor de enj
problemen die het afstappen van het q
communistische systeem met zich breij
RIK IN 'T H
NOORDWIJK In het
Estec, het aan de voet van
de Noord wijkse duinen
gevestigde technologisch
centrum van de Europese
ruimtevaartorganisatie
ESA, vindt op het ogen
blik de laatste beproeving
plaats van de door Europa
ontworpen en gebouwde
ruimtesonde Ulysses. Een
uniek toestel waarmee
voor het eerst de polen
van onze centrale ster, de
zon, zullen worden bestu
deerd.
Begin volgend jaar wordt het
toestel naar de Verenigde Sta
ten overgevlogen, waar de
voor de elektriciteitsvoorzie
ning benodigde en zo'n 200
miljoen gulden kostende kern-
generator (met plutonium) nog
wordt geïnstalleerd. In okto
ber 1990 moet het toestel wor
den gelanceerd vanuit de
Amerikaanse ruimtependel
Atlantis.
In het Estec wordt Ulysses in
een speciale testkamer onder
worpen aan de omstandighe
den die het toestel ook in de
ruimte te wachten staan: ijzige
koude en een volledig va
cuüm. Slechts de toestand van
gewichtloosheid ontbreekt,
voor de rest is het allemaal net
'echt'. Met name de thermi
sche bekleding van de ruimte
sonde krijgt het zeer zwaar te
verduren. De ruimtevaartex
perts van Fokker, die hiervoor
verantwoordelijk zijn, hebben
echter al vaker met dat bijltje
gehakt en zijn ervan overtuigd
dat hun produkt het goud
kleurige folie waarin het toe
stel grotendeels is verpakt
aan alle eisen voldoet.
Een missie van de soort die
voor Ulysses gepland staat, is
nog niet eerder ondernomen.
Sterker nog, er staat nergens
iets soortgelijks op stapel, zelfs
niet in de Verenigde Staten,
de Sovjetunie of Japan. De zon
is al veel vaker onder de loep
genomen Bijvoorbeeld door
het Amerikaanse ruimtstation
Skylab, door om de aarde cir
kelende Amerikaanse OSO-sa-
tellieten, door 'Solar Max',
door de Westduitse Helios
ruimtesondes en door Russi
sche en Japanse observatie
kunstmanen, Maar daarbij ble
ven de polen van de zon altijd
buiten schot. Niet alleen aard
se telescopen, maar ook kunst
manen en ruimtesondes krij
gen eenvoudig geen kans een
blik op die polen te werpen.
Ecliptica
Dat is een kwestie van zogehe
ten 'hemelmechanica'. Met uit
zondering van Pluto beschrij
ven alle planeten en alle tot
dusverre gelanceerde ruimte
vaartuigen banen die ruwweg
in hetzelfde baanvlak liggen
als de zonne-equator: het vlak
van de ecliptica. Met andere
woorden: een verkennings
toestel dat richting zon wordt
geschoten, zal altijd maar een
deel van de zon en vooral de
equatoriale regionen te zien
krijgen. De polen vallen bui
ten hun bereik. Tot nog toe al
thans. Ulysses gaat gebruik
makend van de reusachtige
planeet Jupiter binnen en
kele jaren verandering in die
onbevredigende situatie bren
gen.
Om een ruimtevoertuig, ook al
weegt het maar 370 kg zoals
Ulysses, uit _die gevangenis
van het vlak van de ecliptica
te laten ontsnappen en in staat
te stellen een koers te volgen
die het over de beide polen
van de zon voert, is een on
voorstelbare hoeveelheid
voortstuwingsenergie nodig.
Zou je dat rechtstreeks van de
aarde af willen doen, dan zou
daarvoor een monsterraket
nodig zijn met een stuwvermo-
gen dat groter is dan de huidi
ge Sovjet-mammoet Energia of
de vroegere Amerikaanse Sa-
turnus V-giganten waarmee
bemande Apollo-ruimtesche-
pen naar de maan werden ge
schoten.
Maar op enkele honderden
miljoenen kilometers van de
Zo zal de Ulysses er uit zien tijdens zijn reis naar de zon.
aarde draait nog wel een een
bijzonder aardig hulpmiddel
om de zon: de reusachtige pla
neet Jupiter. En de zwaarte
kracht van die enorme gasbol
zal worden ingeschakeld om
Ulysses uit het vlak van de
ecliptica te slingeren en na
verloop van tijd over de polen
van de zon te laten vliegen.
Dat betekent weliswaar een
enorme omweg, een veel lan
gere reisduur en dus ook extra
risico's voor ruimteschip en in
strumentarium, maar die con
sequenties heeft men er bij de
ESA graag voor over. Boven
dien beschikt ook de Europese
ruimtevaarttechnologie intus
sen al lang over de kennis en
de ervaring die noodzakelijk is
voor de ontwikkeling van ge
compliceerde ruimtesystemen
met een lange levensduur.
De enorme zwieper die de
ruimtesonde van Jupiter mee
krijgt op zijn reis naar de zon,
zal het toestel een snelheid ge
ven die door nog geen enkel
ruimtevoertuig is gehaald: zo'n
45 kilometer (hemelsbreed de
afstand Leeuwarden-Gronin-
gen) per seconde.
Ulysses zal op zijn vijf jaar du
rende reis instrumenten mee
voeren voor negen verschil
lende wetenschappelijke on
derzoeken: astrofysische ver
schijnselen als de zonnewind,
de uiterst gecompliceerde open
en gesloten magnetische vel
den van de zon, röntgenstra
ling, plasmagolven en galacti
sche kosmische straling.
Ingewikkeld
De processen die zich in, op en
rond de zon afspelen, zijn vaak
al zo ingewikkeld, dat men ei
genlijk helemaal niet rouwig is
vanwege het feit dat Ulysses
zijn blik uiteindelijk pas op de
zon zal richten wanneer deze
aan een periode van minimale
activiteit begint. Een turbulen
te fase zoals het huidige zon-
ne-maximum maakt de studie
immers alleen maar moeilij
ker. „Hooguit zullen we hier
door wat spectaculaire gebeur
tenissen op de zon mislopen",
zegt een Ulysses-wetenschap-
per, maar hij tilt er duidelijk
niet zwaar aan. Daar komt nog
bij dat algemeen wordt aange
nomen, dat de polaire gebie
den van de zon doorgaans 'rus
tiger' zijn dan de actieve equa
toriale regionen.
De zon mag dan het primaire
onderzoeksdoel van Ulysses
zijn, erg warm zal het toestel
het er bepaald niet van krij
gen. De sonde zal namelijk
nooit dichter bij de zon komen
dan 220 miljoen kilometer (de
aarde bevindt zich op 150 mil
joen km). Die relatief grote af
stand heeft als belangrijkste
pluspunt dat Ulysses juist de
zonnepolen aanmerkelijk lan
ger zal kunnen bestuderen dan
wanneer hij er op veel kleine
re afstand langs zou vliegen.
De reis over een afstand van
ruim 800 miljoen kilometer
naar Jupiter zal ongeveer zes
tien maanden duren. Zo'n
tweeëneenhalf jaar later (mei
'94) zal Ulysses de zuidpool
van de zon 'bereiken', weer
een jaar later komt de noord
pool aan de beurt (mei '95) en
op 30 september 1995 eindigt
de missie. Hoewel, het zou best
ëens kunnen dat systemen en
instrumentarium dan nog zo
goed werken dat het de moeite
waard wordt om over verlen
ging van het project te gaan
denken, ook al kost dat extra
geld. Iets soortgelijks heeft
zich voorgedaan met de eerste
ruimtesonde die ESA tot diep
in de ruimte schoot, de voor
verkenning van de komeet
van Halley bestemde Giotto.
Die heeft niet alleen perfect
gewerkt, maar lijkt, ondanks
aanslagen door stof en gruis
van Halley op de beschermkap
van zijn camera, in staat te zijn
in 1992 ook nog eens bij een
andere komeet 'op bezoek' te
gaan.
Al in 1959
Het idee voor een verkenning
van de zonnepolen werd in al
in 195.9 voor het eerst geop
perd door de Amerikaanse
professor John Simpson van
de Universiteit van Chicago.
In die tijd, slechts een paar
jaar na Spoetnik-1 (oktober
'57), waren de technieken om
een dergelijke missie uit te
voeren, echter nog niet be
schikbaar. Overigens heeft het
project (door Simpson nog al
tijd aangeduid als 'mijn baby')
tot nu toe niet veel geluk ge
had. De lancering, die oor
spronkelijk was gepland voor
begin 1983, is meer dan eens
uitgesteld en toen het er op be
gon te lijken, dat het in mei
1986 dan eindelijk zou gebeu
ren, verongelukte de ruimte-
pendel Challenger en trad er
opnieuw een lange adempauze
in. Nu is de start gepland voor
oktober 1990.
Het wordt voor Ulysses een
eenzame reis. Aanvankelijk
was het de bedoeling dat een
zustervoertuig van Ameri
kaanse makelij hem zou ver
gezellen en dat elk een deel
van het onderzoek zou doen:
de één de zuidpool, de ander
de noordpool. Maar al in 1981
zag de NASA zich door geld
gebrek gedwongen haar Ulys-
ses-partner, die onder andere
met een camera zou worden
uitgerust, te schrappen.
Door alle vertragingen en wij
zigingen werden de kosten na
genoeg verdubbeld: de uitvoe-
rinbg van het project kost nu
ruim 2 miljard gulden. De
ESA nam van die extra kosten
400 miljoen gulden voor haar
rëkening, de NASA 600 mil-
J°eSJOERD VAN DER WERF
Bungalowpark
opvangcentrui
asielzoekers
MEERLO-WANSSUM
kantiebungalow-park het
kenbosch in het LimbiJ
Meerlo-Wanssum wordt i
lijk ingericht als opvang!
trum voor asielzoekers.]
ministerie van WVC b
voor een periode van an
half jaar een huuroven
komst met de particulere t
naar afgesloten. Voor q
veer 500 tot 700 asielzoa
komt er plaats in 125 val
tiehuisjes in het Roekenbdi
De woningen krijgen deze
voorzieningen als in ar
asielzoekerscentra. Over e
le weken zijn ze tyaar voot
bruik. Het departement wi
iets doen aan het grote tel
aan opvangplaatsen voor a
zoekers. Op dit moment
blijven zo'n 500 vluchtelii]
in noodopvangplaatsen
pensions, hotels en kamp
boederijen. Alle asielcentra
ten tjokvol.
Onderzoek naa
'zwarte' melk
ARNHEM - De Algemene
spectie Dienst (AID) is in J
Nederland op zoek naar ee»
legaal melkcircuit waarin 1
ren hun overtollige melk i'
het buitenland zouden ve(
pen. De betrokken melk?
houders zouden hun quo]
gewoon volmelken en aan i
eigen fabriek leveren, maai
melk boven hun quotum zv
verkopen. Buitenlandse oj!
pers zouden de melk 's na
ophalen en er 40 tot 45 t
per liter voor betalen. De 2
kwam aan het rollen ni
chauffeurs van verscheid
zuivelondernemingen bij i
ren regelmatig op verdi
'lege' tanks waren gestoten
177
I i'\W
16 november
Prins Berhard verricht in
versum de officiële operl
van de nieuwe vestiging
Ferrari Import Kroymans Bi
AMSTERDAM De
Westeuropese landen die
zoeken naar een methode
om de Roemeense dictator
Ceausescu tot hervormin
gen te dwingen, moeten
daarbij hervormingsgezin
de landen uit het Oost
blok betrekken, zeker nu
die zo goed als allemaal
de weg naar democratise
ring zijn ingeslagen.
Dat was de algemene conclusie
op een Roemenië-avond die
gisteravond in de Amsterdam
se Balie werd gehouden ter
voorbereiding op de demon
straties die vandaag plaatsvon
den bij de Roemeense ambas
sades in Den Haag, Parijs,
Warschau, Praag en andere
Europese steden.
Nu al behoort Hongarije tot de
landen die het voortouw heb
ben genomen in de strijd tegen
het schrikbewind van Nicolae
Ceausescu, maar het zou goed
zijn als de Sovjetunie, Polen
en Joegoslavië zich daarbij
voegden, zei- D66-kamerlid
Doeke Eisma gisteravond.
Deze drie landen zijn als gast-
leden verbonden aan de Raad
van Europa en kunnen in dat
verband een belangrijke rol
vervullen. Maarten van Traa,
kamerlid voor de PvdA, on
derschreef het idee direct:
„Laat zien dat rol van Ceau
sescu - die jarenlang, ook door
de PvdA, als een sympathieke
„Kern wapens
in Roemenië
Het Canadese bedrijf CANDU
heeft kernreactoren aan Roe
menië geleverd waarmee dat
land in staat is kernwapens te
produceren. Dat meldt het Ca
nadese comité 'Geen kernwa
pens voor Roemenië'. Volgens
het comité heeft CANDU Roe
menië voorzien van dezelfde
kernreactoren als waarmee In
dia reeds in 1974 een atoom
bom fabriceerde. Het contract
voor de levering werd gete
kend in de Roemeense stad
Cernadova en kort erna meld
de Ceausescu tegenover zijn
nationale persbureau Ager-
press dat zijn land nu „snel
kernwapens zou kunnen ma
ken
dwarsligger werd gezien -
niet alleen in het Westen is
uitgespeeld, maar ook in het
Oosten".
Euvele moed
Dat maatregelen tegen Roeme
nië op zijn plaats zijn werd
door niemand in De Balie be
twijfeld; met instemming werd
oud-minister Max van der
Stoel aangehoord die sprak
over een 'stalinistische dicta
tuur'. „Er zijn maar weinig
landen waar de mensenrech
President Ceausescu, de laatste dictator van het Oostblok
FOTO: AP
ten op zo'n ernstige wijze wor
den geschonden. Bovendien is
daar het plan voor de vernieti
ging van zevenduizend dor
pen. En dan had Ceausescu
ook nog de euvele moed om in
een vergadering van het War
schau Pact voor te stelen Po
len binnen te vallen om een
einde te maken aan de hervor
mingen daar. We verheugen
ons natuurlijk over de revolu
tionaire gebeurtenissen in
Oost-Europa, maar we mogen
geen seconde vergeten dat dui
zenden en duizenden in Roe
menië lijden onder een vrese
lijk regiem", aldus Van der
Stoel.
Intussen stellen de verande
ringen in het Oostblok de on
derdrukking in Roemenië wel
in een nieuw daglicht. Ener
zijds is die des te wranger nu
elders de vrijheid uitbreekt,
anderzijds vergroot die het iso
lement van Roemenië en daar
mee wellicht de kansen op een
wisseling van de macht. Hoe
wel daarvoor nu nog nauwe
lijks aanwijzingen zijn (Ceau
sescu is druk doende zich op
20 november door het 14e par
tijcongres te laten herverkie-
zen), toont de stormachtige
ontwikkeling in de DDR aan
hoe snel het kan gaan als een
maal de geest uit de fles is. Is
er een manier waarop Westeu
ropese landen die fles wat
kunnen schudden, zodat de
kurk er zo snel mogelijk af
vliegt? Dat vroeg men zich af
in De Balie. Iedereen was het
er in elk geval over eens dat
het prachtig zou zijn als Oost-
europese landen bondgenoten
zouden kunnen worden in de
strijd tegen Roemenië. Het iso
lement waarin Ceausescu is
komen te verkeren - hij is de
laatste stalinist van het War
schau Pact - moet worden uit
gebuit. Met name in het kader
van de CSVE-akkoorden, die
Roemenië zelf in Wenen on
dertekend heeft en waarin de
eerbiediging van de rechten
van de mens is vastgelegd.
Daarnaast zou een economi
sche boycot tegen Roemenië
een wapen kunnen zijn, zo
suggereerden zowel Eisma als
de uitgeweken Roemeen prof.
Sorin Alexandrescu. „Een boy
cot van voedsel uit Roemenië,
voedsel dat het eigen volk
daar zo hard nodig heeft, is
misschien economisch niet zo
indrukwekkend", aldus
Alexandrescu. „Maar het is
wel een politiek relevant sig
naal. Ik ben ervoor dat dat sig
naal gegeven wordt".
STEVO AKKERMAN
Tabakswinkelier in zak en as door EG-voorstel
DEN HAAG Het voorstel van de Europese Commissie om de
accijnzen in de EG-landen te harmoniseren zal verwoestend
werken voor de tabakswinkeliers in ons land. Dat stelt de NSO,
de organisatie voor de tabaksdetailhandel. Aan minister Kok
van financiën en staatssecretaris Bukman van economische za
ken is gevraagd te proberen de commissie op andere gedachten
te brengen. NSO-secretaris Jol vreest de sigaar onbetaalbaar
wordt voor de consument en dat zeshonderd tabakswinkeliers
de deuren zullen moeten sluiten als gevolg van het voorstel. Dat
omvat een minimum aan belastingdruk van 25 procent, maar de
commissie wil dit in een later stadium verhogen naar 36 procent.
Hierdoor zal de industrie zich genoodzaakt zien de prijzen in
1993 met 20 procent te verhogen en uiteindelijk zal het voorstel
leiden tot een prijsverhoging van 50 procent, aldus de NSO.
Antilliaanse zaken
naar Hirsch Ballin
DEN HAAG Minister
Hirsch Ballin van justitie gaat
Antilliaanse en Arubaanse za
ken voor zijn rekening nemen.
Hij volgt hiermee ex-minister
van sociale zaken J. de Koning
op, die deze aangelegenheden
in de vorige twee kabinetten-
Lubbers behartigde. Premier
Lubbers heeft slechts één
week de verantwoording voor
de betrekkingen met Aruba en
de Antillen gehad.
Gymnasium en wethouder praten
over oplossing voor Barlaeus
AMSTERDAM Het Amster
damse Barlaeusgymnasium en
wethouder Wildekamp van
onderwijs blijven in gesprek
over de problemen rond de
rector, mevrouw De Vries
Lentsch. In een gezamenlijke
verklaring deelden de ge
meente en de medezeggen
schapsraad van het gymnasi
um gisteravond mee dat verte
genwoordigers binnenkort een
agenda zullen voorbereiden.
Uit het vooroverleg bleek dat
de medezeggenschapsraad en
de wethouder het zinvol vin
den om een uiterste poging te
doen een oplossing te vinden.
Het benoemingsbesluit van de
gemeenteraad met betrekking
tot de rector staat daarbij niet
ter discussie.
LEEUWARDEN Er is nu al
internationale belangstelling
voor de 'broodjessmeermachi-
ne', die onlangs officieel in ge
bruik is gesteld door ïnititia-
tiefnemer Deden Broodhoreca
in Leeuwarden. Dit jonge be
drijf bouwde in samenwerking
met Machinefabriek Van
Brummelen in Leeuwarden
een unieke machine die 5200
broodjes per uur kan snijden,
smeren, beleggen en inpak
ken.
Directeur B. Deden: „Deden
Broodhoreca is zo'n drie jaar
geleden in een garage begon
nen met het smeren van 2000
broodjes per dag voor voorna
melijk benzinestations. Dit
werd gedaan door familie en
kennissen. Na een half jaar
zijn we naar een andere be
drijfsruimte verhuisd, waar we
professioneel begonnen zijn
met onder andere een inpak-
machine".
Een jaar geleden kwam Deden
bij Van Brummelen Machine
fabriek terecht met het idee
een broodjessmeermachine te
maken. In samenwerking met
de initiatiefnemer ontwierpen
en bouwden medewerkers van
de fabriek de machine. Kosten
van de machine: 3,5 ton.
De produktiecapaciteit van
Deden Broodhoreca is van
2000 broodjes per dag gestegen
naar 5200 per uur. Bovendien
is de machine in staat tien ver
schillende eindprodukten te
leveren. De broodjes worden
handmatig op een band gelegd,
waarna ze automatisch worden
gesneden, met boter gesmeerd
en voorzien van hamburgers,
worst of iets anders. Ten slotte
worden de broodjes ook inge
pakt door de machine, zodat
het kant-en-klare fast-food
produkten zijn geworden.
Handen
Volgens de directeur is één
van de grootste voordelen van
de machine de optimale hygië
ne. De produkten worden niet
meer door mensen aangeraakt.
Er zijn vier mensen bij de pro-
duktie betrokken. Deden
hoopt dat de werkgelegenheid
op langere termijn groter
wordt, als de positie op de
markt door deze voorsprong
op concurrenten sterk verbe
terd is. Het bedrijf heeft bo
vendien patent aangevraagd
op onderdelen en de totale
werking van de machine. Tot
nu toe exporteerde Deden
Broodhoreca nog niet naar het
buitenland, maar de directeur
verwacht dat ook dat vooruit
zicht beter zal worden.
AMSTERDAM Ruim de
helft van alle voedings- en ge
notmiddelen wordt tegen
woordig verkocht via de su
permarkt. Ondanks die popu
lariteit zijn er in supermarkten
nog te vaak dingen die de
klant irriteren. In het bijzon
der het lange wachten bij de
kassa's, die ook lang niet altijd
allemaal open zijn als de druk
te daartoe aanleiding geeft, is
een grote bron van ergernis,
zo blijkt uit een onderzoek van
het Centraal Bureau Levens
middelenhandel (CBL). Hoog
op de lijst van negatieve pun
ten scoren ook botsingen met
boodschappenkarretjes en ma
tig gevulde vakken. Uit de en
quête onder 2000 huishoudens
blijkt verder dat nog geen 20
procent van de consumenten
grote waarde hecht aan lage
prijzen en aanbiedingen; kwa
liteit op elk gebied vindt men
belangrijker. CBL-voorzitter
ALbert Heijn maakte gisteren
tijdens de presentatie van het
onderzoek bekend dat met de
ministeries van landbouw en
volksgezondheid afspraken
zijn gemaakt over supersnelle
informatie naar supermarkt en
consument toe als er zich op
levensmiddelengebied een ca
lamiteit voordoet.
Band
De Britse band The Third I
cles treedt morgen op in
Grote Beer aan de Rembran
straat. De groep bracht el
1988 een single uit en j
reeds 150 live-concerten
Groot-Bri ttanië.
Ruilbeurs
De Leidse ruilvereniging 1
ningskerk houdt vrijdag i
ruilbeurs. Verzamelaars I
postzegels, munten, stick
prentbriefkaarten en dergi
ke kunnen van 19.00 tot 2,
uur terecht in buurthuis
Spoortje aan de Bernhardk
40. De toegangsprijs bedri
voor niet-leden 1,50
Deken
Voor de rooms-katholieke j
gerengroep houdt de Le
deken L. Banning een lei
over het dekenambt en o
het dekenaat. Dat gebeurt
dagavond in het St. Jacobs,
Doezastraat 25. De bi jé
komst begint om 20.00 uur:
Bingo
Buurthuis De Mirt/Honl
houdt vrijdagavond een bin
dansant. Vier bingorom
worden afgewisseld met
vende muziek. Het clubhuii
de Driftstraat 49 in Leidei
vanaf 20.00 uur open.
Lezing
De paranormale genezer i
rijn Westerbeke uit Dordra
verzorgt vrijdagavond een\
zing bij De Zaailing aan\
Hooigracht 41. De lezing bi
kent tevens de start van 1
cursuscentrum van deze I
tuurvoedingswinkel. De lei
begint om 20.00 uur en hi
als thema „Paranormaal!
normaal".
Koken
Buurthuis Matilo leert man
lekker, gezond en niet
moeilijk koken. In acht les
worden verschillende maa
den bereid met alles erop
eraan. De gerechten won
gezamenlijk opgegeten. Ol
ve en informatie bij het bui
huis aan de Zaanstraat 126,
071-412515.
