Yaticaan kritiseert Westduitse theologen Ccidóc brieven van lezer: kerk wereld Moreel aspect aids wordt vergeten' Gesprek in OJEC- verband gaat door M.W.N.II.I.Mi Bijbelgenootschappen kunnen vraag naar bijbels niet aan GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CcidócSowtant dinsdag 14 november 1989 pagina Hervormde Kerk stelt noodfonds grote steden in LEIDSCHENDAM De Generale Diakonale Raad (GDR) van de Nederlandse Hervormde Kerk wil meer steun aan het dia- konaat in de steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht geven. Dat is het gevolg van het feit de GDR de nota Diakonaal Perspectief 2000 van de vier grotestads diakonieën heeft aanvaard. De vier colleges van diakenen hebben elk een lijst van gewenste projecten opgesteld. Daaruit blijkt dat zij dia konale centra willen opzetten en meer diakonale werkers aan stellen. Realisering van hun wensen zou een extra bedrag van vijf miljoen gulden per jaar vergen. Dit geld is in de Hervorm de Gemeenten in de grote steden niet beschikbaar, daarom heeft de GDR besloten een noodfonds voor de grote steden in te stellen, waaruit de meest noodzakelijke projecten kunnen worden betaald. Anglicaanse Kerk wil malafide sekten aanpakken LONDEN De anglicaanse synode wil dat de Britse regering godsdienstige organisaties die het algemeen belang niet dienen, sneller de titel van een liefdadigheidsorganisatie ontneemt. De indiener van het voorstel, domheer John Sexbee uit Exeter, wilde zich aanvankelijk uitsluitend op de Verenigingskerk van de Koreaan Sun Myung Moon richten. Maar hij gaf gehoor aan een verzoek van de raad voor zending en eenheid van de ang licaanse kerk om geen naam te noemen. De raad vond het na melijk „hoogst gevaarlijk" om een groep expliciet aan te geven, want daarmee zou de synode de weg vrijmaken voor discrimi nerende maatregelen tegen een bepaalde godsdienstige groep. De raad vond een verwijzing naar het gedrag van de nieuwe religieuze bewegingen meer op zijn plaats. Een goed beredeneerde conclusie heeft nog nooit iemand overtuigd. Bisschop R. Bar FOTO: ANP BISSCHOP BAR Polarisatie in parochies neemt toe DELFT „Steeds vaker word ik geconfronteerd met een polemisch tegen over elkaar staan van groepen mensen binnen de plaatselijke kerk. Ik moet zo vaak als vredes- stichter optreden". Deze hartekreet uitte gisteren bisschop R. Bar van Rotter dam tijdens de maandelijkse vergadering van de Diocesane Pastorale Raad in Delft. Vol gens de bisschop wordt de uit voering van het beleid daar door soms ernstig bemoeilijkt. Vicaris-generaal W. van Paas- sen wees er op dat als gevolg van deze tegenstellingen in bepaalde parochies in het bis dom onwerkbare situaties zijn ontstaan. Conflicten hebben vaak betrekking op vormge ving van de liturgie en op de preek. Mensen die daar moei te mee hebben, lopen dan weg en zoeken hun heil elders. Bisschop Bar zei dat hij er geen voorstander van is dat „we terugkeren naar een situ atie waarin iedereen hetzelfde denkt". De keerzijde van het „ik-vind-tijdperk" is echter, aldus de bisschop, dat men ook de bereidheid moet op brengen te luisteren naar de opvattingen van anderen. Het gaat daarbij volgens de bis schop om het aanleren van een nieuwe houding, waaraan grote behoefte is. Een compli cerende factor is bovendien, aldus de bisschop, dat men in de kerk met mensen anders omgaat dan wel anders be hoort om te gaan dan in. de maatschappij, maar dat daar door conflicten, vaak anders dan in de maatschappij, lang kunnen gedijen. In een notitie voor de DPR wees de bisschop er op dat er een spanning bestaat „tussen de zeer 'getrouwen' die wel haast naar de letter van de voorschriften handelen en le ven en dikwijls ook legitieme ontwikkelingen afwijzen en degenen die menen zelf te kunnen beoordelen en bepa len welke normen zij handha ven". De'bisschop maakte duidelijk dat binnen de RK kerk niet alles „bespreekbaar" kan zijn. „Een voorstel van iemand om op Pinksteren de hoogmis te laten vervallen, acht ik uiter aard niet bespreekbaar. Als kerk zijn we aan regels ge houden, die wil ik wel uitleg gen, maar daarover kan geen discussie zijn. Maar naast die regels die we hebben te res pecteren als we ons katholiek willen noemen zijn er vaak genoeg andere dingen moge lijk", aldus de bisschop. De afgevaardigde Van Reis- sen wees er op dat de parochi anen van de kant van de bis- Begroting In de raad werd een aantal vragen gesteld naar aanlei ding van de begroting. Vol gens afgevaardigde H. van der Werf zou het goed zijn als bij de begroting gezegd wordt waarop het bisdom het beleid wil richten. Hij zou het op prijs stellen als minstens kort een aantal zaken van belang zou worden gesignaleerd bij de presentatie van de begro ting. De bisschop wees er op dat de speelruimte voor nieuwe initi atieven zeer gering is omdat het meeste geld nu eenmaal besteed moet worden aan be staande verplichtingen. Uit de begroting blijkt verder dat het bisdom geen samen werking kent met bisdommen uit derde-wereld-landen. Deze wordt normalerwijs aan- gegegaan op initiatief van bis dommen aldaar. Twee aan vragen daartoe, uit de Filipij- nen en uit Ghana, zijn na overleg met de missieraad van het bisdom niet gehono reerd, aldus bisschop Bër. VATICAANSTAD Het Vaticaan heeft gisteren bij monde van kardinaal Ratzinger ernstige kritiek op de Westduitse theolo gen uitgeoefend. Hij noemde de 'Verklaring van Keulen' een bewijs voor gestoorde verhou dingen tussen de paus en de Duitstalige theologie. Ook vroeg hij zich af of er niet op verstandige wijze aan theologische fa culteiten bezuinigd kan worden. De voorzitter van de Vati caanse congregatie voor de geloofsleer uitte zijn kritiek op de eerste dag van de twee daagse bijeenkomst van alle Westduitse bisschoppen met paus Johannes Paulus II. Deze wordt bijgestaan door onder anderen kardinaal staatssecretaris Casaroli en de curiekardinalen Gantin, May er en Ratzinger. Begin dit jaar hebben 163 theologen uit de Bondsrepu bliek, Zwitserland, Oostenrijk en Nederland in de Verkla ring van Keulen scherpe kri tiek op de autoritaire wijze van leidinggeven door de paus uitgeoefend. Ook de be noeming van kardinaal Meis- ner tot aartsbisschop van Keulen stuitte in de Westduit se RK Kerk op hevig verzet. Ratzinger signaleerde een trend naar „ontkerkelijking van de theologie". Ook wordt de theologie als een machts factor binnen de kerk tegen de kerk zelf gebruikt. Hij werd hierin bijgevallen door aartsbisschop Dyba van Ful- da, tijdens kardinaal Alfrink lange tijd werkzaam op de nuntiatuur in Den Haag. In dit verband noemde hij Hans Kiing en Uta Ranke Heine- mann, die hij beschuldigde van een op „amusement" ge richte theologie. Verdediging De Westduitse theologen wer den verdedigd door kardinaal Wetter, aartsbisschop van Bisschop Karl Lehmann München. Hij wees het ver wijt van de hand dat de mees te hoogleraren „van een kriti sche geest tegenover de kerk zouden zijn bezield en dat ze afwijzend tegenover het leer gezag van de paus zouden staan". Veruit de meesten staan „in nauwe verbinding met de kerk en zijn haar ten dienste in onderwijs en on derzoek en in betrokkenheid bij het welzijn van de kerk." De theologen zijn present bij adviezen over politieke vraagstukken, in ethische commissies, bij het godsdien stige vormingswerk en in de plaatselijke parochies. Wan neer de Westduitse RK Kerk ondanks de secularisatie als een serieuze en invloedrijke gesprekspartner in de samen leving wordt erkend, dan is „niet in de laatste plaats" te danken aan de theologische faculteiten, zo zei kardinaal Wetter. Het bezoek aan het Vaticaan is volgens bisschop Karl Leh mann een initiatief van de Westduitse bisschoppen. VATICAANSTAD Kardinaal John O'Con nor, aartsbisschop van New York, betreurt het dat vele wetenschappers, artsen en verpleegkundi gen nauwelijks oog heb ben voor de morele as pect van de ziekte aids. O' Connor sprak op de drie daagse conferentie die het Va ticaan heeft georganiseerd rond de ziekte aids. Het con gres wordt bijgewoond door vooraanstaande aidsdeskundi- gen zoals prof. Max Gallo, ontdekker van het virus, en Daniel Zagury van het Curie instituut te Parijs, theologen en artsen. O'Connor wees erop dat ethisch verantwoord gedrag het beste medicijn tegen de ziekte is en herhaalde het kerkelijk standpunt tegen het gebruik van condooms. De kerk heeft volgens de kar dinaal de taak te waarschu wen voor het zondige seksue le gedrag waardoor aids ver spreid kan worden. Maar ze moet daarbij de aidspatiënten zelf ontzien. De kerk moet hen wijzen op de werkelijke bedoeling van het leven, zo dat zij hun gedrag nog kun nen veranderen. In het gesprek met aids-pa- tiënten is openheid en eerlijk heid een eerste vereiste, aldus O'Connor. Monsigneur Carlo Caffarra, adviseur van paus Johannes Paulus II over seksuele aan gelegenheden, heeft tijdens De deelnemers aan het Vaticaanse congres over aids werden gisteren kort na de opening vergast op een bescheiden protestactie. Een Amerikaanse priester sprong plotseling op het podium en ontrolde daar een spandoek met de tekst: „Het Vaticaan heeft aids". De betoger werd snel afge voerd. FOTO: AP een driedaags congres in het Vaticaan over AIDS het ge bruik van condooms en scho ne naalden veroordeeld als middel om de ziekte te voor komen. De Amerikaan Robert Gallo, de directeur van het Labora torium voor Tumorcelbiologie van het Amerikaanse Natio nale Kankerinstituut, maakte bezwaar tegen O'Connors standpunt dat het leven „een pelgrimstocht is om ons voor te bereiden op de uiteindelijke vereniging met God" en op zijn stelling dat wie AIDS krijgt door bepaald seksueel gedrag of door drugsgebruik „niet in een hiernamaals ge looft". Gallo zei dat O'Connor daarbij iets over het hoofd zag, namelijk dat niet ieder een in een hiernamaals ge looft. Gallo zei op het congres ove rigens dat in 1991 of 1992 vol gens hem een anti-AIDS vac cin beschikbaar zal zijn voor sommige patiënten. „Wij gelo ven dat de wetenschap vroeg of laat succes zal hebben," zei hij. „En wij hopen en geloven dat dat vroeger zal zijn dan menigeen gelooft." DEN HAAG Het ge sprek tussen joden en christenen in OJEC-ver- band gaat door, hoewel het OJEC de gesprekken met de Raad van Kerken in Nederland heeft opge schort wegens de PLO- spreekbeurt van prof. dr. D.C. Mulder, voorzitter van de Raad. Zowel de jaarlijkse OJEC-bijeen- komst volgende week dinsdag (21 november) in de VU te Amsterdam als beide besloten OJEC-stu- diebijeenkomsten, maan dag en dinsdag, gaan ge woon door. Aan de VU discussiëren twee joden en twee christenen over de vraag of joden en christe nen van elkaar kunnen leren. Van joodse zijde zijn de spre kers de orthodoxe rabbijn Tzvi Marx, directeur van de afdeling voor ethiek en reli gieus pluralisme van het Sha lom Hartman Instituut te Je ruzalem, en de liberale rab bijn David Lilienthal uit Am sterdam. Van christelijke zijde spreken de Amerikaan dr. Paul van Buren, emeritus hoogleraar theologie Temple University te Philadelphia, en de laatste jaren gasthoogleraar te Heidelberg, en dr. H. Vreekamp, secretaris van de Hervormde raad voor Kerk en Israël. Liliënthal neemt de plaats in van de orthodoxe rabbijn L.B. van de Kamp uit Amsterdam, die afgelopen zomer zijn toe- gezegging tot medewerking introk. Van de Kamp had ernstige bezwaren tegen een OJEC-publikatie, waaraan niet-gelovige joden hadden meegewerkt. Ook heeft hij zich in zijn Haagse tijd uitge sproken tegen een gezamenlij ke Sjoah-herdenking. Rabbijn Van de Kamp werkt volgende week maandag (20 november) wel mee aan een ontmoeting tussen joden en niet-joodse gelovigen te Al phen aan den Rijn. De andere spreker is de joodse geleerde Pinchas Lapide. Gevraagd of deze spreekbeurt niet in strijd is met zijn eerdere standpun ten, zegt Van de Kamp dat „wij het joodse standpunt mo gen uitdragen als christenen ons daar om vragen". Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Boskoop A. Tromp te Krimpen aan de Lek. Aangenomen naar Augustlnusga H.P.J. Schormans, kandidaat aldaar. Gereformeerde Kerken Beroepen te Nijmegen (herv.geref.) drs.J. Waagmeester te Hoorn. Aangenomen naar Barendrecht drs. W. Verschoor te Alteveer (Dr.); naar Herwijnen L. van Wijngaarden te Vroomshoop; naar Noordwijk als geestelijk verzorger van psychia trisch ziekenhuis Sancta Maria al daar drs. J. Mondeel te Reeuwijk. Bedankt voor Culemborg A. Koorn- neef te Amstelveen-Buitenveldert. Beroepbaarstelling mw. drs.N.A. Kok, De Boomgaard 17, 2396 VP Koudekerk aan de Rijn, tel: 01714- 13424. Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt Bedankt voor Assen-Zuid M.J.C. Blok te Apeldoorn; voor Rijnsburg T. Wendt te Bunschoten-Oost. Christelijke Gereformeerde Kerken Beroepen te Naarden J.M. Viergever, kandidaat te Ede. Bedankt voor Baarn P.D.J. Buljs te Zwaagwest- DEN HAAG De bijbel genootschappen moeten volgend jaar zes van iede re negen christenen in de Sovjet-Unie die om een bijbel vragen met lege handen laten staan. En de bijbelgenootschappen van Brazilië, Tanzania en In dia kunnen tal van voor bereide vertaal- en ver spreidingsprojecten niet uitvoeren. Dit is een gevolg van het feit dat bij de Wereldbond van Bijbelgenootschappen voor meer dan honderd miljoen gulden aan bijbelprojecten zijn ingediend, terwijl voor het volgende jaar maar 68 miljoen gulden aan steun kon worden toegezegd. De bijbel genootschappen kampen al sedert het begin van de jaren tachtig met een jaarlijks te kort aan inkomsten. Het ge volg was dat de laatste jaren gemiddeld per jaar voor zeven miljoen gulden aan bijbelpro jecten moesten worden uitge steld. Zij werden alleen uitge voerd als voldoende extra in komsten ter beschikking kwamen. Voor 1990 is het verschil tussen toezeggingen en aanvragen evenwel plotse ling gestegen tot 32 miljoen gulden. Eén van de belangrijkste re denen is het feit dat in het af gelopen jaar de grenzen van de Sovjetunie en van andere Oosteuropese landen wijd opengegaan zijn voor de bij bel. Op dit moment zijn door de kerken daar al voor ruim negen miljoen gulden aanvra gen voor bijbels ingediend. Slechts projecten ter waarde' van drie miljoen gulden kon den voor het volgend jaar ge garandeerd worden. Noodlijst Werden tot nu toe geschrapte bijbelprojecten op een 'nood lijst' geplaatst waaruit natio nale bijbelgenootschappen konden kiezen voor hun extra bijdragen boven hun jaarlijkse toezegging, nu is dat door het grote aantal zinloos geworden. Voor 1990 heeft de Wereld bond van Bijbelgenootschap pen daarom een 'lijst van bij belprojecten van vitaal be lang' opgesteld die in aanmer king komen voor financiering uit extra inkomsten. Gezien de groeiende vraag naar bijbels in de wereld heeft het Nederlands Bijbel genootschap zojuist besloten om zijn jaarlijkse toezegging voor het internationale bijbel- werk te verhogen met zeven procent tot 4,5 miljoen gulden. Dat was mogelijk omdat in dit jubileumjaar bijna 40.000 nieuwe leden tot deze 175-ja- rige vereniging toetraden. Daarboven stelt het genoot schap zeven ton extra ter be schikking om een moderne pers te leveren aan de kerken van Tsjechoslowakije. De re gering van dat land heeft de garantie gegeven dat dan vol doende bijbels gedrukt zullen mogen worden voor de be hoefte daar binnen alle ker ken, inclusief de Rooms-Ka- tholieke Kerk. Door de maatregel om voor 32 miljoen gulden aan bijbelpro jecten niet te honoreren zijn vooral de bijbelgenootschap pen van Brazilië, India en Tanzania getroffen. Juist in deze landen groeit de belang stelling voor de bijbel in de eigen taal zeer snel. China Ook de persen van de bijbel- drukkerij van Nanjing in Chi na zullen volgend jaar niet langer op volle toeren kunnen draaien. De eerste bijbel kwam daar in december 1987 van de pers. Binnen een jaar werd daar dag en nacht door drie ploegen gewerkt en eind september kwam de miljoen ste Chinese bijbel gereed. Toch is de vraag naar de bij bel, ondanks de veranderde politieke omstandigheden daar nog niet merkbaar ver minderd. Voor zoveel bijbels wordt in China niet voldoende papier geleverd. Dat moet door de bijbelgenootschappen daarom gratis worden gezonden, om dat de kerken van China niet over buitenlands geld be schikken om het te betalen. Binnen de bijbelgenootschap pen wordt gesproken over een noodsituatie. Daarom heeft de Wereldbond van Bij belgenootschappen vertegen woordigers van de zeven ge nootschappen die het meest bijdragen, waaronder dat van Nederland, gevraagd nog dit jaar bijeen te komen om te be zien welke mogelijkheden er zijn om de bijbelproductie in de wereld op te voeren. JAN J. VAN CAPELLE- VEEN Recht en alcoholcontrole MET de december-feestdagen in zicht is er een onduidelij situatie ontstaan rond de aanpak van alcoholmisbruik in verkeer. Het vonnis tegen sommige automobilisten die langs zijn veroordeeld, zal wellicht vernietigd moeten den. De politie, onder meer in Den Haag, Rotterdam en pelle aan den IJssel, heeft inmiddels grootscheepse alcol controles met nieuwe apparatuur afgeblazen. Al dan niet een glas in de hand maakt menigeen zich daar vrolijk ov^vi Alsof het niet om een hoogst ernstige zaak zou gaan, w jaarlijks tientallen mensenlevens mee gemoeid zijn en v«°j slachtoffers van dronken automobilisten voor hun leven p handicapt raken. HET gaat om een omstreden gerechtelijke uitspraak, tegen inmiddels al juridische stappen zijn ondernoml Slechts enkele dagen nadat in een andere zaak het gerechf hof in Den Haag een tegengestelde beslissing had genom|l heeft de politierechter in Assen een verdachte van het rijdf onder invloed veroordeeld op grond van een ademanaly| Daarmee ging de politierechter voorbij aan de uitspraak i het hogere rechtscollege in Den Haag. Het Haagse gerech hof had bepaald, dat een verdachte in zo'n geval recht he op een tegenonderzoek. In Assen stelde de magistraat zich het standpunt dat zo'n contra-expertise geen basisrecht v een verdachte is. De advocaat van de veroordeelde is in beroep gegaan, ol het openbaar ministerie doet dat; het verlangt een uitspra van de Hoge Raad over het standpunt van het Haags rechtshof. Tot aan die uitspraak van ons hoogste rechtse lege zal bij alcoholminnend Nederland, evenals onder de 1 strijders van alcoholmisbruik, onzekerheid blijven besta over de geldigheid van de ademanalyse. VOOR alle betrokkenen valt te hopen dat er zo snel i lijk duidelijkheid komt. Het is immers ongewenst dat de p< tie in de komende weken zonder gebruik van de ademana se de alcoholcontrole moet uitoefenen. Een alternatief zijn dat de politie terugvalt op bloedonderzoek, zoals tot v< kort gebruikelijk was. Een bloedmonster geeft immers in geval een betrouwbaar beeld van de mate van alcoholjL bruik. VAN die methode is afgestapt omdat deze controlevorm L latief duur was en omdat er bij nacht en ontij artsen para moesten zijn om bloed af te nemen en te controleren. VooBr in het weekeinde zijn er voor dienstdoende artsen mees^- wel nuttiger zaken om zich mee bèzig te houden. De aderm nalyse is goedkoper, simpeler toe te passen en daardoor feite ook eerlijker, omdat een grotere groep automobilist^ zonder aanziens des persoons gecontroleerd kan worden, oj weggebruikers die op het eerste gezicht niet direct verdaij Zij". I de uitspraak van het Haags gerechtshof dat een verdacj automobilist recht heeft op een contra-expertise, is zeer d merkelijk. Heeft een weggebruiker bij snelheidscontroles qK recht op een tegenonderzoek? En: wie een verkeerslicht r' geert kan al veroordeeld worden door het simpele feit rj een politieagent die overtreding waarneemt. De agent st^, onder ede, dus wordt geloofd, niet de verdachte. Mag de ae tomobilist dan wel stellen dat hij recht heeft op een gedegc onderzoek waaruit bijvoorbeeld moet blijken of de ag$ over een goed gezichtvermogen beschikt? BlJ zulke zaken is in de rechtspraak tot nu toe weinig tuit fel aan de orde geweest. De Haagse rechter heeft eigenlf ook niet zozeer de deugdelijkheid van de ademanalyse F twijfel getrokken. Hij is er vanuit gegaan dat de verdacJL een tegenonderzoek mag verlangen, omdat hij 'met dezelft, wapens' mag terugvechten. In andere zaken zal dat echfj onmogelijk blijven. Indien het Haags gerechtshof in het gi lijk wordt gesteld, zal dat een belangrijke stap terug bete# nen in de controlemogelijkheden in het verkeer. ELLICHT moet de politie dan terugvallen op bloedondi1 zoek, maar er is ook een combinatie denkbaar: beginnen nf de ademanalyse en de automobilist, bij een voor hem of hf ongunstige uitslag, de mogelijkheid geven desgewenst a bloedonderzoek te ondergaan. Dat roept overigens onmiddl lijk de vraag op wie daarvan de rekening krijgt gepresA teerd: de verdachte of de belastingbetaler. INDIEN onomstotelijk vast komt te staan dat de ademanai se een betrouwbaar toetsingsmiddel is, dan is een tegenJ derzoek verspilde moeite. Het instrument moet dan dezell bewijskracht krijgen als de zintuigen van een politiemi Het is immers niet in het belang van de verkeersveilighi om het de opsporingsambtenaren zo moeilijk te maken dat! (nog verder) gedemotiveerd raken. De onschuldige verkeel slachtoffers van de toekomst hebben trouwens ook hun rel Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonde stukken te bekorten. Blokkade kliniek Als Vereniging tot Bescher ming van het Ongeboren Kind (VBOK) willen wij reageren op de blokkade vorige week van de abortuskliniek te Lei den. Onze vereniging distan tieert zich absoluut van dit soort acties. Het spijt ons bij zonder als het werk van de VBOK hierdoor in een verkeerd daglicht zou komen te staan. Burgerlijke ongehoor zaamheid is door ons op prin cipiële gronden altijd afgewe zen. De VBOK is geen actie groep, maar een vereniging die hulp biedt bij een niet-ge- wenste zwangerschap. Ook vrouwen die na een abortus in de problemen komen willen wij helpen. Voor deze hulp verlening zal er een collecte gehouden worden van 22 t/m 25 november. De opbrengst hiervan zal dan ook geheel voor dit doel bestemd zijn. G.P. Schouls-Nieuwenhuis, Voorzitter VBOK, Afd. LEIDEN. Hereniging meegemaakt wordt de vreuj over het slechten van de B lijnse Muur overstemd door vrees voor een hereniging de beide Duitslanden. vrees kan volgens mij heb ik de oorlog niet mee maakt) niet met „onzin" w den afgedaan. Die angst is zonder begrijpelijk gezien er destijds allemaal is gebei Maar ik denk, dat zij ook reëel is. Niet zozeer vanw de onmogelijkheid van herleving van het natioi socialisme (de jongste West! lijnse gemeenteraadsverkie; gen spreken boekdelen) m vanwege het feit dat het v< lopig niet tot een herenig zal komen. Immers: er bestaan nu ti onafhankelijk van elkaar staande Duitslanden, elk een geheel eigen staatsinr ting en ideologie. De lan zijn zo verschillend als Ierl en Ulster en een samenv ging lijkt me van elke zin bloot. De Duitse Bondsre bliek zal er ook wel niet i trek in hebben een faill boedel over te nemen. N( een nieuw groot-Duistland er niet in. P.J. v.d. Beid, VOORSCHOTEN.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2