Nieuw leven met nieuwe long MEER ZIEN VOOR MINDER /PAirllK „Wie dit leest is gek" CeidócSou/umt Haags pr-bureau Boetes adviseert rijkspolitie Aantal asielzoekers zal dit jaar drie maal zoveel worden ÏERSTE NEDERLANDSE PATIËNTE MET DONORLONG WEER THUIS Conservatisme bedreigt christen-democratie BINNENLAND ZATERDAG 11 NOVEMBER 1989 PAGINA 9 ;DEN HAAG De algemene inspectie van de rijkspolitie laat zich bij haar contacten met overheid, politiek, be stuur en openbaar ministerie adviseren door het Haagse public relationsbureau Boetes. Het inschakelen van het pr-bureau is niet ingegeven door de komst van regionale jolitie, aldus politiewoordvoerder A. Geelof. Het contact jssen de inspectie en Boetes is afgelopen voorjaar tot tand gekomen. De inspectie had behoefte aan ondersteu ning voor het „verkopen" van de deconcentratie, het af stoten van taken en bevoegdheden van de staf naar de districten en landgroepen. Nu de rijkspolitie van alle kan nen wordt belaagd (inkrimping van de sterkte, begrotings tekort en mogelijke opheffing) adviseert het pr-bureau bij iet onderhouden van externe contacten. „De afdeling foorlichting komt aan het lobbycircuit niet toe. Het PR- jureau geeft daarvoor een gedegen ondersteuning. De iiitvoering blijft uiteraard in handen van de inspectie pelf", aldus Geelof. ARNHEM In totaal zullen dit jaar drie maal zoveel asiel zoekers ons land binnenkomen dan vorig jaar. Die verwach ting sprak de directie van de dienst Vreemdelingenzaken van het ministerie van justitie gisteren uit op een driedaagse Europese studiebijeenkomst over de opvang van asielzoe kers. Tot nu toe zijn in ons land dit jaar 2452 asielzoekers aan gekomen. Vorig jaar waren dat er in totaal 1018. Tijdens de bij eenkomst, waar topambtenaren uit alle EG-landen, Zwitser land, Oostenrijk en de Scandi navische landen aanwezig wa ren, bleek overigens dat al deze landen te maken hebben met een relatief gelijke stijging van het aantal asielzoekers. „In te genstelling tot wat wel eens wordt beweerd, is het dus niet zo dat de hoogte van bijstands uitkeringen een argument is om in een bepaald land wel of juist geen asiel aan te vragen", aldus mevrouw T. Kok, plaats vervangend directeur vluchte lingen, minderheden en asiel zoekers van het ministerie van WVC. Het was voor het eerst dat ambtenaren uit Europese lan den zich gezamenlijk bogen over de problematiek van asiel zoekers. Mevrouw Kok noem de de studiebijeenkomst „een goede basis voor nauwere sa menwerking tussen de Europe se landen in de toekomst". Vol gens haar waren de landen het er unaniem over eens dat het voor een vlotte integratie van asielzoekers in de maatschappij noodzakelijk is de juridische procedures voor toelating als asielzoeker te bekorten. Kok denkt daarbij „liever aan maanden dan jaren, zoals nu nogal eens het geval is". Volgens de voorzitter van de bijeenkomst, C.M.L. Rooze- mond, scheelt die bekorting de maatschappij handen vol geld. „Nu is het zo dat in elk land de procedures voor toelating lei den tot immense problemen in de samenleving en in de op vangcentra voor asielzoekers", aldus Roozemond. De ambtena ren zullen volgens hem met hun aanbevelingen naar de re geringen van hun land stappen, „mede om overleg op dit ter rein ook op politiek niveau mo gelijk te maken". De deelnemende landen kwa men voorts tot de conclusie dat zolang de toelatingsprocedure lang duurt, asielzoekers ver spreid moeten worden opge vangen, in kleine centra of normale huizen. Daarnaast zou de bevolking van de Europese landen meer voorlichting moeten krijgen over de achter gronden en problemen van di verse groepen asielzoekers. Ook lijkt het de ambtenaren goed om gegevens over actuele ontwikkelingen en aantallen van asielzoekers met elkaar uit te wisselen. Eind volgend jaar zullen de ambtenaren opnieuw bijeen komen, maar dan in één van de Scandinavische landen. Inmiddels neemt het aantal uit geprocedeerde asielzoekers in ons land de komende jaren flink toe. De Vereniging Vluchtelingenwerk Rijnmond in Rotterdam merkt nu al dat steeds vaker een beroep op de hulpinstellingen wordt gedaan. Het zijn vooral de grote steden waar zij aankloppen. Niet over al wordt hetzelfde gereageerd op die vraag. In Den Haag neemt de gemeente een af wachtende houding aan, in Rotterdam dringt de gemeente aan op integratie van de asiel zoekers en uitgeprocedeerden. Ondanks de voorschriften wor den daar wel taalcursussen verzorgd. Finale: De verplichte verve ling van asielzoekers jNIEUWEGEIN Met een nieuwe long en een nieuwe toekomst is Sonja Bmits-Kaatee (37) vanoch tend voor het eerst wak ker geworden in haar ei gen bed. Nauwelijks drie baanden geleden wist ze niet beter of ze zou het bind van het jaar niet meer halen. Ze leed aan een dermate ernstige longziekte, dat ze ziender ogen aftakelde. Niets kon ze meer en op een gegeven moment woog ze nog tnaar 33 kilo. Maar ze had het geluk dat ze, op 18 september, als eerste Nederlander in aan merking kwam voor een long transplantatie. Die werd uitge roerd in het St. Antoniuszie kenhuis te Nieuwegein, in sa menwerking met de academi- fche ziekenhuizen van Rotter- (Dijkzigt) en Leiden AZL). la 33 dagen van herstel, vaarvan ze de eerste twee we ien compleet vergeten is, nocht Sonja Smits-Katee gis- eren naar huis. Volgens de lehandelende artsen zal ze een ïormaal leven kunnen leiden, il zal ze wel altijd onder medi- che controle moeten blijven •n medicijnen slikken. De in- ecties zijn bedwongen en er geen onoverkomelijke iroblemen meer met afsto- ingsverschijnselen. Ze dankt laar nieuwe leven, met haar man en twee kinderen, aan een long van iemand die in Dijkzigt overleed aan een her senbloeding. Deze donor schonk ook nog zijn nieren, le ver en hart; dit laatste is in middels eveneens gebruikt voor transplantatie. De patiënt die het ontving maakt het goed. Sonja Smits-Katee heeft dus geluk gehad. In meerdere op zichten. „Want", zei longarts J. van den Bosch van het Anto- niusziekenhuis, „omdat een long maar enkele uren kan worden bewaard, is er nauwe lijks tijd om te kijken of de weefseltypering van de donor en de ontvanger wel goed met elkaar overeenkomen, zoals dat bij niertransplantaties wel kan gebeuren. Bij een long transplantatie kan daardoor pas na de operatie worden ge zien of er een overeenkomst bestaat en hoe groot die is. In dit geval is gebleken dat het voortreffelijk past". Volgens longarts Van Swieten van Dijkzigt is er inderdaad sprake van enig toeval, maar het gaat hem te ver om van puur geluk te spreken: „Tus sen de allerslechtste en de allerbeste situatie ligt een ver schil van hooguit twaalf pro cent. Dus we moeten de factor geluk niet overdrijven". In an derhalf uur werd in Dijkzigt bekeken of de long in principe te gebruiken was voor de transplantatie; daarna werd het orgaan per auto met gil lende sirenes per auto naar Nieuwegein vervoerd. Bindweefsel Er zijn drie soorten longziek ten waarbij een patiënt in aan merking komt voor een long transplantatie: longfibrose, emfyseem en cystic fibrosis. Bij longfibrose ontstaat er een overmaat aan bindweefsel in de long zodat het normale zuurstoftransport zeer traag en in onvoldoende mate plaats vindt. De long schrompelt en wordt kleiner of vertoont ge bieden van schrompeling afge wisseld met gebieden van blaasvorming. Aan die laatste vorm leed Sonja Smits-Katee. Een oorzaak is zelden bekend. Voor deze longziekte zouden drie a vijf Nederlanders per jaar voor transplantatie in aanmerking komen. Een grotere groep lijdt aan een aantal vormen van emfyseem, een afwijking waarbij de lon gen minder elastisch worden en uitzakken. Vooral als het emfyseem op jonge leeftijd ontstaat, is een nieuwe long een voortreffelijke remedie. Aanvankelijk leek daarvoor een dubbele longtransplantatie nodig dus beide longen ver vangen maar momenteel worden er goede resultaten be reikt met enkelzijdige trans plantatie. Per jaar zouden vijf tien tot twintig Nederlanders ervoor in aanmerking komen. Nog iets meer mensen lijden aan cystic fibrosis (taai-slijm- ziekte); ernstige misvorming van de luchtwegen die infec ties tot gevolg hebben, waar aan de patiënt doorgaans op jeugdige leeftijd overlijdt. Deze vorm van longziekte is over wegend erfelijk. Een dubbel zijdige transplantatie of een hart-longtransplantatie zou zo'n dertig (jonge) patiënten jaarlijks een kans op overle ven bieden. Twee operaties Bij longtransplantatie gaat het om twee operaties. Bij de do nor wordt het geheel van lon gen en hart uit het lichaam ge nomen. Daarbij mogen de do nororganen geen enkele be schadiging oplopen en er moet een goede bewaartechniek voorhanden zijn, waardoor de organen gedurende enige tijd bestand zijn tegen zuurstofge brek. Dat maakt het geheel tot een ingewikkelde en tijdro vende ingreep, die zorgvuldig moet worden getimed met de operatie bij de patiënt die de long ingeplant krijgt. Bij de patiënt moet eerst de zieke long (of longen) in zijn geheel worden uitgenomen, waarbij drie hoofdstructuren essentieel zijn: de luchtweg, de bloedaanvoerende slagader en de bloedafvoerende aders. Voordat die worden 'ontkop peld', moet eerst worden beke ken of de patiënt korte tijd op de enig overgebleven long kan leven bij een tweezijdige transplanatie is aansluiting op beademingsapparatuur nood zakelijk. Vervolgens wordt de nieuwe long aangesloten op bovengenoemde drie hoofd structuren. Evenals bij gewone longoperaties wordt via slan gen (drains) lucht en bloed buiten het lichaam afgevoerd. Met de hele operatie is onge veer vier en een half uur ge moeid. De kosten van de totale behandeling liggen rond de 250.000 gulden in het eerste jaar en 40.000 gulden in het tweede jaar. De kosten daarna zijn nog onbekend. Het Antoniusziekenhuis heeft lang op toestemming voor de transplanatie moeten wachten. Volksgezondheid destijds nog staatssecretaris Dees zou via nogal cryptische brie ven toestemming hebben gege ven, maar het ziekenhuis wen ste toch graag een expliciete toestemming, uit angst illegaal te handelen. Dees gaf zijn ja woord, maar geen geld. Dat kwam bijna in zijn geheel van de Sociale Dienst van Nieuwe gein. Privéklinieken Chirurg A. Brutel de la Riviè- re, die de daadwerkelijke transplantatie uitvoerde, meent dat er in Nederland snel meerdere longtransplan taties moeten worden uitge voerd. Tot nu toe was het voor sommige patiënten mogelijk in Engelse privéklinieken een dergelijke ingreep te onder gaan, maar daar dreigt onder hand een tekort aan donoror ganen. Ook hart-long-trans- planaties moeten volgens de Sonja Smits-Katee bij de röntgenfoto's van haar nieuwe long. chirurg op den duur in Neder land kunnen worden uitge voerd; het overleg hierover met de Ziekenfoondsraad is nog in een pril stadium. „Mevrouw Smits kon niet lan ger wachten op een nieuwe long", zegt Brutel de la Riviè- re. „Zonder transplantatie was ze overleden. Voor tientallen anderen geldt hezelfde". Over eventuele (leeftijds)criteria wil hij niets zeggen. Zijn collega Van den Bosch: „Ik denk wel dat er een goede prognose moet zijn. Anders gezegd: een tranplantatie moet voor de pa tiënt een maximum aan rende ment opleveren. Maar dat is dus bij een long moeilijk te voorspelen door de problemen met die weefseltypering. Niettemin denk ik dat vooral jongeren met taai-slijmziekte in de toekomst voor transplan FOTO: ANP tatie in aanmerking zullen ko men". Het Antoniusziekenhuis heeft binnenkort een afspraak met het ministerie van volksge zondheid over de mogelijkhe den van transplantatie. Sonja Smits: „Natuurlijk kost dit veel geld, maar hoeveel is een mensenleven waard? Wij wil den samen verder en dit was de enige mogelijkheid". DICK HOFLAND (ADVERTENTIE) Met de verbazingwekkend lage vliegtarieven van Air UK, kunt u naar Groot-Brittannië, en naar de verschillende gebieden van dit zo gevarieerde land vliegen. Bovendien kunt u uw eigen route uitstippelen Het enige dat u hoeft te doen is 2 steden naar uw keuze uit te zoeken die van/naar Amsterdam met Air UK te bereiken zijn en deze combineren met andere binnenlandse vluchten van Air UK, om een vakantie te plannen die geheel naar uw eigen smaak is. U kunt ver van elkaar gelegen plaatsen zoals Londen, Schotland en de Kanaaleilanden bezichtigen en er slechts een weekend blijven of voor een langere vakantie kiezen en verder reizen voor een perfecte vakantie. De keuze is aan u, en de mogelijkheden zijn eindeloos Alle vluchten van Air UK zijn lijnvluchten en op sommige trajekten reist u met de BAel46 "het geruisloze vliegtuig'.' Hier slechts drie van de vele routes die mogelijk zijn: Buiten deze aanbieding heeft Air UK u nog vele andere reizen aan te bieden. Informeer nu en boek bij uw reisagent! Amsterdam/ Leeds Bradford/ Edinburgh/ Amsterdam SYMPOSIUM OVER PSYCHO-SOCIALE VORMING OP SCHOOL AMSTERDAM Leerlin gen vinden dat ze op school met hun proble men terecht moeten kun nen, maar ze zijn tegelij kertijd bang dat hun klas genoten het raar zullen vinden als ze bij een do cent om raad vragen. Om dat veel docenten er bo vendien moeite mee heb ben om de noodsignalen van kinderen te herken nen, blijft hulp nogal eens achterwege. Dat heeft Harry Janssen, deskundi ge op het gebied van de leerlingbegeleiding, giste ren gezegd op een sympo sium over 'psycho-sociale vorming in het onderwijs'. Voor het symposium hadden zich tot grote verrassing van de organisator, de stichting Pandora, meer dan driehon derd gegadigden gemeld. Hon derdvijftig belangstellenden moesten vanwege ruimtege brek geweigerd worden. Van waar die interesse? Dat werd snel duidelijk toen Marqel Senten, medewerker van Pan dora, een paar cijfers noemde. Per jaar doen ongeveer 14.000 jongeren tussen de 15 en 24 jaar een poging tot zelfdoding; in 300 gevallen 'slaagt' zo'n po ging. In 1987 meldden 68.000 jongeren zich voor het eerst bij een instelling voor geestelijke gezondheidszorg (Riagg, ver trouwensarts, psychiatrische kliniek). Voeg daarbij dat in datzelfde jaar 288.000 volwas senen die stap zetten, en het is zonneklaar dat geen er enkele schoolklas is waar psychische problemen niet op de een of andere manier een rol spelen. Daarom hebben veel scholen een speciale leerlingbegeleider aangesteld. Voor hen had Pan dora gisteren niet alleen wat sprekers opgetrommeld, de stichting presenteerde ook les materiaal. 'Wie dit leest is gek', heet het en het gaat over 'gekke normalen en normale gekken'. Depri Het is goed dat scholieren eens zwart op wit kunnen lezen dat het niet gek is om problemen te hebben, want hoewel ze best weten dat iedereen het wel- eens meer of minder moeilijk heeft („Annetje zit weer eens in een depri", „Onze directeur is doorgedraaid"), hebben ze het gevoel dat 'de anderen' dat maar raar vinden. Er heerst een vooroordeel tegen mensen met psychische problemen, ook onder jongeren. Toch vin den ze, zo ontdekte Harry Janssen toen hij zijn leerlingen ernaar vroeg, dat ze op school terecht moeten kunnen als ze ergens mee zitten. Ze vinden het ook heel verstandig dat depri's bij de leerlingbegelei der aankloppen. Maar ze zijn o zo bang om het zelf te doen; de anderen mochten het eens zien. „Maak dus afspraken buiten de lestijden", zo hield Janssen zijn gehoor voor. Leerlingen die een begeleider opzoeken verwachten in de eerste plaats geheimhouding. Niemand hoeft te weten dat ze door hun vader in elkaar ge slagen worden. Voor de bege leider betekent dat een dilem ma. Wat doe je als een scholie re je vertelt dat ze het slacht offer is van incest? Dan is doorverwijzing naar een des kundige bijna onontkoombaar. Janssen: „Geheimhouding kan ongezond zijn. Bespreek dat dan met de leerling, leg het uit. Als er sprake is van een vertrouwensrelatie moet dat kunnen". Seinen Sommige leerlingen stappen gewoon bij de begeleider naar binnen, zo is Janssens erva ring, en leggen hun ziel en za ligheid bereidwillig op tafel. Anderen testen de begeleider uit, door eerst eens een klein probleempje aan de orde te stellen en pas als dat goed be vallen is op dè proppen te ko men met de werkelijke nood. En weer anderen komen hele maal niet, terwijl ze toch in de moeilijkheden zitten. Ze zeg gen het niet, maar je kunt het zien, aldus Janssen. „Ze gedra gen zich ernaar, ze geven sig nalen, seinen. Maar het is heel moeilijk die te herkennen. Uit de cijfers blijkt dat veel docen ten ze niet opmerken. Dat komt ook voort uit angst. Ik begrijp dat. Docenten hebben hun eigen verleden, hun eigen emoties. Ze vragen zich af wat ze zich op de hals halen als ze ingaan op de problemen van hun leerlingen. Daarom is het goed dat er speciale leerlingbe geleiders zijn, waarnaar leer lingen kunnen worden verwe zen". Eén van de manieren om de drempel naar de begeleider voor leerlingen te verlagen, is het klassikaal bespreken van 'psycho-sociale problemen', be toogde Marcel Senten. Niet dat de moeilijkheden van Jantje uitgebreid in het openbaar be sproken moeten worden, maar wel het bestaan van psychi sche problemen en de aanwe zigheid van hulpverlening. Daar is het lesmateriaal van Pandora voor bedoeld. Senten: „Aan de hand daarvan kan in de klas aandacht gegeven wor den aan vooroordelen, schaamte, angst en dergelijke. Je kunt de'leerlingen leren om te gaan met hun eigen proble men, door die te relativeren en hen te wijzen op het hulpver leningsaanbod". STEVO AKKERMAN DEN HAAG Het We tenschappelijk Instituut (WI) van het CDA had geen beter thema kunnen bedenken voor het sym posium ter gelegenheid van het afscheid van haar directeur, drs. A.M. Oost- lander. Prominente CDA'ers discussieerden gisteren in het Haagse Promenade-hotel over de „internationale ontwikke lingen in de christen-de mocratie". Gezien de stormachtige veran deringen in Oost-Europa, waar ook christen-democratische partijen van de grond komen, een wel heel actueel onder werp. Maar, zo werd duidelijk, het CDA loopt niet alleen over van enthousiasme, als het om de toekomst gaat. Prof.mr. H- Franken, bestuursvoorzitter van het WI, maakt zich zelfs zorgen over bepaalde ontwik kelingen. Zoals de toenadering tussen conservatisme en chris ten-democratie met als mar kant voorbeeld de aanvraag van de conservatieve fractie in het Europees Parlement om te mogen toetreden tot de fractie van de christen-democratische Europese Volkspartij (EVP). „Het CDA is een partij die zich baseert op het Heilige Schrift. Dat is een filosofie die wezen lijk verschilt van het conser vatisme", aldus Franken. Toe treding van de conservatieven maakt de EVP-fractie welis waar groter, „maar", aldus Franken, „we moeten niet be zwijken voor de verleiding van de macht". Ook Oostlander zelf, die zijn functie bij het wetenschappe lijk bureau van het CDA heeft verruild voor een zetel in het Europees Parlement, is be ducht voor de gevaren die de christen-democratie bedreigen. Hij ziet voor het CDA een lei dende rol weggelegd wat be treft de koersbepaling van de christen-democratie in inter nationaal verband. Het CDA was immers genoodzaakt zich door de fusie te bezinnen op haar grondslagen. „Een chris ten-democratische partij kan makkelijk het concentratie punt worden voor alles wat niet-socialistisch en niet-com- munistisch is. Dat zien we in Duitsland en Frankrijk", aldus Oostlander. „Als we alleen zeggen dat we anti-communis tisch zijn, staan we straks met lege handen wanneer het com munisme dood is". Ondertussen duiken overal in Oost-Europa kleine zusterpar tijen van het CDA op. Volgens de heer Szakolczai, („Ik heb geen tekst voorbereid, want alles verandert op het ogen blik zo snel"), secretaris bui tenland van de Hongaarse christen-democratische partij, een moeizaam proces. Hij ziet vooral het gebrek aan eenheid binnen zijn partij als een van de belangrijkste problemen. Maar hoe moet het Westen de positieve veranderingen in Oost-Europa dan steunen? Volgens Oostlander snakken de nieuwe partijen naar ideo logische diepgang. „Het is niet in de eerste plaats een kwestie van materiële steun. Het is be langrijk dat we meehelpen een structuur op te bouwen die die materiële steun kan verwer ken. Meer dan ooit geldt: niet bij brood alleen". CLARISSE BUMA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 9