38,75 Feest zonder grenzen £eidóc2omont Papandreou moet regering vormen Phnom Penh stuurt versterking ïaar Thaise grensstreek Gorbatsjov wenst Mladenov geluk SOVJETUNIE: HERENIGING IS NIET VOLGENDE STAP Lezeri service DtCToorr CONNY VINK EMMl DE AVONTUREN VAh KAPTEIN ROB VAN DEN BROEK OVER DUITSLAND: „Hereniging geen doel op zichzelf" BUITENLAND ZATERDAG 11 NOVEMBER 1989 PAGINA 7 ATHENE De Griekse president Sartzetakis heeft gisteravond de leider van de socialistische PASOK-partij, Andreas Papandreou, opgedra gen een nieuwe regering te vormen. Net als de conservatieve leider Mitsotakis, die eerder een vergeefse poging waagde, heeft Papandreou drie dagen hiervoor de tijd gekregen. Op een pers conferentie na zijn onderhoud met het staats hoofd sprak de socialistische leider zich uit voor „een regering die alle democratische, progressie ve en hervormingsgezinde krachten verenigt". Papandreou hoopt daarvoor steun te krijgen van de communistische Alliantie van Links en Vooruitgang (ALV), de linkse onafhankelijke afgevaardigde Apostolos Lazaris en de een mansfractie van de Alternatieve Ecologisten. Een dergelijke formatie kan rekenen op op 151 van de 300 zetels in het parlement. Van onze correspondent Ton Ger- rits) IANGKOK De Cambodjaanse re- ering heeft 23.000 militairen naar iet grensgebied met Thailand ge tuurd als versterking voor het rege- ingsleger dat in fel gevecht is ver- vikkeld met de Rode Khmer. Na het /ertrek van het Vietnamese leger is le Rode Khmer samen met de twee ïiet-communistische verzetslegers ?en groot offensief begonnen. Veel eerder dan werd verwacht, heeft het verzet strategisch belangrijke steden veroverd. Het gevaar wordt nu reëel geacht dat de Rode Khmer met mili taire middelen de macht grijpt en eenzelfde terreurbewind vestigt, dat tussen 1975 en 1979 aan meer dan anderhalf miljoen Cambodjanen het leven kostte. De Britse minister van buitenlandse zaken heeft aangekondigd volgende week in een VN-debat over Indo- China afstand te nemen van de Rode Khmer. Die verklaring volgt na he vige kritiek op de Britse regering omdat de 'Special Airforce Service' (SAS) militaire trainingen geeft aan het Cambodjaans verzet en daarmee de Rode Khmer steunt. Nederland daarentegen steunt vol gende week tijdens het debat een re solutie, die streeft naar een over gangsregering in Cambodja waaraan de Rode Khmer deelneemt. Negentien doden in Turkije bij twee busongelukken ANKARA Bij twee busongelukken in Turkije zijn gisteren negentien mensen om het leven gekomen en 47 mensen ge wond geraakt. De ongelukken gebeur den bij de steden Konya en Sivas. Bij Konya, 250 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Ankara, botsten twee bussen het leven en raakten 23 personen ge wond. Acht mensen verloren het leven bij Sivas, op 440 kilometer ten oosten van de hoofdstad, toen de bus waarin zij zaten tussen twee vrachtwagens werd verpletterd. Volgens Turkse functiona rissen heeft het land met 4055 doden per één miljoen voertuigen het hoogste aan tal verkeersdoden ter wereld. Explosies voor installatie van Turkse president ANKARA Vlak voor de installatie van de nieu we Turkse president. Turgut Ozal, zijn gisteren in de drie grootste steden - Ankara, Izmir en Istan bul - enkele tientallen projectielen ontploft. Daar bij sneuvelde een grote hoeveelheid ramen, maar er vielen geen gewonden. De verantwoordelijkheid voor de explosies is opgeëist door de verboden or ganisatie Revolutionair Links. In Ankara en Istan bul deden zich in totaal 23 ontploffingen voor bij banken. In Izmir ontplofte een projectiel in een winkel van de Amerikaanse gemeenschap. Revolu tionair Links verklaarde de aanslagen te hebben uit protest tegen het presidentschap van Italië bang voor Libische terroristen ROME Verscheidene landen rond de Middellandse Zee hebben gisteren verscherpte veiligheids maatregelen getroffen voor Itali aanse vestigingen, nadat bij de Ita liaanse ambassade in Cairo een dreigtelefoontje was binnengeko men. De Italiaanse persbureaus AGI en ANSA meldden dat de po litie in Egypte en Cyprus extra maatregelen heeft getroffen voor de Italiaanse diplomatieke missies en voor alle vluchten van de lucht vaartmaatschappij Alitalia. Zegslie den van de Italiaanse veiligheids dienst suggereerden verband tussen het telefonische dreigement en Li bië. WEST-BERLIJN Het elleboogje doet heel even pijn. Maar de boosdoener lacht vriendelijk en wijst zijn slachtoffer op een donkergroen automobiel. Daarin proberen vier Rus sische militairen met ster retjes op de schouders vriendelijk te lachen. Die ene linksachter durft zelfs even te wuiven. Het volk in de Westberlijnse Friedrichstrasse loeit. De Rus sen houden hun raampjes krampachtig dicht als ze de wereldberoemde grensover gang Checkpoint Charlie ge passeerd zijn en het voorpor taal van het Westen binnen tuffen. Nee, dan Frank. De 32-jarige Oostberlijner drijft zijn oude Trabant met de raampjes open, luid toeterend en uitbundig zwaaiend langs de geallieerde wachtposten. IP-26-22 blijft even staan en de man-van-de- elleboog knijpt zijn neus dicht. „Bah, wat een stank", knort hij als de Trabant weer enkele meters is opgeschoven. 'Mode show Flamingo' meldt de ach terkant van het karretje. De optocht der Trabi's lijkt ge organiseerd door de plaatselij ke schroothandelaar, maar de emotie bij bestuurders en pas sagiers is even spontaan als hartveroverend. Hij juicht, zij laat de tranen de vrije loop. En andersom. Frank meldt: „We hebben een dag vrij genomen. Dit moeten we meemaken. Vanavond gaan we weer te rug". Vrijwel elke Trabant kiest koers richting Kurfürsten- damm. Op naar de brede win kelpromenade, die volgens het Westberlijnse bestuur de 'eta lage van het Westen' is. „We gaan er niet eens naar toe om iets te kopen, maar gewoon om De meeste Ooduitsers heb ben maar een sl<dige pfennig om uit te geven.En toch heb ik nu meer weers geld op zak dan ooit teven, al is het te weinig om diKurfürsten- damm onveilig te maken", glimlacht een jore gast als hij de Berliner Bankiitstapt naar zijn wachtende andgenoten. Die vormen binm, maar ook buiten, een lang rij. In ruil voor een rood kris, dat achter in hun paspoort gcrast wordt, willen ze het Bejüssungsgeld van honderd Weduitse mar ken incasseren. Daar heeft elke Duitser uithet Oosten recht op. Die webmstpremie maakt deel uit an een be groeting die overiendelijk is. Toen in de nachkan donder dag op vrijdag het sein op groen ging en de Oostduitsers zonder veel plichtplegingen de Muur mochten passeren, ver zamelde zich meteen een mas sa Westberlijners bij de grens overgangen. Oud en jong - de scholen hielden hun deuren dicht omdat het onderwijs vol gens wethouder Sybille Volk- holz dezer dagen op de straat ligt - hield het gisteren tot in de kleine uurtjes vol. Ondanks de viezigheid die de Trabantjes uit hun uitlaatpijp schoten. De oude wagentjes hebben het trouwens zwaar te verduren bij hun eerste bezoek aan het vrije, vriendelijke Westen. De Berlijners timmeren stevig op het dak en de motorkap. Een hardhandig maar goed bedoeld welkom, waar de Oostduitser om kan lachen. De Friedrich strasse, waar ooit met scherp op vluchtelingen werd gescho ten, is voor enkele dagen ver anderd in een kermisplaats. Flessen sekt worden met graagte ontkurkt, blikjes cola vliegen door de geopende raampjes de Trabanten binnen en plattegronden worden grif uitgedeeld, zodat de Oostduit sers moeiteloos de magnetische Kurfürstendamm kunnen vin den. Polen Maar de Westberlijners zijn niet tegen iedereen even vriendelijk. In de kilometers lange stoet Trabanten wil nog wel eens een ongenode gast meerijden. De Russische offi cieren bijvoorbeeld, die op 'boe's' en 'bah's' getrakteerd worden. Maar ook de paar Po len die Checkpoint Charlie passeren krijgen schimpscheu ten mee. „Veel plezier, maar blijf niet te lang", roept een Berlijnse veertiger naar de Pool die voorbij tuft. Hij heeft zijn wagen volgeladen. „Zeker op weg naar de zwarte markt". West-Berlijn is de afgelopen weken niet alleen overspoeld door Oostduitsers, maar ook door inwoners uit het land van Solidariteit, die met de illegale verkoop van prullaria een centje proberen bij te verdie nen. Ze opereren op een braakliggend terrein nabij de Staatsbibliotheek en vinden hun voornaamste klanten on der de Turkse bevolking van de wijk Kreuzberg. Maar over de Polen maakt zich dezer dagen kennelijk maar een enkele Westberlijner druk. Alles draait nu om de verbroedering. Berlijn feest in alle hoeken en straten, al mop pert hier en daar een chauf feur. In het centrum van de stad is er geen doorkomen meer aan voor automobilisten, taxi's en bussen. De gestage stroom Trabanten zorgt voor kilometerslange files in de stad. Ze kruipen toeterend rond. „Ik heb vandaag voor het eerst in veertig jaar zelfs een Oostduitse taxi bij de luchthaven Tegel gesigna leerd", aldus een verbouwe reerde Westberlijnse taxi chauffeur. Gisteravond zette de politie verschillende invals wegen naar de Kurfürsten damm af, omdat de Oostduit sers en masse bezit hadden ge nomen van de winkelprome nade. Ook ondergronds krioelde het trouwens van de Oostduitse bezoekers. De metro richting centrum zat vrijwel de gehele middag en vroege avond tjok vol. Maar de 68-jarige Irmgard Brückner wist niettemin een beetje in te schikken. De vrouw komt uit Oost-Berlijn, vertelt ze. „Ik ga met mijn zoon Klaus op familiebezoek. Eindelijk kan hij zijn broer eens zien, die jaren geleden naar het Westen is uitgewe ken". De oude dame staat mo del voor veel van haar landge noten, die een door de Muur verscheurde familieband nu zo snel mogelijk willen herstel- Dat moet mogelijk zijn, be weert een Westberlijner een maal terug bij Checkpoint Charlie. Hij wijst op een kreet op die Muur die dank zij een rood accent opvalt: Walls are not forever'. „De Oostduitse regering kan nu niet meer te rugkrabbelen. Binnenkort wandelen we hier gewoon op en neer. En dan hoeft die Oostduitse militair daarginds niet meer door zijn verrekijker deze kant uit te turen". Terug In tegenstelling tot de West- duitse politielui en de geal lieerde douaniers weten de manschappen van de Oostduit se Volkspoli zei geen raad met hun houding. Terwijl Ameri kanen, Britten en Fransen vanuit hun wachthokken bij de grensovergang de historie op film vastleggen, glimlacht de ene Oostduitse wachtpost nerveus en kijkt zijn collega stoer voor zich uit. „Toen we bij de grens vroegen hoe laat we weer thuis moesten zijn, zei de beambte: 'Het belangrijkste is niet wanneer jullie terugko men, maar dat jullie terugko men", meldde een jonge Oost duitser. Daarmee reageerde de politie man in stijl. Want veel Oost duitsers zagen kort voor ze bij een grensovergang arriveer den wervende pamfletten langs de weg: „Blijf hier, wij hebben jullie nodig", smeekten ze. De afzender laat zich ra den. Het antwoord op de bede trouwens ook, want het leeu- wedeel van de Oostduitsers die gisteren Checkpoint Charlie passeerden kondigde aan terug te zullen keren. Die belofte ging echter wel gepaard met het veelzeggende V-teken. (Vervolg van de voorpagina) SOFIA Zhivkovs aftre den kwam voor westerse waarnemers in Sofia als een volslagen verrassing. Het Centraal Comité zou bijeen komen om te pra ten over „het voortzetten van de Bulgaarse pere strojka", die door Zhivkov was afgekondigd. Nog maar enkele dagen gele den had hij zich aan het hoofd gesteld van de hervormingsbe weging in zijn land. De veran deringen in de Bulgaarse poli tiek zijn duidelijk achtergeble ven bij de situatie in de Sovjet unie, verklaarde Zhivkov. Hij kondigde de vorming aan van een „burgerlijke maatschappij van het socialistische type" met inbegrip van politiek plu ralisme, de mogelijkheid voor meer partijen. Bulgarije was de afgelopen ja ren bekritiseerd omdat van de beloofde hervormingen in de praktijk niet veel te merken was. Ook de aangepakte eco nomische hervormingen kwa men niet echt van de grond. Zelfs de Sovjetunie bekriti seerde Sofia wegens het trage tempo van de hervormingen in de interne jlitieke toe stand. Zhivkov sagde er ech ter telkens in zi tegenstan ders uit te schallen. Nog af gelopen zomer u-dreef hij de nummer twee an de partij, Tsjudomir Alesandrov, uit het partijappaiat. Aleksan- drov gold als *e „Bulgaarse Jeltsin". Sovjet-leider Grbatsjov heeft de nieuwe lder Mladenov gisteren van arte gelukge wenst met zijl verkiezing tot secretaris-geneal van de Bulgaarse :ommunistische partij. „De Soietunie is ervan overtuigd datBulgaarse com munisten en alle werkende mensen in u land van deze gelegenheid /bruik maken en de taken oprmen die worden vereist dooi de radicale en permanente vernieuwing van de maatschppij in de geest van de sociistische keuzen", aldus de bodschap van de Sovjet-leide Woordvoerer Gerasimov van het Sovjet-hnisterie van bui tenlandse iken, Gennadi Ge rasimov, l;t gistermiddag tij dens een persconferentie in Moskou a doorschemeren dat h Sofia wt te gebeuren stond. Maar niemand van de aanwe- ;igen pike de hint toen op. Tervomer Hen van neest vooraanstaande Bulgaarse dissidenten, Kon- stantin Trensjev, verklaarde dat het nieuws van Zhivkovs vertrek door oppositiegroepen met gejuich is ontvangen. „Het verraste ons, maar de zaken ontwikkelen zich zeer, zeer snel", zei Trensjev, leider van de onofficiële vakbond Pod- krepa (steun). „Het is zeker beïnvloed door de gebeurtenis sen in de DDR". Mladenov, de nieuwe leider, is in 1936 in een dorp in het noordwesten van het land ge boren. Hij studeerde filosofie aan de universiteit van Sofia en behaalde later een graad aan het prestigieuze Instituut voor Internationale Relaties in Moskou. In 1964 werd hij lid van de communistische partij. Nadat hij partijsecretaris was geweest in het district Vidin, in het noordwesten van het land, kwam hij in 1971 in het Centraal Comité en werd hij vanaf 1977 lid van het Politbu ro. Mladenov verklaarde vorige maand tijdens een bezoek aan Peking dat het aan een land opleggen van een model „van buitenaf" de stabiliteit en de vrede in gevaar brengt. In het verleden heeft de partijleider zich uitgesproken tegen de hervormingen die de vakbond Solidariteit in Polen wilde doorvoeren. (Vervolg van de voorpagina) MOSKOU/BERLIJN Sov jet-woordvoerder Gerasimov onderstreepte dat, ondanks de sloop van de Muur en het vrije reizen, de grenzen tussen Oost- en West-Duitsland wel degelijk blijven bestaan en dat de stormachtige ontwikkelin gen niet betekenen dat de her eniging van beide Duitslanden nu de volgende stap is. „De grens blijft, hoewel sommigen daar misschien anders over denken", aldus Gerasimov. Het centraal comité van de Oostduitse communistische partij (SED) heeft gisterén op de laatste dag van zijn drie daagse plenaire vergadering schoon schip gemaakt. Vier le den en kandidaatleden van het politburo werden na sterke druk vanuit de basis ontheven van hun functie, waarin zij woensdag pas waren benoemd. Tegelijkertijd werden twee naaste medewerkers van oud president en -partijleider Erich Honecker wegens wan gedrag uit de SED gezet. Het Centraal Comité nam tevens een actieprogramma aan waar in vrije verkiezingen worden beloofd. (ADVERTENTIE) Vertrek: dinsdag 21 november 's Morgens rijdt u via een mooie route naar Woudenberg. Na een geurig kopje koffie met verse roombotercake maakt u een prachtige natuurrit onder leiding van een gids. Om 12.30 uur gebruikt u de warme lunch (jachtschotel met rijke garnituur). Van TELEFOON 070-190882 14.00 tot 16.00 uur kunt u genieten van het optreden van Conny Vink. Na afloop brengt de touringcar u weer te rug naar uw opstapplaats. Inclusief a 1 x koffie met cake warme lunch optreden Conny Vink. Vertrek vanuit Den Haag 8.30 en Gouda 9.00 uur. Terugkomst 's middags om ongeveer 17.00 uur. 'SIJTHOFF PERS Tnmrrmmmm Hoessein belooft referendum over hervormingen (Van onze correspondente Willy Werkman) AMMAN De Jordaanse ko ning Hoessein heeft gisteren aangekondigd dat de bevol king in zijn land zich in een referendum mag uitspreken over een pakket politieke her vormingen. Het doel is om on der meer het verbod op poli tieke partijen uit 1957 op te heffen, dat ook tijdens de ver kiezingen van kracht bleef, zo gaf Hoessein aan. Vrolijk uit gedost met een soort cowboy- gesp en grapjes makend slaag de de bijna 54-jarige monarch erin zijn ontmoeting met de internationale pers in het ko ninklijke culturele centrum in Amman een ontspannen sfeer te bezorgen. Anderhalf uur lang beantwoordde hij indrin gende vragen over de moei lijkheden in zijn land. Er wa ren wel „uitdagingen en geva ren", zo gaf hij toe. maar toch was hij „gelukkig en optimis tisch". Zag hij de onverwacht grote verkiezingszege van de islami tische fundamentalisten in zijn land als een gevaarlijke ont wikkeling? „We moeten ver draagzaamheid en verant woordelijkheid opbrengen", vond hij. En de noodtoestand, die hij kort na de Zesdaagse Oorlog van 1967 had afgekon digd, was nu eenmaal nodig „voor de veiligheid van het land". Over de gevaren van buitenaf, die vanuit Israel, was hij veel specifieker. Israel, zo vond hij, kan met haar onverdraagzame vredespolitiek de wereldvrede in gevaar brengen. De lang uitgestelde persconfe rentie (een vertraging van 18 uur) was het hoogtepunt van de zo bejubelde sfeer van vrij heid en democratie, die met de nu beëindigde verkiezings strijd over het koninkrijk was neergedaald. Of het allemaal zo gezellig zal blijven, valt te bezien. De koning, vechtend tegen een diepe economische crisis en interne politieke on rust, maakte de laatste maan den de indruk van een wanho pige leider. Kort na de ge welddadige onlusten in zijn land, in april dit jaar, bond Hoessein de strijd aan tegen de corruptie, leende hij geld van Arabische broeders en van het Westen, en stond hij de bur gers toe hun grieven te uiten. Nu de stembussen gesloten zijn en de politieke oppositie van fundamentalistische rechtsen en radicale linksen de absolute meerderheid van de konings- gezinden hebben weggeno men, leek gisteren het ont spannen optreden van koning Hoessein in scherpe tegenstel ling te staan tot de wanhoop die hij voor zichzelf en voor zijn land moet voelen. Geheime dienst gaat bruinkool afgraven BERLIJN Zo'n 1200 leden van de Oostduitse staatsveilig heidsdienst (Stasi) zullen te werk worden gesteld in de bruinkoolindustrie, zo heeft plaatsvervangend minister van staatsveiligheid Rudi Mit- tig gisteren bekend gemaakt. Mittig verklaarde dat de Stasi leden „voor onmiddellijke on dersteuning van de volkseco nomie in de bruinkoolindus trie zullen worden ingezet", aldus een bericht van het staatspersbureau ADN. De mi nister lijkt hiermee letterlijk tegemoet te zijn gekomen aan de eis die tijdens de recente massale demonstraties werd verwoord. Stasi in de dagbouw was een populaire leuze bij de betogers. DE VALLEI DER VERGETN WERELD QN520 Het vermoeden van lob wordt de volgende dag be waarheid: de rivier stroomt nie/erder en dus zal hij langs deze weg ook nooit de Amazone kuren bereiken. Maar waar bevindt hij zich dan wèl? Rob besluit ei verkenningstocht te maken en gewapend met een stevig hakrrs en zijn geweer begeeft hij zich in het bos, nadat hij zijn voorraan zo veilig mogelijk heeft opge borgen. Brrr, wat een afschuvlijke beesten huizen hier. Kijk, daar hangt een reusachtige vogelspin in haar net. Rob hakt zich snel een weg verder. Benauwd en warm en donker is het onder de hoge bomen: forse lianen slingeren zich tussen de stammen en het is moeilijk vooruit te komen. Maar na enkele uren wordt het lichter en dan eindigt plotseling het woud. Kijk, daar opent zich een breed dal. Rob gaat, doodvermoeid, even zitten en steekt een pijp op. Maar wat is dat? Ginds klinken stemmen! Menselijke kreten! Rob neemt zijn kijker en spiedt de omgeving af. (Vervolg van de voorpagina) DEN HAAG Minister Van den Broek benadruk te de symbolische beteke nis van het openen van de Berlijnse Muur. „Wat een emotionele belevenis moet het voor de vrij heidslievende mensen in de DDR zijn om stap voor stap geconfronteerd te worden met hun diepste vrijheidsgevoelens! On danks de visumplicht die voor DDR-burgers wordt ingevoerd is er nu toch een politieke grens over schreden waardoor de hoop wordt aangewak kerd dat er in de DDR een onomkeerbaar proces gaande is". Volgens de minister kunnen de politieke leiders in de DDR „niet anders dan tegemoet ko men aan de massale schreeuw om meer vrijheid, als was het alleen al om een halt toe te roepen aan de aderlating door het vertrek van vele duizen den landgenoten naar de Bondsrepubliek Duitsland". De DDR kan eigenlijk geen burger meer missen, stelde Van den Broek vast, want al diegenen die wegtrekken zijn „letterlijk broodnodig" voor de economische en democratische opbouw van het land. De minister zei verder dat op de EG-landen de plicht rust om de Oostbloklanden waar omwentelingsprocessen gaan de zijn waar mogelijk te hel pen en te stimuleren, zowel in financieel als in economisch opzicht. „Hopelijk wordt het mede daardoor onvermijdelijk dat zich vergelijkbare ontwik kelingen zullen voordoen in Tsjechoslowakije, Bulgarije en ten slotte, maar misschien niet eens ten slotte, ook in Roeme nië", aldus de bewindsman. Over een mogelijke hereniging van de beide Duitslanden wil de Van den Broek niet specu leren. „Als de twee landen dat zouden willen, is dat hun ei gen vrije beslissing. Maar Ne derland staat net als de Bonds republiek op het standpunt dat hereniging geen doel op zich zelf mag zijn en geen voor waarde voor verdere verbete ring van de betrekkingen tus sen oost en west. Hoogstens kan de hereniging een gevólg zijn van de verbeterde betrek kingen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 7