Japanse investeringen vreten
aan Amerikaans zelfrespect
GELD GOED
Belegger: kijk goed uit!
MARKTEN
Beurs uan Amsterdam
jECONOMIE
Drager neemt bedrijf
in Best over
JOETERMEER PPG Heilige in
Best zal van de Amerikaanse moeder
worden overgenomen door Drager
Nederland in Zoetermeer. Drager
180 personeelsleden, onderdeel van
de Duitse Dragerwerk) is actief op
iet gebied van de verkoop van appa-
•atuur voor veiligheidstechniek, gas-
:n branddetectie, milieutechnologie,
nedische en laboratoriumtechniek en
nedische apparatuur. PPG houdt
tich bezig met de produkie van mo-
ïitoren. Het aantal personeelsleden
/an PPG moet door een herstructe-
ing worden verminderd van 132
ïaar 65 mensen. Er is een sociaal
lontract gesloten met de bonden, al
ius een mededeling van Drager.
QtidwOowiant
ZATERDAG 4 NOVEMBER 1989 PAGINA 11
Veel
belangstelling
voor een
beursprogramma
voor amateurs op
de
Beleggersmarkt
in de
Amsterdamse
RAI. Met dit
adviessysteem
kunnen
geïnteresseerden
kijken hoe groot
de risico's zijn bij
het beleggen.
FOTO: ANP
Van Oord-dochter
naar Volker Stevin
ROTTERDAM Naar het
zich thans laat aanzien zal Van
Oord in Odijk haar dochter
VOG Van Eijk Beheer in Gou
da verkopen aan Visser en
Smit Hanab in Papendrecht,
een onderdeel van Volker Ste
vin, zo heeft Volker Stevin be
kendgemaakt. De activiteiten
van beide maatschappijen slui
ten, ook geografisch, goed bij
elkaar aan. Visser en Smit is
actief op het gebied van lei-
dingwerken. Er werken ruim
1200 mensen bij dit bedrijf en
bij Van Eijk 500. De overne
ming zal geen nadelige gevol
gen hebben voor de werkgele
genheid.
(Van onze
correspondent Jo Wijnen)
NEW YORK In hartje
New York staat sinds 50
jaar een opmerkelijk ge
touwencomplex dat
wordt omgeven door
goudkleurige beeldhouw
werken van potsierlijk
formaat. In het binnenste
van het complex bevindt
zich de beroemde ijsbaan
die als een van de meest
gefotografeerde toeristi
sche objecten van Manhat
tan geldt.
Deze bundel symmetrisch te-
[enover elkaar geplaatste wol
kenkrabbers heet 'Rockefeller
Center', naar de steenrijke fa
milie die het complex in de ja
ren dertig bouwde. Rockefel
ler Center is de trots van
Amerika en heeft niet voor
niets drie sterretjes in de Mi-
chelingids. Het is het symbool
van de grootheid, de rijkdom,
de durf en de ondernemings
lust van de Nieuwe Wereld en
het monument van het Ameri
kaanse zelfrespect. Voor hon
derdduizenden Amerikanen
was het dan ook een enorme
schok te vernemen dat het
complex deze week in Japanse
handen overging. Japans
grootste onroerendgoedbedrijf,
Mitsubishi Estate, telde 846
■miljoen dollar neer om een 51
j procent meerderheidsbelang
in het gebouwenconmplex te
verwerven. Het bedrijf wordt
nu de huurbaas van enorme
Amerikaanse giganten als Ge
neral Electric, NBC en Time
Warner.
Donderdag kreeg het nauwe
lijks van de schrik bekomen
Amerika het bericht dat Ja
panse investeerders maar liefst
vijf wolkenkrabbers in de stad
Houston (Texas) hebben ge
kocht. Een groter affront voor
de Amerikaanse trots is nau
welijks denkbaar. De bekende
cartoonist Herblock bracht de
onthutste reacties van de
Amerikanen het treffendst in
beeld: voor de Washington
Post tekende hij een voor zijn
televisietoestel in slaap gesuk
kelde Amerikaanse kleinbur
ger die zich niet van de wijs
laat brengen door de berichten
over het toenemend handels-
en begrotingstekort van zijn
land, maar die woedend over
eind vliegt als hij van de Ja
panse overname van het Roc
kefeller Center hoort. „Hoe is
dit mogelijk? Er moet een wet
komen om dit tegen te hou
den. Wij hebben de oorlog toch
Lang actief
Japanese investeerders zijn
overigens al zeer lang actief in
de VS. Ze zijn er onlangs -in
geslaagd Nederland van de
tweede plaats op de ranglijst
van buitenlandse investeer
ders in de VS te verdringen.
Niet alleen investeren ze op
grote schaaf in het Ameri
kaanse bedrijfsleven, maar ze
kopen ook in onbekommerde
mate kantoorpanden, hotels,
winkelcentra en zelfs woning
complexen op.
Het Amerikaanse gevoel voor
zelfrespect kreeg enkele we
ken geleden een forse dreun
toen de elektronica-giant Sony
het filmproductiebedrijf Co
lumbia Pictures overnam.
Eerder had Sony zich al mees
ter gemaakt van Amerika's
grootste platenmaatschappij
RCA. In Honolulu is ongeveer
35 procent van alle hotels in
Japanse handen. Ongeveer de
helft van alle gebouwen in de
binnenstad van Los Angeles is
Japans eigendom. In die stad
legden Japanse investeerders
enkele jaren geleden de hand
op het vermaarde Citicorp
Plaza, een project waar ze
meer dan 500 miljoen dollar
voor over hadden.
Opmerkelijk is dat de Ameri
kanen zich nooit druk hebben
gemaakt over het feit dat de
Britten en de Nederlanders ja
renlang de lijst van grootste
buitenlandse investeerders
hebben aangevoerd. Het 'Ja-
pan-koopt-Amerika-syn-
droom' is dan ook tot een aan
tal psychologische factoren te
rug te voeren. Amerika heeft
met Japan een bittere oorlog
uitgevochten en die, ten koste
van tienduizenden slachtof
fers, gewonnen. In de jaren ze
ventig hebben de Japanners
een eerste aanval op de Ame
rikaanse trots gedaan door alle
staten met zijn auto's en elek
tronica te overspoelen. Dat
proces is nog steeds in volle
gang. Aanvankelijk gingen de
Amerikanen ervan uit dat Ja
pan zijn kracht dankte aan
lage arbeidskosten en het ver
mogen allerlei technische ap
paratuur perfect na te maken.
Nu zijn de meeste Amerikanen
- die de Japanse goederen met
een aan verslaving grenzende
gretigheid kopen - ervan
doordrongen dat de Japanse
industrie haar kracht vooral
dankt aan de superbe kwaliteit
van haar produkten en haar
service.
Intussen hebben de Japanners
ook de Amerikaanse technolo
gische hegemonie voor een
Amerikanen zijn altijd in de wolken geweest met hun wereldberoemde gebouwen. Bijvoorbeeld met
de hoge tweelingtorens (rechts) van het World Trade Center in New York, hier gefotografeerd vanaf
het Empire State Building. fotq up|
ten - die, ironischerwijs, voor
al op de VS gericht waren -
hebben verdiend. Aangeno
men wordt dat de investe-
ringsdrang van Japan de ko
mende jaren onstuitbaar zal
blijken en dat de succesvolle
aanval op het Amerikaanse
zelfrespect nog meer klinken
de Japanse overwinningen zal
opleveren. In dat verband is
het tekenend dat veel Ameri
kanen bijzonder zuur hebben
gereageerd op de trip die oud
president Ronald Reagan on
langs naar Japan maakte.
Reagan toucheerde voor een
paar vriendelijke toespraken
het ronde bedrag van 2 mil
joen dollar. Veel Amerikanen
hebben de trip van Reagan,
die altijd hoog heeft opgege
ven van Amerika's grootheid,
als een soort verraad ervaren
van iemand die het uiteinde
lijk meer om het grote geld
dan om Amerika's nationale
belang te doen is. En dat
Reagan de Japanse overname
van Columbia Pictures aan
prees als een mogelijkheid om
de morele verloedering van
Holywood een halt toe te roe
pen, was een slag in het ge
zicht van honderdduizenden
in Reagans verbijsterde thuis
land.
deel weten te breken. Boven
dien gaan op de Japanse fi
nanciële markten al meer aan
delen om dan op Wall Street.
Daar komt nog bij dat Japanse
banken en beleggers in toene
mende mate het geld op tafel
leggen waarmee Amerika zijn
nog steeds enorme begroting
tekort financiert. Dat alles
vreet aan het Amerikaanse ge
voel voor eigenwaarde.
Ook invloed
Intussen kopen de Japanners
ook invloed in de VS. Jaarlijks
pompen ze ongeveer 350 mil
joen dollar in de VS om die in
vloed overeind te houden en
de Amerikanen een meer res
pectabel beeld van hun land te
geven. In het kader daarvan
ontvangen Amerikaanse uni
versiteiten, wetenschappelijke
instellingen, onderzoeksinsti
tuten en culturele bolwerken
royale subsidies van Tokyo.
Alleen al in de pr-sfeer inves
teren de Japanners jaarlijks 45
miljoen gulden, de enorme be
dragen die ze aan advertenties
voor hun goederenstroom
spenderen niet meegerekend.
De beurs van de invloedrijke
US-Japan Foundation wordt
jaarlijks met 3 miljoen dollar
gespekt, terwijl 50 miljoen dol
lar op jaarbasis wordt uitge
trokken voor de lobby-activi
teiten in de hoofdstad Was
hington. Het Japanse bedrijfs
leven is een van de grootste fi
lantropen in de VS geworden
en strooit per jaar ongeveer
140 miljoen dollar om zich
Hoewel sommige Amerikaanse
economen staande houden dat
de Japanse investeringsdrang
het duidelijkste bewijs voor de
gezondheid van de VS-econo-
mie is, zit de Japanse machtso
vername tal van Amerikanen
zeer hoog. Ze beschouwen de
royale greep naar Amerikaan
se eigendommen als een be
dreiging en het is dan ook
geen wonder dat in het Ame
rikaanse Congres al herhaal
delijk is aangedrongen op wet
ten die het doen en laten van
buitenlandse investeerders aan
banden leggen, dan toch voor
Washington moeten verduide-
Ideale markt
Voor de Japanners is Amerika
intussen een ideale markt voor
het investeren van de miljar
den die ze de afgelopen decen
nia met hun bloeiende expor-
Speelgoed BT
naar Vedes
AMSTERDAM Btlhrmann-
Tetterode is in bespreking met
de Westduitse Vedes Gruppe
in Neurenberg over de ver
koop van haar groothandels
ondernemingen op speelgoed-
gebied, Otto Simon in Almelo
en Unica'in Kortrijk, aan Ve
des. BT wil van het speelgoed
af omdat zij haar beleid richt
op de kernactiviteiten (papier,
grafische machines, boeken).
Ook heeft zij de overtuiging
dat aansluiting van de twee
speelgoedondernemingen bij
Vedes in het belang is van die
bedrijven en hun personeel.
Vedes is de belangrijkste han-
delsgroep op het gebied van
speelgoed in West-Europa.
Van der Giessen
bouwt kabelschip
voor 100 miljoen
KRIMPEN AAN DEN IJSSEL
De scheepswerf Van der
Giessen-de Noord heeft van
British Telecom opdracht ont
vangen voor de bouw van een
kabelschip. Met de order is
ruim 100 miljoen gemoeid.
Het 12.500 ton metende schip
zal worden ingezet voor het
:n enonderhouden van
transatlantische telefoonka
bels. De opmars van de opti
sche glasvezel als communica
tiemiddel heeft de bouw van
dit kabelschip van de nieuwste
generatie noodzakelijk ge
naakt.
Hoogovens wil
belang Noorse
blikfabriek
IJMUlDEN Hoogovens is in
onderhandeling over de ver
werving van een minderheids
belang in de fabriek van ver-
pakkingsstaal Norsk Blikkval-
severk in Bergen, een volledi
ge dochteronderneming van
Norsk Jern Holding. Dardoor
ontstaat de mogelijkheid de af
zet van warmgewalste rollen
ten behoeve van hoogwaardige
toepassingen te waarborgen.
Norks Blikkvalseverk neemt
van Europese leveranciers on
geveer 130.000 ton wargewal-
ste rollen per jaar af.
Sancties kostten
Pretoria
miljarden
JOHANNESBURG Econo-
mische sancties hebben Zuid-
afrika sinds 1985 een half mil
joen banen en tientallen mil
jarden guldens gekost. Dat
blijkt uit een omvangrijke stu
die van Chris van Wijk,
hoofddirecteur van de ban-
kengroep Bankorp.
Volgens Van Wyk hebben bui
tenlandse sancties en desinves
teringen sinds 1985 in totaal 40
miljoen rand aan buitenlandse
deviezen gekost, produktiever-
liezen ten bedrage van 80 mil
jard rand veroorzaakt en een
totaal bestedingsverlies van
100 miljard rand. Omgerekend
naar de gemiddelde waarde
van de rand in die periode zijn
die bedragen respectievelijk 16
miljard, 32 miljard en 45 mil
jard dollar.
Ondanks de sancties geldt de
Zuidafrikaanse economie nog
steeds als de krachtigste en
meest gediversifieerde van
Afrika. Volgens Van Wyk
zouden rente en inflatie lager,
de rand sterker, de lonen ho
ger en groei, werkgelegenheid
en bestedingen zelfs veel ho
ger zijn geweest, als er geen
sancties waren.
Ongeveer vier op de vijf
nieuwkomers op de arbeids
markt zijn zwarten. De last
van de sancties drukt het
zwaarst op hun schouders.
„Voortzetting van de bestaan
de handels- en financiële sanc
ties in de jaren negentig zou
nog een miljoen zwarte men
sen werkeloos maken en nog
eens 2 miljoen in financiële
nood brengen", aldus Van
Wyk.
Chrysler zet
4000 man op straat
NEW YORK Chrysler Cor-
poration, na Ford en General
Motors de grootste autofabri
kant van de Verenigde Staten,
stopt in februari met de pro-
duktie van twee kleine auto
modellen, de Dodge Omni en
de Plymouth Horizon. Verder
sluit het concern een bedra-
dingsfabriek en wordt er in
een andere fabriek een ploe
gendienst ingetrokken. Al met
al worden er in totaal 4000
mensen ontslagen, zo is giste
ren in New York bekendge
maakt. Chrysler noemt de
zwakke gang van zaken op de
Amerikaanse automarkt en de
grote concurrentie de oorza
ken van de besluiten. In 1986
verkocht het concern nog
208.000 auto's van de kleinere
typen. Dit jaar zijn het er ver
moedelijk nog maar 89.500.
KAASMARKT ALKMAAR - Commis
sienoteringen in gulden per kg: Goud
se volvette 7,63 en fabrieksedammer
7,63.
De belegger die
delijk gelooft in alles wat hem
wordt voorgeschoteld, loopt
grote risico's. Deze waarheid
als een koe wordt bij veel be
leggingsinstituten helaas te
vaak uit het oog verloren.
Prospectussen en andere be
leggingsadviezen zijn door
gaans buitengewoon positief,
al te positief, van toon. Neem
de gepubliceerde omzetcijfers,
die altijd indrukwekkend
ogen. Of de miljarden die ons
op dit gebied voor worden ge
toverd ook tot de winst bij
dragen, is een geheel andere
zaak. Herinnert u zich nog de
ellende uit het begin van de
jaren tachtig? Toen voorkwa
men goed gevulde orderporte
feuilles soms niet, dat onder
nemingen uitstel van betaling
moesten aanvragen of zelfs
failliet gingen. Zodra de
winstmarges op orders te laag
uitvallen is het goed mis. De
moderne analyses zijn in vele
gevallen dan ook terecht ui
terst voorzichtig gesteld. Een
typisch voorbeeld van zo'n
voorzichtige analyse handelt
over Fokker, die 150 miljoen
gulden 4,75% in gewone aan
delen converteerbare achter
gestelde obligaties uitgeeft. De
opbrengst van deze lening
plus een Zwitserse zal voorna
melijk worden gebruikt voor
de financiering van investe
ringen in vaste activa die zijn
gemoeid met de voorgenomen
produktie-uitbreiding van de
Fokker 100.
Een analist schrijft echter on
der meer: „Voor de belegger
die een belang in Fokker wil
nemen achten wij de deelna
me aan de onderhavige con
vertible het meest geschikte
instrument. Door het coupon
rendement van de convertible
wordt het koersrisico naar be
neden afgeschermd, terwijl bij
stijging van de aandelenkoers
de waarde van de convertible
met de aandelenkoers zal
meebewegen. Bovendien zal
het couponrendement van de
convertible naar onze ver
wachtingen de komende jaren
boven het dividendrendement
op het aandeel liggen". Of,
met andere woorden, de voor
zichtige belegger kan beter
deze convertibles kopen dan
de aandelen. Een andere be
langrijke zinsnede uit de ana
lyse: „Pas vanaf 1991 zullen
de verkopen van de Fokker-
50 en de Fokker-100 bijdragen
aan het resultaat, hoewel zij
reeds het merendeel van de
omzet voor hun rekening ne
men. Fokker geeft aan dat de
verkoopprijzen van haar toe
stellen nog niet de hausse in
de vliegtuigmarkt weerspie
gelen". Dat is dus uiterst
voorzichtig gesteld. De beleg
ger die een belang bij Fokker
wil nemen loopt met deze
convertibles ondanks het ach
tergestelde karakter weinig of
geen risico. Als het ondanks
alle huidige optimisme toch
niet goed gaat met het con
cern, zullen de obligaties in de
periode 1995 tot 1999 worden
afgelost. Dat is dan een extra
zekerheid, die alleen in geval
van surséance of faillissement
niets betekent. Als echter bij
Fokker de bomen tot aan de
hemel groeien zullen de con
vertibles duurder worden, zo
dat omwisseling in aandelen
tegen een koers van 51 gulden
per gewoon aandeel van 10
gulden aantrekkelijk wordt.
Deze aandelen worden thans
verhandeld voor een koers
van rond 40 gulden.
Honderd
In deze analyse wordt dus on
verbloemd gewaarschuwd
voor de risico's die met de
aandelen Fokker kunnen
worden gelopen. Uiterst voor
zichtige beleggers geven de
voorkeur aan deelnemingen
in beleggingsfondsen en -
maatschappijen alsmede in
onroerend-goedondernemin-
gen. Wie zijn geld in deze
sfeer wil beleggen ziet door de
bomen het bos niet meer. Ik
heb in de prijscourant van de
Amsterdamse effectenbeurs
ruim honderd verschillende
bedrijven in deze sfeer geteld.
Gesproken kan worden van
ruim honderd verschillende
beleggingsfilosofieën met
soms flink uiteenlopende re
sultaten.
De jongste aanwinst op de
beurs is het VSB Mix Fund
van de Vereenigde Spaarbank
(VSB). Dit fund heeft de por
tefeuille als volgt gespreid:
aandelen en aandelen in on-
roerend-goedfondsen, obliga
ties, edele metalen en liquidi
teiten. Het vertrouwen in bui
tenlandse aandelen is kenne
lijk groter dan dat in Neder
landse, gezien de uit het pros
pectus blijkende 60:40 verde
ling.
Ik vind het altijd jammer, dat
in de introductieprospectussen
vrijwel nooit specificaties van
portefeuilles worden gegeven,
zodat het onmogelijk wordt
een goede indruk te krijgen
van de beleggingsfilosofie van
de fondsbeheerders.
Als wij drs. Th.A.J. Meys van
de Amro Bank mogen gelo
ven is dat echter niet zo erg,
omdat de kwaliteit van de
economische groei in ons land
op het ogenblik uitzonderlijk
hoog is. „De investeringsgroei
is immers de belangrijkste
motor van de economische
expansie".
Weer heel wat anders op
fondsgebied is het idee van de
Robeco om drie 'strategische
portefeuilles' op de Amster
damse effectenbeurs te intro
duceren. Voor de groene,
blauwe en gele portefeuilles
wordt gebruik gemaakt van
de mogelijkheid de inkomsten
via 'vennootschapsplichtige li
chamen' om te zetten in onbe
laste waardestijging. Die ven
nootschapsplichtige lichamen
zijn de naamloze vennoot
schappen RG Strategische
Portefeuille Groen, idem
Blauw en idem Geel. „Het
uitganspunt is dat de helft
van het dividend aan de fis
cus zal moeten worden afge
dragen", aldus het prospectus.
Beleggingsmaatschappijen die
gespecialiseerd zijn in onroe
rend goed vormen een hoofd
stuk apart. Zolang de onroe-
rend-goedmarkt niet instort
zijn zij vermoedelijk de minst
riskante beleggingsvorm voor
de voorzichtige belegger. Ook
hiervan worden talloze op de
Amsterdamse effectenbeurs
verhandeld. Bekende namen:
Bogamij, Nevas, Rodamco
(Robeco), VIB, Wereldhave,
Westhaven en West Invent.
Veel van deze onroerend-
goedmaatschappijen zien
eveneens de beste kansen in
het buitenland.
WIM VAN DER MEULEN
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 24720 - 25220 24860 - 25360 onbewerkt 310 - 380
bewerkt 26820 26960 bewerkt 420
Opgave: Drijfhout, A'dam
vk sk
allied signal 36 1/8 363/8
am brands 71 1/4 701/8
americantel 43 5/8 431/2
asarco inc 30 1/8 303/8
bethlehem 165/8 163/8
boeing 56 3/8 563/4
canpac 20 1/2 201/2
chevron cor 68 683/8
Chrysler 21 1/8 207/8
Citicorp 29 1/2 291/4
consedison 26 261/8
cons nat ga 43 1/2 421/2
du pont 114 3/4 1145/8
exxon 46 1/6 46
ford 46 1/2 451/2
gent elee 54 1/4 537/8
genl motors 44 1/4 443/8
genl public 44 1/2 443/8
goodrich 44 5/8 443/4
goodyear 45 1/4 471/4
hewletl-pac 44 1/2 437/8
intl flavor 63 1/4 631/2
Intl paper 48 3/4 465/8
kim 21 1/4 215/8
merekinc 77 3/8 761/4
mobil corp 56 1/6 56
royal dutch 66 653/4
sarta te 171/2 173/4
sears roeb 37 3/4 381/8
texaco 52 3/8 521/2
unilever nv 71 1/8 701/4
utd brands 161/4 161/8
uld technol 53 3/8 531/4
westingh el 67 3/8 671/8
woofwrth 61 3/8 605/8
Licht herstel Wessanen
AMSTERDAM Wessanen
heeft zich gisteren licht kun
nen herstellen van de koers-
klap die het fonds donderdag
opliep na de plotselinge bijstel
ling van de verwachtingen
voor de winst per aandeel
voor dit jaar van 6 naar 5.
De geruststellende opmerking
van Wessanen-topman Van
Driel later dat het om een een
malige zaak gaat had tot ge
volg dat een licht herstel in
trad van 1,30 op 63,50.
Daarmee sloeg Wessanen een
vrij goed figuur op een beurs,
waar men met het weekeinde
voor de deur wenig ondernam.
De meeste aandelenfondsen
zakten weg, maar de schade
bleef over het algemeen be
perkt. De stemmingsindex be
reikte een dieptepunt van
176,3, maar het slot kwam op
177,1. De totale omzet kwam
op ƒ981 miljoen, waarvan de
aandelen ƒ551 miljoen voor
hun rekening namen. De obli-
gatiemarkt veranderde aan
vankelijk weinig, maar aan
het slot waren er verliezen op
getreden tot rond een halve
punt, met name bij de lager-
rentende soorten.
Bij de internationale waarden
leed Unilever het grootste ver
lies. Er ging ƒ2,20 van de
koers af op 146,90. Kon. Olie
verloor 1,60 op 136. Alleen
dubbeltjes op 44,80.
Uitgever VNU raakte f 2,40
kwijt op 101,50 en Nealloyd
ƒ1,30 op ƒ86,80. Eenzelfde
verlies leed Bols op 165,20,
terwijl branchegenoot Heine-
ken 1,20 goedkoper werd op
ƒ118,50.
Elders moest Otra ƒ3,50 om
laag naar 140 en VRG een
rijksdaalder naar 64,50. Ook
Grolsch moest ƒ2,50 prijsge
ven op 142, Hagemeyer 3
naar 106,50 en NK/"6 naar
327. Center Pares begon
goed, maar stond aan het eind
van de dag toch op enkele
dubbeltjes verlies. Hetzelfde
overkwam Twentsche Kabel,
die 1 lager sloot op 152.
