Verkiezingen
Namibia gaan
gewoon door
Een onwijs stuk van een wijs man
Nigel
Contras bereid tot vredesoverleg
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
BUITENLAND
£etdóc@otvicmt
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1989 PAGINA 5
TEGUCIGALPA De Contra's in Nicaragua
zijn ondanks een militair offensief van de San
dinisten ingegaan op een voorstel van president
Daniel Ortega voor het voeren van vredeson-
-1 derhandelingen op 6 en 7 november in het VN-
hoofdkwartier New York.
•hi Het Nicaraguaanse leger opende de aanval op
e de Contra's na het opzeggen door Ortega van
)Sj het in maart 1988 afgekondigde bestand. De re
den daarvoor was dat de Contra's het bestand
nc herhaaldelijk zouden hebben geschonden. Die
c zeiden in een reactie dat zij niet zouden terug-
)r< vechten, alleen wanneer ze zouden worden
he aangevallen. Een Contra-woordvoerder gaf wel
r(j toe dat zo'n duizend rebellen vorige maand
c vanuit Honduras Nicaragua zijn binnengedron-
k] gen, maar niet om de strijd tegen het Nicara-
t< guaanse leger op te voeren. Ortega beschuldigt
de Contra's ervan dat zij zich niet willen laten
ontmantelen, zoals is afgesproken in een Mid
denamerikaans vredesakkoord. Die operatie
moet voor 5 december zijn voltooid. Ortega be
schuldigde hen er bovendien van de verkiezin
gen in februari te willen verstoren.
De Amerikaanse president, George Bush, ver
oordeelde weliswaar Ortega's besluit het be
stand op te zeggen. Maar Washington denkt
nog niet aan hervatting van de sinds begin 1988
door het Congres beëindigde wapensteun aan
de Contra's. De VS verlenen nog wel maande
lijks vier miljoen dollar aan humanitaire hulp.
In Washington heeft de mensenrechtenorgani
satie America's Watch het Nicaraguaanse leger
ervan beschuldigd tussen 1987 en 1989 zeker 74
aanhangers van de Contra's te hebben ver
moord.
Verzet in El Salvador
staakt vredesoverleg
SAN SALVADOR Het linkse verzet
in El Salvador trekt zich terug uit het
vredesoverleg met de regering, totdat
linkse vakbonden beschermingsgaran
ties krijgen van de autoriteiten. In een
verklaring zegt het Front voor Nationa
le Bevrijding Farabundo Marti (FMLN)
dat de regering en het leger verant
woordelijk moeten worden gehouden
voor de bomexplosies in een vakbonds
gebouw, waarbij dinsdag tien mensen
om het leven kwamen. Later deze
maand zouden vertegenwoordigers van
het FMNLF en van de regering in Ve
nezuela opnieuw gaan onderhandelen
over een staak-het-vuren.
Mijnwerkers
Vorkoetaleggen
massaal werk neer
MOSKOU In de mijnen rond de
stad Vorkoeta, in het noorden van de
Sovjetunie, hebben opnieuw duizenden
mijnwerkers het werk neergelegd in
weerwil van een oproep van het
Kremlin om de protestacties te beëin
digen. De mijnwerkers eisen dat de
Sovjetautoriteiten haast maken met de
salarisverhoging en de verbetering
van de werkomstandigheden. Die zijn
toegezegd na de grote arbeidsonrust
deze zomer. Toen legden werknemers
van West-Siberië tot de Poolse grens
het werk neer. Ook elders in het land
heerst onrust onder de mijnwerkers.
Kohl ziet af van
bezoek aan klooster
BONN Bondskanselier Kohl ziet af
van het bezoek dat hij tijdens zijn reis
naar Polen, volgende week, wilde bren
gen aan het klooster op de Annaberg in
Opper-Silezië. Dat is gisteren in diplo
matieke kringen in Bonn vernomen.
Kohls voornemen om in Silezië een
Duitstalige kerkdienst bij te wonen
werd in Polen zeer negatief ontvangen.
Het klooster is een symbolisch en histo
risch belangrijke plaats voor zowel Po
len als Duitsers. De Polen kwamen er
in 1921 in opstand tegen Duitsland, en
nu is het een ontmoetingsplaats voor de
Duitse minderheid in Polen.
Vrouw van
Honecker
minister af
WARSCHAU Margot
Honecker (62), de echtge
note van de voormalige
partijleider Erich Honec
ker, werd ontheven uit
haar functie van minister
van onderwijs.
Daarnaast traden leiders af
van kleine satellietpartijen
van de communistische partij
SED, Gerald Götting van de
Christen-Democratische Partij
en Heinrich Homann van de
Nationaal-Democratische Par
tij. Afgetreden zijn ook de re
gionale partijleiders Ziegen-
hahn en Albrecht, alsmede de
hele leiding van de vakbond
van componisten. In verschil
lende Oostduitse steden zijn
gisteravond weer massale be
togingen voor hervormingen
gehouden.
De nieuwe Oostduitse partijlei
der Egon Krenz herhaalde in
tussen in Warschau wat hij
woensdag al in Moskou zei,
namelijk dat de Berlijnse
Muur blijft staan en dat hij wil
vasthouden aan de leidende
rol van de partij, ook bij her
vormingen.
Na afloop van een gesprek met
de Poolse premier Tadeusz
Mazowiecki, een representant
van het nu in Polen regerende
niet-communistische vrije
vakverbond Solidariteit, zei
Krenz alleen dat „er veel
goeds voor de DDR valt te le
ren van de ervaring in Polen".
Speciaal het bezoek aan Polen
bewijst volgens waarnemers
dat Krenz op zijn minst bereid
is om te kijken naar de her
vormingen in dit eerste land
in Oost-Europa, waar een
communistische regering is
vervangen door een regering
onder leiding van Solidariteit.
Volgens diplomaten is het nog
te vroeg om te zeggen hoever
Krenz wil gaan met verande
ringen. Tot dusverre wijst
niets erop dat hij het Poolse
model wil volgen. Het feit dat
Krenz na Moskou eerst Polen
bezocht als land in Oost-Euro
pa waar de hervormingen tot
dusverre het verst zijn voort
geschreden kan wijzen op
groeiende geneigdheid om de
weg van versoepeling in te
slaan. Maar de nieuwe stroom
van Oostduitse vluchtelingen
toont aan dat vele Oostduitsers
er niet in geloven dat dit ook
zal gebeuren.
In Dresden begon een proces
tegen drie mensen op beschul
diging van illegaal vergaderen
en het gebruik van geweld tij
dens rellen in het centraal sta
tion van de stad op 4 oktober,
die ontstond toen de politie
poogde te verhinderen dat
mensen op een trein klommen
die naar de Bondsrepubliek op
weg was. Op 13 oktober wer
den drie mensen op grond van
soortgelijke beschuldigingen
veroordeeld tot gevangenis
straffen van ruim 4 jaar.
Margot Honecker
Geweld
Kosovo
houden beto
gers bewaakt
totdat zij
naar het poli
tiebureau
worden afge
voerd.
FOTO: AP
ZUID AFRIKA ERKENT: RAPPORTEN INFILTRATIE ONJUIST
NEW YORK/WIND
HOEK Boodschappen
over infiltratie van de be
vrijdingsbeweging Swapo
vanuit Angola in Namibia
zijn vervalst. De vredes
macht Untag van de Vere
nigde Naties, die de bood
schappen zou hebben ver
spreid, weet van niets.
Ook Zuidafrika is zich
daar nu van bewust.
Dat verklaarde vannacht in
New York de secretaris-gene
raal van de VN, Javier Perez
de Cuellar. De Zuidafrikaanse
minister van buitenlandse za
ken, Roelof Botha, had woens
dag op een persconferentie ge
zegd dat Pretoria interne
boodschappen tussen de een
heden van de VN-vredes
macht in Namibia had onder
schept. Daarin werd gemeld
dat guerrillastrijders van de
Swapo de afgelopen week Na
mibia waren binnengedron
gen. In een van de boodschap
pen zou staan: „De toestand
wordt kritiek, herhaal kri
tiek". Botha zei dat de Swapo
met deze acties de VN-plan-
nen voor Namibia had ge
schonden.
Perez de Cuellar zei dat des
kundigen van de VN samen
met Zuidafrikaanse experts de
boodschappen hebben bestu
deerd en dat beide partijen tot
de conclusie zijn gekomen dat
het om vervalsingen gaat.
„Het is niet het soort bood
schappen dat wij gebruikelijk
zenden", aldus De Cuellar. Hij
voegde daar aan toe dat hij
geen enkel bewijs had voor in
filtratie van de Swapo in Na
mibia.
Aanvankelijk had Zuidafrika
gedreigd de verkiezingen in
Namibia uit te stellen, als de
Swapo haar infiltratie niet zou
stoppen. De verkiezingen wor
den gehouden van 7 tot 11 no
vember.
Volgens VN-woord voerders
was het noorden van Namibia,
waar de infiltratie zou hebben
plaatsgevonden, gisteren „uit
zonderlijk rustig". VN-solda-
ten en plaatselijke politieagen
ten voerden regelmatige pa
trouilles uit langs de grens en
hadden niets ontdekt wat op
een infiltratie wees. Evenmin
waren er aanwijzingen dat
zich grote groepen Swapo-
strijders in het zuiden van An
gola zouden ophouden.
Vorig jaar zegde Zuidafrika
toe zijn heerschappij over Na
mibia na 74 jaar op te heffen
en stemde het in met de ko
mende Namibische onafhan
kelijkheid, op voorwaarde dat
Cuba zijn troepen uit het buur
land Angola zou terugtrekken.
Volgens Cuba is inmiddels de
helft van zijn troepen naar
huis teruggekeerd. Zuidafrika
heeft volgens afspraak zijn le
ger uit Namibia teruggetrok
ken. De 4.650 soldaten tellende
VN-vredesmacht houdt toe
zicht op het overgangsproces
naar Namibische onafhanke
lijkheid.
DUITSE HERENIGING NACHTMERRIE VAN CONOR CRUISE O'BRIEN
De Amsterdamse historicus prof. M.C. Brands schreef
op ons verzoek een reactie op een artikel van Conor
Cruise O'Brien in The Times van 31 oktober, waarin
de Ierse diplomaat, historicus, schrijver en commenta
tor een hereniging van de beide Duitslanden bijna on
vermijdelijk noemde. Hij stelde verder dat z'n een
wording zou leiden tot de vorming van een 'Vierde
Rijk'. Het artikel van Conor Cruise O'Brien verscheen
in vertaling in onze krant van woensdag 1 november.
Conor Cruise O'Brien is een
specialist in de politiek onop
losbare zaken: het Midden-
Oosten, Afrika en last but not
least zijn land van herkomst
Ierland. Meestal schrijft hij als
een wijze 'elder statesman'
wijze stukken over dit soort
onmogelijke problemen. In
The Times van 31 oktober
schreef O'Brien een stuk over
de Duitse kwestie, voorwaar
ook een onmogelijk probleem
waarbij men het woord 'oplos
sing' meteen dient te verge
ten.
Tegen de gewoonte in schrijft
O'Brien nu een onmogelijk
stuk over een onmogelijk
vraagstuk. Wanneer wijze 'el-
der statesmen' door de rooie
gaan, wordt het pas echt ris-
Vandaar dat O'Brien's stuk
vraagt om een weerwoord.
Laten we hopen, dat hij het
stuk daartoe geschreven
heeft, nl. om weerwerk uit te
lokken. Een andere positieve
functie kan ik me van dit on
verantwoordelijk wilde stuk
niet voorstellen.
Wat beweert O'Brien in dit
verslag van zijn nachtmerrie?
Wij beleven tijden van onge
kende instabiliteit, nu de Sov
jetunie zich in een bestaans
crisis bevindt. (O'Brien, die zo
goed thuis is in de geschiede
nis, kent werkelijk geen an
dere tijden die nóg instabieler
waren dan de onze?)
De Sovjetunie heeft tot nu toe
de Duitse hereniging tegenge
houden. Door de problemen
in haar eigen imperium zal zij
daartoe niet langer in staat
zijn. Deze op zich redelijke
voorstelling van zaken vormt
slechts de inleiding tot de
kern van O'Brien's nachtmer-
Wat zal er nu in Duitsland
gaan gebeuren? „Het Vierde
Rijk is ip zicht", aldus
O'Brien, „het imago van het
Derde Rijk moet daartoe nog
opgepoetst worden", Adolf
Hitler moet worden gerehabi
liteerd, „een standbeeld van
Hitier zal in elke stad herrij
zen", we zullen te horen krij
gen dat Hitler met de holo
caust aan Duitsland zijn meest
waardevolle erfenis heeft na
gelaten. De rassenwetenschap
zal weer opbloeien. Verdrij
ving van joden ligt in het ver
schiet, enz. enz.
In zijn laatste zin geeft
O'Brien wel toe het allemaal
nog niet zeker te weten. Maar
als het Vierde Rijk komt, zal
het treden in de voetsporen
van zijn voorganger.
Schrikbeeld
Tot zover O'Brien's schrik
beeld.
Opvallend in O'Brien's stuk is
de gedachte dat het Westen
niets schijnt te kunnen doen
in de Duitse kwestie. Hij heeft
Bonn en de verankering in de
Europese Gemeenschap ken
nelijk al afgeschreven.
In de democratie van de
Bondsrepubliek schijnt
O'Brien geen enkel vertrou
wen te hebben. Die zal weg
gevaagd worden door een bui
tengewoon kwaadaardig soort
nationalisme.
Toegegeven, de Republikei
nen groeien nog steeds in de
Bondsrepubliek. Zij zijn een
typische onlustpartij. Maar
dromen van het nieuwe grote
Duitsland hebben tot nu toe
slechts een secundaire rol ge
speeld in hun politieke hut
spot.
Er is veel aan het schuiven in
Midden-Europa. Wie kan nu
zeggen wat er van de DDR zal
overblijven, wanneer de mu
ren werkelijk omvallen?
Het Westen wordt nu openlijk
betrapt op een hypocrisie die
jarenlang is volgehouden. Wij
zeiden namelijk vóór ophef
fing van de deling van Euro
pa en dus ook van de deling
van Duitsland te zijn. Jaren
lang was er echter geen schijn
van kans dat die deling opge
heven zou worden. Nu die
kans er wel schijnt te komen,
blijkt het Westen nog al te
schrikken van het eigen
standpunt dat men lange tijd
zonder risico kon verdedigen.
De zo toegejuichte stabiliteit
in Europa blijkt nauw samen
te hangen met de deling van
Europa. Opheffing van die
deling lijkt te gaan leiden tot
terugkeer van instabiliteit.
Beheersbaar
Wat het Westen nu kan doen
om de ontwikkelingen be
heersbaar te houden heeft on
langs de Adviesraad Vrede en
Veiligheid in een rapport over
Oost-Europa geanalyseerd*.
In dat rapport komt een lang
hoofdstuk over de ingewik
kelde Duitse kwestie voor.
Eén van de aanbevelingen in
dat stuk is: het Westen moet
Bonn zo weinig mogelijk al
leen laten zitten met de pro
blemen die nu uit Oost-Euro
pa op de Duitse politiek afko
men. De Adviesraad doet
daarbij een paar concrete
voorstellen om een tè geprofi
leerde positie van Bonn te
voorkomen. Daarmee zou de
Duitse kwestie wellicht be
heersbaar kunnen worden ge
houden; zeker niet door
scheldpartijen als van Cruise
O'Brien.
Succes van zo'n politiek kan
niemand verzekeren. Wel is
vrij helder te voorspellen wat
de rampzalige gevolgen zou
den zijn, als het Westen een
houding a la O'Brien zou aan
nemen. Wat hemzelf betreft,
voorlopig is de vraag hoe is
O'Brien in de toekomst be
heersbaar te houden?
Misschien heeft hij dit stuk
als waarschuwing bedoeld
voor een slapende Britse ge
meenschap. Maar dan is het
wel een paardemiddel, dat
voorlopig de kwaal alleen
maar ernstiger maakt. Er be
staat tenslotte een type voor
spelling dat er mede toe bij
draagt dat gebeurt waartegen
men waarschuwt.
Wilde stukken
Persoonlijk ken ik weinig ef
fectievere bijdragen uit het
Westen tot destabilisering van
de Bondsrepubliek dan dat
kranten als Le Monde, New
York Times en de Londense
Times in de toekomst bij her
haling dit soort stukken zou-
Prof. M.C. Brands
den gaan publiceren. Dan zou
Bonn terecht tot de conclusie
kunnen komen dat het weer
gaat om Duitsers tegen(over)
de anderen.
Hoe is O'Brien bij te brengen
dat het kwaad zich zelden in
dezelfde vorm herhaalt? En
vooral dat dit soort wilde
stukken juist dat teweeg kan
brengen, wat hij kennelijk
hoopt te verhinderen. Hij
speelt met vuur in een brand
bare omgeving.
(De auteur is hoogleraar nieuwe ge
schiedenis aan de Universiteit van
Amsterdam. Daarnaast is hij voorzit
ter van de Adviesraad Vrede en
Veiligheid.)
Dit rapport is gratis ver
krijgbaar bij de Adviesraad
Vrede én Veiligheid, p/a Mi
nisterie van Buitenlandse Za
ken, Den Haag.
DE VALLEI DER VERGETEN WERELD
QN513 Eindelijk gelukt het Rob de machine weer enigszins
recht te trekken, maar er is toch iets niet in de haak met het
roer, want het vliegtuig blijft grote, onregelmatige cirkels be-
i/ai schrijven. Steeds omhult hem de nevel, tot opeens het wolken-
ito dek breekt. Nog net ziet Rob in een flits de parachute van ma-
rai joor Ross, die langzaam daalt. Dan duikt de machine weer in een
wolk en Rob probeert alles om het toestel weer op te trekken,
doch het lukt hem niet. Lang kan het zo niet duren, want reeds
steken hier en daar de bergpieken uit het wolkendek omhoog en
dan.... een hevige schok! Rob bonst voorover en verliest het be
wustzijn. De vliegmachine is op een plateau terecht gekomen en
een rotèblok heeft nog juist voorkomen, dat het toestel in een
peilloze afgrond stort.
door Roger Simons
LONDEN Ex-kanselier
van de Britse schatkist Nigel
Lawson ziet er niet uit als
een wakkere knaap. Er is
heel wat nodig om hem in
beweging te krijgen.
Bijvoorbeeld de botte
weigering van premier
Thatcher om haar
economische goeroe,
professor Sir Alan Walters,
de laan uit te sturen. Nigel
vond dit zo erg, dat hij dan
maar zelf opstapte. Korte tijd
later diende professor
Walters uit eigen beweging
zijn ontslag in.
Het is nu zeer de vraag of de
gewezen minister van
financiën nog op andere
manieren tot snelle
handeling kan worden
gebracht. „Nigel heeft een
forse spoorslag nodig", zo
wordt in Londen gezegd.
„Een aanbod van veel geld
zou hem misschien kunnen
bewegen tot het schrijven
van een boek over zijn
ervaringen als Maggies
buurman in Downing Street.
Wat zou Nigel denken van
ja, zeg maar wat een
half miljoen pond?"
Voor een bedrag van die
omvang schrijft praktisch
iedereen zich een ongeluk.
Het is nog niet met
zekerheid te zeggen wat
Nigel daar van denkt, maar
het ziet er wel naar uit dat
hij zal toehappen.
Als minister van financiën,
een baan die door de Britten
'kanselier van de schatkist'
wordt genoemd, had Lawson
een jaarsalaris van 52.627
pond, plus gratis gebruik van
twee huizen. Het ene, numer
11 in Downing Street, het
andere 'in the country', dat
wil zeggen: op het platteland.
Lang niet kwaad. Maar
500.000 pond voor je
memoires, met direct een
voorschot van 250.000 pond,
dat is toch heel andere
muziek, zelfs voor iemand
die verwacht dat de City van
Londen hem binnenkort een
bijzonder lucratieve functie
zal aanbieden.
Let wel: zodra Nigel het
contract van de uitgever
heeft ondertekend, moet hij
direct aan de slag, want ze
willen zijn memoires in de
boekhandel brengen als de
ruzie tussen Thatcher en
Lawson nog actueel en de
openbare belangstelling niet
geluwd is.
Voor Nigel Lawson betekent
dit, dat hij een poosje dag en
nacht zal moeten zwoegen
om het manuscript tijdig te
kunnen afleveren. Pure
dwangarbeid eigenlijk. Maar
dat geeft niet, want Nigel is
een gewezen journalist, ex-
redacteur van de
gerenommeerde 'Financial
Times' van Londen en
hoofdredacteur van 'The
Spectator'. Respect voor de
'deadline' zit hem dus allicht
nog in het bloed. Schrijft hij
snel door, dan mag je
rekenen dat tegen Kerstmis
de Lawson-memoires te koop
zullen zijn in de Britse
boekhandels.
Een leuke kluif om van te
genieten terwijl in Engeland
weer alles plat ligt omdat het
'Christmas' is. Alle Britten
weten dus meteen dat
premier Thatcher dit jaar
niet echt verlangend zal
uitkijken naar de kerst.
Maggie houdt haar hart vast.
Boze Nigel die zijn memoires
schrijft waar moet het
heen? Wat zal Nigel al niet
over haar verklappen? Hun
vele ruzies, haar driftbuien,
haar gekonkel, haar afkeer
en voorliefde voor bepaalde
mensen, situaties en dingen.
Noem maar op, het kan er
allemaal in. Is de waarheid
niet fraai genoeg, dan vinden
we maar wat uit.
Maar premier Thatcher heeft
geluk. Als gewezen lid van
haar kabinet is Lawson nog
een zekere discretie
verplicht aan zijn vroegere
werkkring. Hij zal dus lang
niet alle staatsgeheimpjes
kunnen verklappen.
Bovendien heeft Thatcher
het recht om Nigels
manuscript te laten
censureren door haar
kabinetssecretaris. Jammer
eigenlijk, want die
gewetensvolle ambtenaar
kan een groot deel van de
pret bederven.
