Meer technische vakken
nodig op basisscholen
De vergeetachtigheid van Nederland
Zonnebloem wil meer
aandacht ziekenbezoek
Herkomst van lood in
veevoer achterhaald
BINNENLAND
CcidócSowuvnt
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1989 PAGINA
Ontevreden
jongeren
overtreden
vaker regels
GRONINGEN De overh<
moet de komende jaren e
beleid voeren dat de posi
van jongeren verbetert,
omstandigheden waarom
jongeren op het ogenblik
ven, is niet bepaald bevor<
lijk voor hun tevredenhe
Gebeurt er niets, dan word
jongeren alleen nog maar c
tevredener en zal ook de kl
ne criminaliteit onder hen t<
nemen.
Dat stellen vier orthopedaj
gen van de Rijksuniversit
Groningen. Zij hebben 1
boek „Grensgevallen"
schreven, waarin de resultat
vermeld worden van een c
derzoek onder ongeveer 1.3
jongeren.
De onderzoekers hebben oi
dekt dat er vaste patronen 1
staan in de houding van jonj
ren over regels, wetten
normen die in een samen
ving gelden. Tevreden jon$
ren blijken meer geneigd
zijn zich aan te passen en he
ben meer oog voor de te
komst. Ontevreden jonger
zijn veel minder geneigd zi
aan te passen, zijn meer bere
wetten, regels en normen
overtreden en staan mine
stil bij de gevolgen van h
gedrag. Overigens, zo blijkt
het onderzoek van de Gi
ningse orthopedagogen, nee1
de tevredenheid van jonger
af naarmate de omgeving gi
ter wordt. „Over hun ge;
zijn de jongeren tevred<
over de maatschappij als
heel niet".
LM
Heler van drie gestolen
schilderijen veroordeeld
AMSTERDAM Het gerechtshof in Amsterdam heeft
de heler van drie gestolen schilderijen uit het Stedelijk
Museum, de 36-jarige J.P., veroordeeld tot een gevange
nisstraf van anderhalf jaar. De procureur-generaal had
twee weken geleden 2,5 jaar geëist. De uitspraak tegen
een andere verdachte, de 32-jarige B.H. die de schilderij
en daadwerkelijk heeft gestolen, is uitgesteld. Tegen hem
is drie jaar gevangenisstraf geëist.
Uit het hoofdstedelijke museum werden vorig jaar mei
„de Anjelieren" van Vincent van Gogh, „La maison du
Maïtre Adam Billaud a Nevers" van Jongkind en het stil
leven „Bouteille et Pomme" van Cézanne gestolen. De
doeken hebben een geschatte waarde van twaalf miljoen
gulden. De rechtbank veroordeelde P. eerder eveneens
tot een gevangenisstraf van anderhalf jaar. De heler was
echter in hoger beroep gegaan, omdat hij de dagvaarding
niet op tijd ontvangen zou hebben.
Glazen Globe voor
schrijfster Tonny Vos
AMSTERDAM Het beste aardrijkskun
dige jeugdboek is dit jaar 'Het eind van de
regenboog' met als ondertitel 'Waarom
kwamen de Romeinen nooit naar Ierland'.
De schijfster Tonny Vos-Dahmen von Bu-
cholz krijgt er 11 november in Utrecht de
Glazen Globe voor. De onderscheiding is
de jaarlijkse prijs van het Koninklijk Ne
derlands Aardrijkskundig Genootschap en
is nu voor de derde keer toegekend. Vol
gens de jury is 'Het eind van de regen
boog' een schitterend boek om buiten de
aardrijkskundeles bezig te zijn met aard
rijkskunde. Het boek geeft een duidelijke
historisch-geografische beschrijving van
Ierland. De jury vermeldt speciaal in haar
rapport de illustraties van Kees van
Scherpenzeel.
Salarissen medewerkers
Consumentenbond worden
voorlopig niet bevroren
DEN HAAG Het bestuur van de Con
sumentenbond heeft de ondernemings
raad toegezegd dat de salarissen van me
dewerkers niet bevroren worden, zolang
een functiewaarderingonderzoek niet is
afgesloten. Het conflict bij de bond is
ontstaan na tegenstrijdige rapporten
over te hoge salarissen. De directie wilde
de salarissen in de zogenoemde uitloop
schalen bevriezen in afwachting van de
resultaten van het functiewaarderings-
onderzoek, de OR was hiertegen. Perso
neel in de uitloopschalen (ongeveer 20
personen) krijgt een betere beloning
voor zwaardere functies of goede presta-
Vrijgelaten maar
direct weer vast
ZWOLLE De 27-jarige W. K.
uit Kampen, die sinds vorige
week dinsdag vast zat op ver
denking van de moord op de 19-
jarige Ceciel Bot uit Gorssel, is
gistermiddag op last van rech-
ter-commissaris J. de Vries vrij
gelaten, maar korte tijd later
door de politie weer ingesloten.
Officier van justitie mr. I. van
Zevenbergen-Joele was na de
vrijlating onmiddellijk in appel
gegaan, waarna de raadkamer
besloot de bewaring alsnog te
verlengen. Ceciel Bot, die in
Kampen aan de kunstacademie
studeerde, werd in juni van dit
jaar vermoord.
Opnieuw acties tegen
universiteitsbladen
AMSTERDAM Bij meerdere universitei
ten in het land is gisteren actie gevoerd te
gen het opnemen van Shell-advertenties in
de universiteitskranten. Bij de Universiteit
van Amsterdam werd vrijwel de hele oplage
van Folia (32.000 exemplaren) „ontvoerd",
in Groningen werd gedemonstreerd bij het
kantoor van de redactie en in Enschede
werden op de universiteit van Twente fol
ders in de krant gevouwen. P. Stroink van
Shell Nederland noemt de acties „hoogst on
democratisch". „Studenten kunnen zelf wel
uitmaken welk nieuws ze tot zich willen ne
men en welk nieuws niet", aldus Stroink.
De „ontvoerders" van Folia verklaarden la
ter dat de bladen wel zullen worden terug
gebracht, „maar dan zonder advertentie van
Shell".
Blind
ONAFHANKELIJKE POSITIE DREIGT TE VERDWIJNEN
Pietluttig
Niet alleen een staat hebben
we geërfd uit de negentiende
eeuw, ook wat eigenschappen,
samengebald tot een typisch
'burgerlijke' cultuur, waarbij
'burgerlijk' niet denigrerend
maar sociologisch is bedoeld.
Nijverheid en netheid, daar
ging het om, maar ook om ge
brek aan verbeeldingskracht
en pietluttigheid, zo zei de gro
te geschiedschrijver Huizinga
al. En Von der Dunk citeerde
nog anderen die het hadden
over onze koopmansgeest,
onze krenterigheid- en ons ge
mis aan stijl. Maar dan moest
toch ook onze stoere vrijheids
zin genoemd worden, en onze
tolerantie. Na de oorlog kwam
dat allemaal min of meer op
losse schroeven te staan, er
was sprake van een desoriën
tatie op geestelijk gebied en
voortaan keken we zoveel mo
gelijk van de Amerikanen af.
„Nederland was in hoge mate
ontvankelijk voor de invloed
van Amerika, vanwege onze
geringe eigen culturele ambi
tie", aldus Von der Dunk.
Wat bleef, wat standhield, dat
was vooral een „eigen menta
liteit": weerzin tegen fysiek
geweld, sterk geloof in gelijk
waardigheid, ethische zen
dingsdrang, directe omgangs
vormen. Ziedaar de Nederlan
der. Maar hoelang nog? Von
der Dunk: „Nederlands onaf
hankelijke positie dreigt te
verdwijnen, door de éénwor
ding van Europa en de ont
spanning tussen Oost én West.
Wil Nederland in het toekom
stige Europa nog een stem
hebben, dan zal het de band
met Vlaanderen moeten aan
halen (twintig miljoen tellen
Prof. H. vori der Dunk
FOTO: SP
zwaarder dan veertien mil
joen) en dan zal de toekomsti
ge generatie van voldoende
vaderlandse culturele bagage
moeten worden voorzien, al
dus Von der Dunk.
Overleven
Volgens prof.dr. J.A.A. van
Doorn, emeritus-hoogleraar in
de sociologie, staan de Neder
landers voor het eerst in hun
geschiedenis voor de vraag of
ze als taalkundige en/of cultu
rele eenheid overleven kun
nen als hun staat verdwenen
is. Van Doorn zelf denkt dat
het wel kan. Dat de staat aan
betekenis voor de natie inboet,
staat voor hem vast. Ons land
bouwbeleid wordt in Brussel
gemaakt, de KLM zoekt bui
tenlandse partners om over
ons omroepstelsel tot voor
kort een unieke Nederlandse
uitvinding maar te zwijgen.
„De vraag is wat er gebeurt als
de staat en de cultuur uit el
kaar gaan. Wel, de joden heb
ben door de eeuwen heen be
wezen dat cultuur zonder staat
mogelijk is. Maar anderen ook.
In de Sovjetunie blijken kleine
nationale eenheden na veertig
jaar overheersing en Russifica
tie nog springlevend te zijn.
Het kan, dat is duidelijk. Maar
het vergt wel meer zelfwerk
zaamheid. Als de staat zich
niet meer om de cultuur be
kommert, moet de bevolking
zelf zijn culturele krachten
mobiliseren, zoals de volken
van de Sovjetunie dat gedaan
hebben".
Maar ja, als de Nederlandse
bevolking zelf zijn culturele
krachten gaat mobiliseren, wat
krijgen we dan? „Van de ont-
bijtshow 's ochtends vroeg tot
de soft-porno 's avonds laat",
zei Jan Blokker, de journalist.
Zelf droomt hij nog regelmatig
van Al va, Willem van Oranje
en de slag bij Heiligerlee, maar
ach, zijn kindskinderen weten
wel wat Sandinisten zijn, maar
kennen niet de gebroeders De
Witt. Ze maken werkstukken
over het schrikbewind in Pre
toria, maar van Boeren heb
ben ze nog nooit gehoord.
Toch acht Blokker het niet ge
past over te gaan tot grote
somberheid. Die argwaan over
landen waar de dag van giste
ren bejubeld wordt is zo gek
nog niet, want niet zelden zijn
dat de landen waarin men een
slecht geweten heeft over de
dag van vandaag. Onze ver
geetachtigheid heeft z'n posi
tieve kanten, want het laat
geen ruimte voor wrok. Maar
het kan ook gevaarlijk wor
den. Dan wordt vergeetachtig-
Prof. J. van Doorn
FOTO: DIJKSTI
heid onverschilligheid en c
ligt dicht bij de vernielzuc
en dan wordt Blokker boi
„Er zijn vrees ik nog geno
gemeenteraden die een los ci
lectiestuk laten we zeggf
een Mondriaan maar al
graag zouden verruilen vo
een multi-functioneel sjoelce
trum. Men veracht het ver]
den. In Nederland wordt el-
mode voor dood verklaard
zich een nieuwe aandient. V<
gens Rudy Kousbroek koi
dat door het typisch Nedf
landse idee dat de mensen v;
gisteren achterlijke gekki
waren. Onze samenleving
gewoon niet erg dol op g
schiedenis, netzomin als
kunst. En die vergeetachti
heid is ge'ïnstitutionalisee
door de vervanging van v
derlandse geschiedenis do
maatschappijleer".
STEVO AKKERMA
SUSKE EN WISKE SAGARMATHA
EINDHOVEN Basis
scholen moeten meer aan
dacht schenken aan het
vak techniek. Naarmate
kinderen een breder
beeld hebben van tech
niek, raken ze er meer in
geïnteresseerd. Omdat
deze houding al op tienja
rige leeftijd is gevormd, is
het noodzakelijk dat zij al
technisch onderwijs krij
gen voordat zij die leeftijd
bereikt hebben.
Drs. Falco de Klerk Wolters
komt tot deze conclusies in zijn
proefschrift „De houding van
leerlingen ten aanzien van
techniek". Op dat proefschrift
is hij vandaag aan de Techni
sche Universiteit Eindhoven
gepromoveerd. Wolters onder
zocht vier jaar lang de hou
ding van kinderen in de leef
tijdsgroep van tien tot achttien
jaar op zeventig basisscholen
in Nederland. De conclusies
van het onderzoek zijn niet
verrassend. Vorig jaar oktober
promoveerde drs. J.N. Streu-
mer met een gelijksoortig
proefschrift aan de Universi
teit Twente in Enschede.
Doelgroep
De Klerk Wolters pleit in zijn
proefschrift voor het geven
van technisch onderwijs aan
kinderen die jonger zijn dan
tien jaar om vooral de houding
van meisjes te veranderen.
Wolters licht toe waarom:
„Jongens denken anders over
techniek dan meisjes. Meisjes
hechten er veel minder waar
de aan, ze vinden het moeilij
ker en ze zien zichzelf niet zo
gauw carrière maken in de
wereld van techniek omdat
hier nog steeds mannen de
dienst uitmaken. Hun kijk op
techniek moet dus verander
den. Gezien de hoeveelheid
banen in de techniek die in de
toekomst vrijkomen, worden
zij een belangrijke doelgroep".
Er zijn in het onderzoek ver
schillende methoden gebruikt
om de houding van de leerlin
gen te meten. Door bijvoor
beeld het invullen van vra
genlijsten, interviews, het ma
ken van tekeningen en het
schrijven van opstellen.
Het onderwijs in techniek is
de laatste tien jaar achterge
bleven bij de snelle technologi
sche veranderingen. Een dui
delijk voorbeeld is de biotech
nologie. De overheid is druk
bezig om deze achterstand in
te halen. Het vak techniek is
inmiddels ingevoerd in het on
derwijs voor alle kinderen van
twaalf tot vijftien jaar. Verder
worden er verschillende cam
pagnes gehouden, bijvoorbeeld
„Kies exact" om jongeren te
stimuleren technische oplei
dingen te kiezen.
Daarnaast is op eigen initiatief
van Hogescholen het Basis
Techniek-project (BASTEC)
gestart. Op dit moment doen
daar drie pabo's aan mee. Ba
sisschoolleerlingen kunnen in
het „ontdeklokaal" van zo'n
pabo terecht om les te krijgen
in techniek van vierdejaars
studenten. De Domstad Acade
mie in Utrecht heeft zo'n ont
deklokaal. Coördinator F. Cor-
nelissen: „Het project slaat
aan. Het blijkt dat naast jon
gens ook veel meisjes geïnte
resseerd raken in techniek, zo
lang ze dat niet wordt opge
drongen. Als zij eenmaal in
het ontdeklokaal zijn geweest,
blijven ze terugkomen al is dat
aantal aan een maximum ver
bonden. Dezelfde groep mag
zes keer aan ons een bezoek
brengen, daarna moeten ande
re kinderen de kans krijgen".
Cornelissen voegt er nog aan
toe dat het project binnenkort
zal worden uitgebreid.
Ingenieurtjes
Wolters heeft ook vragenlij
sten ontwikkeld, compleet met
computerprogramma's voor
verwerking van gegevens.
Deze vragenlijsten zijn zo
praktisch dat leraren zelf op
elk gewenst moment de hou
ding van kinderen kunnen
meten ten opzichte van tech
niek. „Het is belangrijk dat le
raren de interesses van kinde
ren in techniek regelmatig
peilen. Elk signaal kan een
eventuele verandering in de
interesse betekenen. Niemand
is zo veranderlijk als een kind.
En wie weet hoeveel toekom
stige „ingenieurtjes" zich al op
een basisschool bevinden", al
dus De Klerk Wolters.
Een basisscholiertje is druk bezig met het maken van een tekening. Misschien is hij wel een „inge-
nieurtje" die uiteindelijk een opleiding in de techniek gaat volgen.
AMSTERDAM Als het
volk der Nederlanders als
volk wil blijven bestaan,
dan zal het zich moeten
bezinnen op zijn identiteit
en dus op zijn geschiede
nis. Anders gaat het te-
nonder in het verenigd
Europa, dat hoe dan ook
aanstaande is. Met die
boodschap hebben ver
schillende geschiedschrij
vers gisteren luister bijge
zet aan de presentatie van
de Kitty van Vloten Stich
ting, die zich ten doel stelt
ons historisch besef te
vergroten.
Maar ons, wie zijn dat? Het
Nederlandse volk, wat is dat?
Bestaat er zoièts als de Neder
landse identiteit? Prof.dr. H.
von der Dunk, historicus, boog
zich erover en noemde het een
„vraagstuk". Allereerst, om
het maar eens plat te zeggen:
wat doen we met de Belgen, of
liever: de Vlamingen? Horen
die ook bij ons? Misschien wel,
zei Von der Dunk, misschien
vormen zij en wij wel één cul
tuur. Maar dan toch wel in de
vorm van twee sub-culturen,
voegde hij eraan toe en be
paalde zich verder tot de sub
cultuur der noordelijke Neder
landen. Die is in staatkundig
opzicht nog geen tweehonderd
jaar oud, maar toch zou zijn
einde wel eens dichterbij kun
nen zijn dan zijn begin. Von
der Dunk: „De staat zoals wij
die geërfd hebben uit de ne
gentiende eeuw verliest zijn
functie in de huidige tijd van
internationalisering".
DEN HAAG De Zonne
bloem, de vereniging die
zich al veertig jaar inzet
voor het welzijn van zie
ken, wil zich in de toe
komst meer gaan richten
op de kwaliteit van de
hulpverlening.
Ook wil ze er voor zorgen dat
ze over voldoende vrijwilligers
blijft beschikken bij toene
mende vergrijzing van de be
volking. De vereniging viert
morgen haar 40-jarig jubileum
in Apeldoorn. Volgens ad
junct-directeur H. van der
Vegt zal de Zonnebloem geen
nieuwe activiteiten opzetten,
maar wil ze de bestaande acti
viteiten verbeteren en uitbrei
den. De aandacht gaan voor
namelijk uit naar het basis
werk van de Zonnebloem: het
bezoekwerk.
Van de 30.000 vrijwilligers leg
gen 23.000 mensen regelmatig
bezoekjes af bij langdurig zie
ken, gehandicapten en hulpbe
hoevende ouderen. Er zijn
vrijwilligers die 10 a 15 jaar
lang wekelijks bij iemand op
bezoek gaan. Van der Vegt ge
looft dat de moeilijkheid van
dit werk vaak onderschat
wordt. Luisteren naar proble
men, klachten over dokters en
verhalen over eenzaamheid
vergt veel van de vrijwilliger.
De Zonnebloem wil daarom
het aantal vormingsbijeen
komsten voor vrijwilligers uit-
Bezoekers van de
manifestatie
„Mens en
handicap"
mochten gisteren
in de Groningse
Martinihal
uitproberen hoe
het is om als
blinde de weg op
straat te vinden.
FOTO: ANP
DEN HAAG De Alge
mene Inspectiedienst van
het ministerie van land
bouw en visserij heeft de
leverancier van de met
loodverontreinigde grond
stof voor de veevoederfa
briek in Stroobos gevon
den. Het is een bedrijf in
Dronten.
De AID zoekt bij dit bedrijf
verder om vast te stellen om
welke grondstof het precies
gaat, aldus een woordvoerder
van het* ministerie van land
bouw en visserij. Het betrok
ken bedrijf is volgens welinge
lichte kringen een drogerij,
waar de grondstoffen, bij voor
beeld gras, eerst worden ge
droogd voordat zij verder wor
den verwerkt.
Het Landbouwschap heeft
melkveehouders die zich onge
rust maken over hun eigen ge
zondheid na de vaststelling
van loodvergiftiging bij hun
melkkoeien, het advies gege
ven naar hun huisarts te gaan
en om een bloedonderzoek te
vragen. Bij de gewestelijke
kantoren van het schap in
Groningen en Leeuwarden
zijn volgens een woordvoerder
nogal wat telefoontjes binnen
gekomen van verontruste
melkveehouders. Zij vragen
zich af wat de gevolgen voor
hun gezondheid zijn, omdat zij
de melk van hun eigen dieren
hebben gedronken.
Het aantal koeien dat aan de
loodvergiftiging is overleden is
nog steeds tien. Daarnaast zijn
er tot nu toe negentien noods-
lachtingen geweest, die in ver
band met de vergiftiging wor
den gebracht. In het vlees van
de dieren die aan de loodver
giftiging zijn overleden is een
hoeveelheid lood per kilogram
gevonden die lager ligt dan de
norm die hiervoor onder ande
re in de Warenwet is gesteld.
Dit blijkt uit een onderzoek
van het Rikilt. Dit instituut
van het ministerie van land
bouw en visserij is onder meer
belast met de controle op de
kwaliteit van landbouwpro-
dukten.
breiden. Dit zijn bijeenkom
sten waar vrijwilligers erva
ringen kunnen uitwisselen. Ze
kunnen praten over de proble
men waarmee ze in hun werk
te maken hebben. Het afgelo
pen jaar werden 17 van derge
lijke bijeenkomsten gehouden.
Van der Vegt voorziet dat in
de toekomst een steeds groter
beroep wordt gedaan op de
Zonnebloem, door de dubbele
vergrijzing. Er komen niet al
leen steeds meer oude mensen
maar ze worden gemiddeld
ook steeds ouder. Ook door de
zogenoemde ontgroening van
de bevolking zijn steeds meer
vrijwilligers nodig. Mensen
hebben kleinere gezinnen, dus
zijn er minder kinderen om de
ouders te verzorgen.
Uitleg over Frans Hals
Prinses Margriet krijgt uitleg van Roger Mandie, plaatsvervai
gend directeur van 'the National Gallery of Art' in Washingto
over het schilderij „De Vrolijke drinker" geschilderd door Frai
Hals. FOTO:
